TAFEL
Kerkelijke leiders tegen racisme
IÏTïïTI
WMI
mmk}
kerk
wereld
Bijbelverspreiding in ons land gedaald
V oorwaardeli jke
veroordeling voor
Engelse katholieken
Hanteerbare strafvornj*
MOOI
ACHTERGROND
CeidaeScHMfMit
ZATERDAG 28 MEI 1983 PAGINILI
Voorzitter Wereldbond
van Kerken naar ons land
Dr. Allan A Boesak, voorzitter van de We
reldbond van Hervormde en Gereformeerde
Kerken WARC, zal van 3 tot 7 juni de gast
zijn van de Remonstrantse Broederschap in
ons land. Zij wil dr. Boesak zoveel mogelijk
in contact brengen met mensen uit kerkelijke
Gemeenten of parochies. Dr. Boesak zal in
een aantal plaatsen een spreekbeurt vervul
len.
Allan Boesak is een zwarte Zuidafrikaanse
predikant die aan de Theologische Hoge
school van de Geref. Kerken in Kampen the
ologie heeft gestudeerd. Hij is 37 jaar en
werkzaam als studentenpredikant van de Ne
derduits Gereformeerde Sendingskerk aan de
,.kleurlingen"-universiteit van Kaapstad. Hij
promoveerde te Kampen in 1976.
Uitgever verwijdert racistisch
plaatje uit kinderbijbel
Uitgeverij Zomer en Keuning zal uit de eerstvolgende uitgave
van „De nieuwe kinderbijbel - Oude Testament" een tekening
verwijderen. De werkgroep „Betaald Antwoord" die zich in ons
land bezighoudt met uitvoering van het anti-racismeprogramma
van de Wereldraad van Kerken, had zich aan dat plaatje gesto
ten. Op de tekening zijn een zwarte Kaïn en een blanke Abel te
zien.
De in Ede zetelende boekenafdeling van de uitgever verklaarde
in een briefwisseling met BA aanvankelijk, niet in te zien dat de
tekening in deze oorspronkelijk in het Engels verschenen kin
derbijbel racistisch denken in de hand kan werken. Maar toch
was de uitgever bereid mee te werken aan „het voorkomen van
verkeerde beeldvorming op dit terrein".
De rechten op de illustraties berusten bij een Zwitserse partner
van Zomer en Keuning, maar die heeft niet gereageerd op enke
le brieven over deze zaak. Daarom besloot Zomer en Keunig zelf
maar tot verwijdering over te gaan.
"BETAALD ANTWOORD" WENST MEER
DADEN VAN BANKEN TEGEN Z.-AFRIKA
Voor de tweede maal heeft de werkgroep „Betaald Antwoord", de Nederland
se steungroep van het programma ter bestrijding van het racisme van de We
reldraad van Kerken (PCR), zich tot de beide banken AMRO en ABN ge
wend. In brieven aan de directies en ondernemingsraden vraagt BA in het
vervolg af te zien van financiering van commerciële activiteiten in Zuid-Afri-
ka door Zuidafrikaanse en buitenlandse ondernemingen. Verder vraagt BA
de banken geen activiteiten van Zuidafrikaanse bedrijven in het buitenland
te financieren. Ook zou moeten worden afgezien van financiering van het
handelsverkeer met Zuid-Afrika en van het verlenen van diensten, zoals de
verkoop van de gouden Rand in ons land. Op een soortgelijk verzoek van BA
in de jaren zeventig hebben de banken bepaalde toezeggingen gedaan voor
wat betreft leningen aan de regering van Zuid-Afrika. Die zouden niet meer
worden verstrekt in afwachting van afschaffing van de apartheid, omschre
ven als „door de wet bekrachtigd racisme". BA noemt bepaalde activiteiten,
zoals uitgifte van obligaties van het bedrijf Minorco waarin AMRO en ABN
hebben deelgenomen, en betrokkenheid van de ABN bij de verkoop van dia
manten uit dat land. De brief is al op 7 februari 1983 verzonden, maar de
banken hebben nog niet geantwoord.
„Wij erkennen dat er in
alle delen van Europa
vooroordelen met een ra
ciale achtergrond bestaan
en dat er op basis van
rasverschillen gediscrimi
neerd wordt. Geen land
of politiek systeem vormt
hierop een uitzondering".
Dit staat in een „Verklaring
tegen racisme", afkomstig van
de werkgroep „Racisme in
Europa". Die is vorig jaar in
het leven geroepen door
„Churches Committee on Mi
grant Workers in Europe" en
de Oecumenische Commissie
voor Kerk en Samenleving
binnen de EG, beiden geves
tigd te Brussel.
In Nederland hebben leden
van de Raad van Kerken de
verklaring ondertekend.
Daarbij bevinden zich onder
andere dr. H. Berkhof en dr.
H.A.M. Fiolet, resp. voorzitter
en secretaris van de Raad van
Kerken; ds. C.B. Roos, voor
zitter van de Hervormde sy
node en dr. H.J. Kouwenho-
ven, voorzitter van de Geref.
synode.
Deze „Oproep tot bezinning
en actie" zegt verder, dat de
Kerken zich onvoldoende te
gen het kwaad van het racis
me hebben verzet en vaak
deel zijn geweest van het pro
bleem. De werkgroep consta
teert een toeneming van het
racisme in Europa, zodat het
nu het moment voor christe
nen is de strijd ertegen aan te
binden. De Kerken zouden
zich openlijk moeten uitspre
ken tegen racisme. De onder-
tekenaars hebben zich ver
plicht in woord en daad met
deze zaken in de Kerken be
zig te zullen zijn „om zelf ge
tuigen te worden tegen hbt
kwaad van het racisme in al
zijn verschijningsvormen".
'In 1982 is het aantal in Ne
derland geleverde bijbels'ge
daald met rond 13 procent.
Van 184.000 exemplaren in
1981 tot 160.000 in het afgelo
pen jaar. Aan het buitenland
werden ruim 20.000 bijbels
geleverd. Dit meldt het Ne
derlands Bijbelgenootschap
in zijn jaarverslag.
Om in de geschiedenis van
het NBG een jaar op te spo
ren met een even grote te
ruggang moeten wij naar
1950, het jaar dat voorafging
aan de verschijning van de
Nieuwe Vertaling. In 1949
werden 70.000 bijbels afgezet,
in 1950 waren dat er bijna
61.000. In deze aantallen zijn
niet meegerekend bijbeluit
gaven van andere uitgevers.
De Vertaling 1951 van het
NBG was wederom verreweg
de meest gevraagde bijbel in
Nederland en daarbuiten.
Daarvan werden er ruim
167.000 geleverd. De belang
stelling voor de Statenverta
ling en voor de Friese bijbel
bleef stabiel met respectieve
lijk bijna 6.000 en ruim 1.000
geleverde exemplaren. Rond
7.000 Nederlanders schaften
zich een bijbel in een andere
taal aan.
Het aantal afzonderlijke bij
belboeken dat werd geleverd
nam toe met 134 procent, toe
te schrijven aan een grote be
stelling van het evangelie
van Johannes voor een evan
gelisatieactie.
Wat de verspreiding van de
bijbel in de wereld betreft
meldt het jaarverslag, dat het
aantal geleverde bijbels toe
nam met een half miljoen tot
bijna 11 miljoen. Bijbeluitga
ven voor beginnende lezers
stegen met 25 procent.
Over de verspreiding van de
bijbel in de omgangstaal in
Nederland bevat het jaarver
slag nog geen gegevens, daar
deze vertaling in maart 1983
is uitgekomen. Wel kan wor
den gezegd dat de belangstel
ling enorm is. Twee weken
na het verschijnen was de
helft van de eerste oplage
van 100.000 exemplaren al
afgezet.
Zuidafrikaanse bisschop tegen „blanken-parken
Aartsbisschop George Daniël van Pretoria heeft het protest on
dertekend van theologen, politici en leiders van de zwarte be
volking tegen de belissing van de gemeenteraad om 17 parken
weer voor zwarten te sluiten. In 1973 werden de ruim 300 par
ken van de stad voor alle bevolkingsgroepn opengesteld. Kort
geleden besloot de raad met 23 om 7 stemmen dat 17 parken
voortaan slechts voor blanken toegankelijk zijn. Geünifor
meerde bewakers moeten met honden op naleving van deze
wet toezien.
De aartsbisschop riep verder de rooms-katholieken en „allen
die in de naastenliefde en de waardigheid van elk mens gelo
ven" op om met kracht tegen deze schending van de mensen
rechten te protesteren. Deze parken worden voornamelijk door
de zwarte gemeenschap gebruikt. Hij uitte de vrees dat binnen
kort meer parken in Pretoria voorzien zullen worden van het
gehate bordje „slegs vir blankes".
In een verklaring zeggen 28 hoogleraren van de gemengde
Universiteit van Zuid-Afrika dat dit besluit de positie versterkt
van degenen die menen dat verandering in Zuid-Afrika alleen
nog maar met geweld te bereiken is.
Oppositieleider Van Zyl Slabbert van de Progressieve Federale
Partij hekelde het besluit ook. Hoe kan het, zo vroeg hij zich
af, dat aan de ene kant premier Botha praat over alle bevol
kingsgroepen die recht op Zuid-AFrika hebben, terwijl aan de
andere kant de gemeenteraad in de hoofdstad niet eens de par
ken met de zwarte bevolking wil delen.
Na actie bij ministerie van defensie
Vier Engelse katholieken, onder wie een priester, zijn veroor
deeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf met eei. proef
tijd van een jaar, omdat zij de ingang van het ministerie van
Defensie met bloed en as hadden besmeurd. Tijdens het proces
zijn ze terug naar de gevangeniscel gestuurd wegens belediging
van het Hof, omdat zij via interrupties bleven proberen hun
actie te rechtvaardigen.
De vier katholieken zijn Sarah Hipperson (55), Linda Trewin
(19). Patricia Gaffney (30) en pater Anthony Bartlett (36). Zij
zijn allen lid van de actiegroep „Katholieke Vredesactie".
Pater Bartlett is de eerste katholieke priester wie een proces is
aangedaan omdat hij tegen de kernbewapening heeft geprotes
teerd. Na afloop van het proces verklaarde hij, dat de aange
klaagden waarschijnlijk zwaar gestraft zouden zijn, als het
geen christenen waren geweest die naar hun geweten handel
den. Wij mogen ons dan wel weer vrij bewegen, maar we zijn
als kinderen behandeld, omdat wij ons serieus met de kernbe
wapening hebben beziggehouden, aldus pater Bartlett. Hij
meende, dat de rechtbank een politieke beslissing had geno
men om te bereiken, dat de aangeklaagden zich zo rustig moge
lijk zouden houden.
sta
Minister Brinkman van Welzijn, Volksgezondheid
Cultuur (WVC) heeft een maatregel voorgesteld, waard nis
hij eindelijk echt sancties kan toepassen als zendgemachjaai
den de omroepwet overtreden. Het gaat dan om overtref
gen als het toelaten van sluikreclame, het uitzenden var1*"
veel reclame voor de eigen omroepzuil en soortgelijke -de
m con
1OT nu toe had de minister bij het overtreden van dezej*er
gels eigenlijk maar twee middelen in zijn portefeuille: het|UUI
ven van een berisping of het afnemen van zendtijd. Bi
middelen werken echter niet. De berisping is veel te z;
geen enkele omroep trekt zich daar eigenlijk nog iets
aan. En het afnemen van zendtijd is veel te hard: mini)
Brinkman heeft dat nooit aangedurfd, evenmin trouwen;
zijn voorgangers. Waar het aan ontbrak was een hanteerl
sanctie, die niet zó zwaar is dat hij in feite nooit wordt toi
past, maar die bij de zendgemachtigden toch gevoelig
komt. Een strafmaatregel tussen de bestaande mogelijkhi
in. Die komt er nu, althans als het parlement met de
stellen van Brinkman akkoord gaat. Hij wil het mogelijk 1
ken dat omroepen, die de omroepwet overtreden, in de
komst bestraft worden met inhouding van een deel van
financiële vergoeding voor programmakosten. Eenvoud
gezegd: een geldboete.
WE hebben er in deze kolom al vaker voor gepleit de IlE
nister een hanteerbaar middel te geven om zonodig te kteb
nen ingrijpen. Niet om daarmee invloed te kunnen uitodie
nen op het beleid van de omroeporganisaties; daarin modVU
zij volledig vrij zijn. Wel echter om in actie te kunnen Hin
men als het gaat om het naleven van bepalingen in de (200
roepwet. Wetten worden niet voor niets gemaakt; die zijpit
om nageleefd te worden. En als ze in de praktijk niet (mjper
nageleefd worden, dan is het aan de wetgever, c.q. het pajVU
ment, om te beslissen of die wet nog wel van kracht njme
blijven. Maar het is niet aan brutale omroeporganisatiejme
een oogluikende minister om daar beslissingen in te nenjvoc
Dat is te meer het geval waar het hier gaat om een zo|am
langrijke en waardevolle regeling als die voor de omroefrne
PTT-spreiding
Het PTT-spreidingsbeleid
heeft nogal wat voeten in de
aarde. De zgn. vierde macht,
de machtigste „partij" in ons
land, heeft zich met hand en
tand tegen de overplaatsing
verzet. Mede door de onderlin
ge wedijver, langzaam-aan-ac-
ties en heimelijk verzet heeft
men het de laatste tien jaar zo
weten te versieren dat
zich nu achter de huidigi
cessie, werkloosheidsfactoi
de duurdere budgetering
overplaatsing verschuilt. I
burgerlijke ongehoorzaam
gesproken! De overheic
voor deze escapades uitei
lijk verantwoordelijk en
minder dan dat. Als men
bedenkt dat zowel de rege
als de Tweede Kamer hun
aan de verplaatsing hel
gegeven dan kan men al
heeft laten liggen". Waar
we uiteindelijk mee bezij
we bedenken dat een totst
koming van een wet nori
ter al een tijdsduur vergt v
a 10 jaar. Men kan zich
ook de vraag stellen
maakt uiteindelijk in i
kwestie de dienst uit: de q
heid of de ambtenaren? 1
H. Burning, DEN Hl
der
Rundvlees met
paprika
tomatensaus,
komkommersla en
rijst koffievla
met banaan, kokos
en room
Als u met zijn tweeën bent,
heeft u het volgende nodig:
150 g bief lap, 2 lepels olie,
zout, ui, knoflook, 2,5 dl
hete bouillon, halve papri
ka, 50 g champignons, 3 to
maten, 1 theelepel suiker, 1
lepel sherry, ketjap, peper,
(1 theelepel maize na);
komkommer, zout, peper,
azijn, bieslook;
r - 250 g droogkokende rijst,
4,5 dl water, zout;
4 dl melk, 20 g maizena, 25
g suiker, 2 theelepels op-
'jskoffie, 1 kleine rijpe ba
naan, 1 lepel gemalen ko
kos, 0.5 dl slagroom met 12
g basterdsuiker en een half
pakje vanillesuiker.
Snijd het vlees in korte, dunne
reepjes en bak het in hete olie
met iets zout in enkele minu
ten al omscheppende bruin.
Haal het vlees uit de pan en
bak in het overgebleven vet
de kleingesneden ui met de
geperste knoflook. Doe er de
bouillon bij met kleine stukjes
paprika, gehalveerde champig-
nons en ontvelde en kleinge
sneden tomaten. Laat de saus
vijf minuten trekken. Bind de
saus desgewenst licht met mai
zena. Warm het vlees heel
even op in de saus (het mag
niet gaar worden, want dan is
het taai).
Zet de helft van de melk op.
Meng maizena, suiker en wei
nig koude melk tot een papje.
Schenk daar wat hete melk bij
en doe het al roerende in de
pan. Laat de vla even doorko
ken en voeg dan van het vuur
de overige koude melk toe.
Meng de geheel afgekoelde vla
met plakjes banaan en kokos.
Garneer met de met basterd-
en vanillesuiker stijfgeslagen
room.
Menutip voor maandag: karbo
nade of speklap met stamppot
van rauwe raapstelen yog-
hurtvla met citroen.
JEANNE
STAD LEIDEN:
O.L.Vr. Hamelvaart: za. 19.00 euch.;
zo. 9.30 euch., 11.00 m.m.v. d. en
H. Leonardus: za. 19 avondmis; zo.
9.00 H.mis, 10.45 gez. euch.
H. Middelares: za. 19.00; zo. 9.30
Hoogmis, 11.30 euch.
H. Lodewijk: za. 19 00. 8.30, 10.00
H.. 11.30, 18.00. 19.00 Lof.
St. Antonius van Padua: za. 19.00;
zo. 9.30, 10.0 hoogmis.
H. Petrus: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30
hoogmis.
O.L.Vr. Onbev. Ontv.: za. 19.00 euch.;
zo. 9.30, 10.45 hoogmis. 12.15.
Aarlanderveen: za. 19.00; zo. 10.30
hoogmis.
Aardam: za. geen viering; zo. 9.00
hoogmis, 12.00.
ALPHEN AAN DEN RIJN:
H. Pius: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30
hoogmis.
H. Bonifatius: za. 19.00; ZO. 9.45
hoogmis, 11.30.
De Heilige Geest: za. 19.00; zo. 9.30
en 11.00.
Boskoop: za. 17.30 De Stek 19.00
kerk; zo. 9.30 en 11.00.
Hazerswoude Dorp: za. 19.00 met or
gel: zo. 9.30 hoogmis, 11.30.
Hazerswoude-Riindijk: zo. 10.00.
Dep. Het Anken za. 19.00; zo. 8.45,
11.15.
Hillegom: SL Jozef: za. 19.00 Ned.
liederen.
Hillegom: H. Martinus: za. 19.00 met
Hoogmade: za. 19.00; zo. 10.00.
Katwijk a.d. Rijn: za. 19.00 euch.; zo.
9.30 hoogmis, 11.15 euch.
Dep. Rijnsburg: za. 19.00 gebeds- en
communieviering; zo. 10.30 euch.
(Buiten) Kaag/Abbenes: za. 19.00;
zo. 8.00, 10.00 1e comm.
Langeraar: za. 19.00; zo. 9.30 en
11.30.
Leiderdorp (H. Menswording): za.
19.00; zo. 10 15 1e comm.. 12.00 2e.
Leimuiden: za. 19.00; zo. 7.30, 9.30
hoogmis, 11.15.
LISSE:
Agathakerk: za. 19.00 euch.; zo.
10.00 hoogmis, 11.30 euch.
Dep. Poelpolden za. 19.00; zo. 9.00
en 11.30 euch.viering.
Mariakerk. za. 19.00; zo. 8.30, 10.00
hoogmis. 11.45.
H.H. Engelbewaarders (Beekbrug):
za. 19.00; zo. 9.00 hoogmis. 10.30,
17.45.
Nieuwkoop: za. 19.00; zo. 9.00 hoog
mis. 10.45.
Nieuwveen: za. 19.00; zo. 9.00 en
11.00.
Nieuw-Vennep: za. 19.00 avondmis;
zo. 10.00 hoogmis.
Noorden: za 19.00; zo. 9.00 en 10.30.
Noordwijk-Binnen: za. 16.00 Kerk
hof. 19.00; zo. 8.00, 10.00 hoogmis.
11.30.
Noordwijk aan Zee: za. 19.00; zo.
9.30 en 11.00.
Noordwijkerhout: St. Victor: za.
19.00 euch. met koorzang; zo. 9.30
hoogmis; 11.00 euch. met samen
zang.
SL Jozef: za. 19.00; zo. 8.30 en 10.00
hoogmis.
Oegstgeest: St. Wlllibrord: za. 19.00;
zo. 9.00. 10.30 hoogmis.
Oud Ade: za. 19.00 avondmis; zo.
8.30 en 10.30.
Oude Wetering: za. 19.00 avondmis;
zo. 9.30 hoogmis, 11.30.
Roelofarendsveen: Maria Presenta
tie: za. 19.00 avondmis; zo. 9.00
hoogmis, 11.00.
ld. Petrus' Banden: za. 19.00; zo.
9.30 hoogmis. 11.30.
Rijpwetering: geen mededelingen
wegens vacatures.
Sassenheim: za. 19.00; zo. 9.30
hoogmis. 11.00.
Stompwijk: za. 19.30, zo. 9.30 hoog
mis. 11 en 18.00 uur.
Voorhout: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30
en 11.45.
Voorschoten: za. 19.00; zo. 11.30.
St. Laurentius: id. Moeder Gods: za.
19.00; zo. 10.00.
Warmond: za. 19.00; zo. 8.30; 10.00
hoogmis. 11.30.
Woubrugge: za. 19.00; zo. 10.00.
Zevenhoven: za. 19.00; zo. 9.00
hoogmis 10.45.
Zoeterwoude-Rijndijk (Meerburgpa
rochie): zo. 9.30 hoogmis (idem),
11.00 Orgel- en Ned. liederen.
Zoeterwoude: St. Jan: zo. 9.30 hoog
mis, 11.00.
ld. Chr. Dienaarkerk: za. 19.00 met
zang; zo. 10.00 hoogmis.
De Zilk (Noordwijkhout): H. Hart-
kerk: za. 19.00; zo. 10.00 hoogmis.
11.30.
STAD LEIDEN: Herv. Gemeente:
Hoogl. kerk: 10 u. ds. H. E. Sterringa,
11.45 Oec. Studentendienst. Mare-
kerk: 10 u. dr. S. Meyers, 17 u. ds.
A. J. de Jong; Maranathakerk: 10 u.
ds. R. J. Kooistra, 17 u. ds. A.Th.
Kramer; Regenboog: 9.30 u. pastoor
J A. A. van Well (doopfeest). 11.15 u.
pastoor J. A. A. van Well (1e kommu-
nie); Bethlehemkerk: 10 u. ds. E. M.
Pannekoek; Bevrijdingskerk: 9 u. ds.
L. C. Rietveld. 10.30 u. ds. M. J. Wa
genvoorde; Vredeskerk: 10 u. dr.
A. J. Lamping; Eglise Wallone: 10.30
u. pasteur D. Ribs. Acad. Ziekenhuis:
10.15 u. Leger des Heils; Diacones-
senhuis: 10.30 u. ds. A. Th. Kramer;
Jeugdkapeldiensten: Middelberg 28:
11.30 u. M. de Blois; Bevrijd. Kerk:
10.30 u. hr. A. Faas.
Geref. Kerken en andere kerken
Stad Leiden: Zuiderkerk: 10 u. ds.
Th. Ferwerda, Sassenheim; Petra-
kerk: 10 u. dr. A. Vlijm; Oude Vest: 10
u. dr. B. Rietveld. Zoetermeer, 17 u.
ds. R. Rietveld; Maranathakerk: 10 u.
ds. R. J. Kooistra; Bevrijdingskerk: 9
u. ds. Rietveld; Bejaardenhuis Groen
hoven: 10 u. ds. H. Hortensius; Me-
renwijk aula Valkenpad 9.30 en 11 u.
Eucharistie/Avondmaal. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 17 u. ds. B. van Sme
den; Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 17 u.
ds. D. Zemel; Doopsgez./Rem.kerk:
10 u. ds. B. Cuperus, Den Haag;
Bapt.gem.: 10 u. ds. G. Bosveld. Ev.
Luth. Kerk: 10.15 u. ds. W. van Beek.
Rotterdam (volledige hoofddienst);
Nieuw Apoat. Kerk: Diensten 9.30 u.
en 16 u. Ev. Chr. Gemeenschap: 10
u. Evang. Dikkes. Leger des Heils: 10
en 19 u. Samenkomsten. Zevende-
Dag-Adventisten: 11 u. ds. Bouwer.
Evang. Centrum Zijlsingel 2a: dhr.
Zijlstra 10 u; dinsdag 20 u. dhr. Zijl
stra; Zendingsgroep „Jeruel": sa
menkomst 17 u. Pinkstergemeente,
Oude Vest 13: 10 u. hr. J. Eikerbout.
AARLANDERVEEN: Herv. Gemeente:
10 u. ds. G. van Driel, 19 u. zang-
dienst; Geref. Kerk: 10 u. ds. F. v.d.
Bos. Gouda. 18 30 u. ds. J. Vree. Al
phen a.d. Rijn; Chr. Geref. Kerk: 9.30
u. en 16 u. ds. J. Jonkman.
TER AAR: Herv. Gem.: 9.30 u. prof.
C. Graafland. 18.30 u. ds. Klein Kra
nenburg; Geref. Kerk: 9.30 u. drs.
M. J. Aalders. 18.30 u. drs. J. Broer
ABBENES: Herv. Gem.: 9.30 u. eerw.
H. van Vliet. 18.30 u. ds. G. Rang,
jeugddienst.
ALPHEN a/d RIJN: Herv. Gem.: Op-
standingskerk 9.30 u. ds. J. v.d. Hei
den. 18.30 u. ds. J. Sogers; Advents-
kerk: 9.30 u. ds. J. Sogers. 17 u, ds.
Mol; Kruiskerk: 9.30 u. ds. A. de
Leeuw. Geref. Kerk Maranathakerk:
9.30 u. drs. J. Vree. 18.30 u. ds. F.
v.d. Bos; Salvatorkerk: 9.30 u. dhr.
D. Brouwer. 18.30 u. ds. W. Baas;
Baptistengemeente: 10 u. ds. H. G.
Koekkoek. 18.30 u. ds. P. J. Mietes;
Leger des Heils: 10 u. en 19.30 u.
Samenkomsten. Volle Evangelie Ge
meente: 10 u. dhr. H. Bulthuis.
ALPHEN-NOORD (Herv./Geref. dien
sten): Goede Herder: 10 u. ds. F.
Moll. 18.30 u. ds. C. S. Haakman; De
Bron: 9 en 10.30 u. ds. J. Verheul.
18.30 u. ds. L. Oosthoek; Ashramcol-
lege: 10 u. ds. G. Mulder; Albanianae:
10 u. ds. L. Oosthoek.
ALPHEN-NOORD (Herv. Gem.):
Sionskerk: 9.30 u. en 18.30 u. ds J.
Ouwendijk; Oudhoornseweg: 10 u. ds.
Oort.
BODEGRAVEN: Herv. Gem.: Dorps
kerk: 9.30 u. ds. van der Hoef. 18.30
u. ds. Voordouw; Salvatorkerk: 9.30
u. ds. J. Richter, 18.30 u. ds. J. Wie
man; Bethlehemkerk: 9.30 u. ds. B.
Oosterom. 18.30 u. ds. v.d. Hoef; Ge
ref. Kerk: 9.30 u. ds. W. v.d. Berg,
18.30 u. ds. G. Steen, Bunnik, jeugd
dienst.
BOSKOOP: Herv. Gem.: Dorpskerk
9.30 u. ds. W. Vlasblom. 18.30 u. ds.
J. van 't Hof; De Stek (Herv./Geref.):
9.30 u. ds. J. van 't Hoff; Geref. Kerk:
9.30 u. ds. H. Stroes, 17 u. ds. J. van
't Hoff. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17
u. ds. P. C. de Lange, Noorscheschut.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem.: 9.30 u.
en 18.30 u. Dienst des Woords. Ge
ref. Kerk: 9.30 u. ds. J. v.d. Born, 17
u. ds. G. v. Loenen.
HOOGMADE: Herv. Gem.: 10 u. ds.
W. L. Heymans. Alphen a.d. Rijn.
DE KAAG: Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
Kolkman.
KATWIJK a/d RIJN: Herv. Gem.:
Dorpskerk, 9.30 u. ds. Heymans. 18
u. niet bekend; Ontmoetingskerk: 10
u. ds. Gebraad.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem.:
Nieuwe Kerk: 10 u. ds. S. de Jong. 18
u. ds. J. P. van Roon; Oude Kerk: 10
u. ds. C. Schuurman. 18 u. ds. H. Vis
ser; Ichthuskerk: 10 u. ds. L. Boer. 17
uur ds. J. Vroegindewey; Pnielkerk:
9.30 u. ds. J. Vroegindewey. 18 u. ds.
Wuister; Bestevaer Mavo: 10 u. ds.
Driebergen. Overduinkapel: 14.15 u.
ds. Baas. Geref. Kerk: Open Hof.
9.30 u. ds. A. Verdoorn, 17 u. ds. P.
v.d. Horst; Triumphator: 9.30 u. ds. P.
v.d. Horst. 17 u. ds. A. Kersten; Vre
deskerk: 9.30 u. ds. A. Kersten. 17 u.
ds. Verdoorn; Chr. Geref. Kerk: 10 en
17 u. ds. Slagboom.
KOUDEKERK a/d RIJN: Herv. Gem.:
10 en 19 u. ds. Laprè (19 u. gez.
dienst In Geref. Kerk); Geref. Kerk:
10 u. ds. H. Bade, 19 u. ds. A. L. La
prè.
LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
eten): Dorpskerk: 10 u. en 18.30 u.
ds. A. Knorth; Hoofdstraat: 10 u. ds.
G. van Loenen; Scheppingskerk: 9 en
10.30 u. ds. G. Stegeman, Heilig
Avondm.
LEIMUIDEN: Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
Schalk. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. B.
van Oeveren, 19 u. dr. H. Bade.
LISSE: Herv. Gem.: Dorpskerk 10 en
19 u. ds. 't Hooft. Pauluskerk: 10 u.
ds. B.C. de Gelder (H.D.) Geref.
Kerk: 10 en 19 u. ds. E. Boswijk; Chr.
Geref. Kerk: 10 en 19 u. ds. Van Dij
ken. Geref. Gemeente: 10 en 16 u.
ds. D. Hakkenberg. Geref. Kerk Vrijg.
(Pr.str.): geen opgave. Ned. Geref.
Kerk (Salvatori): 10 u. ds. van Dij
ken. dienst in Chr. Geref. Kerk. 17 u.
kand. J. Storms.
NIEUWKOOP: Herv. Gem.: 9.30 u. hr
J. Hoffenaar, 18.30 u. hr. N. Stam;
Geref. Kerk: 9.30 u. drs. H. v. Ree-
nen. Uithoorn. 17 u. Avondgebed;
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 u.
Dienst des Woords.
NIEUWVEEN: Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
P. Schalk. 18.30 u. ds. J. J. Dee.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. Bergsma. 19 u. ds. B. de Gelder,
Liss; Geref. Kerken: 9.30 en 18.30 u.
ds. Rang; Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
16.30 u. ds. D. Visser.
NOORDWUK: Herv. Gem.: Grote
kerk: 10 u. Dienst des Woords; Kerk
aan Zee: 10 u. Dienst des Woords; De
Rank: 10 u. Dienst des Woords; Grote
Kerk: 17 u. Dienst des Woords; Ge
ref. Kerk Hoofdstr.kerk (Buurtkerk)
10 u. kand. C. de Jong. 19 u. ds. Kui
per; Vinkelaan: 9.30 u. ds. J. Kuiper;
Stlchtlngskerk: 11 u. ds. E. Slofstra;
Sole Mlo: 9 u. Dienst des Woords.
NOORDWIJKERHOUT; Herv. Gem.:
10 u. ds. J. Streefland, Nijkerk.
OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
eten) Mauritslaan: 10 u. ds. K. Veg-
ter; Groene Kerkje: 11 u. dr. A. W.
Cramer; Pauluskerk: 9.30 u. ds. M.
Vink: Gem. centrum: 10.30 u. prof. dr.
H. Faber, Maarn; Endegeest: 9.30 u.
ds. L. Friedrich; Acad. Ziekenhuis:
10.15 u. Leger der Heils; Diacones-
senhuis: 10.30 u. ds. A. Kramer; Van
Wyckerslpot: 16 u. ds. A. Baart; Ned.
Geref. Kerk: 8.45 u. ds. M. de Jong,
16 u. ds. G. de Lange.
OUDE WETERING: Herv. Gem.: 9.30
u. ds. Jaspers Focks; Geref. Kerk:
9.30 u. ds. J. de Korte, 18.30 u. drs.
Jaspers Focks.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem.:
9.30 u. ds. v.d. Kamp, 18.30 u. ds.
Laprè.
RIJNSBURG: Herv. Gem.: Grote
Kerk: 9.30 u. ds. Van Niel, 17 u. ds.
Romein; Bethelkerk: 9.30 u. ds. Ro
mein; Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30 u.
ds. Baayen, 17 u. ds. Snel; Immanuel-
kerk: 9 en 10.30 u. ds. Snel. 17 u. ds.
Czirla; Maranathakerk: 9.30 u^ ds.
Cziria, 17 u. ds. Baayen; Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 17 u. ds. W. van Sorge.
SASSENHEIM: Herv. Gem.: 9 en
10.30 u. ds. H. v. Achterberg. 19 u.
ds. H. van 't Hof; Geref. Kerk: 9.30 en
19 u. Dienst des Woords; Chr. Geref.
Kerk: 10 en 17 u. prof. B. J. Ooster
hof te Apeldoorn; Ned. Prot. Bond,
Sassenheim/Lisse: geen opgave.
VALKENBURG Z.H.: Herv. Gem.: 10
ds. C. Vermeulen. 18.30 u. ds. P.
Spruit, jeugdd.; Geref. Kerk: 9.30 u.
ds. Oegema, 18.30 u. dhr. D. Brou-
VOÓRHOUT: Herv. Gem.: 10 u. ds.
Brokerhof.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorp:
10 u. ds. G. de Zeeuw; Geref. Kerk:
9.30 u. ds. v.d. Schoot. 19 u. jeugd
dienst; „Ontmoeting": (Herv./Geref.):
9.30 u. ds. De Zwart H.A.
WARMOND: Herv. Gem.: 10 ds.
Kolkman.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorp: 10,
16.30 en 19 u. Dienst des Woords;
Kievietskerk: 10 u. Dienst des
Woords; Messiaskerk: 10 u. Dienst
der Woords; Dorps-Centrum: 9.30 u.
Dienst des Woords; Shalom (Jeugd-
kerk vanaf 12 j.). Ned. Prot. Bond:
10.30 u. ds. N. Smit. Leiden. Geref.
Kerk: 10 en 19 u. ds. D. v.d. Meulen,
Wassenaar Z.: 10 u. ds. v.d. Veen.
WOUBRUGGE: Herv. Gem.: 9.30 en
18.30 u. ds. W. Koelewijn; Geref.
Kerk: 9.30 u. ds. J. Broer, 18.30 u.
ds. M. Aalders; Ned. Prot. Bond:
geen opgave.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem.: 9.30 u.
Dienst des Woords; Geref. Kerk: 10
u. dhr. M. Schreuder. 19 u. ds. J. Ver
heul.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem.: 9.30 en
18.30 u. ds. J. Haakman, viering H.A.;
Geref. Kerk: 9.30 u. drs. P. Buikema.
18.30 u. drs. Jaspers Focks.
dienstuerlening
ARTSEN Leiden: Wijk 1: Boerhaa-
vedistrict, Binnenstad-Noord, Groe-
noord, Kooi. Merenwijk, za dr. Klaas-
en. tel. 213546, zo dr. Rus, tel.
132500. Wijk 2: Binnenstad-zuid,
Tuinstadwijk, Professorenwijk, de
Waard, za dr. De Bruyne tel. 126866,
zo dr. Stolk.tel. 125820. Wijk 3: Mors.
Haagwegkwartler. Zuidwest, za dr.
Boer, tel. 310420, zo dr. Prince, tel.
761754. Voor de praktijkgebieden
van Groeneveld. Van Leeuwen, Mey
er, Reinders. Tan. Van Tol: za. dr.
Van Tol. tel. 142427, zo: dr. Verhage.
tel. 133834. Oegstgeest: dr. Held,
tel. 174955. Leiderdorp: za dr. Du
Ry tel. 891100, zo dr. Van Velzen tel.
891100. Spreekuur van 12.30 tot
13.00.» Voorschoten: za dr. Tromp
tel. 762159, zo dr. Baars tel. 2520.
Warmond - Voorhout: Dr. Sleeboom
tel. 02522-11393. Noordwijk:
Groepspraktljk tel. 19300. Noord
wijkerhout: Dr. Lammers, tel. 02523-
2910. Katwijk aan Zee: Dr. Dijk e
Katwijk - Rijnsburg Valkanburg:
Dr. Priester tel. 21024. Llssa: Ant
woordapparaat eigen hulsarts. e Sas
senheim: Dr. De Graaft tel. 12479.
Hillegom: Dr. Van der Kaaden tel.
15114. e Alkamada - Rijnsaterwoude
- Leimuiden: Dr. Van Dongen tel.
01713-2511. Alphen: Voor de prak
tijken van Stehouwer, Van Gemeren,
Plag, Visser. Varkevisser, Van Enge
len en Zikel: za Dr. Zikel tel. 31905, zo
Dr. Visser tel. 22088. Voor de praktij
ken van Boss, Eradus. Van Der
Steen. Hetzberger, Kleinhaneveld en
Wijnmaalen: za dr. Hertzberger tel.
72364, zo. dr. Van der Steen tel.
72738. Hazerswoude Koudekerk:
Dr. Sprangers tel. 01714-3700. Lan
geraar Nieuwveen - Ter Aar Wou
brugge: Dr. Nooter tel. 01729-8104.
Nieuwkoop Noorden: Dr. Essens
01724-8482.
TANDARTSEN Lelden - Leider
dorp - Oegstgeest: Dr. Beye Leider
dorp, tel. 890790, zaterdag en zon
dag spreekuur om 13.00 uur. Leld
schendam: Voor spoedgevallen tel.
238356. Bollenstreek: Dr. Van der
Weerdt tel. 02520-21100.
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: Apo
theek Hulp der Menschheld in Leiden
en de Apotheek Voorschoten Leid-
schendam: Apotheek Lakke, Voor
burg. Alphen: Apotheek Herenhof
Katwijk: Apotheek Katwijkse
Noordwijkerhout: za geopend van 9-
13. u. en van 17-18 u. en zo van 12-
13 u. en 17-18 u. Spoedrecepten tel.
3511 of dienstbel.
WIJKVERPLEGING BOLLENSTREEK
- Sassenheim - Warmond Lisse
Beekbrug: mw. Van der Laan tel.
01719-17143. Noordwijkerhout -
Voorhout - De Zilk: mw Schoneveld
tel. 01718-74078. Hillegom: Opgave
via het antwoordapparaat, tel. 02520-
16217. Leldschendam: Leidschen-
damse Kruisvereniging, tel. 070-
455300.
DIERENARTSEN Leiden: Dr.
Roest. tel. 890405 Oegstgeest: Dr.
van Duyn tel. 153266. Voorschoten
- Leldschendam: Dr. Van Oostrom
tel. 01717-2317
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 20.00 uur. Kinder
afdeling dagelijks van 14.00 tot 20.00.
Niet meer dan twee bezoekers per
patiënt e Sint Elizabeth-ziekenhuis:
Volwassenen dagelijks van 14.00-
14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klas
se-afdelingen ook 11.15-12.00 u.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00
u. (alleen voor echtgenoten) van
15.00-16.00 u. en van 18.30-19.30 u.
Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u.
CCU (hartbewaking) dag. van 14.00-
14.30 u. en van 19.00-19.30 u. Inten
sieve verpleging: dag. van 14.00-
14.30 u. en van 18.30-19.00 u. Sport-
Medisch Adviescentrum: Spreekuur
ma 19.30-20.30 u. in het St. Eltsa-
beth-ziekenhuis. Endegeest: Di. en
vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u.
en 14.00-15.00 u.; eerste klasse: de
gehele dag. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.00 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling dagelijks van 14.30-
14.45 u. en 18.30-18.45 u. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. De bezoektijden
van de klnderkllniek zijn dagelijks
15.00-15.45 u. en 18.30-19.00 u. De
bezoektijden van de kinderafdeling
(alleen voor ouders van kinderen kan
er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundi
ge) zijn dagelijks van 14.15-15.00 u.
en van 18.30-19.00. Rijnoordzis-
kenhuis: Dagelijks 14.30-15.15 u. en
18.30-19.30 u. Extra bezoek hartbe
waking: 11.00-11.30 u. Extra bezoek
vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u.
Kinderafdeling 15.00-15.30 u. alleen
voor ouders 18.00-18.30 u.
S.O.S.-DIENST Telefonische hulp
dienst. tel. 071-125202. Voor allen die
in moeilijkheden verkeren of eenzaam
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be
reikbaar.
BUREAU VOOR RECHTSHULP
Herengracht 50. tel. 123942; spreeku
ren ma. en di. 10.00-12.30 u., wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau. Noordeinde 2a
(voormalige marinecomplex), tel.
130775. (Met ingang van maandag 22
november verhuist de Leidse recht
swinkel. Het nieuwe adres luidt: Ke-
telboetersteeg 10. De openingstijden
blijven hetzelfde
Afdeling wonen en werken: ma.
18.30-20.30, wo. 10.00-12.00, do.
18.30-20.30. Afdeling belastingen:
dl. 18.30-20.30, wo. 18.30-20.30.
Klachtenbureau: di. 18.30-20.30, do.
18.30-20.30.
DIERENHULPDIENST Hulpverle
ning aan verongelukte honden, kat
ten, vogels, e.d. in de gemeenten Lei
den. Leiderdorp. Oegstgeest. War
mond en Zoeterwoude. Tel. 071-
125141.
BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., di. en wo.
11.00-12.00 u., do. 18.30-20.00 u.
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Leiden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Op woensdag- en zaterdagmiddag
van 14-18 u. telefoon 071 - 120611.
MAATSCHAPPELIJK WERK Bu
reau Maatschappelijk werk, Oude
Rijn 44c, spreekuur dagelijks 14.00-
15.00 u.; do. ook 19.00-20.00 u.. tel.
142144. Spreekuur gemeentelijke so
ciale dienst: di 14.00-15.00 u. Apollo-
laan 1a. Zuid-West; do. 14.00-15.00
u. Herensingel 3. Leiden Noord. Ook
tel. van 09.00-10.30 via 766600, afde
ling maatschappelijk werk.
RAAD VAN ARBEID Hoge Rijndijk
306, Lelden, tel 071-899375. Kantoor
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14-16 u.
Telefonische Informatie over kinder
bijslag: 8-12 u.
SOCIALE RAADSVROUW Spreek
uren sociale raadsvrouw. Binnenstad:
Gerecht 10. wo. 17.00-18.00 u.;
Noord: Van Hogendorpstraat 36, ma.
10.30-11.30 u.; Kool: Oriftstraat 49a.
di. 10.30-11.30 u.; Morskwartier:
Buurthuis Morskwartier. Topaaslaan.
10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.00 u.;
Tuinstadwijk: Herengracht 45. vr.
10.30-11.30 u.
SOCIALE RAADSVROUW VOOR
SCHOTEN Spreekuren: ma. 19,00-
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u. Leid-
seweg 33. Voorschoten. Tel. 3254.
SP HULP- EN INFORMATIEDIENST
Groenesteeg 33, Leiden. Tel. 071-
134640 of 071-144600. Hulp en infor
matie op medisch, juridisch en milieu
gebied, werk, sociale verzekering en
huurkwesties. Spreekuur: elke don
derdag van 20.00-21.00 u.
STICHTING VRIJWILLIGERS CEN
TRALE Pallasstraat 1. Alphen aan
den Rijn. Tel. 01720-33033. Begelei
ding en opvang van mensen, die om
welke reden dan ook. tijdelijk hulp
nodig hebben. Bovendien wordt Infor
matie verstrekt over andere mogelijk
heden van hulpverlening en de be
reikbaarheid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE Lan-
gegracht 246a, Lelden. Tel. 149064.
Dagelijks bereikbaar van 9.00-17.00
u. voor informatie over vrijwilligers
werk en cursussen of een persoonlijk
gesprek.
WERKENDE JONGEREN Klach
ten- en informatieuur Elke dinsdag
avond van 17.00 tot 20.00 u. KWJ-
kantoor Koppenhinksteeg 2, Leiden.
Tel. 071-121139.
WERKLOZEN ADVIES CENTRU
Breestraat 19, tel. 122000. Spre
ma. en do. 14-16 u.
LEIDS WERKLOZEN KOMITE
terskerkchoorsteeg 15. tel 12
Spreekuur wo. 10.11.30 u.
WETENSCHAPSWINKEL lnf<
tiecentrum voor onderzoek va
Leidse universiteit. Stationswei
tel. 071 - 148333. Geopend:
vr. 10.00-16.00 u.
FIOM Hulpverlening bij zwa
schap en alleenstaand ouders
Noordeinde 40 b. tel. 144715.
GASTOUDERPROJECT Stic
Gastouderproject. Merenwijk
dorhorst 1, tel. 210430 (dag.
15.30 u.).
HULP VOOR MOEDER EN Kif
Bij niet gewenste zwangerschap,
foon 071-895724 en 01728-833.
HUURAANGELEGENHEDEN
Spreekuren huurcommissie. Voo
den: Schuttersveld 9 (tel. 071-1.
van 10.00-12.00 u.). Spreekuur
t/m vr. 8.30-10.00 u. Voor Al
Opstandingskerk. Prinses Mc
straat 69. Spreekuur do. 14-15.1
MOEDERS VOOR MOEDERS -
vrouw zuster E. Janssen-Nien
Hofdijck 32, Oegstgeest, tel.
153652.
ONDERWIJSWINKEL Sophia
36. tel 071-214256 of 126325.
maandag tot en met vrijdag
17.30 u.
OPVANGCENTRUM VROUWEI
Crisiscentrum voor
eventuele kinderen) in nood. Hui
Maarten. St. Jacobsgracht 1. Li
tel.071-142497. Dag en nacht b
HULP AAN BUITENLANDER!
Spreekuur voor Marokkanen. A
aan den Rijn, Emmalaan 2, tel
- 94841. ma. 9-10 u. di. 14-15 i
den, bureau voor maatschaj
werk, Oude Rijn 44c tel. 071-1'
en 146049. do. en vr. 14-15 u.
11»
ZIEN"1
STMfc
