SI 2- TT
Zuid-Korea
verkoopt
38e breedtegraad
als
toeristische
Dagjesmensen
maken halt
en front in
voormalige
vuurlinie
Deze week was het dertig jaar geleden, dat er een einde
kwam aan de barbaarse oorlog in Korea, waarbij twee mil
joen mensen de dood vonden, onder wie 1222 Nederlandse
VN-militairen, een veelvoud van dit aantal gewond of ver
minkt werd en meer dan tien miljoen Koreaanse gezinnen
huis en haard verloren en zwervend een nieuw bestaan
moesten opbouwen. Na de wapenstilstand, die op 27 juli
1953 een feit werd, is de vrede tussen de twee br.oedervol-
keren op het Koreaanse schiereiland echter tot op de dag
van vandaag een utopie
gebleven. Aan weerszijden
van de 38e breedtegraad,
die de macabere grens
vormt tussen Noord- en
Zuid-Korea, blijft de
nachtmerrie van een op
nieuw oplaaiende oorlog
onverminderd actueel, zo
als onze verslaggever Leo
Thuring onlangs zelf kon vaststellen tijdens zijn bezoek aan
het niemandsland rondom Panmoenjon.
In zijn „Kleine Kroniek van Zuid-Korea" bericht hij over
dit „land van de serene ochtend", dat ontredderd en ver
woest binnen dertig jaar kans heeft gezien om vanuit een
ogenschijnlijk verloren positie een moderne en redelijk
welvarende staat te worden, die erfvijand Japan naar de
kroon steekt.
KLEINE KRONIEK
VAN ZUID-KOREA
DOOR
ZATERDAG 30 JULI
Aan het einde van de tafel slchoc
twee standaards met daaraartye e
vlaggen van beide landen. DieCan
Noord-Korea is enige centim?
langer, maar op die van Zuid?..
rea staat weer een aanzienlijk W"*
tere piek. Lekker puh, jen t
De sfeer is om te snijden. Drevel
panners blijven koortsachtig fenv
graferen, terwiil sergeant Bill 9je v
stijf toekijkt. Als ik mijn camei|k,,to
tafel leg omdat ik mijn handenjL-,
vertrouw voor een puntgave tij**1
name, schieten van links en r®onc
militairen toe, die, wijzend opNedë
toestel, sissen: „Weg, weg. Stifoch
verboden". De tafel blijkt
taar te zijn, waaraan alleen de?
gepriesters van de God Mars?
opruiende diensten mogen celcL^i
Als ik na vijf minuten weer bu(
sta voel ik me als een voyeur,)
zojuist de laatste eer heeft bewq
aan een overledene, die hij nietl
kend heeft.
Efteling
In ganzepas met sergeant Bill vj
op gaat de groep vervolgens rj
de andere kant van de weg, v|
de Zuid-Koreanen hun „Huis
de vrijheid" hebben gebouwd,
is een sierlijke volière, die op
terrein van de Efteling niet
misstaan. Onder het achtkan
dak volgt een Zuidkoreaanse 1
poraal onafgebroken met zijn i
rekijker de verrichtingen van ti
Noord-Koreanen, die op w*
staan voor een imposant geboj
dat in werkelijkheid een bedrj
lijk decorstuk blijkt te zijn. Aca
de gevel is verder niks en wie a
de voorname poort naar bin[
gaat staat dan ook gelijk weer
ten. Van tijd tot tijd pakt de Zi|
Koreaan een fototoestel met
lens van het bureaublad en
enige opnamen. De reactie 1
Noord-Koreanen laat niet lang|
zich wachten: ook zij
serie foto's.
Je krijgt steeds sterker het gevj
dat je de opname bijwoont
science-fictionfilm met een
plot. Dit kan namelijk niet
de roerloze soldaten lij)
daarvoor te veel op robots, die r
vergeten heeft op te winden. I
het landschap heeft nauwel
raakpunten met de aarde, dip^uiz'
vertrouwd is. van
met
Maaiveld
Dat gevoel wordt nog sterkeri^
beklemmender als je op het t>°'l(jurv
groeiing. Geen boom, geen striPc^c
Alleen in de verte steken de cfant
touren van een flink dorp boiPet
het maaiveld uit. Maar de tienfaa*
len huizen, die je ziet, zijn leetf~wa
alleen gebouwd om het spookT^001
de propaganda aan onderdak J*6"
helpen. 1llstc
Het lijkt allemaal te kinderac|8ee'
om echt waar te kunnen zijn.
helaas is het geen fictie, grr
luchtspiegeling. De werkèlijkBj"Vsc
is, dat zich rondom Panmoerjhet
tientallen Noordkoreaanse divi}r"e*
hebben ingegraven. En elke bër*UI'
ging die zij maken wordt feil)dan
geregistreerd door meterslangëi^ s'
lelenzen en doorgeseind naar!
generaals in Seoel. Terwijl die
het hoofd breken over de ttc;
vraag, wat Noord-Korea nu'wt*"fr
in zijn schild voert, braken meté
hoge luidsprekers in de vlakte ^aa.r
en nacht stromen verwens!ni01-
uit, die de Amerikanen en
Koreanen gaandeweg eveiv \j^a
trouwd zijn geworden als het e 'eri
wige ruisen van de zee. Ze véii|Jn
de geluiden wel op, maar horen
lang niet meer, wat er geschreeu-
wordt.
den
1 (bij!
Ereronde - De
Tot besluit maakt de bus nog;i.pJ:
ereronde langs.de „bridge of no
turn". Op deze plaats moesten ëel
Koreanen in 1953 beslissen" r
welke kant van de 38e brees i?Sf
graad zij voortaan wilden ley
Als zij eenmaal over de brug Vva lee:
was er geen terugkeer meer mc
lijk. Tien miljoen Koreaanse" fa
lies werden op die manier üi^
kaar gerukt en tot op de dagf v£e!
vandaag niet meer herenigd: £e|
Bij de rivier staat een vrèchtWa( kei
met draaiende motor klaar dril "e
een onverhoedse aanval V
Noordkoreaanse kant de trail I
doorgang over de brug te versf
ren, zodat wij in de bus genoeg
zullen hebben te ontsnappen. Dr
maatregel is genomen na 18 aug-
tus 1976, toen twee Amerikaanse
ficieren, die toezicht hielden bij
omhakken van een populier, d
een Noordkoreaanse patrou r
werden overvallen en met bijl
gen werden vermoord. Van be*
tot eind werd deze gruwelijke v
beurtenis vanuit drie uitkijkpos Ji
via telelenzen gevolgd en op f f:
vastgelegd. Toen admiraal Markv
Frudden de dag er na, z1
met dit bewijsmateriaal, in
derhandelingsbarak eiste, dat
moordenaars gestraft zouden w
den, kwam er van de andere ki,
van de tafel geen enkele reactie--.
Sergeant Bill is zichtbaar opgelu
als hij rond drie uur voor
„Klooster van de dolle monniki f
afscheid neemt van onze groep,
beladen met T-shirtjes, petten
wandborden met „Panmoenjc
erop, de plaatsen in de bus w
opzoekt. Tot in Seoel wordt daal'
door niemand meer één woord
zegd.
Wat ook te verwachten was.
zojuist is ontnapt uit een nachtm -
rie die echt blijkt te zijn, is
pig met stomheid geslagen.
LEO THURI I
Op weg naar de camping of het ap
partement, dat in de folder nog zo
riant bemeten toonde, maken de
meeste vakantiegangers graag een
omweg voor zo'n uitje. In België
beklimmen zij welgemoed een heu
vel voor een beter uitzicht over de
glooiende akkers, waar Napoleon
zijn Waterloo vond. En in de buurt
van Verdun zoeken zij koortsachtig
naar de linies, waar het Franse le
ger in veertien-achttien door de op
permachtige Duitse laars werd ver
trapt. Onbegonnen werk, zoals zij
algauw bemerken, want er zijn
vrijwel geen aanknopingspunten
meer. die hun fantasie op weg kun
nen helpen. De bunkers zijn opge
blazen. het mosterdgas is verwaaid
in de tijd en in de schuttersputten
schuilen nu duinkonijnen.
Humus
Wat resteert er nog van de slag om
Arnhem, het offensief in de Arden
nen, de woestijnoorlog bij El Ala-
mein? Een handvol kruisen, een
gedenkboek en een jaarlijkse reü
nie. bijgewoond door ooggetuigen
met de dood op hun hielen. Dat is
alles. De rest is door de natuur
barmhartig onder de aarde geschof
feld en humus geworden voor bit
tere herinneringen.
Toch blijkt het meer dan voldoende
te zijn geweest deze plaatsen, teza
men met de wildwaterbaan en de
klompenmakerij, in het excursie
pakket op te nemen. Sinds name
lijk een inventieve geest ontdekt
heeft, dat na een oorlog het bijbe
horende front als een lucratieve
trekpleister tot in lengte van jaren
kan worden uitgebuit, woedt elke
strijd ook na een moeizaam bereikt
vredesakkoord onverminderd
voort ten behoeve van de plaatselij
ke VVV. En op zon- en feestdagen
ziet de directeur tot zijn innig ge
noegen, dat de voormalige vuurli
nie wederom zwart ziet van de
mensen. Die slag is voor hem.
Troeven
Ook in Zuid-Korea behoort een
dergelijke geharnaste dagtocht tot
de-toeristische troeven, die de reizi
ger onmiddellijk na aankomst in
tweede Oorlogsmonument, waar de
bus wederom stopt voor een extra
hersenspoeling. Vandaar gaat de
reis verder naar de wrakke brug
van de vrede, waar het pas goed
menens wordt. Zuidkoreaanse mili
tairen stampen schreeuwend door
het middenpad van de bus en con-,
troleren nauwgezet en tergend
langzaam de paspoorten. Minuten
lang vergelijken ze de foto's daarin
met de corresponderende hoofden.
Wat in mijn geval voor de hand
ligt. want ik heb een paspoort, dat
tien jaar geleden door de burge
meester van Rijswijk is afgegeven.
En op het portret daarin heb ik
veel weg van mijn jongste broer,
die in het geheel niet op mij lijkt.
Stapvoets kruipt de bus na dit op
onthoud door een bruin maanland
schap zonder blikvangers. Links en
rechts een gestolde cake-walk van
gladde heuvelruggen met daarin de
glinsterende littekens van bergbe
ken, die radeloos naar de vaalgele
rivier beneden in het dal stromen:
de schepping op de eerste dag, toen
God nog moest beginnen met zijn
invuloefening.
Dolle monniken
Het bliksembezoek aan de demar
catielijn op de 38e breedtegraad
wordt voorafgegaan door een lunch
op de Amerikaanse basis, die als
een wildreservaat met grachten en
metershoge hekken van de buiten
wereld is gescheiden. In de kanti
ne, die er uitziet als een blokhut in
een wild-westfilm en met fijnzinni
ge Amerikaanse legerhumor is om
gedoopt tot „Het klooster van de
dolle monniken", serveren Zuidko
reaanse tieners in recordtijd ham
burgers, die vanwege hun uitzon
derlijke taaiheid een plaats in het
Guinness Book of Records ten volle
verdienen. De dranken coke,
die onbarmhartig met ijsblokken is
bekogeld of bier. rechtstreeks ge
ïmporteerd uit Holland zijn niet
bij de prijs van de trip (50 gulden)
inbegrepen en dienen onmiddellijk
te worden betaald met dollars.
Na dit galgemaal in jeugdherberg-
stijl neemt sergeant Bill het com
mando over. Aan de hand van
lichtbeelden legt deze getrimde
reus uit, welke gevaren er dreigen
van de kant van de Noord-Korea
nen, die hij met trillende stem en
kele malen ontmaskert als „bloed
dorstige beroepsmoordenaars". Als
dat gebeurd is, deelt hij formulie
ren uit, waarop de deelnemers
zwart op wit moeten verklaren, dat
de tocht naar de grens van het nie
mandsland op eigen risico gemaakt
wordt. Ten overvloede krijgt ieder
een ook nog een plastic identiteits
kaart. die zichtbaar op de borst
moet worden gespeld.
Pianola
Voor sergeant Bill is het duidelijk
een routineklus, die hij met de
voorspelbaarheid van een pianola
opknapt. In de bus pakt hij gelijk
de microfoon en drukt ons nog
maals op het hart, dat de Noord-
Koreanen licht ontvlambaar zijn en
het kleinste gebaar, dat hun niet
bevalt, onmiddellijk zullen opvat
ten als provocatie. „Onderneem
daarom niks, dat hen zou kunnen
irriteren", zegt hij, „doe maar net
of je ze niet ziet".
De sight-seeing begint met een be
zoek aan de barak, waar sinds 1953
vruchteloos onderhandeld wordt.
Het is een kale, benauwde ruimte
met een tafel, die door de onzicht
bare demarcatielijn in twee gelijke
stukken is verdeeld. De linkerhelft
is Zuid-, de rechter Noord-Korea.
Officieel is deze tafel de enige
plaats, waar beide partijen met el
kaar praten. Want de hot-line, die
in 1953 geïnstalleerd werd tussen de
presidentiële paleizen in Noord- en
Zuid-Korea is sinds 1973 zo dood als
een pier
In het niemandsland tussen Noord- en Zuid-Korea krijgt
de bezoeker steeds sterker het gevoel, dat hij de opname
bijwoont van een science-fictionfilm met een magere plot.
De sight-seeing begint met een bezoek aan de barak, waar sinds 1953 vruchteloos
onderhandeld wordt.
Seoel worden opgedrongen. Het
verschil met soortgelijke excursies
in andere landen is echter, dat in
Zuid-Korea de deelnemers aan zo'n
trip 'niet geconfronteerd worden
met een huiveringwekkend brok
voltooid verleden tijd, maar halt en
front maken op de 38e breedte
graad, waar de strijd elk moment
weer kan oplaaien. De lont is blij
ven smeulen, de tijdbom staat op
scherp en vriend en vijand zijn
geen schimmen uit een voorbije pe
riode, maar maken met hun provo
cerende aanwezigheid nog steeds
deel uit van het murw gebeukte
landschap. Ze staan links en rechts,
voor en achter je, wiegen hun mi
trailleurs in een tuigje voor hun
buik en staren van tijd tot tijd door
hun verrekijkers naar elkaar. Tus
sen hen in gaapt een stuk nie
mandsland, waar het gras met dui
delijke tegenzin groeit en een smal
grintpad een doodlopende weg is
van Noord naar Zuid. De stilte is
hartverscheurend en de weinige
vogels, die in de bomen en struiken
nestelen hebben uit voorzorg ge
luiddempers op hun snavels ge
monteerd. zodat ze elkaar zonder
gerucht het hof kunnen maken.
Monty Python
Als je niet beter wist, zou je mogen
vermoeden, dat er een openlucht
voorstelling aan de gang is, waar
het team van Monty Python over
duidelijk de hand in heeft gehad.
Het thema „oorlog", hardhandig
vervormd tot een operette met een
onafwendbaar gruwelijke apotheo
se. „Lach of ik schiet" tegen een
decor van barakken, uitkijktorens,
manshoge prikkeldraadversperrin
gen en mijnenvelden, waar de dood
zijn grijnzende kop met lege oog
kassen om de honderd meter op
een bord heeft laten schilderen. Zo
dat niemand achteraf kan volhou
den. dat hij niet wist, wie de baas is
in dit voorgeborchte van de hel.
De dood heeft deze vier kilometer
brede kaalslag tussen Noord- en
Zuid-Korea dertig jaar geleden
voorgoed geannexeerd en staat
sindsdien met de levenden om hem
heen op gespannen voet. Tussen
1950 en 1953 hebben zijn handlan
gers kans gezien twee miljoen men
sen over de kling te jagen in een
barbaarse oorlog tussen broeders,
die elkaar met steun van China,
Amerika en troepen van de Vere
nigde Naties de neerschappij over
het duizend kilometer lange Kore
aanse schiereiland betwistten. Toen
beide partijen op 27 juli 1953 einde
lijk een moeizaam afgedwongen
wapenstilstand overeenkwamen,
werd de strijdbijl niet begraven,
maar open en bloot door de dood
als geheugensteun op de onderhan
delingstafel gelegd. Met dat gebaar
maakte hij de overlevenden duide
lijk, dat hij hen met de grootst mo
gelijke tegenzin in Panmoenjon
duldt en ondertussen blijft loeren
op een kans om ook hen in te lijven
bij zijn fladderende Hades-brigade.
Op rozen
De trip naar de gedemilitariseerde
zone, die zich over een afstand van
243 kilometer in grillige bochten
heuvel op heuvel af van de Gele
naar de Japanse Zee slingert, was
ook ditmaal binnen de kortste ke
ren uitverkocht. Wat te verwach
ten was, want wie investeert in de
ziekelijke nieuwsgierigheid van
zijn medemensen zit geheid op ro-
De bus, die vertrekt vanaf de par
keerplaats bij het luxueuze Lotte
Hotel in het centrum van Seoel, is
vandaag voornamelijk gevuld met
Japanners, die hun derde oog op de
borst wijd open houden om elke
onverhoedse reflexbeweging attent
te kunnen registreren. Hun vrou
wen reiken ondertussen gestadig
zakken met kleffe zuurtjes aan,
waardoor de tocht algauw begint te
lijken op een schoolreisje van leer
lingen, die gezien hun leeftijd on
verantwoord vaak zijn blijven zit-
Japanners, blijkt ook nu weer, zijn
verwoede rezigers met een duidelij
ke voorkeur voor landen, die ooit
onder het Japanse juk hebben ge
zucht. Met Korea is dat ook ge
beurd. Eeuwenlang hebben de le
gers van de goddelijke keizer van
Nippon geprobeerd dit wormvor
mige aanhangsel op de rechter
flank van het grote Chinese rijk
onder de voet te lopen. Na een lan
ge reeks van nederlagen lukte het
eindelijk in 1910. Vanaf dat moment
was Korea een Japans wingewest,
dat 35 iaar lang bestuurd en ge
brandschat zou worden vanuit To
kio. Pas in 1945 kwam er een einde
aan die overheersing, nadat twee
Amerikaanse atoombommen op Hi-
rosjima en Nagasaki het opper
machtige Japan tot een onvoor
waardelijke capitulatie hadden ge
dwongen.
Hersenspoeling
Het is de Japanners in de bus niet
aan te zien, dat ze van die periode
een schuldcomplex hebben overge
houden. Waarom zouden ze ook?
Bij een oorlogsmonument langs de
weg, waar een kwartier gepauzeerd
wordt om de deelnemers aan de
tocht vast in de vereiste krijgshafti
ge stemming te brengen, zijn zij de
eersten, die zich op een holletje
naar de sokkel spoeden, waarop
enige Zuidkoreaanse militairen met
volle gevechtsbepakking samen
drommen, die bij hun opmars naar
het Noorden door de bronsgieter
verrast zijn. De meeste Japanners
laten zich daar, stijfjes leunend op
het rechterbeen van een der gra
naatwerpers, vereeuwigen voor het
familie-album.
Datzelfde ritueel wordt een half
uur later nogmaals herhaald bij een
PANMOENJON Tot de zeer
weinigen, die van oorlogen finan
cieel wijzer worden, behoren zeker
de directeuren van VVV's, die het
geluk hebben een lap van hun va
derland te mogen promoten, waar
ooit een strijd heeft gewoed, die tot
de verplichte examenstof van de
middelbare scholen behoort. Als
het krijgsgehuil eenmaal verstomd
is en het zinloos vergoten bloed
eerst geronnen en vervolgens ver
bleekt is tot wat oppervlakkig be
keken ook heel goed een roestplek
zou kunnen zijn, wordt elk slagveld
automatisch een gewild reisdoel,
dat tussen de dagtochten van de
spoorwegen hoge ogen gooit en in
de vakantiepiek geregeld de oor
zaak is van kilometerslange files op
de aanvoerwegen.
Er is vrijwel geen land ter wereld,
waar de vreemdeling niet onop
houdelijk via borden met werven
de teksten wordt aangespoord on
verwijld een bezoek te brengen aan
een naburig museum met enkele
roestende kanonnen en een verza
meling doorboorde helmen, die de
herinnering levend houden aan
een knokpartij, waarin uiteindelijk
alle strijdende partijen op een of
andere manier het onderspit heb
ben gedolven. Als zo'n gevecht van
recente datum is wordt de bezoeker
doorgaans rondgeleid door een oor
logsveteraan met één arm of een
glazen oog, die omstandig aan de
hand van een maquette op schaal 1
tot 100 de plaatsen aanwijst, waar
de vijandelijke bataljons in de pan
zijn gehakt. Met zijn stok wijst hij
vervolgens de loopgraven aan,
waar de eigen troepen onder moor
dend spervuur de aanvalsgolven
van een tankdivisie met vrijwel
niets anders dan de blote vuisten
tot staan hebben gebracht. Een por
tret van de luitenant, die daarbij
zowel het commando voerde als
sneuvelde, staat in een van de vi
trines tussen granaatscherven en
een gedemonteerde landmijn. De
lijst, die aan de bovenkant beden
kelijk schilfert, houdt een bleke
jongen van amper twintig jaar ge
vangen met een wilskrachtige blik,
die men ook wel aantreft op affi
ches in stations, waarop het stude
ren in de avonduren wordt gesti
muleerd.
Onder het achtkantige dak van het
„Huis van de Vrijheid" volgt een Zuidko
reaanse militair onafgebroken met zijn
verrekijker de verrichtingen van de
Noord-Koreanen.
Het „Huis van de Vrijheid", dat de Zuid-
Koreanen in het niemandsland hebben
gebouwd.
Het oorlogs
monument,
waarop enige
Zuidkoreaanse
militairen met
volle gevechts
bepakking.
