TAFEL „Er staan ons wellicht nog heel wat onplezierige verrassingen te wachten' Verhouding predikant-politiek onderwerp hervormd onderzoek CAPER: hulpvragers willen priester of religieus blijven CddócSoiwanfe; W:T:Vi is 5 si 1 Tsjechische actie tegen franciscanen was goed voorbereid HERVORMDE DIAKENEN OVER LEVEN ZONDER WERK" kerk wereld KORTE METTEN >weer FRAUDE-CHEF, MR P. VAN DIJKEN, OVER COMPUTER EN CRIMINALITEIT: Vast en zeker voor elk kunstgebit SCHOONMAAK-PROBLEMEN? CEMSTO LOST ZE KEURIG OP CEMSTO HOUDT VAN HELDERHEID i p 2 "Ie ACHTERGROND SeidócSouttMit dinsdag 7 juni 1983 pagin„ LEI Meer bijzonderheden zijn in het westen bekend geworden over de actie, die de Tsjechi sche geheime dienst in de vroege ochtend van Palm zondag heeft ondernomen te gen mensen, van wie werd vermoed, dat zij in het ge heim zijn ingetreden bij de franciscanen. In Tsjechoslo- wakije mogen orden en con gregaties sedert 1950 geen het geheim gebeurt dat toch en het is de opzet geweest daaraan in één klap een eind te maken. Omdat de ambtenaren die de inval deden en daarna huis zoekingen uitvoerden en ver horen afnamen in geen enkel geval een bevel tot huiszoe king van het openbaar minis terie konden tonen, neemt men aan dat de geheime dienst geheel op eigen initia tief handelde, of in directe opdracht van de KGB in Moskou. Het staat nu wel vast, dat al dagenlang wonin gen en gebouwen in het oog werden gehouden, waarvan de geheime dienst vermoed de. dat er zich jonge leden van de orde zouden bevin den. Ook werden mannen en vrouwen dagenlang gescha duwd, klaarblijkelijk om hun betrekkingen met orden of congregaties na te gaan. Dat gebeurde niet alleen in de hoofdstad van Slowakije, maar ook in plaatsen als Ko- sice, Presov, Svit, Vranov, Ruzomberok en Poprad. Al gemeen is de verbazing, dat de franciscanen zoveel jonge ren hadden weten aan te trekken. De i het i i gesmok kelde rapporten tonen aan, dat de ambtenaren onder al lerlei voorwendsels de hui zen en gebouwen zijn bin nengedrongen. Meermalen werden de verhoren op brute wijze afgenomen. Voor zover bekend is ook nu nog niet een gerechtelijke instantie bij de verhoren ingeschakeld en zitten nog acht jongemannen in de gevangenis. ff „Leven zonder werk" was de titel van de jaarlijkse diaco nale zomerconferentie van de Generale Diakonale Raad (GDR) van de Nederlandse hervormde kerk, die in Noordwijkerhout werd ge houden. De voorzitter van de GDR, zei in zijn openings woord tot de diakenen, dat de kerken zich de laatste tijd meer bezighouden met de ar- beidsproblematiek, niet om dat zij denken dat zij het pro bleem kunnen oplossen, maar omdat de kerk haar verantwoordelijkheid heeft wanneer mensen in het ge drang komen. Tijdens de conferentie werd onder meer ingegaan op de vraag, wat diakenen in deze situatie van grote werkloos heid kunnen doen in kerke- raad en gemeente en met an deren in de eigen woon plaats. Geconcludeerd werd, dat voor de kerk het bevor deren van een mentaliteits verandering ten opzichte van arbeid de hoofdzaak moet zijn. De kerk moet hier, aldus de diakenen, een standpunt innemen en dat openbaar be kend maken. Voor de plaat selijke diakonieën zagen zij als belangrijkste taken de hulpverlening en de opvang van werklozen, eventueel de preventie en het oplossen van probleemsituaties, waar dat mogelijk is. Benadrukt werd. dat er in ie der geval geen activiteiten ondernomen moeten worden zonder daar werklozen bij te betrekken. Alleen in samen werking kan iets bereikt worden, aldus de diakenen, die in dit verband ook de noodzaak van gesprekken tussen plaatselijke diako nieën en werklozen bena drukten. A Als praktische aan knopingspunten zagen de hervormde diakenen onder meer de kerkdiensten, het organiseren van een gemeen tedag, het steunen van werk- lozenprojekten en het zich aansluiten bij plaatselijke groepen, die zich ook al met deze problematiek bezighou den. Het hervormd modera- men heeft aan een her- vormd-gereformeerde commissie, die begin mei is ingesteld, de vraag voorgelegd of een predi kant een politieke functie mag bekleden. Aanlei ding daartoe is een ver zoek van synodelid ds. A. Polhuis, Koog aan de Zaan, om op de agenda van de komende synode een voorstel tot wijziging of schrapping van artikel 13-32 van de kerkorde op te nemen. Daarin wordt bepaald dat pre dikanten geen zitting mogen hebben in de Tweede Kamer, Provinciale Staten en ge meenteraad en ook geen an dere staatsrechtelijke functie mogen bekleden. Een predi kant die toch zitting neemt in zo'n orgaan of een andere po litieke functie aanvaardt, dient ontheffing van zijn of haar ambt te vragen. Dit valt te lezen in de informatienota die besproken zal worden tij dens de hervormde synode vergadering deZe week. Het moderamen had ds. Pol huis laten weten, dat bij de vaststelling van dit artikel twee argumenten een rol heb ben gespeeld: (a) het politieke en het geestelijke ambt zijn onverenigbaar; (b) de combi natie van pastorale arbeid met politieke aktiviteiten is onge wenst. Ds. Polhuis heeft geantwoord, dat deze argumenten in deze tijd onvoldoende kracht heb ben om handhaving van dit artikel in de kerkorde te rechtvaardigen. Hoewel hij erkent, dat het ambt van pre dikant hoger moet worden aangeslagen dan het politieke ambt, meent hij, dat een pre dikant zich niet mag onttrek ken aan zijn verantwoorde lijkheid voor de samenleving. Mag, zo vraagt hij zich verder af, een predikant niet wat an dere ambtsdragers wel mo gen: een ouderling mag bij voorbeeld wel gemeente raadslid zijn. Ook grijpt de kerkorde hier wel erg in in hetgeen de predikant in zijn of haar vrije tijd doet. Verder bestrijdt ds. Polhuis het argu ment van het moderamen, dat de onrust als gevolg van een politieke keuze van de predi kant niet heilzaam zou kun nen zijn. In dit verband wijst hij naar de discussie over het kernwapenrapport van de sy node. Pastoraat en politiek mogen volgens hem niet te gen elkaar uitgespeeld wor den. „Kerk zijn in een demo cratie betekent, dat alle ver schillen en strijdpunten in de politiek ook in de kerk ho ren," aldus Polhuis. Verreweg de meeste priesters en religieuzen die zich tot het CAPER wenden, willen hun reli gieus leven of priesterlijk bestaan voortzetten. Dat blijkt uit het jaarverslag van het CAPER (Cen traal Adviesbureau voor Priesters en Religieuzen), het interdiocesaan insti tuut voor advies en bege leiding van priesters en religieuzen, die in moei lijkheden zijn geraakt. Het CAPER constateert, dat priesters en religieu zen zeer gehecht zijn aan hun religieus en/of priesterlijk leven en dat hun problematiek niet afwijkt van die van niet- -priesters en niet-reli- gieuzen. Wel torsen zij soms zwaar aan hun verleden, waarin schuldbesef en tekortschieten een groter accent hebben ge kregen. Het mens- en Gods beeld van vroeger werkt nog steeds door in het leven van de priesters en religieuzen. Het CAPER merkt op. dat veel clienten met diepe ge voelens van minderwaardig heid worstelen en dat velen een overtrokken behoefte aan aandacht hebben. Het CAPER komt verder veel in aanraking met personen die, ondanks hun leven in een communiteit, diepe gevoelens van eenzaamheid hebben. Ze worden door mede-religieu zen niet begrepen en krijgen gauw te horen, dat ze flink moeten zijn en hun verbon denheid met God zoeken. Met ingang van 1 juli zal Rita Rahman (31) als coördi nator in dienst treden bij het Interkerkelijk Vormings werk inzake Ontwikkelings samenwerking (IKVOS). Me vrouw Rahman heeft van 1971 tot en met 1979 gewerkt als project-coördinator in het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling in Para maribo. Voorts is ze actief ge weest in de Surinaamse vrouwenbeweging en heeft ze medegewerkt aan alfabeti seringscursussen. Mevrouw Rahman, die lid is van de Evangelische Broederge meente, studeert sociologie van de niet-westerse volke ren aan de Universiteit van Leiden. Zij zal bij IKVOS de meeste taken overnemen van Mient Jan Faber die zich voortaan vrijwel uitsluitend zal concentreren op zijn werk voor het Interkerkelijk Vre desberaad (IKV). gevraagd voor het Afrikaan se vluchtelingenprobleem. Dit ter gelegenheid van de „dag van de vluchteling" op 20 juni. Volgens cijfers van de AACC zijn er momenteel ongeveer vijf miljoen vluch telingen op het Afrikaanse continent. Verwacht wordt, dat ten gevolge van de we reldwijde recessie minder fi nanciële steun uit het westen zal binnenkomen. Daarom zullen de Afrikaanse kerken de vluchtelingenprogram- ma's voor een groter deel zelf moeten financieren. De vaste commissie pasto raat en jeugdwerk heeft de hervormde synode gevraagd de behandeling van de ge- spreksnota over homoseksua liteit uit te stellen tot de no- vembervergadering. De nota, „verwarring en herkenning", staat vrijdag op de agenda van de synode. De commissie doet het verzoek met het oog op de korte tijd van voorbe reiding en het grote belang van de zaak. De jaarlijkse bijdrage van het Nederlands Bijbelgenoot schap (NBG) aan het interna tionale bijbelwerk is de laat ste tien jaar toegenomen van 1,5 tot 4,3 miljoen gulden, zo werd medegedeeld op de al gemene vergadering van het NBG in Utrecht. De snelle groei van deze jaarlijkse bij drage is vooral te danken aan de tien jaar geleden opgerich te „Bijbel Per Maand-Club". Elke maand adopteert de club een bijbelproject in een bepaald land waar hulp ge vraagd wordt. De algemene vergadering van het NBG herkoos dr. H.' Kruyswijk unaniem als voorzitter van het NBG en benoemde tot le den van verdienste ds. E. R. Damsté uit IJsselstein, die 55 jaar lang plaatselijke afdelin gen van het NBG leidde en A. Kouwenhoven die veertig jaar secretaris was van het NBG-werk in Nieuwegein- - Vreeswijk. Voor veertig procent van het Franse volk blijkt paus Johannes Paulus II de be langrijkste man ter wereld. President Reagan van de Verenigde Staten komt met 34 procent op de tweede plaats en Andropov van de Sovjet-Unie met acht procent op de derde. Aldus blijkt uit een opiniepeiling bestemd voor de Franse televisie. Unctad: hoop en scepsis MET hoop in het hart maar vooralsnog zonder al te hfr(^ gespannen verwachtingen zijn de vertegenwoordigers vanr^ute ontwikkelingslanden naar de gisteren begonnen zesde con[rcjer rentie van de Unctad (de VN-organisatie voor handel en o{ wikkeling) getrokken. Wekenlang zullen representanten \n(j honderd zesenzestig rijke en arme landen in Belgrado bijej zijn om te proberen tot een rechtvaardige verdeling vanpIDI welvaart te komen. Het wordt naar verwachting weer $ndie uiterst gecompliceerde conferentie waar zaken als grondstftr® fenprijzen, onderlinge handel en monetaire problematir^eri centraal staan. Velen, niet alleen in de rijke maar nog meer in de arl landen, zijn in de loop der jaren over mogelijke resultail van Unctad-conferenties uiterst sceptisch geworden. En ^t_i derdaad: van rechtvaardiger economische verhoudingen ook na vijf Unctad-bijeenkomsten niet veel terecht gekorn^ Sterker nog: de tegenstellingen lijken verhevigd te ziigjp Sinds de laatste Unctad-conferentie is de onderlinge relaU^ tussen arm en rijk nog schrijnender geworden. De westelijK^ geïndustrialiseerde landen zijn als gevolg van de econoiLen sche crisis met zoveel interne problemen geconfronteerd ójssj( bij hen op zijn minst de neiging bestaat eerst maar eens oiLg op eigen zaken te stellen. De arme landen, evenals het wLer ten maar in feite nog veel heviger getroffen door de olieprLrs| stijgingen van de jaren zeventig, voelen zich in de steek geL«s. ten. De huidige houding van de Verenigde Staten, door pL sident Reagan recent in Williamsburg gedemonstreerd, j.g^( voor de arme landen allerminst bemoedigend. g pj pru TT- laal V AN de conferentie in Belgrado mogen geen wonderen veid wacht worden. Daarvoor is die bijeenkomst te massaal enjonc agenda te vol. Maar ze kan wel het begin van een nieufcors ontwikkeling worden die ook in de arme landen weer eknk glimpje hoop wekt. VN-secretaris-generaal Peres de Cueljnds heeft daar ook gisteren, in zijn openingstoespraak, op gevjn. zen. De wijze waarop premier Lubbers, die ook een bezoi aan Belgrado brengt, zich de afgelopen dagen over de Urn tad-conferentie heeft uitgelaten, geeft enige aanleiding tot verwachting dat Nederland aan de realisering van die ho[ wil meewerken. Unctad VI is het waard niet alleen Derde Wereld maar ook hier met intense aandacht gevol te wordèn. Warm DE BILT-KNMI Met een matige zuidelijke wind wordt nog warmere lucht aange voerd. In de nacht daalt de temperatuur niet verder dan ongeveer 13 graden, overdag loopt hij op tot 25 a 30 graden. Op de Wadden blijft de tempe ratuur bij omstreeks 21 graden steken. Boven Frankrijk en België ontstaan waarschijnlijk in de Indische gehaktkoekjes, sambal goreng met tomaat en rijst hopjesvla voor z'n tweeën heeft u no dig: 1 uitje, knoflook, 1 lepel olie, 150 g gehakt, 2 kleine gekookte aardappelen, 2 le pels losgeklopt ei, zout, pe per, nootmuscaat, kruidna gel, bloem, olie, 15 g boter; 1 ui, 1 lepel olie, laos, sam bal, (knoflook), 350 g to maten, 1 lepel gemalen ko kos of een stukje creamed coconut, 1 dl water, zout, bruine basterdsuiker; 250 g droogkokende rijst, 4,5 dl water, zout; 75 g suiker, halve liter melk, 25 g maizena, 1 theelepel oploskoffie. Fruit de kleingesneden ui met geperste knoflook lichtgeel in de olie en laat dit mengsel af koelen. Kneed er het gehakt door met geprakte aardappel, ei, zout, peper, nootmuscaat en kruidnagel. Vorm er per per soon twee of drie platte koek jes van, haal die door bloem en leg ze tenminste een uur koel weg. Bak de gehaktkoekjes in weinig warme olie met boter bruin en nèt gaar in circa tien minuten. Houd de gehakt koekjes warm op de pan met kokende rijst. Fruit de tamelijk grof gesne den ui in de pan waarin het gehakt is gebakken met iets laos, sambal en desgewenst ge- perste knoflook. Doe er de in zessen gesneden tomaten bij met de gemalen kokos of crea med coconut, water, zout en suiker naar smaak. Laat het gerecht nog ongeveer drie mi nuten sudderen, de tomaten moeten gaar zijn, maar wel heel blijven. Laat de suiker in een droge braadpan smelten en bruin worden. Wacht tot de helft van het oppervlak bruist, doe er een lepel koud water bij, di- rekt gevolgd door bijna alle melk. Laat de caramel rustig oplossen, doe er met de koude melk gemengde maizena bij. Laat de vla even doorkoken, voeg van het vuur de oplos koffie toe en koel de vla af. JEANNE DEN HAAG-UTRECHT „Beveiliging van Infor matie: een slot alleen is niet voldoende". Onder dat veelbelovende thema met de al even pakkende ondertitel organiseerde Education Services, het opleidingsinstituut van Control Data bv uit Rijs wijk, vandaag een één- daags symposium in Utrecht. Eén van de zeven gastsprekers daar was mr. P. van Dijken, hoofd frau decentrale van de Centra le Recherche Informatie dienst (CRI) in Den Haag. Aan de vooravond van zijn reis naar de Domstad lichtte hij desgevraagd al vast een tipje van de slui er op van het onderwerp dat hij vanmiddag in het Jaarbeurs Congrescen trum zou behandelen: „Computer en criminali teit". De computer heeft zijn vaste plaats in de maatschappij ruimschoots verworven. Steeds meer wordt een deel van ons denken en handelen beheerst en beheerd door au tomaten. Een onafgebroken stroom informatie vindt dage lijks zijn weg naar het geheu gen van de computer. In Ame rika bestaan zelfs al bedrijfs- computers die omzetten tot 23 miljard gulden in hun elektro nische hersenen opslaan. Eén druk op de knop en het appa raat hoest elk gewenst gege ven op dat men maar wil. Wat te denken echter als deze ken nis in verkeerde handen valt en met een paar simpele ver richtingen een heel concern of overheidsinstelling wordt plat gelegd? De computer is dan behalve het zenuwcentrum ook de Achilles-pees van een onderneming geworden. Een gecompliceerde vorm misdaad is in opkomst. Onplezierig Voor biina elk ontdekt delict in de sfeer van de computer fraude bestaat wel een defini tie. Commissaris Van Dijken hierover: „Computercriminali teit heeft als vlag al vele la dingen gedekt. Doordat er al zoveel verschillende verschijn selen als computerfraude zijn betiteld, dreigt het een beetje een lege term geworden. Een rondgang bij de belangrijkste onderzoekers op dit gebied le- Dentofix Extra Forte is speciaal ontwikkeld voor mensen die elk risico van een los zittend kunstgebit willen vermijden. Een betrouwbaar hechtmiddel met extra grote kleefkracht zonder dat het irriteert Dentofix Regular, Forte en Extra Forte zijn bij elke apotheek en drogist verkrijgbaar verde mij de volgende om schrijving op: „Criminaliteit waarvoor informatietechnolo gie specifieke omstandigheden schept". Een zo ruime om schrijving stelt mij in staat om anders onoverzichtelijke ver schijnselen te ordenen, waar door ik ook wat meer inzicht krijg in de samenstellende de len van dit fenomeen. Wat de ontwikkeling van de computer betreft, maak ik onderscheid tussen drie verschillende sta dia: 1) De introductie van de computer, 2) het gebruik in de maatschapij en 3) de periode waarin men constateert dat aan de met gejuich ontvangen vinding ook vaak heel onple zierige neven-effecten kle- Goede naam Als opsporingsambtenaar is Van Dijken in beide zijden van de (computer)fraude-me- daille geïnteresseerd: de straf bare manipulatie èn de bevei liging van informatie. Hoe wa pent men zich tegen dit soort praktijken en hoe spoort de Justitie de criminaliteit op?. Mr. Van Dijken: „Meestal moeten we er door toeval ach terkomen. Door een fout die de dader de das omdoet, of zo als we wel eens hebben mee gemaakt doordat criminelen onderling ruzie kregen. In vrijwel honderd procent van de gevallen gaat het om mis drijven met een repeterend karakter, die door werkne mers zijn gepleegd. De recente directiefraudes even niet mee gerekend. Cijfermatig inzicht in de werkelijke aard en om vang van de zwendel is moei lijk te krijgen. De criminele statistiek maakt namelijk geen onderscheid tussen wel/niet computermisdrijven. De aan giftebereidheid bij emplyoé- delicten is vaak niet groot, om dat de directie via een „rege ling" hoopt iets van het gesto- lene terug te krijgen. De po tentiële aangevers vrezen het justitiële optreden onder meer vanwege de overlast, mogelij ke bedrijfsschade en aantas ting van de goede naam". Op dit moment verleent de fraudecentrale van het CRI steun aan een aantal politie korpsen in het land bij de op lossing van een omvangrijke koppelbazenzaak. een milieu fraude en een misdrijf waarbij sprake is van georganiseerde bedriegelijke bankbreuk met behulp van computers. Acties waar per onderzoek al gauw een half jaar werk in gaat zit ten. Dat het laatste onderzoek niet op zichzelf staat, blijkt uit gegevens die bij de frauden- centrale recentelijk binnen kwamen en die duiden op min of meer georganiseerde soort gelijke directiefraudes. Vol gens commissaris Van Dijken betreft het hier geknoei met administraties van, zoals hij dat noemt, „faillissementsrijpe ondernemingen", zaken dus die op ploffen staan en nog snel hun slag willen slaan. Tovenaarsleerling De automatisering vraagt niet alleen de bijzondere deskun digheid van degene die de computer bedient. Tegenover een beetje slim opgezette com puter-fraude, die niet per se het werk van een „tovenaars leerling" hoeft te zijn, moet Justitie dikwijls een hoog ge kwalificeerde specialist in schakelen. In het accountants- beroep probeert men die kloof met eigen middelen (toegan gen) te overbruggen. Bij de op sporing ligt het gecompliceer der. In de praktijk zal de be treffende rechercheur naast zich een adviseur dienen te hebben, bij voorkeur een auto matiseringsfunctionaris op het niveau van een hoofd Data Processing van een middelgro te onderneming of een ge meentelijk rekencentrum. Met hem stelt de rechercheur een onderzoeksplan op en begroot de kosten. De adviseur belast zich met het zoeken naar ge schikte deskundigen, die op het te onderzoeken gebied deeltaken voor hun rekening nemen, bijvoorbeeld een hard ware specialist van een TH. Super-specialisten Commissaris Van Dijken: „Met het toenemen van automatise ringskennis in eigen huis zal de achterstand af kunnen ne men. Iets anders is het om die kennis in opsporingsonderzoe ken naar frauduleuze manipu laties ook werkelijk te benut ten. Niettemin blijft de vraag overeind, zowel voor de ac countant als de rechercheur of het mogelijk is inzicht te krij gen in het werk van super specialisten zoals bijvoorbeeld systeem-programmeurs. Met andere woorden: Kan compu terfraude worden ontdekt en zo ja, kan het bewijs van frau de worden geleverd? Uitgaan de van het feit dat we ons er gens halverwege een ontwik keling bevinden, staan ons de maatschappij nog moge lijk onplezierige verrassingen te wachten". PETER VIERING Op Cemsto kunt u rekenen. Elke dag opnieuw. Bel vandaag nog de Cemsto-vestiging bij u in de omgeving. Dan worden uw schoonmaak- problemen snel en keurig fZOC loop van de middag onweer, buien, die in de loop van |fJ avond Nederland kunnen 1. reiken. Na morgen gaat de temper^ tuur naar beneden. Lucht f komstig van de oceaan driiu^ dan West-Europa binnf Donderdag kan de tempeL tuur in de middag nog onr1L veer 23 graden bereiken, da|n r na loopt hij terug naar op" streeks 19 graden. Weerrapporlen^van vanmorgr Amsterdam onbew. 20 Eetde onbew. 20 Eindhoven onbew. 20 Den Helder onbew. 18 Vlissingen onbew. 19 &ker i2 tfelad Athene zw.bew. Barcelona n.ontv. Bordeaux zw.bew. 33 Helsinki zw.bew. 16 5 o[aaÉ Klagenfurl onbew. 21 Kopenhagen onbew. 17 Lissabon zw.bew. 20 13 Srht Malta l.bew. 31 °i Oslo l.bew. 18 Parijs onbew. 26 Spilt zw.bew. 29 Stockholm h.bew. 16 Casablanca zw.bew. 24 Tunis onbew.. 31 [ei: Bukman: CD./ moet één lijn trekken SITTARD „Als intean een democratische besl'de sing genomen is dan ziju* len we één lijn moet trekken", aldus CD ge voorzitter Bukman op e ledenvergadering in S ng tard. „Uit de pas lopen aa een slechte CDA-cultui)61 Want het CDA moet alle fronten één zijl Eenheid is volgens Bu man essentieel voor de y volgen CDA-strategie. [j; Volgens Bukman doen de volgen van de fusie KVP, CHU en ARP zich steeds gelden. Ook het kabinet-Van Agt was voorl verlangde eenheid niet ide» Toch is het zaak dat het Clj' op alle terreinen één lijn 1 Wat bepaalde actuele puntj^ betreft zei Bukman het oni te vinden dat de weer aankomt. Ondanks i bezuinigingen is dit niet I Ook is het CDA n inhaalmanoeuvre vrouwen, zo vervolgde Vrouwen dienen gelijke sen te hebben als i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2