Father JoHilders: een
half leven missionaris
leraar en geëerd notabele
James Bond weer
ouderwets op dreef
4r £eid&<2owuvnt
I
Vooi
Piel je Precies.
ïgdEÏDEN/REGIO
w
Jonge rokkenjagers nu in de kazerne
JA.
GeidóaQowiant
VRIJDAG 8 JULI 1983 PAGINA 5
RESUMENA VIJFTIG JAAR PRIESTERSCHAP WAARVAN VEERTIG
IN TUMULTUEUS OEGANDA
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertéllen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10.
Als Idi Amin elf jaar ge
leden niet zo verdraaid
vervelend was geweest
met dat buiten de deur
zetten van alle Europese
missionarissen zonder
verblijfsvergunning, had
reverend father John
Henry Hilders nog best
een jaartje of vijf op zijn
vaste stek in het stadje
Soroti in Oeganda geze
ten. Hij is destijds wegge
jaagd en vandaag vind ik
hem in een comfortabel
appartement in blok 3
van het complex Eiken
horst, Lisse. „Als u uw
handen wilt wassen, ga
gerust uw gang", zegt hij
zich bedienend van
een Engels idioom na
een urenlang gesprek
met zoveel appelsap me
nend, dat ik eindelijk
weieens „naar achteren",
naar de „restroom" zou
willen. Het Engels is na
genoeg vijftig jaar lang
j zijn voertaal geweest, „so
I ik kan het niet laten nog
I in die termen te den-
I ken". Vijftig jaar lang is
I „pater" Johannes („In
Oeganda zeiden ze Jan
tegen me. en hier zeggen
I ze Jo") Henricus Hilders
I (73) ook priester. Laten
1 we daar vanuit gaan.
Zondag, 10 juli, is het een
gouden feest in de En
gelbewaardersparochie,
Lisse, Beekbrug, waar
father Jo Hilders al jaren
kind aan huis is als gele
genheidsassistent van
pastoor A.Spronk.
Johannes H.Hilders is Lisse-
naar van geboorte. Wilde als
knaapje al missionaris wor
den. Hoe dan ook. Hij werd
een gewillige „prooi" van fa
ther Lefeber, die in de 20-er
jaren, zo gauw hij er lucht
van kreeg, de jongens die
missionaris wilden worden
afliep en ze vaak ving voor
Mill Hill, de Engelse congre
gatie van wereldgeestelijken.
Father Lefeber werd niet
i voor niets de „kinderrover"
genoemd. Een beminnelijk
man overigens, die later in
Hoorn een klein-seminarie
van Mill Hill zou stichten. In
'33 werd Jo Hilders in Mill
Father Jo Hilders in Lisse: met een loodzwaar, uit het hardste
da op schoot...
hout gesneden, stuk Oegan-
Hill. bi-j Londen, priester ge
wijd. Het is een congregatie
met nog steeds een (geringer
wordende) aanwas; ongeveer
900 leden tellend, voorname
lijk (voor tweederde) Neder
landers, vee) Tirolers, en En
gelsen. Schotten en Ieren.
Inspraak
..Op de dag van mijn wijding
kreeg ik m'n benoeming. Na
't ontnuchterende ontbijt en
de koffie. Dan werd ook
jouw naam door de algemeen
overste afgelezen: father Hil
ders gaat naar Oeganda. Je
had geen inspraak. En daar
ging ik, na drie maanden va
kantie". In de vertrekken
van father Hilders in de Ei
kenhorst is Oeganda duide
lijk aanwezig met allerlei in
heemse kunst, van wapens
tot gesneden beelden en
beeldjes. Hoe kan het anders?
Deze nog jonge staat is hem
niet in de kouwe kleren gaan
zitten, in al die bijna veertig
jaren, 1000 meter boven de
zeespiegel; „wel warm, maar
nooit benauwd".
„Ik begon in Oost Oeganda,
in het semi-hamitisch gebied.
Eerst de taal leren, anders
kon je je werk niet doen en
in die tijd sprak nog bijna
niemand van de lui daar En
gels. Op drie verschillende
plaatsen deed ik parochie
werk en als jonge kapelaan
kreeg ik ook hét schoolon
derricht. Na vijf jaar ging ik
in het Bantoegedeelte een
kweekschooltje met twee
klassen leiden, onderwijzers
kweken voor de eerste vier
klassen van de lagere
school".
Wat jaren later werd missio
naris Hilders hoofd van een
grote kweekschool en gaf er
les in didactiek, methodiek.
de theorie van het onderwijs.
Toen weer vijf jaar zielzorg
in een parochie. Tot hij in '61
op verzoek van zijn bisschop
in Soroti terechtkwam. Waar
hij bleef, bloeide en gelukkig
was. Op niveau in Oeganda,
dat na het Britse bewind te
gen '63 zelfstandig werd on
der de eerste president dr.
Obote. „Het was een storm
achtige ontwikkeling, na de
oorlog. Ik gaf godsdienston
derwijs aan de openbare mid
delbare staatsschool van So
roti. Ik verzorgde er een
apart vak bij; bijbelstudie.
Dat was geen „godsdienst",
maar het zat in het keuze
pakket voor het eindexamen.
Van alles deed daar examen
in: hindoes, moslims, christe
nen. Het ging om het bestu
deren van een „boek" Ik
had goeie leerlingen in dat
vrije vak, moet ik zeggen, en
ik kon best met die jongens
en meisjes opschieten. Een
heel rijk leven heb ik er ge
had, in Soroti".
Notabelen
Father Hilders „er is zelfs
een school in de stad naar mij
vernoemd" was als hoofd
van een school in Soroti een
gezien man, „één van de no
tabelen". Als er hoog bezoek
kwam was hij er steeds bij,
als „chief guest". Zo maakte
hij Elizabeth II en prinsés
Margaret mee, was aanwezig
als de gouverneur kwam of,
later, dr. Obote. Hij gaf lezin
gen voor de Lion's Club of
Soroti, frequenteerde cock
tailparty's in smetteloos wit
pak, of je zag hem 's avonds,
converserend en nuttigend
op een receptie, een party
door de onverbeterlijke En
gelse kolonialen „sundow
ner" genoemd. Vaak dron
ken de heren bier, zo warm
mogelijk, door heel lange
rietjes uit een centrale bowl.
Toen kwam Amin. Meerma
len werd hij in Soroti gesig
naleerd, en father Hilders,
die zoals steeds in de buurt
was, filmde eens de potentaat
(„toen nog een redelijke
man") terwijl die aan het
dansen was.
„Ik kan nog zitten nagenie
ten", vertelt father Hilders
tevreden, onderwijl enthou
siast bladerend in grote dik
ke albums vol foto's, inge
plakte uitnodigingskaarten
en „diploma's". Daar had je
die meetings met de Scouts'
Council, de padvinderstop
van Soroti (waarop de father
steevast een slotgebed moest
verrichten), de vererende ge
tuigschriften bij zowat elke
gelegenheid, „certificates of
honour". Een enkele keer
was father Hilders erbij als
de Agha Khan kwam, „leider
van een grote islamitische
secte, door zijn 15 miljoen
volgelingen meer vereerd
dan de paus door de katholie
ken. Een groot leider, ook re
gerend op 's werelds bekend
ste renbanen. Toen hij 60 jaar
was, werd zijn gewicht in
platina gewogen, op z'n 70ste
in diamanten, allemaal bij
eengebracht door zijn gelovi
gen over de hele wereld. Ik
zag ook de begum en Ali
Khan met zijn vrouw Rita
Hayworth, die ook een isla
mitische dochter heeft. Ze is
nu dood7 Ach, dat is sneu;
dat wist ik niet. Maar goed,
ook die grote Khan's meden
Soroti, althans de hoofdstad
Kampala, niet".
„Ja, ik hoorde er helemaal
bij, en dat was toch leuk.
Omdat ik schoolhoofd was;
die school, Madra, had een
ontaard goeie naam daar. En
dat ik de talen sprak was ook
erg voornaam. Is trouwens
een van m'n hobby's, talen.
Ik kon de mentaliteit van de
bevolkingsgroepen, van de
oosterlingen ook, aanvoelen.
Zelfs een bijnaam had ik:
„Abola", dat is een 10 cent
stuk in het hamitische deel
en bij de Bantoe onbekend,
maar het was een woord dat
ik veel gebruikte, en voor
elke kinderachtige reden
krijg je daar een bijnaam. Ja,
ik had er een heel speciaal
leven, hoor".
Ruim tien jaar is father Jo te
rug in het vaderland. Om de
twee jaar gaat hij naar Grea
ter London om op zijn hoofd
kwartier in Mill Hill („in een
prachtige „Wassenaarse" om
geving") geestelijk even bij te
komen en oude contacten
met confraters te onderhou
den. Daar kan hij praten
over dingen die de mensen
die Afrika niet kennen on
derscheiden van de geheide
werkers in de missie. Oegan
da kan father Hilders wel
dromen: „Ik ben niet meer
de kritische westerling, te
genover de oosterling die niet
analyseert maar slechts aan
neemt: wat er is, is er, en dat
zal altijd zo blijven. Daar
stoppen ze hun ouders op
leeftijd niet in bejaardenflats,
nee, alles blijft bij elkaar wo
nen: heel grote families.
Ooms en tantes en neven en
nichten kennen ze niet; het
zijn allemaal vaders en moe
ders. broers en zusters. Iede
re Afrikaan is religieus, hoe
dan ook. Er is geen atheïsme,
geen scepticisme zoals in het
westen. Er is altijd wel „een
God Geen bijeenkomst van
betekenis, of voorgangers
van alle voorkomende gees
telijke stromingen spreken er
hun gebeden en zegewensen
uit".
Midden '72 konden „pater"
Hilders en z'n Europese me
debroeders opkrassen. Idi
Amin kreeg een gloeiende
hekel aan de Europeanen die
zich keerden tegen zijn be
sluit om alle Aziaten het land
uit te zetten. Ook de Europe
se zendelingen zonder ver
blijfsvergunning dienden
zonder verwijl te vertrekken.
„Op die verblijfsvergunning
hadden wij al eerder aange
drongen; daar had de bis
schop voor moeten zorgen. Is
helaas niet gebeurd. Latere
pogingen hielpen niet meer.
Binnen tweemaal 24 uur
moesten we het land uit zijn.
Met spijt in het hart ben ik
naar Nederland terugge
gaan".
Jo Hilders kan in Lisse best
uit de voeten. Liefhebberijen
genoeg. „Ik vertaal nog veel
in het Engels, of vanuit het
Engels in het Nederlands. Ik
heb ook documenten ver
taald voor de Nederlandse
kerkprovincie. En dan fiet
sen, bijna elk middag. Ik heb
nog m'n postzegels en ik lees
om bij te blijven. Dat móet je
toch, nietwaar? Ik zou graag
nog eens teruggaan naar Oe
ganda. Ik zou zó kunnen; ze
hebben me al uitgenodigd.
Maar het is er zo'n bende hè.
helemaal niet veilig. Bandie
ten all over the place. Drie
jaar terug werd er nog een
oud-kapelaan van mij door
struikrovers doodgeschoten.
Een andere Mill-Hiller, Leo
van der Zalm uit Zoeterwou-
de, kreeg een kogel in z'n zij.
Nee, Oeganda in levende lij
ve is voor mij achter de rug
Overmorgen dus feest in „de
Engel". Pastoor Spronk zet
zich in voor z'n trouwe assis
tent. Om half elf plechtige
hoogmis en daarna receptie;
's avonds intiem voor de fa
milie. 's Morgens wordt het
een concelebratie met een
heel stel Mill Kill-collega's:
„Zeker een man of tien. maar
het priesterkoor is groot zat.
Man, dat wordt pas een vie
ring. Daar kijk ik haar uit!
Tja, het zit er bijna op. Van
mijn klas met zevenentwintig
wijdelingen zijn er nog acht
over: vijf Nederlanders, twee
Engelsen en een Tiroler..."
PT.
„En ze hebben nog een school naar mij vernoemd ook!": Hilders' Primary School, Soroti.
Geheimagent James Bond is
,1 onverwoestbaar. Ook in de
ogen van het publiek, dat om
steeds méér vraagt en tussen
tijds ook nog steeds in drom
men naar de oudere Bond-
avonturen gaat kijken. ,\Oc-
topussy" is, als we „Casino
Royal" dat pure slapstick
werd niet meetellen, de der
tiende Bond-film en het laat
ste verhaal van Ian Fleming.
Maar geen nood, al is de
voorraad op er zijn genoeg
handige scenarioschrijvers
die de serie kunnen voortzet
ten Van „The spy who loved
me" werd tenslotte ook al
leen maar de titel gebruikt.
Roger Moore is weer 007 en
de nu 54-iarige acteur mag
dan evenals zijn voorganger
Sean Connery zeggen dat hij
er mee stopt, omdat hij zo
lang van huis weg moet, als
producent Albert Broccoli
oren zijn.
Traditiegetrouw begint de
film reeds voor de fantasie
rijke begintitels van Maurice
Binder met een daverende
stunt, die met de rest van de
film niets te maken heeft.
Bond vernietigd een vijande-
36' lijke wapenfabriek en ont-
snapt in een Acrostar Jet,
een handig zakvliegtuigje,
herkend en vermoord, maar
stervend heeft hij een met ju
welen bezet paasei op de
Britse ambassade kunnen be
zorgen. Bond moet nu van
zijn chef M ditmaal Robert
Brown in plaats van Bernard
Lee uitzoeken wat daar
achter zit. Daarbij stuit hij tij
dens een veiling op een Af
ghaanse prins Kamal Louis
Jourdan die alles in het
werk stelt om het kleinood in
zijn bezit te krijgen. Dan
blijkt dat de Russische gene
raal Orlow in het geniep de
Russchische kroonjuwelen in
het westen wil verkopen en
ze vervangt door vervalsin
gen. Via Kamal laat hij een
mysterieuze vrouw, Octupus-
sy, de juwelen vanachter het
ijzeren gordijn smokkelen.
Óctopussy heeft ergens in In-
dië een drijvend eiland, waar
ze met een heleboel meisjes
een soort secte er op na
houdt. Dat is slechts camou
flage voor haar smokkel-
praktijken, die zij via een cir
cus dat in West-Europa rond
trekt, verricht.
Dus zien we Bond in wilde
achtervolgingen in de smalle
straatjes van Udaipur achter
volgd door de beulen van
Kamal, als circusclown een
bom onschadelijk maken
door de oorlosgzuchtige Or
low in, een Amerikaans le
gerkamp geplaatst om het
westen te treiteren, ja zelfs te
paard een vliegtuig besprin
gen.
Verbazingwekkend stunt
werk dat wel niet door Roger
Moore zelf, maar door ande
ren zal zijn verricht. De lief
desscènes en die zijn er meer
dan iri andere Bond-films
doet hij in ieder geval wel
zelf en naast vele andere
mooie vrouwen zien we voor
het eerst een oude bekende
terug. Fotomodel Maud
Adams, in „The man with
LIDO I en EUROCINEMA I en
II (Alphen) Óctopussy
Met Roger Moore en Maud
Adamt (12 jaar).
the golden gun" door een
dwerg vermoord, keert terug
als „Óctopussy" en zij mag
dit keer op het nippertje
gered door James Bond de
film „uitleven".
Naast de aan dit genre ver
bonden voor iedereen zicht
bare grappen toen Roger,,
the Saint" Moore de 007-rol
overnam werden het er dui
delijk meer zitten er ook
zogenaamde „inside-jokes
in de film. Zo speelt Bond
met tegenstander Kamal
backgammon, het spel waar
producent Broccoli en Moore
tussen de opnamen „The
man with the golden gun"
aan verslaafd raakten.
MILO
James Bond 007 (Roger
Moore) aan de deur gepind
door een messenwerper in
„Óctopussy". Maar ook zijn
dertiende avontuur loopt
goed af.
de
Dan begint het eigenlijke
ucpuiu UCl eigenlijke
ZIJ; verhaal dat zo gecompliceerd
üR is, dat je het beter heel su-
Uij mier kunt navertellen,
jaBond's collega 009 is ver-
niomd als circusclown toch
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) Hot Bubble-
gum in het leger (16 jaar).
Regie: Boaz Davidson.
„Private Popsicle" zoals de
oorspronkelijke titel van'
„Hot bubblegum in het leger"
is een vervolg op „Lemon
Popsicle" „Going steady" en
„Hot Bubblegum" en gaat
weer over de drie jongens
Benji, Bobby en Huey die
alleen maar aan sex kunnen
denken. Het succes van de
serie is moeilijk te verklaren.
Het zijn kinderlijke films, die
in ons land prompt voor 16
i'aar en ouder worden ge-
ceurd. Maar de Israëlische
producent Manehem Golan,
die ook wel eens serieuzere
films maakte, schijnt er goed
aan te verdienen anders had
hij scenarioschrijver-regis
seur Boaz Davidson nooit de
kans gegeven nóg een ver
volg te maken.
„Hot bubblegum in het leger"
is een ouderwetse soldaten-
klucht, zich afspelend in een
Israëlisch legerkamp. De drie
kleine voyeurs uit de vorige
afleveringen moeten in
dienst en benutten deze gele
genheid om zo snel mogelijk
contact te zoeken met hun
vrouwelijke collega's, zeer tot
ongenoegen van sergaent Ra
mirez, die het zelf met de ze
den niet zo nauw neemt. De
Kenau met de bijnaam Mars-
hmellow verdedigt haar re-
cruten tegen het glurende
drietal.
Het hangt een beetje van je
gevoel voor humor af en die
van Boaz Davidson is niet de
mijne. Jongens die hun uni
formen verwisselen voor da
meskleding en als zodanig
optreden, een sergeant die op
een van hen verliefd wordt,
het zijn grappen die mis
schien, in een flits gebracht,
nog leuk kunnen zijn, maar
nu zo worden uitgesponnen
dat het vervelend wordt.
De muziek uit de jaren vijftig
en zestig doet het beter dan
de film zelf. Trouwens het
hele programma schijnt daar
op ingesteld want voor de
hoofdfilm zijn „The star sis
ters" in een filmpje te zien en
te horen.
MILO
Anjeractie brengt bijna 12 mille op
LEIDEN De Anjercollectie van vorige week heeft 11.904,96
gulden opgebracht. Dit is een record-opbrengst, waarmee Leiden
zich als collectestad in Zuid-Holland aan de top heeft geplaatst,
meldt het Anjercomité. De actie werd gevoerd met behulp van
muziekkorpsen, toneelverenigingen, majorettekorpsen, koren en
volksdansers. Het Anjerfonds is een belangrijke subsidiegever
op het gebied van de amateuristische kunstbeoefening en onder
steunt ook initiatieven op het gebied van natuur- en cultuurbe
houd. De afgelopen tien jaar heeft het Anjerfonds aan Leidse
verenigingen, groepen en organisaties op cultureel gebied zo'n
150.000 gulden gegeven.
Dit setje mini schroevedraaiers,
variërend in maat van 0,8 tot 3,8
mm, krijgt u toegestuurd als
dank voor de moeite van het
aanbrengen van een nieuwe
abonnee.
van de Leidse Courant
als nieuwe abonnee
- Postcode/Plaats
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijving)
per kwartaal
Stuur een schroevedraaierset naar:
Naam.
Adres
Plaats/Postcode
I Telefoon
Stuur deze bon in open envelop -geen postzegel
plaikken- naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 232,
2500 VG Den Haag
