Omwegen
Zegge
schrijve.
Meubelmaker Willem van
Dam koestert varens en
bosplanten in achtertuin
JSflófer
Werkprojecten vormen goed
alternatief voor werklozen
!ta
INSASSENHEIM GROEIT EEN STUKJE
BESCHADUWDE NA TUUR
Behoud illegaal clubhuis'
ST QpaAao (Pxm Mfl/rit
IDEN/REGIO
QeidóaQowuwt
DINSDAG 7 JUNI 1983 PAGINA S
litaire speld
mt
Ridde verdachte, een Noord-
ijkerhoutse jongeman van
yintig jaar, was niet alleen
jkomen. Hij werd verge-
[ld van een wat oudere
jan. De eerste indruk was,
it het hier om vader en
|on ging. Dat dacht kan-
nrechter Oomen ook,
aar toen hij ernaar vroeg,
(eek het tweetal geen fa-
(iliebanden te hebben. „Ik
Sn de militaire comman-
knt van dit jongmens," leg
de in burgerkleding ge-
n" ^>ken man uit.
vlent u advocaat?," infor-
rkeeeerde de rechter. Die
^ze aag moest ontkennend
l^gflorden beantwoord. „Maar
ben wel jurist," merkte
i militair op. Hij vertelde,
)t hij manschappen van
wap bataljon (de man is ba-
vroifljonscommandant) altijd
^^rzijde staat, wanneer die
1de krijgsraad moeten
l9 y^rschijnen. Dus wilde hij
"8styk het jongmens uit
erv,feordwijkerhout met raad
m daad bijstaan voor het
Pad ^ntongerecht.
echter Oomen wilde daar
e wthter niets van weten. „U
'^"jnt geen advocaat, dus u
n'et a's vertegenwoor-
erenfcer optreden. Er zijn twee
/an ^gelijkheden. U kunt ge-
'S^Tachtigd worden door deze
1 bu^geman Maar dan moet
h de deur uit, we moeten
zaak dan apart behande-
We kunnen deze jonge-
i natuurlijk zelf het
rd laten doen. Maar dan
ig u niets zeggen," ver-
Spaarde mr. Oomen.
man. voorzien van forse
ikkebaarden, begreep er
ets van. ..Op het kanton
recht in Den Haag mocht
wel als verdediger optre-
n." argumenteerde hij.
^aar heb ik niets mee te
de jaken," zei de rechter
ïn- Irtaf. Uiteindelijk werd
verljn compromis gevonden.
1 vap commandant mocht, na-
jt de Noordwijkerhouter
"(n zaak had bepleit, een
'inêfelichting geven,
ssenpt ging om het volgende.
rga<b zaterdagavond 12 juni
en Ï82, omstreeks tien voor
ëgen 's avonds, reed de
Noordwijkerhouter in zijn
,uto, een Plymouth, over de
malle Zilkerbinnenweg in
)e Zilk. Hij moest uitwij-
en voor een van de andere
dvitent komende BMW. De
ïlaa ngeman overdreef enigs-
Of ns in zijn uitwijkmanoeu-
wfe want hij raakte van de
rouleÊ a^- reed een met biel-
De |{n afgezette tuin in en
gt nJA'am met zijn auto tegen
e n huis tot stilstand. Zowel
wa tuin als het huis liep eni-
schade op. Aan de auto
H ankeerde ook het een en
Tider. Maar enkele manke-
inten waren niet door het
igeluk veroorzaakt. De
ilitie constateerde, dat de
n jmmen van de Plymouth
et best waren en tevens
eek de band, die om het
ikervoorwiel zat. rijkelijk
i de gladde kant te zijn.
jongeman besloot op het
Stichikkingsvoorstel van de
ecreilitie in te gaan. Daar
cenivam hij echter op terug
Ha#n hij enige maanden la-
ok de acceptgirokaart
aantfee6 Justitie wilde in to-
,|4al driehonderd gulden
n, n hem hebben.
nj)at vond ik toch echt wat
duur," merkte de Noord-
ijkerhouter op, die toen
J het ongeluk veroorzaak-
nog op school zat. „Als u
Ue en geld heeft, dan moet u
n k maar niet auto-rijden,"
robl,nd mr. Oomen. „Maar u
n Vit nu toch in dienst, dan
d, i int u de boete toch wel
vad talen." De jongeman was
met daarmee niet eens. „Ik
ip v ijg maar zevenhonderd
al bilden in de maand, da's
n, d»g niet veel." „Ik vind ze
shonderd gulden meer
lóeffen genoeg," meende de
e Vj intonrechter. die in zijn
ing lensttijd waarschijnlijk een
Idij van anderhalve gul-
jjoncommandant. Ook hij
ind de boete rijkelijk
P* >og. „Dat is bijna vijftig
er docent van- zijn wedde,
ong it
zei de man en wees op
1 ve^ jongeman naast hem, „is
akai n zeer positief ingesteld
sai ilitair. Hij is bij ons chauf-
rinj ur en hij heeft nog nooit
peri n ongeluk veroorzaakt,
ili tiet is bijna zeker dat hij in
inmerking komt voor de
ilitaire chauffeursspeld."
meie officier van justitie liet
hucb echter niet vermur-
en, hij handhaafde zijn
is. De Noordwijkerhouter
T ad niets meer te zeggen,
L. jn commandant echter
el. „U houdt geen reke-
ing met de omstandighe-
6n. de boete is veel te
oog," betoogde hij op-
w ieuw. Rechter Oomen was
Zuil ts meer onder de indruk
endlan de chauffeursspeld dan
e officier, hij verlaagde de
n ti oete tot tweehonderdvijftig
ler ulden
skitJ; KEES VAN HERPEN
Op mijn omwegen door stad en land I
kom ik graag mensen tegen. U kunt I
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen I
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10. door Ton Picters
Ziehier een verhaaltje
over zomerse dagen, met
al enig uitzicht op het
duister van de herfst.
Een relaas over een meu
belmaker met een voor
liefde voor groen, en wel
een heel speciaal gedij
end groen, 't Liefst zit hij
op z'n hurken op plek
ken waar het zonlicht
niet of nauwelijks kan
komen. Een donker bo-
menbos kan hem weidse
perspectieven bieden en
een variant van een be
kend gezegde gaat ge
heel bij hem op: Willem
van Dam kan door de
varens vaak het bos niet
meer zien. Dan heeft hij
nog slechts oog voor het
laag bij de grondse, de
nederige flora, die hij
koestert en meeneemt
naar zijn eigen tuin ach
ter het huis aan de Elba-
laan in Sassenheim.
Willem van Dam is een lief
hebber. een waardevol lid
van een wereld vol knutse
laars en hobbyisten. Maar
wel een heel aparte hobbyist.
Niet zo gauw heeft hij de bei
tel neergelegd, is hij uitgepo-
litoerd en uitgelijmd, of hij
laat de meubels voor wat ze
zijn en ondergaat innerlijk
een gedaanteverandering. In
zijn vrije tijd is de Sassenhei-
mer een fervent minnaar der
natuur waarin hij liefhebbert
en waaraan hij zich volledig
overgeeft. Meubelmaker Van
Dam kweekt met ziel en li
chaam varens en andere bos
planten, en zijn tuin is z'n
showroom met een groot as
sortiment. Kom, laat hem
zelf maar eens wat vertellen
daarover.
„Inderdaad, mijn liefde voor
de natuur waaruit deze lief
hebberij is gegroeid, dateert
al van mijn vroegste jeugd.
Het was gewoon een onder
deel van mijn opvoeding hè.
Mijn vader was zelf een groot
natuurmens en die liefde
heeft hij vanzelfsprekend op
zijn kinderen, dus ook op mii,
overgedragen.Ik had,toen ik
tien jaar was, al aquariums
met specimina van Neder
landse flora en fauna. Voor
de bevolking van die bakken
zorgde ik zelf. door al die
plantjes en visjes uit de sloten
te halen. Ja. en op school had
ik natuurlijk alle aandacht
voor de lessen over de leven-
me nogal tegen. Te
theoretisch, vond ik, en te
weinig op de echte natuur
gericht".
Verkade-albums
Dat was misschien jammer,
maar Willems affiniteit tot de
natuur werd verder ruim
schoots in stand gehouden
door de beroemde en excel
lente Verkade-albums, de
evergreens met de schitte
rende en kleurrijke plak
plaatjes en de leerzame en
opwekkende tekst van die
geweldige natuurprofeet dr.
Jac. P. Thijse. Dat waren de
albums van vader Van Dam,
maar al spoedig had de jeug
dige Willem zijn eigen boe
ken, „die door mij als het
ware werden stukgelezen.
Vooral de „Flora-boeken van
Nederland", die van erg veel
informatie zijn voorzien. In
elk geval waren het deze
boeken die de grondslag
vormden van mijn kennis
van de natuur".
Van Dams specifieke hobby
kon pas goed tot ontwikke
ling komen toen hij al een
flinke vent en meubelmaker
was geworden. Een jaar of
vijftien terug ging hij wonen
in het huis aan de Elbalaan.
Daarachter ligt een flinke
tuin die hem liever is gewor
den dan alle plaatjesboeken
bij elkaar. Aanvankelijk fun
geerde die tuin als groente
tuin, maar gaandeweg nam
Willem van Dam afstand van
de groente en liet de tuin met
overleg Overwoekeren. En
Willem zag dat het goed was,
en woest. Hij legde zich toe
op het kweken van wilde
planten, liet de natuur haar
werk doen en hielp zelf een
beetje daaraan mee.
Vooral de varens deden het
reusachtig. Dat kon ook haast
niet anders, want in en rond
de tuin stonden veel bomen
die nauwelijks een spoortje
licht doorlieten. Ik ken dat,
van zeer nabij: sluit je tuintje
met lijsterbes, dode larix en
een toevallig aan komen
waaiende kastanje af voor
licht en lucht en het kruid
tiert er welig. In mijn geval
is dat onkruid en voortkrui
pend „gips" en de bevol
king bestaat er voornamelijk
uit pissebedden en torren en
een overleden spreeuw die
onder het nooit gemaaide
gras tot stof licht te vergaan.
Nou ja: onkruid vergaat niet.
Maar dit alles niet bij Willem
van Dam. Zijn zorg der na
tuur is welbesteed.
Maar zijn tuin kent, dus, wel
donkere kanten. Vanwege de
bomen, „met een toenemen
de schaduwwerking". En dan
pas komen varens en andere
bosplanten (die het juist van
de schaduw moeten hebben)
pas goed tot wasdom; veel
meer dan andere planten. „In
mijn tuin staan op het mo
ment precies dertig soorten
varens, voor het merendeel
inheemse. En daarmee ben ik
een eind op de goede weg.
Immers, Nederland kent vijf
entwintig soorten, waarvan
er acht het meest algemeen
zijn en de overige zeldzaam".
Beschaduwde exoot
Als de familie Van Dam met
vakantie gaat is het bevrij
dend werken geblazen. Dan
ligt men niet uren onnuttig
in de zon, maar de Van Dam
men trekken er op uit. De
natuur in. Waar alles groeit
maar niet altijd bloeit. Dan
trekt het gezin lering uit het
geen men aantreft. Zo gras
duinen Van Dam en de zij
nen meermalen in de Arden
nen met haar Hoge Venen,
steken door naar de Eifel.
Verrukkelijk. Maar twee jaar
geleden zag je Willem ook in
de uitgestrekte bossen van
Zweden op z'n knieën liggen
voor een beschaduwde exoot.
En hetzelfde deed hij in Bre-
tagne. In die contreien wor
den dan volop dia's gemaakt
en Van Dam verliest zich
vervolgens in het vergaren
van stekjes van varens en het
winnen van zaad van bos
planten. Dat gaat dan alle
maal mee, terug naar Sassen
heim, om daar tot ontwikke
ling te komen in de eigen
collectie.
De aanwinsten gaan dan, ui
teraard, niet zomaar de grond
in. Er moeten eerst condities
geschapen worden. Plekjes
waar varens en andere inge
voerde planten hun eigen le
ven kunnen gaan leiden,
eventueel ingebed in een spe
ciaal samengestelde voe
dingsbodem. Al die schaduw-
vragende planten eisen hun
eigen milieu, anders kun je
het wel vergeten. En het
komt voor, dat zelfs een Wil
lem van Dam dag met z'n
handje zegt tegen een eens
gekoesterde overgeplante
makker. Poot een orchidee
uit de löss van het gemergel
de Gulpdal in de Hollandse
klei en je hebt er weer een
dode bij. Een plant, welis
waar, maar wel dood. Maar
dat hoef je Willem van Dam
niet meer te vertellen. Hij
vertelt het jou wel.
Neem zijn wilde, woeste tuin
nou. Waar de varens knorren
van genoegen onder een lief
devolle begeleiding. Echter
ook andere bosplanten ver
lustigen zich in Willems toe
wijding. Het Fluitekruid? Ho,
ho; wat heeft dat er nu mee
te maken, en we zijn daar
nog helemaal niet aan toe.
Willem geeft een exposé van
het bereikbare in zijn lusthof
aan „de Elba" „We treffen
hier veel „Stinse-flora" aan,
zoals je die ook tegenkomt in
de parken van oude buiten
plaatsen. Verder heb ik
eveneens, en onder andere,
de wilde Aronskelk en de
bos-anemomen, en de gele
anemonen, het „Vogeltje op
de kruk" en, niet te vergeten,
het „Haarlems klokkenspel"
Dit laatst aangeduide wonder
Willem van Dam tussen zijn varens en andere bosaanplant.
der natuur heeft niets met de
Damiaatjes te maken, maar
het laat zich nu eenmaal zo
noemen. Ik vind het al een
bijzonder fenomeen, dat in
een Sassenheimse achtertuin,
tussen de Leliën der Dalen,
een „Haarlems" carillon zijn
aardse pracht en betovering
uit de wortels laat komen.
Dit alles, bij Van Dam op het
erf. wordt overkoepeld door
een „Damodome" van fruit
bomen, maar netzogoed door
een stel bijzondere rakkers,
zoals een bladverliezende
kan-ie niet helpen coni
feer, een "Lama"-achtige, af
komstig uit het nagenoeg on
toegankelijke hooggebergte
van China en pas in 1945
ontdekt. Dat staat nu bij Van
Dam in de tuin. Alsof het
niets is. Willem gaat trou
wens nog verder. Met een
variëteit van de beuk. die
zuilvormig opgroeit; een
herfst-paardekastanje. die
eind juli in bloei staat; een
rhododendron („boom van
Rhodos"), met gele. zoet geu
rende, bloemen. En nog veel
meer specialiteiten die niet in
deze kolommen staan opgete
kend.
Ach. de wilde Van Dam-tuin
is een bijna mysterieuze,
edoch bestuurde, trekker
voor wie beschaduwde voort
brengselen lief heeft. En Wil
lem „verkoopt" zijn hobby
graag. Hij bezit een uitgebrei
de collectie warmbloedige
dia's die een kleurrijke taal
van dauw en broei spreken.
Hij is een meubelmaker die
op toernee gaat. Met z'n dia's,
die hij gebruikt voor z'n cau
serieën over de bostuin. Wil
lem van Dam is een graag
gehoorde klant in de omge
ving; voor allerlei verenigin
gen. In het bijzonder voor af
delingen van de Kon. Mij.
van Tuinbouw en Plantkun
de. Daar is Willem een ware
„trekker" die wat te vertel
len heeft en nog wat kan la
ten zien ook. En hij laat het
niet zitten bij varens en bos
planten. Van Dam heeft bij
z'n lezingen altijd nog wel
een plaatsje vrij voor fossie
len, waarmee hij zijn publiek
aangenaam verrast. Zoals een
leisteen van 300 miljoen jaar
oud. met fossiele varenresten
Een zuchtje, vergeleken bij
de eeuwigheid. En. eenmaal
op dreef, toont Van Dam dan
altijd nog wel verstilde opna
men van een bijzonder
mooie, zeg maar gerust
fraaie, collectie van herbari
ummateriaal uit eigen tuin.
Doe het hem maar eens een
ONDERZOEK IN ZUID-HOLLAND EN BRABANT TOONT AAN:
LEIDEN Werkprojec
ten voor werklozen moe
ten gezien worden als een
mogelijkheid werklozen
tijdelijk zinvol bezig te la
ten zijn en niet als een
permanente bron van
werkgelegenheid. De
veelal jonge mensen die in
zo'n project al of niet be
taald werk verrichten,
stromen namelijk het
liefst weer door naar een
baan met „vastigheid".
Tot deze en andere conclusies
komt het instituut voor sociaal
wetenschappelijk onderzoek
van de Katholieke Hogeschool
in Tilburg, dat in opdracht van
de overheid een studie heeft
verricht naar de rol van werk
projecten voor werklozen. Het
onderzoek werd verricht in
Zuid-Holland en Brabant. On
der werkprojecten worden
kleinschalige activiteiten ver
staan, veelal gesubsideerd door
rijk, provincie of gemeente,
waarin werklozen groepsge
wijs werken, al of niet met be
houd van uitkering.
De onderzoekers vermoeden
dat er in heel Nederland onge
veer 10.000 mensen werken in
werkprojecten. Gemiddeld
werken zij zo'n 33 uur per
week. Voordeel van de projec
ten is dat de deelnemers de
kans hebben voor zichzelf en
anderen zinvol bezig te zijn en
kwaamheid op peil te houden.
Daarnaast geeft het de deelne
mer werkervaring, die van pas
komt bij doorstroming naar
een „echte" baan. Meer dan
driekwart van de projecten is
ook primair gericht op door
stroming. Daarbij gaat het om
zogenaamde leerprojecten.
Van de mensen die in 1981 in
de projecten plaats maakten
voor anderen vond 41 procent
een „normale" baan.
Nadeel van de projecten is dat
ze nauwelijks blijvend werk
bieden. Vandaar dat de onder
zoekers de projecten vooral
zien als instrumenten voor een
doelgericht werkloosheidsbe
leid, in plaats van voor een
werkgelegenheidsbeleid. Aan
de projecten werd overwegend
deelgenomen door jongeren,
waarvan het merendeel te
boek stond als langdurig
werkloos. Uit de enquetes die
de onderzoekers hebben ge
houden onder deelnemers
blijkt, dat ze redelijk tevreden
zijn over de projecten. Liever
heeft men een normale baan,
maar als dat niet gaat wordt
het project beschouwd als een
goed alternatief.
De onderzoekers van de Til-
burgse hogeschool doen een
aantal aanbevelingen voor een
beter gebruik van werkprojec
ten. Zo pleiten ze ervoor de
hele procedures voor het op
zetten van werkprojecten wat
doorzichtiger te maken. Men
sen en instanties die iets wil-
een jaar over voor ze beschik
ken over de benodigde ver
gunningen. beschikkingen en
papieren. Op lokaal niveau
zou op dat gebied meer hulp
geboden moeten worden.
Daarnaast zou ook een betere
begeleiding moeten worden
gegeven als het project een
maal is begonnen. Ook dan
nog raken veel deelnemers de
weg kwijt in de rompslomp
rond het werken met en zon
der behoud van uitkering.
Het onderzoek heeft verder
aangetoond dat de concurren-
tievervalsing, waar nogal wat
ondernemers bang voor schij
nen te zijn. geen probleem
hoeft te zijn bij het opzetten
van de projecten Als voor
beeld noemen ze de gemeente
Rotterdam, waar goed overleg
tussen alle betrokkenen leidde
tot een aantal regels die con-
currentievervasling kunnen
vermijden. Het constant in
acht nemen van deze regels
heeft er toe geleid, dat een
aantal projectjes al bij voorbaat
van de hand werden gewezen,
om de ondernemers niet te be
concurreren.
De onderzoekers breken om
diezelfde reden een lans voor
experimenten waarbij werklo
zen de kans krijgen om met
behoud van uitkering in be
drijven te werken. Minister De
Koning (Sociale Zaken en
Werkgelegenheid) heeft daar
in zijn in januari verschenen
werkgelegenheidsnota nogal
negatief op gereageerd, onder
meer wegens het gevaar, dat
dergelijke werknemers regu
liere arbeidsplaatsen zouden
verdringen. Overleg zoals in
Rotterdam zou dat kunnen
voorkomen, menen de onder
zoekers.
JEUGDRAAD HAZERSWOUDE:
11
HAZERSWOUDE De
Jeugdraad Hazerswoude is er
voorstander van dat het ge
bouwtje dat de Stichting
Jeugd-, Jongeren- en Buurt
werk op illegale wijze in Zon
neveld heeft laten verrijzen,
blijft staan. Tijdens een bijeen
komst van de Jeugdraad is be
sloten om het gemeentebe
stuur schriftelijk kenbaar te
maken, dat de stap van ge
noemde stichting wordt be
treurd. Maar in dezelfde brief
wordt het verzoek gedaan het
illegale gebouw te laten staan
totdat er uitzicht is op een
meer definitieve oplossing van
de accommodatieproblematiek.
Zoals bekend werd in de vroe
ge uren van zaterdag 23 april
jongstleden in de wijk Zonne
veld door menige jongere en
oudere het bouwsel neergezet.
De Stichting Jeugd-, Jonge
ren- en Buurtwerk wil perma
nente ruimte voor het ont
plooien van haar activitieten.
maar voorlopig in de illegale
keet blijven Het gemeentebe
stuur liet een aanschijving uit
gaan om het gebouw te verwij
deren. De buurtvereniging De
Zon, op haar beurt, diende
eveneens bezwaren aan tegen
de aanwezigheid van de nood-
keet. In Jeugdraadkringen
wijten sommigen de „illegale
bouw"-actie aan het feit dat
het accommodatie-onderzoek
te traag is verlopen. Jeug
draadlid André Huigens meent
dat er sprake is van een „wan
hoopsdaad".
FRIEMELS
Zegge en schrijve vragen wij slechts één nieuwe abonnee
voor een luxe Parker balpen
Naam
Adres
van de Leidse Courant
_als nieuwe abonnee
Postcode/Plaats
Betaald wordt C per maand (met automatische afschrijving)
C per kwartaal
Stuur een luxe Parker balpen naar:
1 Postcode/Plaats_
Telefoon.
I Stuur deze bon in open envelop -geen postzegel
I plakken- naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 232,
^2500 VG Den Haag
