Fransen gepaaid met
mogelijke conferentie
over wisselkoersen
Mis voor een dubbeltje
in Braziliaanse oerwoud
„Brazilië is geen
voogd van Suriname
Vast
en zeker
voor elk
kunstgebit
Ex-SS-er bekent rol in bloedbad van Oradour
Koning Rijn zwaait
in Keulen de scepter
^BUITENLAND
Ceidóe Sou/tan t
DINSDAG 31 MEI 1983 PAGINA 11
k Burgemeesters
I staken
tegen opslag dioxine
1SISSONE De burgemeester van het
Franse plaatsje Sissonne en vijftien
[omliggende plaatsen zijn gisteren in
vow. staking gegaan. Zij eisen de onmiddel-
l3,'s lijke verwijdering van de 41 vaten Se-
46.00 -veso-gif, die totdat er een bedrijf is
2o]30 gevonden dat het afval wil vernieti-
86.50 gen opgeslagen liggen op een zwaar
39.80 bewaakte militaire basis bij Sissone.
24 60 0ok van de zi^de van de bur6erii
wordt tegen de opslag van het gif ge-
J®00 protesteerd. Winkeliers hebben men-
ï2!so selijke schedels naast kleine vaten
met het opschrift dioxine in hun eta-
97'^ lages gezet en de naam van hun
95.10 woonplaats gewijzigd in Sissoxine.
DDR zet pacifisten
over de grens
BONN De Oostduitse autoriteiten
hebben gisteren zes leden van de on
officiële vredesbeweging in de.DDR
over de grens met West-Duitsland ge
zet. In totaal is dit de afgelopen twee
weken twintig Oostduitse vredesacti
visten overkomen. De DDR erkent al
leen de officiële vredesbeweging, die
zich uitsluitend keert tegen de NA-
VO-raketten. De pacifistische groepe
ringen, die hun centrum hebben in
Jena, protesteren tegen de kernwa
pens van zowel Oost als West. De
Oostduitse politie heeft aan betogin
gen van deze groeperingen in ver
scheidene plaatsen een eind gemaakt.
Daarbij werden vele demonstranten
aangehouden.
Walesa weer
uren verhoord
WARSCHAU De Poolse ex-vak-
bondsleider Lech Walesa is in
Gdansk opnieuw gedurende enkele
uren door de politie verhoord over
het KOR Comité voor sociale
zelfverdediging waarvan enkele
leiders, zoals Jacek Kuron en
Adam Michnik, terecht moeten
staan. Walesa heeft overigens nog
steeds geen antwoord ontvangen op
zijn verzoek om verlof tijdens het
bezoek dat paus Johannes Paulus
half juni aan Polen zal brengen.
Walesa rekent erop dat hij dan
door de paus zal worden ontvan
gen.
„Sinds 1981 30.000
executies in Iran"
PARIJS Sinds juni 1981, enkele
maanden na het de machtsovername
door Khomeiny, zijn in Iran meer dan
30.000 mensen terechtgesteld. Op het
ogenblik worden 100.000 personen om
politieke redenen gevangen gehou
den. Dit heeft de voorzitter van de in
Parijs gevestigde Nationale Raad van
het Verzet, Massoed Radjavi, ver
klaard. Hij zei dat hij in een telegram
aan secretaris-generaal Perez de Cuel-
lar van de VN had verzocht een com
missie naar Iran te sturen om de toe
stand in de gevangenissen in dat land
te onderzoeken. Radjavi zei de door
hem genoemde cijfers te baseren op
ooggetuigeverklaringen en op berich
ten uit Iran, waarvan vele afkomstig
uit regeringskringen.
PLO ONTKENT
AANSLAG OP ARAFAT
BEIROET De Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie (PLO) heeft giste
ren berichten als zou PLO-leider
Jasser Arafat aan een moordaanslag
zijn ontsnapt, als „onzin" van de
hand gewezen. De berichten kwa
men van de rechtse Libanese radio
zender „Stem van Libanon", die
meldde dat Arafat op weg van Syrië
naar de Bekaa-vallei was beschoten.
Arafat zou ongedeerd zijn gebleven,
zijn chauffeur werd gedood, aldus
het bericht. De tol van de aanslagen
op Israëlische soldaten in Libanon
stijgt nog steeds. Palestijnse guerril
lastrijders hebben gisteren vanuit
een hinderlaag twee Israëlische sol
daten gedood. Israël heeft Syrië ge
dreigd de acties betaald te zetten.
Pelsje was
laatste die
Lenin nog
gekend heeft
MOSKOU Het oudste lid
van het Russische politburo,
Arvid Pelsje, is gisteren op
84-jarige leeftijd overleden.
Dit is in Moskou bekendge
maakt. Niet bekend is waar
aan hij is overleden. De laat
ste keer dat Pelsje in het
openbaar verscheen was bij
festiviteiten ter herdenking
van de geboortedag van Le
nin op 22 april. Hij was het
laatste nog levende lid van
het politburo, dat Lenin per
soonlijk heeft gekend. Hij
Arvid Pelsje
speelde een belangrijke rol
bij de inlijving door de Sov-
iet-Unie van letland waaruit
hij afkomstig was. De afgelo
pen jaren speelde hij een be
trekkelijk teruggetrokken
rol binnen de Sovjet-leiding.
Proces Van
der Lubbe
definitief
afgesloten
KARLSRUHE Het West-
duitse hooggerechtshof in
Karlsruhe heeft besloten het
proces tegen de Nederlander
Marinus van der Lubbe, die in
1933 terecht werd gesteld op
beschuldiging van het in
brand steken van het Duitse
parlementsgebouw, niet te
heropenen."Het hof zette hier
mee definitief een streep on
der deze al jarenlang slepende
zaak. Volgens het hof is er on
voldoende bewijsmateriaal om
Van der Lubbe postuum te
zuiveren van de brandstich
ting zoals zijn nabestaanden
hadden gewild. Maar de advo
caat van de familie Van der
Lubbe, Robert Kempner, ver
klaarde dat de uitspraak hem
in juridisch opzicht niet heeft
overtuigd. Daarom zal hij de
strijd tegen het vonnis van
1933 voortzetten bij het hof
voor grondwetszaken in
Karlsruhe en het Europees ge
rechtshof in Luxemburg.
ADVERTENTIE
DENTOM
Dentofix Extra Forte is
speciaal ontwikkeld voor
mensen die elk risico van
een los zittend kunstgebit
willen vermijden. Een
betrouwbaar hechtmiddel
met extra grote kleefkracht
zonder dat het irriteert
Dentofix Regular, Forte en
Extra Forte zijn bij elke
apotheek en drogist
verkrijgbaar.
(Vervolg van de voorpagina)
WILLIAMSBURG De
vrijblijvende afspraak om
de mogelijkheid van een
internationale monetaire
conferentie te noemen in
het slotcommuniqué van
de economische wereld
top, werd in Williamsburg
dan ook meer beschouwd
als een weinig inhoudsrij
ke handreiking van presi
dent Reagan aan diens
Franse ambtgenoot Mit
terrand, die de economi
sche problemen in zijn
land ondermeer toe
schrijft aan de sterk opge
lopen waarde van de
Amerikaanse dollar en
aan de hoge rente-tarie
ven in de Verenigde Sta
ten.
Mitterrand op zijn beurt had
de avond tevoren moeten slik
ken dat de Amerikaanse presi
dent de zeven regeringsleiders
een krachtige gemeenschappe
lijke verklaring liet onder
schrijven over de westerse mi
litaire vastberadenheid jegens
de Sovjet-Unie. Niet de inhoud
van die verklaring, maar het
feit dat daarmee de aandacht
in Williamsburg werd afgeleid
van de economische vraag
stukken, had Mitterrand tot
grote verontwaardiging ge
bracht.
Zonder ooit verplichtende uit
spraken te doen, zeggen de ze
ven leiders van de geïndustria
liseerde wereld in hun slotver
klaring ondermeer nog dat het
beleid van inflatie-bestrijding
voorrang moet blijven houden
en dat begrotingstekorten
evenals rente-voeten omlaag
moeten worden gebracht. De
verwijzingen naar de begro
tingstekorten en de rente-ta
rieven staan op aandrang van
president Reagan in twee ver
schillende zij het elkaar op
volgende zinnen, omdat de
Amerikanen het Europese
verwijt verwerpen dat begro
tingstekort en hoge rente
rechtstreeks met elkaar te ma
ken hebben.
Op de Ameri
kaanse rijksbegroting 1984
wordt een tekort verwacht
van 550 miljard dollar. De le
ningen die de regering daar
door moet aangaan, stuwen
volgens de Europeanen de
rente op, hetgeen Europees in-
vesteringsgeld naar de Vere
nigde Staten trekt.
De belofte van Reagan om zijn
eigen begrotingstekort te ver
lagen, wordt in Amerika als
„vooral voor binnenlandse po
litieke consumptie bestemd"
beschouwd. De Amerikaanse
president verkeert op dit mo
ment in een hevig begrotings
conflict met het Congres (par
lement) dat belastingverho
ging wil ter verkleining van
het budgettekort. Reagan ech
ter zoekt de oplossing uitslui
tend in vermindering van de
overheidsuitgaven, met uitzon
dering van die voor defensie.
De zeven leiders in Williams
burg roepen in hun slotverkla
ring op tot een vermindering
van de protectionistische
maatregelen die sedert de
jongste economische crisis door
de meeste industrielanden zijn
genomen ter bescherming van
de eigen bedrijvigheid. Daar
voor zou een nieuwe onder
handelingsronde van de
GATT-landen (Algemene
Overeenkomst voor tarieven
en Handel) nodig zijn. Maar
woordvoerders van de Europe
se landen noemden deze passa
ge in de slotverklaring 'schijn
heilig' omdat „iedereen van el
kaar weet dat men bij de hui
dige werkloosheid uit sociaal-
politieke overwegingen niel
opeens weer meer Japanse au
to's kan gaan importeren".
Voorts mag de daling van de
«olieprijzen volgens de leiders
van de Verenigde Staten, Ja
pan, Frankrijk, Engeland
West-Duitsland, Italië en Ca
nada geen aanleiding zijn om
energiebesparing en het zoe
ken naar alternatheve energie
te veronachtzamen. Tenslotte
wordt ten aanzien van de oost-
-west handel in hoog-technolo-
gisch materiaal opgemerkt, dal
die niet in strijd mag zijn met
het westerse veiligheidsbelang
De Amerikanen vrezen dat de
Russen westerse importen
voor militaire doeleinden ge
bruiken. De Europese leiders
willen zich echter niet in een
handelsoorlog met het oost-
blok laten meeslepen, zodal
het ook op dit punt bij een ui
terst vage Williamsburg-ver-
klaring is gebleven.
OOST-BERLIJN Met snikkende stem heeft de 62-jarige
voormalige SS-officier Heinz Barth gisteren voor een recht
bank in Oost-Berlijn bekend op 10 juni 1944 te hebben deel
genomen aan het van de landkaart wegvagen van het Franse
dorp Oradour-sur-Glane. Als represaille voor het gevangen
nemen door het Franse verzet van een bataljonscommandant
van Barth's regiment werden de 642 inwoners geëxecuteerd
en werd het dorp met de grond gelijk gemaakt. Het was gis
teren voor de eerste maal dat Barth emoties toonde geduren
de het al vier dagen durende proces.
Indien hij schuldig wordt bevonden aan oorlogsmisdaden en
misdaden tegen de mensheid kan Barth veroordeeld worden
tot de dood voor het vuurpeloton. Een rechtbank in Bor
deaux veroordeelde de voormalige SS-er reeds in 1953 bij
verstek ter dood wegens zijn aandeel in de massamoord in
het Franse dorp.
Barth zei gisteren zich niet te kunnen herinneren, dat hij de
executie had gelast van een bejaarde inwoner van Oradour
op diens ziekbed, maar hij wilde die mogelijkheid niet uit
sluiten.
Barth woont sinds 1946 in de DDR. Hij werd in 1981 gearres
teerd. Hij heeft toegegeven zich voor drie vuurpelotons als
vrijwilliger te hebben gemeld en bij een vierde op wacht te
hebben gestaan. Omdat hij bevorderd wilde worden. De
moordpartijen noemde hij vorige week een „normale ont
wikkeling".
Een Duitse slager maakt van de nood een deugd en ver
voert op een rubberbootje zijn bratwurst.
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
KEULEN In de Altstadt van Keulen, waar an
ders de gezelligheid regeert, zwaait nu koning Rijn
de scepter. Tot een meter hoog heeft het water in
de straten gestaan, voor het gisteren heel lang
zaam begon te zakken.
Bij een dure antiekwinkel op een hoek stond het water gis
termiddag nog tot aan de vensterbanken. Eigenaresse me
vrouw Lehmann, tot de enkels in het water: We hebben
de meubels nog net op tijd weg kunnen brengen. Maar het
moest allemaal zo snel dat we zeker 5.000 tot 8.000 mark
schade hebben aan onze spullen". De vingers met de gelak
te nagels gleden nerveus door het blonde haar. De conver
satie kwam nauwelijks boven het geraas van de pompen
uit. die de ongelijke strijd met de ontketende Rijn hebben
aangebonden.
„Het plezier gaat er op deze manier wel van af", verzucht
te ze. We waren juist een beetje op orde aan het komen na
de overstromingen van april". Cafébaas Dieter Molleken
had een soortgelijk verhaal. Zijn splinternieuwe kegelba
nen werden in april geruïneerd. Vorige week had hij net
een paar nieuwe banen gelegd en drie dagen voor het wa
ter weer op kwam zetten had hij zijn zaak feestelijk willen
heropenen. Maar in plaats van een feestje te bouwen moest
hij zijn kegelbanen ijlings demonteren en ze op een hoger
gelegen plaats in veiligheid brengen.
Toch is te merken dat velen, na de wateroverlast van april,
betere voorzorgsmaatregelen hebben genomen. Zo hebben
de exploitanten in Keulens gezeligheidscentrum een kost
bare les geleerd. De verwarmingsinstallaties in de kelders
werden nu tijdig gedemonteerd. De plaatsen waar in april
veel schade werd berokkend, hebben extra zorg gekregen.
Niettemin is de totale schade zeer groot en bij de verzeke
ring hoeven de gedupeerden niet aan te kloppen. Tegen
dergelijke natuurrampen verzekert alleen Lloyd's in Lon
den. Maar de premie is niet misselijk, weet een kastelein
voor zijn zaak 34.000 mark per jaar.
Van de nood een deugd maken, is het parool in de Altstadt.
Een café-eigenaar gaf in het weekeinde een „hochwasser-
-party". Voor 20 mark entree kon de vaste clientele binnen
onbeperkt consumeren, terwijl buiten de Rijn 90 centime
ter hoog tegen de vensters klotste.
Maar klanten komen er in het centrum van Keulen nau
welijks meer. Ook niet in de zaken die wat hoger in de
Altstadt liggen. Mevrouw Schmitz heeft een handel in vi-
sartikelen. Ze heeft de politie gevraagd haar klanten door
te laten, maar niemand laat zich zien.
De politie controleert diegenen die door het water waden
trouwens streng. De perskaart moet herhaaldelijk voor de
dag worden gehaald. Duizenden kijklustigen belemmeren
namelijk het werk van brandweer en Technische Hulp
dienst. een soort BB. Veel automobilisten zijn zo gemak
zuchtig dat ze het liefst tot aan het water zouden rijden,
vertelt een politieman. Dat leidt tot chaotische verkeerssi
tuaties. Het verkeer in Keulen zit toch al flink in de knoop
omdat de Rijnoevers, die normaal zo'n 40.000 auto's per dag
verwerken, zijn afgesloten. En dan te bedenken dat het vo
rig jaar om deze tijd in de Domstad meer dan 30 graden
was...
PRESIDENT FIGUEIREDO:
BRASILIA De betrekkin
gen van de Braziliaanse rege
ring met de buurlanden in de
regio gaan uit van wederzijds
vertrouwen. Dit geldt ook
voor de relatie met Suriname.
Brazilië beschouwt zich niet
als rechter of voogd van welke
staat dan ook. Aldus de Brazi
liaanse president JoaQ Baptista
de Figueiredo in een vraagge
sprek met het ANP naar aan
leiding van het bezoek van
premier Lubbers en minister
Van den Broek aan Brazilië.
In de hoofdstad Brasilia had
den beide Nederlandse be
windslieden een ontmoeting
met de president.
Wat verwacht u van het be-
President Joao Baptista de zoek van de Nederlandse eer-
FigueiredO ste minister?
„Het bezoek van eerste-minis-
ter Lubbers aan Brazilië is een
mijlpaal in de geschiedenis
van de Braziliaans-Nederland
se verhouding, want het is de
eerste keer dat een Nederlands
regeringsleider ons bezoekt.
Het zal ongetwijfeld een be
langrijke stimulans geven aan
de Braziliaans-Nederlandse re
laties".
Brazilië heeft de laatste tijd
veel contact met Suriname.
Waarom?
9
„De Surinaamse regering
heeft haar wens geuit om tot
een daadwerkelijke integratie
in regionaal verband te ko
men. In dit kader hebben de
Surinaamse autoriteiten her
haald dat zij een grotere toena
dering tot Brazilië willen, en
dat zij daaraan prioriteit ge
ven. Wij zijn er voorstander
van dat de buurlanden hun
onafhankelijkheid bezitten en
consolideren. We bekijken op
welk terrein in het voordeel
van beide landen samenge
werkt kan worden. Dat geldt
vooral het verlenen van tech
nische hulp op het gebied van
de telecommunicatie, de Brazi
liaanse deelneming in infra
structurele projecten, het trai
nen van militairen, het leve
ren van militair materieel, het
toenemen van de Braziliaanse
aankopen van Surinaamse
produkten".
Speelt de vrees dat Suriname
onder invloed van Cuba komt
hierbij ook een rol?
„De relaties van Brazilië met
Suriname, evenals die met an
dere landen van het continent,"
hebben hun eigen karakter en
zij baseren zich op respect en
wederzijds vertrouwen. De Su
rinaamse leiders hebben meer
malen te kennen gegeven dat
zij zonder buitenlandse inmen
ging van wie of wat dan ook
hun eigen weg voor de ont
wikkeling en welvaart van
hun volk willen vinden. Wij
beschouwen ons niet als rech
ters of voogden van welke
staat dan ook; wij zoeken rela
ties op gelijke, vriendschappe
lijke en vertrouwelijke basis.
Zo goed als Brazilië zich zal
hoeden tegen eventuele be
dreigingen voor haar eigen
veiligheid, wat daarvan ook de
oorzaak moge zijn, zo wil Bra
zilië ook niet dat het Oost-
-West conflict wordt overge
heveld naar het subcontinent.
Dat zou nadeel berokkenen
aan alle landen in de regio".
Minister-president
Lubbers heeft bij
zijn bezoek aan
Brazilië ook een
ontmoeting gehad
met de
aartsbisschop van
Olinda en Recife
(noordoost Brazilië)
Dom Helder
Camara, die
bekend staat om
zijn inzet voor de
rechten van de
mens en de arme
bevolking van zijn
bisdom. Rechts
mevrouw Lubbers,
geheel links
minister Van den
Broek van
buitenlandse
zaken.
RECIFE „Als ik bij de
officiële autoriteiten aan
klop voor steun voor de
armen hier, dan vind je
nauwelijks gehoor. Mor
gen, morgen, klinkt het
altijd weer. Daarom ben
ik speciaal naar het diner
van de gouverneur geko
men om direct met een
van de hoge autoriteiten
die hier zijn, afspraken te
maken
Aan het woord is de pater van
de Congregatie van de Pries
ters van het Heilig Hart, Ge
rard van Geel (46), al zesen
twintigjaar in Brazilië en oor
spronkelijk afkomstig uit het
Brabantse Steenbergen. Hij
was één van de via de Neder
landse ambassade uitgenodigde
Nederlandse gasten bij het di
ner, dat de gouverneur van de
Braziliaanse deelstaat Pernam-
buco, Roberto Magelhaes, gis
termorgen in het gouverneur
spaleis in Recife aanbood aan
premier Lubbers en minister
Van den Broek.
Pater Gerard van Geel kwam
in 1957 als student naar Brazi
lië omdat hij van reizen hield.
Die liefhebberij kan hij nog
steeds beoefenen. Maar dan
wel op een andere manier dan
hij oorspronkelijk voor ogen
had. Elke maand legt de pater
met zijn Landrover 15.000 ki
lometer af in het zeer arme
noordoosten van Brazilië, om
de noden van zijn 300.000 pa
rochianen te onderzoeken en
de priesters die in zijn regio
werkzaam zijn een hart onder
de riem te steken.
Het jongste probleem is het
watergebrek in het gebied
P?ra. waar parochianen van
Van Geel aan de droogte zijn
overgeleverd. Met een water
tank van 3500 liter achter zijn
Landrover reist hij naar hen
toe om de ergste nood te leni
gen. Steun van de deelstaatau
toriteiten is bitter nodig wil
Gerard van Geel dit kunnen
volhouden.
Pater Gerard van Geel leeft
voornamelijk van gelden van
de missie. Zijn eigen middelen
zijn beperkt. En dat kan ook
weinig anders, gezien de staat
van armoede waarin het
grootste deel van de mensen in
Pernambuco verkeert. Nadat
al eerder hongerende boeren
in het noordoosten van dit
Braziliaanse platteland stroop
tochten naar voedsel hadden
gehouden, werd vorige week
zelfs een supermarkt in het
kleurrijke Recife doelwit van
plundering door arme honge
rende boeren, aldus Van Geel.
„Voor een mis kreeg ik altijd
2,20 gulden, maar de inflatie
heeft de mensen nog armer
gemaakt en ik vind dat ik nu
niet meer kan vragen dan
1.10 gulden. Veel van mijn
parochianen verdienen nau
welijks honderd gulden per
maand. Daar kun je niet van
leven. Soms draag ik dan ook
de mis voor slechts een dub
beltje op", vertelde Van Geel
zachtjes aan een van de goed
gedekte tafels in het gouver
neurspaleis in Recife, terwijl
de gouverneur zijn tafelrede
uitspreekt.
Gistermiddag sfapfe Gerard
Van Geel weer in zijn Landro
ver. op weg naar zijn behoefti
ge parochianen in Pernambu
co. Of de afspraak met de au
toriteit in Recife, gemaakt tij
dens het diner, wordt nageko
men. is de vraag. „Ik denk dat
hij het morgen weer is verge
ten". zuchtte Gerard vanJGeel.
