Generaal Jaruzelski
„respecteert
akkoorden Gdansk
Duitsers willen aantal
dem ons tra ties beperken
Fransen teleurgesteld in Mitterrand
Shultz weinig
hoopvol naar
Midden-Oosten
Ayrie
sist
xcuses
?LO -voorzitter
V)
-van
Leger Nicaragua
opnieuw slaags met
Somoza-aanhangers
BUITENLAND
£etdóc6ou*atit
MAANDAG 4 JULI 1983 PAGINA 7
avjet-Unie verscherpt
sociale controle
bsKOU De Russische autoriteiten vra-
h burgers op grote schaal elkaar in de ga-
J te houden en overtreders van de wet bij
■politie aan te geven.
■dit verband worden in Moskou door poli-
lagenten bij huisbezoeken kaartjes ach-
jlaten met telefoonnummers en het ver-
Ik gevallen van dronkenschap en andere
I-grijpen bij de politie te melden. Op zo'n
fertje, dat een Westerse correspondent on-
igs in handen kreeg, stond dat het was ge-
ikt in een oplage van drie miljoen. Dat
j betekenen dat ieder van de acht miljoen
goners van Moskou erover zal beschik-
i. Ook in de stad Krasnodar, ten zuiden
i Moskou, zijn dergelijke kaarten uitgege-
i. Degene die zijn buurman aangeeft
left zijn eigen naam en adres niet in te
llen.
BONN De Westduitse
minister van binnenlandse
zaken, Friedrich Zimmer-
mann, heeft gezegd dat ge
welddadige protesten tegen
plannen van de NAVO tot
plaatsing van kernwapens
later dit jaar verwacht moe
ten worden en dat er daar
om nieuwe wetten moeten
worden aangenomen om
daarmee af te rekenen.
Volgens Zimmermann was de
demonstratie tegen Bush eind
vorige maand een actie van
communistische radicalen en hij
meende dat met soortgelijke ac
ties in het najaar rekening ge
houden moet worden. „Iedereen
in dit land heeft het recht vreed
zaam te demonstreren, maar
zonder maskers en wapens. Voor
straatkeien en ijzeren staven is
er geen plaats in een vreedzame
demonstratie".
De Westduitse minister van jus
titie Hans Engelhard heeft zich
een tegenstander verklaard van
een referendum over de even
tuele plaatsing van kernwapens.
De Groenen hadden om een re
ferendum gevraagd.
Ruim 3300 wetenschapsmensen
uit West-Europa en Noord-Ame-
rika hebben afgelopen weekein
de in Mainz het Westen opgeroe
pen de stationering van nieuwe
kernraketten uit te stellen, zodat
de Sovjet-Unie en de Verenigde
Staten meer gelegenheid hebben
tot overeenstemming te komen.
Huisarrest voor
Beyens Naudé
niet opgeheven
JOHANNESBURG
De banning-order
tegen de Zuidafri-
kaanse dominee
Beyens Naudé is
niet ingetrokken.
Eind vorige week
werd aangenomen
dat het huisarrest
van Naudé was op
geheven, omdat zijn
naam niet meer
voorkwam op de
lijst van mensen
voor wie de ban
ning-order was ver
lengd.
Libië en Marokko
leggen geschillen bij
voet met elkaar te hebben gestaan, hebben
Libië en Marokko gisteravond laten weten
dat zij vastbesloten zijn hun geschillen bij te
leggen en vriendschappelijke betrekkingen
aan te knopen. Dit staat in een gemeen
schappelijk communiqué dat werd uitgege
ven aan het einde van een driedaags bezoek
van de Libische leider Khadaffi aan de Ma
rokkaanse koning Hassan.
Het communiqué meldde verder dat Marok
ko en Libië wat betreft het conflict in de
West-Sahara hun „welwillendheid" hadden
uitgesproken over de Afrikaanse inspannin
gen deze kwestie met vreedzame middelen
op te lossen door middel van referendum
onder toezicht van de Organisatie van Afri
kaanse Eenheid.
>vjet-Unie
eliciteert
leagan
DSKOU President Joeri
idropov heeft gisteren de
nerikaanse president Ronald
agan een felicitatietelegram
ituurd ter gelegenheid van
vierde juli, de Amerikaanse
tionale feestdag. „Neemt U,
•neer de president, onze feli-
aties in ontvangst en onze
k. Hijnsen voor vrede en voor
dat ised voor het Amerikaanse
Merlk ter gelegenheid van de
•nkerafhankelijkheidsdag.
de
sprak ter gelegenheid
n die dag van de „nieuwe
IHpn" van de Verenigde Sta-
Hij doelde daarbij op de
ppere mannen, vrouwen en
aderen die de dood riskeer-
n om hun communistische
vangenissen in Azië en
iba te ontvluchten.
GDANSK-WASHING
TON „Het Poolse mili
taire bewind is getrouw
aan de geest van de ak
koorden, zoals die van
Gdansk, die leidden tot
het ontstaan van de in
middels buiten de wet ge
stelde vrije vakbond Soli
dariteit". Dit heeft de lei
der van het bewind, gene
raal Jaruzelski gisteren
gezegd op een bijeen
komst van jeugdactivisten
van de communistische
partij in Gdansk. De bij
eenkomst had kennelijk
ten doel tegenwicht te
bieden aan de weerklank
bij de jeugd van het be
zoek van de paus vorige
maand.
Jaruzelski's woorden waren
ook een duidelijke uithaal
naar de buiten de wet gestelde
bond Solidariteit. Wij zijn
trouw aan de essentie van de
akkoorden. Maar wij zien deze
als akkoorden die zijn bereikt
met de arbeidende klasse en
met de gezonde (sociale) stro
ming; niet met avonturistisch,
anarchistisch, contra-revolu
tionair schuim".
Tevoren had de generaal
voor de eerste maal een
krans gelegd bij het monu
ment van de drie kruisen bij
de ingang van de Lenin-werf
in Gdansk, in 1981 onder druk
van Solidariteit gebouwd ter
nagedachtenis van de slachtof
fers die in 1970 bij betogingen
door veiligheidstroepen wer
den gedood.
Een hoge Amerikaanse func
tionaris heeft gisteren ver
klaard, dat het er naar uitziet
dat de Poolse regering enkele
functies van het verboden
vakverbond Solidariteit wil
overdragen aan de kerk. De
basis voor deze plannen zou
zijn gelegd tijdens het onder
houd van paus Johannes Pau-
lus II met de generaal tijdens
zijn bezoek aan Polen. De
kerk zou een actievere bemid
delende rol gaan spelen in po
litieke zaken. De kerk zou zich
uit gaan spreken tegen onder
drukking, zoals de paus tijdens
zijn bezoek aan Polen heeft
gedaan, aldus de Amerikaan,
die opmerkte dat de kerk zelf
nog net geen vakbonden zal
oprichten. De functionaris
voegde er aan toe dat als deze
regeling ook de vrijlating van
politieke gevangenen en de
opheffing van de staat van be
leg inhoudt, de Verenigde Sta
ten bereid zouden zijn de sanc
ties tegen Polen te verzachten.
ISLAMABAD De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Shultz, is gisteren uit Pakistan vertrok
ken om een vredesmissie in het Midden-Oosten te be
ginnen. Shultz wil proberen alsnog een regeling te
treffen voor de terugtrekking van de buitenlandse
troepen uit Libanon. De Amerikaanse minister gaat
eerst naar Saoedi-Arabië. Vervolgens zal hij Libanon,
Israël en Syrië aan doen.
President Reagan stemde zaterdag in met de inderhaast georga
niseerde reis naar het Midden-Oosten, die op persoonlijk ver
zoek van Shultz tot stand is gekomen. Overigens heeft Shultz
laten weten „geen werkelijke vooruitzichten" te zien op een
doorbraak in het vastgelopen vredesproces in het Midden-Oos-
De Israëlische regering zal zich, nog voordat Shultz naar Jeruza
lem komt, beraden over een gedeeltelijke terugtrekking van de
Israëlische troepen uit Libanon. Vorige week heeft de regering-
Begin aangekondigd haar troepen tot de Zuidlibanese Awali-ri-
vier te willen terugtekken. Dit is in Washington niet goed geval
len, omdat er dan een machtsvacuüm in het Libanon-gebergte
zou ontstaan en de defintieve opdeling van dat land een feit zou
kunnen worden.
nn< J
n m|
[e sit{
w vei/
5. 211
lgers^ervolg van de voorpagina)
GerIAMASCUS De Syri-
l 'lhe president Assad eist
u PLO-leider Arafat in
VooM
i auPt openbaar zijn excuses
l.07mbiedt voor zijn be-
7.2 lr-huldigingen dat Syrië
;hter de opstand zit van
8,08;; Palestijnse rebellen.
B°scok heeft Assad geëist dat
Q^rafat tegemoet komt aan
3'44'; eisen van de opstande-
'ngen. Als hieraan wordt
___j)ldaan dan is Arafat
'eer welkom in Syrië,
it heeft een medewer-
•r van de PLO-voorzit-
gisteren bekendge-
ikt.
•afat beschuldigde twee we-
:n geleden de Syrische presi
de opstand van de
Palestijnse rebellen te steunen,
nadat Syrische tanks stellin
gen van Arafat-aanhangers in
Oost-Libanon hadden omsin
geld. Toen Arafat enkele da
gen later in Damascus deze be
schuldiging herhaalde, werd
hij uit Syrigezet.
De voorzitter van Palestijnse
Nationale Raad (het Palestijns
parlement in ballingschap),
Khaled Fahoem, heeft gisteren
•laten weten dat de bemidde
lingsdelegatie van de PLO al-
leeerst probeert het conflict
binnen de bevrijdingsorganisa
tie op te lossen. Pas dan zal
volgens hem worden gepro
beerd de breuk tussen Arafat
en Assad te herstellen. Het be
stand tussen de Palestijnse re
bellen en Arafat-getrouwen,
dat zaterdag na gevechten was
overeengekomen, werd giste
ren niet geschonden.
,^een nieuw dreigement
Ontvoerders Rijnsburger
gene
AIROBI De Soedane-
tered querillastrijders die vijf
hts 3esterlingen, onder wie
acht? Rijnsburger Wim
oort, hebben ontvoerd,
ebben hun dreigement
m het vijftal te doden
iet herhaald.
i- ën westerse diplomaat noem-
dit „uitzonderlijk" omdat i
ultimatum herhalen. De on
derhandelaars houden er ech
ter rekening mee dat het drei
gement nog steeds geldt. De
querillastrijders hebben ge
dreigd hun slachtoffers te do
den als er niet voor 6 juli aan
hun eisen is voldaan. De ont
voerders, die lid zijn van een
Soedanees bevrijdingsfront, ei
sen een kwart miljoen gulden,
kleding voor 150 man en me
dicijnen. De andere ontvoer
den zijn twee Amerikanen,
een Canadees en een Duitser.
immiimiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
0 Christusbeelden
/estolen
GAANDEREN Van de
Rk-begraafplaats in Gaande
ren (Gld.) zijn in het weekein
de twintig Christusbeelden ge
stolen. De beelden, van ver
schillende afmetingen, zijn
's nachts van de grafstenen
gesloopt, aldus de politie. De
waarde van de gestolen beel
den is niet bekend.
MANAGUA Nicaraguaanse regeringstroepen heb
ben in het noordelijke en zuidelijke grensgebied hevige
gevechten geleverd met aanhangers van Somoza, die
vanuit Honduras opnieuw invallen hebben gedaan in
Nicaragua. Elf rebellen zouden zijn gedood.
Dictator Somoza werd een jaar na zijn verdrijving uit Nicaragua
in 1979 vermoord. Volgens de Nicaraguaanse regering zijn sinds
vorige week donderdag zeker 1.500 rebellen, .die worden ge
steund door de Verenigde Staten, het noorden van Nicaragua
binnengedrongen. Eerder was al een groep van ongeveer 150 re
bellen vanuit Costa Rica de Nicraguaanse grens overgegaan, al
dus een verklaring van het ministerie van buitenlandse zaken
van Nicaragua.
In Amerikaanse regeringskringen is zaterdag bekendgemaakt
dat de Sovjet-Unie de bevoorrading van Nicaragua met helikop
ters, pantserwagens en andere wapens aanzienlijk heeft uitge
breid. Volgens zegslieden in Washington heeft ook Oost-Duits-
land voorraden getsuurd en zou Cuba adviseurs naar Nicaragua
hebben gezonden.
Duizenden
Amerikanen
hebben
afgelopen
weekeinde bij
het Vietnam-
monument in
Washington
gedemonstreerd
tegen het beleid
van de regering-
Reagan in
Midden-
Amerika. Een
van de leuzen
tijdens de
protestmars was:
„Geen Vietnams
meer".
GEEN GEESTDRIFT VOOR CONSERVATIE ALTERNATIEF
(Van onze correspondent Jan
Drummen)
PARIJS De Franse re
gering heeft, sedert zij in
mei 1981 aan het bewind
kwam, een voor de Vijfde
Republiek ongekende im
populariteit bereikt. Dit is
het gevolg van de onbe
kwaamheid en de onenig
heid bijuvan de door in
terne tegenstellingen ge
plaagde regering en het
nemen van maatregelen,
om de moeilijke finan-
cieel-economische situatie
enigszins te herstellen.
Dit alles betekent evenwel
niet dat de regering of zelfs
het bewind op springen staat.
De grondwet van de Vijfde
Republiek, die De Gaulle op
stelde om een eind te maken
aan de politieke instabiliteit,
die voor een aanzienlijk deel
het gevolg was van de ondoel-
trefende grondwetten van de
Derde en Vierde Republieken,
beschermt de president doel
iJUITENHEER
'•'ts
treffend. En zij verleent hem
een macht die republikeinse
Franse staatshoofden tevoren
nooit genoten hadden. De
vaststelling dat het regime, on
danks de moeilijke algemene
situatie, niet in doodstrijd ver
keert, is ook een gevolg van
het feit dat de rechtse opposi
tie bijna even onpopulair is als
het linkse bewind.
Na twee jaren lang kansen ge
mist te hebben, na verbijste
rende maatregelen genomen te
hebben die in de meeste geval
len enkele uren of enkele we
ken later ongedaan gemaakt
moesten worden, na een forse
heroriëntatie van de politiek
(die in enkele gevallen be
paald rechts geworden is),
hebben de Fransen er prak
tisch geen vertrouwen meer in
dat de socialisten de moeilijk
heden te boven zullen komen.
Maar zij zijn ook bijzonder
weinig geestdriftig voor een
„terugkeer naar het oude be
wind", naar het liberalistische
kapitalisme dat het land tot
dusver gekend heeft. Dit is ze
ker voor een aanzienlijk deel
het gevolg van de afkeer voor
de politici, die het schip van
staat tot mei 1981 bestuurden,
en die, blijkens hun uitlatin
gen, „nog altijd niets geleerd
hebben". Het is overigens ze
ker dat de Fransen, toen zij
het in het voorjaar van '81
voor links kozen, hun keuze
op de eerste plaats lieten bepa
len door hun geleidelijkaan
gegroeide afkeer voor rechts
en zij kozen meer tégen dan
vóór iets. Terwijl de opinie
van velen ten aanzien van het
linkse bewind veranderd is,
blijkt dit niet het geval ten op-
TIVMP v»n rP^htc
De opiniepeilingen wijzen se
dert enige tijd een catastrofale
daling in populariteit voor
president Mitterrand en de
kopstukken van zijn regering
uit.
De linkse pers is voor het
grootste deel zo kritisch ten
opzichte van de regering ge
worden dat er nauwelijks nog
een blad is dat achter het be
wind staat. De medicijnen- en
rechten-studenten hebben
openlijk gemanifesteerd. De
universiteiten zijn in verzet
gekomen tegen de ongelukki
ge hervormingswet. De zaken
wereld schreeuwt moord en
brand. De politie is de straat
op getrokken en betoogde voor
de ministeries van Binnen
landse Zaken en Justitie. De
middenstanders zeggen dat
hun de hals gesnoerd wordt.
De communisten dreigen ver
kapt het bewind hun steun te
onttrekken.
Bepaalde figuren uit de oppo
sitie hebben een poosje ge
dacht dat de betogingen in mei
tot een herhaling van mei 1968
zou kunnen uitgroeien. Maar
het ontbrak de betogers aan
geestdrift, vuur en geloof. Ver
moedelijk ook omdat zij het
politieke alternatief allerminst
bekoorlijk vonden. Niettemin
wordt nu een „heet najaar"
voorspeld. Zeker, elk najaar is
voor elke Franse regering
moeilijk. Het is een soort tradi
tie. De niet te ontwortelen
concentratie van de vakantie
leidt ertoe dat miljoenen Fran
sen op hetzelfde tijdstip van
vakantie terugkomen. Met
lege beurzen en het sombere
vooruitzicht dat zij morgen
weer aan de lopende band,
achter de toonbank of het bu
reau moeten gaan staan of zit
ten. Honderdduizenden jonge
ren die in de zomer van school
gekomen zijn, moeten werk
vinden dat er praktisch niet is.
De vakbonden die als 'gevolg
van de specifieke Franse situa
tie op dit gebied elkander ge
nadeloos moeten beconcurre
ren, halen de messen en bijlen
tevoorschijn. Er worden (door
gaans onredelijke) looneisen
en eisen voor betere arbeids
voorwaarden gesteld. En bin
nen de kortste keren komt het
tot stakingen. Oktober is altijd
de somberste maand voor de
Franse regeringen. Er hebben
verkiezingen plaats voor de
bestuursraden voor de Sociale
Verzekeringsraden; een aantal
loonsverhogingen zou moeten
plaatsvinden; het eerste half
jaar van het bittere versobe
ringsplan zal beoordeeld (en
vermoedelijk negatief bevon
den) worden. De nieuwe ta
rief- en belastingverhogingen
worden van kracht. En de
communisten zullen roerig
worden.
Dagen premier
Mauroy geteld
Algemeen is men er van over
tuigd dat de dagen van pre
mier Mauroy geteld zijn. Het
wordt onoverkomelijk geacht
een man die zoveel blunders
heeft gemaakt nog langer te
handhaven. Maar tot dusver
fungeerde hij als een blikse
mafleider: de communisten
hebben sympathie voor Mau
roy. Maar praktisch zeker zal
Mauroy in het najaar door een
ander opgevolgd worden. Als
dan blijkt dat de economische
situatie iets minder rampzalig
is dan gevreesd werd, zou de
rest van de regering (met en
kele kleinere wijzigingen)
kunnen aanblijven. Is dat niet
het geval, dan zal het tot een
reorganisatie moeten komen,
hetgeen onvermijdelijk een
naar ruk naar rechts betekent.
Mitterrand zou dan een nieuw
kabinet kunnen vormen, min
of meer uitsluitend bestaand
uit de gematigde elementen
van de socialistische partij.
Mogelijk zou hij zeis enkele
portefeuilles kunnen geven
aan gematigde leden van de
oppositie. De communisten
zouden uit de regering treden.
Min of meer wachten zij sedert
enkele maanden op een „goe
de gelegenheid". Maar het
vormen van een nieuwe coali
tie-regering zou onvermijde
lijk een breuk in de socialisti
sche gelederen veroorzaken.
Aangezien er geen tekenen
wijzen op een wat minder
rampzalige economische situa
tie, zal dit vermoedelijk gebeu
ren. Met zijn socialistische ka
mermeerderheid zou Mitter
rand nog steeds verzekerd zijn
van de parlementaire steun,
tenzij de breuk in de partij zo
diep gaat dat er twee tegenge
stelde fracties in de Nationale
Vergadering „het ware socia
lisme" willen vertegenwoordi
gen.
In politiek-economisch opzicht
willen de communisten en een
aantal socialisten een veel
linkser beleid. Zij menen dat
de economische crisis van het
land opgelost kan worden door
een sterke stimulering van de
industrie, waarvoor evenwel
protectionisme in de meest
klassieke vorm een vereiste is.
Daarnaast hebben de commu
nisten tal van andere redenen
om zich in een nieuwe linkse
oppositie te verschansen, on
danks verzekeringen van hun
leider Marchais dat dit niet zo
is.
De conservatieve oppositie
poogt Mitterrand aan te vallen
op grond van de overtuiging
dat hij de „morele steun" van
het land verspeeld heeft. Dit
moge theoretisch het geval
zijn, gezien de uitslagen van
onder meer de gemeenteraads
verkiezingen sedert links ruim
twee jaar geleden aan de
macht kwam, maar grondwet
telijk heeft rechts geen grond
om op te staan. De neo-Gaul-
listen eisen een volksraadple
ging; de oppositie als zodanig
dringt aan op voortijdige alge
mene presidentsverkiezingen.
Maar als Mitterrand dat niet
wenst, en alles wijst daarop, is
er grondwettelijk en juridisch
niets te beginnen.
Blijft uiteraard de mogelijk
heid dat de economische en
politieke situatie dermate zal
verslechteren, dat het een
keuze wordt tussen het lopen
van het risico van een waar
achtige herhaling van mei-'68
en het uitschrijven van nieu
we verkiezingen. Bij dit alles
is het wellicht positief voor
Mitterrand dat ook het legioen
van ontevredenen en teleurge-
stelden bitter weinig geestdrift
kan opbrengen voor „die van
gisteren", het conservatieve
bewind dat 23 jaar aan het
hoofd van de Vijfde Republiek
heeft gestaan
