"De tegengestelde krachten tij de Spelen Los Angeles Plympisch LA staat nu voor longaandoening Verkeer wordt een chaos Grow with the Olympics ZATERDAG 21 MEI 1983 OS ANGELES Het woordje nateur komt nog altijd voor in de inaming van de internationale at- tiek- en zwemfederaties: de voor- iamste „toeleveringsbedrijven" in de Olympische Zomerspelen, i p olympisch niveau zelf is sinds e geruisloze aanpassingen van de i kousevoeten rondreizende presi- nt-diplomaat Samaranch het nateurisme vrijwel uitsluitend og terug te vinden in de belange- ze medewerking van duizenden •ijwilligers. Het niet of nauwelijks (taalde leger van enthousiasten, it volgend jaar in Los Angeles na- ens de commercie de Olympische leien voor de veelal half of ge- «1 betaalde deelnemers mogelijk at maken. it is onwaarschijnlijk dat Pierre Coubertin bij de geboorte van de oderne spelen heeft bevroed dat met zijn gedachten ooit nog ns zo ver zou komen. Waar aan ene kant de belangenverstren- ling van commercie en deelne- ers heeft geleid tot een vergaande irruiming van de toelatingseisen, ivingt aan de kant van de organi se de economische en politieke jodzaak tot soberheid en amateu- me. tegengestelde krachten zijn op roepen door de toewijzing van de anisatie van de drieëntwintigste mpische Zomerspelen aan Los lïgeles. Een daad, die in feite door rsh en van beide contractpartners rn lit gewenst is geweest. Door het ternationaal Olympisch Comité et, dat eindeloos lang tegenstrib- 1de en maanden na de aanvanke- ïtr|k vastgestelde datum toegaf, toen ;h geen andere kandidaten voor ta^ organisatie meldden. Evenmin in de kant van de stad Los Ange- 5erk zelf, die volgens artikel 4 van 1 t olympisch charter de andere he ntractpartner had behoren te n. Bang als men was om net zoals ontreal en München het olym- zifcch avontuur te moeten bekopen et een schuld van miljarden, wil- het gemeentebestuur van Los «togeles geen financiële verant- Dordelijkheid op zich nemen. De 7( ote initiatiefnemer van het plan, t rgemeester Tom Bradley, vond K s uitweg de oplossing de financië le) verantwoording op te dragen aan h t Amerikaans Olympisch Comité het uit privépersonen bestaande ganisatiecomité, dat onder de af- irting LAOOC bekend is gewor- Op die manier zorgde Bradley i «>or dat Los Angeles de eerste 'nif«d ter wereld werd, die de Olym- rd sche Spelen voor de tweede maal ocht organiseren. De eerste maal in 1932. Veel dank hebben de va ezers hem er niet voor betuigd, e ij de verkiezingen voor de afvaar- ging naar het congres kreeg hij onfivoldoende stemmen. Inmiddels de organisatie van de niet be erde spelen in handen gekomen in een stel jonge managers, die wanten weten. Onder leiding Peter V. Ueberroth (45) ontfut- Iden ze de televisiemaatschappij BC het grootste contract aller tij- n (225 miljoen dollar). Ze wekten armee enthousiasme onder dat el van de bevolking, dat zweert Og zijn ér ten aanzien van de spe- ruwweg vier groeperingen ont- d' lan: de voorstanders, de tegen- nders, de profiteurs en de onver- tilligen. Wie het helemaal niet a leresseert is het met de dag gro- b wordende legioen daklozen, dat 0 mpeert in autowrakken, leeg- v lande panden in bezit neemt en :h de banken in de parken toeëi- nt. Het is een probleem waar het V grote tekorten kampende ge- «ntebestuur geen oplossing voor et. profiteurs hebben zich verenigd huisvestingsbureaus, die zich nder uitzondering oOlympisch emen. Ze leggen woonruimte st voor de duur van de spelen en agen prijzen, die varieren van jftig dollar per bed per nacht tot OOO dollar voor een landhuis. De |enaar laat wel de butler en het mstmeisje achter en is bereid zich tijdelijk enige ontberingen te getroosten op Hawaï. De tegenstanders zijn vooral te vin den in de binnenstad, waar de ge middelde werknemer zich afvraagt hoe hij in vredesnaam op tijd op het werk moet komen ten tijde van de te verwachten verkeerschaos. De bazen zullen weinig clefnentie tonen. Geen werk geen geld, is een regel die van oudsher opgaat, al ad verteert men tegenwoordig on danks de werkloosheid van zo'n tien procent die op de arbeidsmarkt drukt, met aanbiedingen van wel twee betaalde vakantieweken per jaar. Betere kringen De voorstanders zijn afkomstig uit de betere kringen. Zij leveren het vrijwilligerskorps, dat tijdens de spelen tot zo'n 20.000 man zal uit groeien. Het enthousiasme is zo groot, dat voorzitter Paul Ziffren drie maanden geleden de inschrij ving voor de simpele baantjes sloot. Men zoekt nu nog gegadigden voor de meer gespecialiseerde werk zaamheden: doktoren, verpleeg sters, vertalers. Vierhonderd leden van dat vrijwilligerskorps werden ingezet bij het onlangs gehouden toernooi om de Fina-waterpolobe- ker. Iedere deelnemer daar wist zich omringd door vier geünifor meerde krachten. Geen moeite was te veel en met graagte werd het normale entreegeld van zes dollar per sessie betaald om de wedstrij den bij te wonen. Peter Ueberroth, wiens uit het lood staande neus herinnert aan zijn verleden als waterpolospeler, heeft al beklemtoond, dat vrijwilligers op alle niveaus noodzakelijk zijn, wil hij binnen zijn bescheiden budget van 442 miljoen dollar blijven. „Het is een pracht van een boodschap aan de wereld, als de gemeenschap van buiten Californië zo veel van zichzelf geeft", aldus de man die zelf een klein reisbureau uitbouw de tot de op een na grootste reisoi- ganisatie van de Verenigde Staten. Hij heeft een onafhankelijk insti tuut laten uitrekenen welk een im puls de Olympische Spelen voor Californië betekenen. Volgens die studie zal 3,3 miljard dollar aan be stedingen en herbestedingen in de economie worden gepompt, uit gaande van de veronderstelling dat er 625.000 bezoekers van buiten de regio komen, die zich gemiddeld vijf dagen in Los Angeles zullen ophouden. Als dat waar is, leveren de spelen niet minder dan 68.000 tijdelijke banen op. De gemeente krijgt dan dertien miljoen dollar extra inkomsten uit belastingen en de staat Californië telt 42,9 miljoen. Indrukwekkend Ondanks die indrukwekkende cij fers moest Ueberroth op 27 oktober van het vorig jaar opnieuw een verklaring tekenen waarbij de ge meente wordt gevrijwaard van de verantwoordelijkheid voor alle eventuele olympische verliezen. De aanloopkosten van 19,3 miljoen dol lar moeten door het comité zelf worden opgebracht, evenals de bij drage van 2,75 miljoen aan de poli tie voor de bewaking van de olym pische installaties. Het comité zelf is verantwoordelijk voor de veilig heid binnen het olympisch gebied. De totale veiligheidsoperatie die vele malen meer gaat kosten, is in de ogen van het organisatiecomité een zaak van de centrale regering. Het organisatiecomité is ook in an dere opzichten behendig gebleken in het afwentelen van kosten. Zo moet het Internationaal Olympisch Comité zelf opdraaien voor de acht miljoen dollar, die het onderbren gen van scheidsrechters en juryle den met zich meebrengt. In het contract tussen beide partijen bleek daarin niet te zijn voorzien. Het plaatselijk vervoerbedrijf dat al maanden probeert geld los te krij gen voor het inzetten van extra bussen, kreeg te horen dat het or ganisatiecomité zal nagaan of een sponsor wellicht bereid is in te springen. Van die sponsors heeft LAOOC er inmiddels dertig, die ie der minimaal vier miljoen dollar inbrengen en in een enkel geval de bouw van een heel stadion bekosti gen. Zoals het geval is met de zwe- marena, die door McDonalds wordt betaald. Weinig hulp Het comité zelf heeft weinig te bie den. Daardoor is onbetaalde of on derbetaalde hulp welkom. Dat geldt ook voor LAOOC zelf. De kleine staf heeft zonder morren flink ingeleverd in ruil voor de „thrill" van de publiciteit. De naambekendheid moet het offer goedmaken. Dat geldt ook voor de vrijwilligers. Zij moeten zich allen voor tenminste zes weken vrij ma ken. Die van het eerste uur hebben dikwijls contacten met de „Magni ficent Seven": John Argue, Ho ward P. Allen, Justin Dart, Willi am Robertson, Rodney W. Rood, David L. Wolper en Paul Ziffren, die vijf jaar geleden in opdracht van burgemeester Bradley de spe len naar Los Angeles haalden. Ar gue is de zoon van een belangrijke official ten tijde van de spelen van 1932, Wolper de producer van on der meer „Roots", die negen Emmy Awards opbracht. Alsof het aanbod van 20.000 vrij willigers nog niet genoeg is, rijzen de ondersteunende comités als pad destoelen uit de grond. Er zijn er nu reeds 23. Ze houden zich bezig met activiteiten op het gebied van de jeugd, de religie, de gehandicap ten, voor wie 100.000 vrijkaarten in reserve worden gehouden, de fami lie van de atleten, en wat al niet meer. Een heel bijzonder comité is het Spirit-team, een bedenksel van oud-zwemster Donna de Varona. Oud-olympiërs organiseren demon straties op scholen en wekken daarbij op tot sportief gedrag. „Daar gaat het om bij de Olympi sche Spelen", aldus De Varona, die tegenwoordig lid is van het Ameri kaans Olympisch Comité. Er is zelfs een comité dat zich bezig houdt met sensitivity training en li chaamstaal om op die manier nader te staan tot de buitenlandse deelne mers. Mocht iemand hinder onder vinden van de luchtvervuiling of anderszins lichamelijk in ongerede raken, dan zijn daar dr. Anthony Daly en zijn staf van driehonderd dokteren en evenzoveel verpleeg kundigen om hem bij te staan. Op die manier worden de spelen, die niemand wilde, wellicht toch een succes. LOS ANGELES Verkeersdes- kundigen breken zich het hoofd over de vraag hoe het verkeer vol gend jaar tijdens de Olympische Spelen van Los Angeles in goede banen kan worden geleid. De ac commodaties zijn verspreid over een gebied dat van Oost naar West vijftig kilometer en van Noord naar Zuid niet minder dan 180 ki lometer beslaat. In die hele agglo meratie van steden, stadjes, parken, fabrieksterreinen, heuvels en stranden is geen noemenswaardig openbaar vervoer aanwezig. Geen ondergrondse, geen tram, hooguit een enkele lijnbus, die tijdens het spitsuur opgeslokt wordt door het „optrekken-stoppen-ritme" op de tienbaans-autowegen. Aparte bus banen ontbreken. In het gehele gebied tussen Santa Barbara en Long Beach is de parti culiere Amerikaanse slee het enige middel van vervoer. Elk gezin heeft er één, meestal twee of drie. Als de autoriteiten er niet in slagen een mentaliteitsverandering tot stand te brengen, al was het maar voor de duur van de spelen, drei gen de gebeurtenissen van de Olympische Winterspelen van 1980 in Lake Placid zich tien keer zo erg te herhalen. Zij het dat de gestran de Olympiade-gangers niet worden geconfronteerd met temperaturen beneden het vriespunt, maar met de verpestende stank van tiendui zenden uitlaten. De tekst op het reclamebord ty peert aardig hoe de Amerikaan naar de spelen toeleeft: groeien met de Olympische Spelen. JÊ&r Los Angeles 1984 Olympics S ANGELES De hondsdagen i Los Angeles vallen in septem- en oktober. Als de verschroei- le Santa-Ana-winden op het lt staan de verpeste atmosfeer er de heuvels te jagen en het ml rdorde gras nog net niet spon- n in vlammen is opgegaan. Maar ge k in de periode van 28 juli tot 12 rs Justus, wanneer de Olympische »loi elen van 1984 zijn vastgesteld, rti] at de afkorting LA in vele ge- io Hen voor Long Aandoening, in het al of niet opsteken van een vige bries uit zee zal het afhan- 121 a onder welke benaming de drie- (W twintigste zomerspelen de ge- 1 lieden is zullen ingaan: die van Ixl topprestaties of die van de lucht- 6-2 fvuiling. Een derde bijnaam staat ixl eds vast: die van de lange wegen. M at laatste vormt een gegeven VL ids het Internationaal Olympisch 1-1 imité (IOC) na veel tegenstribbe lt i de belangrijkste stad van de kf Iksrijke staat van de zonneschijn I. 'aalf miljoen inwoners) de vrije !6„ fid liet bij het streven de spelen kr Rivoudig" te houden. Iets waar- 8' f-de stichter van de moderne tig Srmpische Spelen, baron De Cou rtin. al in 1908 aandrong. Voor velen is het idee dat in deze ruimtevaarttijd het slagen of het mislukken van de spelen afhanke lijk zal zijn van een toevallig opste kende bries een belachelijke ge dachte. Maar het is wel de werke lijkheid. Van de veertig verstede lijkte gebieden in de Verenigde Staten is de luchtvervuiling in Los Angeles het sterkst. De welvaart in de koele, dikwijls verrassend mooie vallei van Californië, heeft geleid tot problemen, die evenals elders het welzijn hebben aangetast. Op sommige zomerse dagen heeft het volgebouwde gebied rond de kleine nederzetting, die in 1769 door de Spanjaarden werd gesticht tegen de vanuit Alaska opdringen de Russen, meer weg van een voor geborchte van de hel dan van een verblijfplaats van engelen, waarop de oorspronkelijke naam duidt: El Pueblo de Nuestra Senora La Reina de Los Angelos de Portiuncula. Het gehele gebied van Los Angeles, waarvan de „down-town-area" zich zo'n dertig kilometer landinwaarts bevindt ten opzichte van de met boortorens volgezette stranden van Long Beach in het zuiden eci de palmenboulevards van Santa Moni ca in het westen, wordt afgesloten door de heuvelruggen van Orange, Riverside en San Bernardino. De vallei vormt als het ware één grote kookpot voor het heksenbrouwsel van uitlaatgassen en industriële verontreiniging. De uitstoot van 37.000 fabrieken en de uitlaatgasen van zeven miljoen auto's hebben ongeveer een gelijk aandeel in de vorming van de smog. Als dat van ozon verzadigde mengsel op koelere luchtlagen komt te liggen, gaan de alarmfases in. Niet onbegrijpelijk, want niet alleen de ozon vormt een probleem, de snel naar de spuitbus grijpende „Angelino" laat dagelijks ook nog een 25 ton hydrocarbonaten ont snappen, terwijl door slijtage aan de banden nog eens vier en een halve ton verbrand rubber in de at mosfeer terecht komt. Volgens Amy Collins, verbonden aan de persafdeling van het organi satiecomité, wordt aan het pro bleem in de kranten te veel aan dacht besteed. „Zeker, er kan spra ke zijn van smog. Maar statistisch gezien is dat niet zo erg in de perio de van 25 juli tot 12 augustus waar in de spelen plaats vinden. Vorig jaar bedroeg toen de hoogste tem peratuur 35 graden en de relatieve vochtigheid 71 procent. Niet slecht dus. Bovendien hebben we de kwa liteit van de lucht in aanmerking genomen bij het vaststellen van het wedstrijdschema. Heel wat wed strijden vinden plaats in de och tenduren. Men kan niet ontkennen dat de gezondheid van de atleten voor ons een zaak van wezenlijke betekenis is. Zo hebben we enkele evenementen naar de kust ver plaatst, waar de luchtvervuiling be duidend minder is. Maar men moet niet vergeten dat degenen die hier aan de start verschijnen, in de kracht van hun leven zijn. De con dities zijn bovendien beter dan in Mexico 1968 toen het probleem van de hoogte samenging met dat van de luchtvervuiling. Ik betwijfel of er enig gevaar bestaat voor atleten die goed gezond zijn". Haar overtuiging komt overeen met die van de meerderheid van de bevolking. „Het is vervelend, maar er is mee te leven", aldus de Neder landse begeleidster van de water- poloploeg, die al vele jaren in Long Beach woont. ..Men ic er hier erg gauw bij om een waarschuwing te doen uitgaan. Dan wordt de men sen met aanleg voor astma geadvi seerd thuis te blijven en geen in spannende werkzaamheden te ver richten. In de meeste gevallen blijft het bij wat hoofdpijn, tranende en ontstoken ogen en zwakademig- heid". De zaak kwam opnieuw in het nieuws toen prins Philip in zijn functie van voorzitter van de inter nationale hippische federatie de voorgestelde accommodatie in het down town-gebied afkeurde met als motivatie: „Dit kan men de die ren niet aandoen". De atleten wel?, was de logische tegenvraag. En is het inademen van vervuilde lucht wel zo onschuldig als wordt voor gesteld9 Professor William C. Adams, direc teur van het laboratorium voor menselijke en lichamelijke inspan ning, meent van niet. In elk geval wat de atleten betreft. Hij verricht te metingen bij topsporters, die tij dens de alarmfase één 'n normaal trainingsprogramma afwerkten. Het bleek dat de overmaat aan ozon de longblazen irriteerde. Het ademen werd onnervlakkieer. snel ler en de fysieke prestaties gingen achteruit. „Het is niet zo zeer het verlies aan opnamecapaciteit van zuurstof die de pijngevoelens ver oorzaken, als wel de ontregeling van het ademhalingsstelsel", aldus Adams. Een andere onderzoeker, dr. Roger Detels, meent uit een vergelijkend onderzoek de conclusie te mogen trekken dat in het gebied van Los Angeles meer longaandoeningen voorkomen dan in de rest van de Verenigde Staten. Een derde ge leerde. Robert Phalen. heeft ernsti ge schade aan de longen geconsta teerd bij proeven met dieren die aan vervuilde lucht werden bloot gesteld. Zijn mening dat dit ook voor mensen opgaat, wordt beves tigd door autopsiegegevens. Dat de zaak inderdaad ernstig is, blijkt wel uit het feit dat de staat Californië onlangs een plan naar buiten heeft gebracht om de ko mende vijf jaar de luchtvervuiling met de helft terug te brengen. Maar voor die tijd zal het uitsluitend van de wind afhangen of het olympisch goud moet worden voorzien van een loden rand of niet „Het ergste wat ons kan overko men, is dat de mensen hun auto's op de snelwegen laten staan en lo pend naar huis proberen te ko men", aldus captain Ken Rude van de California Highway Control. En hij rilt bij de gedachte. Vooral de concentratie van mensen in het stadsdeel tussen de 26 kilometer van elkaar gelegen olympische dor pen op de universiteitsterreinen van de UCLA (36.000 studenten) en van UCS (12.000 studenten) baart zorgen. „Met enige vertraging zul len de mensen wel op hun werk ar riveren. Ze komen alleen nooit meer thuis", zegt de half gemeende, half gekscherende opmerking van John Dyer. Hij is de verantwoorde lijke man van de plaatselijke ver voersonderneming, de Southern California Rapid Transit District (RTD), een particuliere onderne ming. Niet betalen Onlangs pas hebben de stedelijke autoriteiten een poging onderno men met het olympische organisa tiecomité (LAOOC) en de RTD te komen tot een gezamenlijke plan ning. Veel is daar niet uitgekomen. Het Internationaal Olympisch Co mité wil wel de gemeenten betalen, maar liever niet een particuliere onderneming. Het organisatiecomi té wil wel onderhandelen, maar liever niet betalen. Dick Sargent, de vice-voorzitter van het organisa tiecomité voor transportzaken: „We zitten niet in de verkeersbusiness. We zullen zien of we niet een spon sor kunnen vinden". Het LAOOC voelt zich in eerste in stantie verantwoordelijk voor het vervoer van de acht- a tienduizend atleten. Voor de pers komen er buslijnen van de door het organisa tiecomité ingehuurde hotels naar het perscentrum en van daar naar de verschillende accommodaties. De frequentie staat nog niet vast. „Het zal in elk geval niet zoals in Moskou zijn, met bussen die om de vijf of tien minuten vertrekken. Dat is voor ons onbetaalbaar", meent Sargent. Rekening Het vervoer van de honderddui zenden bezoekers is een zaak van het stedelijk vervoersbedrijf, vindt Sargent. Dat bedrijf heeft uitgere kend dat een beetje behoorlijk sy steem tussen de vier en vijf miljoen dollar uitkomt en wil graag weten aan wie de rekening kan worden gepresenteerd. Het Olympisch Co mité heeft al gesuggereerd dat het zal moeten komen van de half pro cent btw-verhoging, waartoe de staat Californië heeft besloten ter dekking van de begrotingstekorten. Maar zelfs als het geld er komt, is het allerminst zeker dat daarmee de verkeersproblemen kunnen worden opgelost. Men gaat er van uit dat 65 procent van de bezoekers met het openbaar vervoer komt en dat de bezetting van de particuliere auto's 2.7 personen per wagen zal zijn. Worden die cijfers niet ge haald, dan verandert de situatie. Als bijvoorbeeld maar 30 procent met de bus komt, zijn er in de om geving van de stadions 16.000 par keerplaatsen te weinig. Eén van de grootste zorgen van de experts op vervoersgebied is dat de veel publiek trekkende evenemen ten als de openingsceremonie, de atletiek, het zwemmen en het bok sen is geconcentreerd in het gebied van het „Exposition Park", waar ook het perscentrum tegenaan ligt. De snelwegen die er door en langs lopen, zijn tijdens de gewone och tend- en avondspits overbezet. Zelfs op de stille uren is de bezet tingsgraad 85 procent. In de zomer maanden zakt het verkeer wat in op de drie freeways, die tijdens de spelen het meest zullen worden ge bruikt: de Santa Monica, de San Diego en de Harbour. Er is dan minder woon-werkverkeer, meer vakantieverkeer met andere spitsu ren, legt David Roper in de Los Angeles Times uit: „Je kunt niet zeggen dat er minder moeilijkhe den ontstaan omdat het zomer is. Het omgekeerde kan het geval zijn, vanwege het veranderde verkeer- spatroon". Roper heeft een verkennende stu die van de problemen gemaakt. Wat hem benauwt, is de opeenvol ging van activiteiten in hetzelfde gebied. Op 3 augustus bijvoorbeeld begint het zwemmen om 08.30, de atletiek om 09.30 en het boksen om 11.00 uur. De middagsessies begin nen voor de atletiek om 16.00. voor het zwemmen om 17.00 en voor het boksen om 18.00 uur. „De bezoe kers van de ochtendsessies van het boksen gaan naar huis als de eerste bezoekers van het middagprogram ma van de atletiek verschijnen. Dat veroorzaakt grote problemen. Ik had er liever niet twee of drie uur tussen gezien, maar vier en een half uur", aldus Roper. „Die tijd heb je wel nodig om de aan- en af- voerstromen gescheiden te hou den". Door de ontwijkende houding van het LAOOC bestaat er momenteel geen gecoördineerd plan. De moei lijkheden zijn onderkend. Dat is al les. Niemand weet bijvoorbeeld nog welke wegen worden afgeloten en op welke wegen het olympisch ver keer voorrang zal krijgen Zo'n plan zal er toch moeten komen „Zie de Spelen vanuit de file" zou niet bepaald een slagzin zijn. die veel olympisch geïnteresseerden er toe zal brengen naar Los Angeles af te i*pizen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 23