TAFEL
Pleidooi van „Confessionelen" voor
handhaving hervormd kerkbegrip
kerk
wereld
CcidoeSommi
>weer
IÏTÜ71
Ethische bezwaren
tegen experimenten
menselijke embryo's
Wetenschappelijke opvatting heeft iets grotesk
Mgr. Simonis laakt
euthanasieuitspraak
Alkmaarse rechtbank
-
ACHTERGROND
CcidócSommtt
WOENSDAG 18 MEI 1983 PAGI1
De Afscheiding (in 1834)
en de Doleantie (in 1886)
hebben de Nederlandse
hervormde kerk niet al
leen schade gedaan. Zij
hebben ook een bewust
wording op gang ge
bracht over de vraag naar
het wezen van de kerk.
Dit proces vond in de
Hervormde Kerkorde
van 1951 zijn uitdruk
king.
Bij „Samen op weg" (de ge
plande hereniging van her
vormden en gereformeerden)
moet niet een groot deel van
die winst weer verloren gaan.
Deze hereniging is pas ge
slaagd en een bekroning van
alle kerkelijke strijd die er
aan vooraf ging, als de gehele
hervormde kerk het gerefor
meerde streven beaamd heeft
om een voluit Christus-belij
dende kerk te zijn en als de
gereformeerden voluit de
apostolaire openheid van her
vormden naar „heel het volk"
hebben overgenomen.
Dit schrijft het hoofdbestuur
van de Confessionele Vereni
ging in de Nederlands Her
vormde Kerk in een brochu
re, getiteld: „Samen op weg.
Vanuit welk kerkbegrip?"
Het hoofdbestuur wil het her
enigingsproces niet nodeloos
afremmen. Aan de andere
kant wil het voorkomen, dat
bij kerkordelijke vormgeving
van de hereniging een aantal
aspecten zouden worden op
geofferd die door confessio
neel-hervormden als zeer we
zenlijk worden ervaren.
De brochure benadrukt in de
eerste plaats, dat het genade-
verbond de leidende gedachte
is voor een bijbelse leer aan
gaande de kerk. In de kerkor
de van een herenigde kerk
behoort een heenwijzing naar
het genadeverbond; niet er
gens achteraf, maar zoals tot
op heden bij de inzet. De kerk
is dan ook meer dan een ge
meenschap van Christus-belij
ders. Met het oog op de enor
me betekenis van de reforma
tie voor het ontstaan van Ne
derland als natie en ook met
het oog op de ver voortge
schreden secularisatie in ons
land pleit de Confessionele
Vereniging voor handhaving
van het begrip volkskerk: een
kerk die uit is op kerstening
van het openbare leven en de
zedelijkheid. Een samengaan
van de beide grote protestant
se kerken in ons land brengt
het type volkskerk dichterbij.
De confessionelen noemen de
dooppraktijk de vuurproef
voor het voluit kerkelijk den
ken. De kinderdoop bevestigt
de gedachte, dat er niet alleen
christelijke personen kunnen
zijn, maar ook christelijke ge
zinnen. Daarom verzet het
hoofdbestuur zich tegen de eis
in de gereformeerde kerkorde
dat ten minste één der ouders
belijdenis gedaan moet heb
ben voor een kind gedoopt
kan worden. Er is. zo stelt de
Confessionele Vereniging,
slechts één grond: het genade-
verbond. In dit verband wijst
de Confessionele Vereniging
ook de formele uitsluiting af
van de geboorteleden. Tot de
hervormde kerk behoren be
halve de belijdende en doop
leden ook „zij die uit her
vormde ouders geboren zijn".
De gereformeerde kerk kent
alleen de eerste twee groepen.
De geboorteleden mogen een
last zijn, zij representeren ook
het grote deel van ons volk,
dat aan evangelie en kerk
ontzonken is of bezig is te
ontzinken. Als geboorteleden
worden ze nog met een zekere
regelmaat aangesproken.
DS. GELUK:
Grote moeilijkheden bij
samengaan van
hervormden en
gereformeerden
De hervormde gemeenten die behoren tot de modaliteit van de
Gereformeerde Bond moeten zich niet veilig in de eigen kring
willen terugtrekken en het geheel van de hervormde kerk
vergeten. Dat betekent dat ook de bond niet om de vragen
rond het eenwordingsproces „Samen op Weg" met de Gerefor
meerde Kerken heen kan. Dit zei de voorzitter van de Gere
formeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk, ds. L. J.
Geluk, bij de opening van de jaarvergadering van de bond
vanochtend in Nijkerk. De bond is er niet ten dienste van zich
zelf, maar van de kerk, zo zei hij.
De Gereformeerde Bond is geen voorstander van het „Samen
op Weg", niet omdat de bond de eenheid der kerk niet ter har
te zou gaan, maar omdat hij vreest, dat het samengaan van bei
de kerken het reformatorisch karakter ervan nog verder zal
verzwakken. Naar de mening van ds. Geluk grijpt in de Gere
formeerde Kerken een nieuw modernisme om zich heen. Daar
komt bij, dat de basis van het samengaan van hervormden en
gereformeerden niet een degelijke, bijbels verantwoorde theo
logie is, maar een tijdgebonden theologie, „die geheel en al
wordt bepaald door het moderne levensgevoel". De voorkeur
van de bond gaat dan ook uit naar een samengaan met die ker
ken. die hun oorsprong vinden in de afscheiding van 1834. De
kleinere gereformeerde gezindte dus.
Ds Geluk voorziet bij het samengaan van hervormden en ge
reformeerden grote moeilijkheden van principiële en prakti
sche aard. De vraag is bij voorbeeld, hoe de hervormde „volks
kerk" zich kan verenigen met het gereformeerde „gesloten"
kerkmodel. Op het plaatselijke vlak zullen er ook problemen
zijn van financiële en materiële aard. Na het samengaan van
hervormden en gereformeerden zag hij ook een nauwe samen
werking „wie weet enige vorm van eenheid" opdoemen
met de rooms-katholieke kerk.
Pater dr. J. Hulshof
studiesecretaris
RK
Kerkgenootschap
Pater dr. J. A. M. Hulshof sm
te Uithoorn is met ingang van
16 mei benoemd tot studiese
cretaris van het R. K. Kerk
genootschap in Nederland. Hij
zal deze functie combineren
met die van provinciaal van
de paters Maristen in Neder
land.
Pater Hulshof, in 1941 gebo
ren in Lievelde in de Gelder
se gemeente Lichtenvoorde,
specialiseerde zich in de dog
matische theologie aan de
Kaiser Wilhelmuniversiteit in
de Westduitse stad Münster
en promoveerde in 1972 op
een proefschrift over het
Franse modernisme, een kri
tische vernieuwingsbeweging
in de r. k. kerk rond de eeuw
wisseling.
Van 1972 tot 1977 heeft dr.
Hulshof gewerkt in het be-
drijfs- en basispastoraat in
Zeeuws-Vlaanderen. In 1977
vertrok hij naar Rome, waar
hij generaal-assistent werd in
het bestuur van de paters Ma-
risten. Dat bleef hij tot zijn
benoeming tot provinciaal
van de Nederlandse paters
Maristen in 1980. Pater Huls
hof, die behalve zijn proef
schrift nog enkele kleinere
publikaties over het moder
nisme op zijn naam heeft
staan, is sinds 1974 ook mede:
werker van het dagblad „De
Stem".
De bisschop van Rotterdam, mgr. A. J. Simonis. heeft zich gis
teravond in „Tijdsein", de actualiteitenrubriek van de EO-tele-
visie, met nadruk gekeerd tegen de uitspraak van de recht
bank in Alkmaar inzake euthanasie. De rechtbank heeft vorige
week een arts. die actieve euthanasie had gepleegd, ontslagen
van rechtsvervolging. Dr. Simonis betreurt het vooral, dat de
Alkmaarse rechtbank zich baseerde op de overweging dat het
zelfbeschikkingsrecht van de mens, inclusief het recht om over
het eind van zijn eigen leven te beslissen, inmiddels maat
schappelijk is aanvaard.
„Ik vind de maatschappelijke acceptatie helemaal geen solide
basis", zegt hij. „Dat hebben we ook gezien in het Derde Rijk
met „das gesunde Volksempfinden", waarvan men achteraf
heel duidelijk heeft gezien, dat men zich schromelijk vergist
heeft. Bovendien gaat hier de rechtbank zijns inziens toch zit
ten op de stoel van het parlement en van de wetgeving. „En
dat vind ik een hele kwalijke zaak voor de rechtszekerheid in
Nederland". Een derde factor is, dat er een staatscommissie is
ingesteld om dit moeilijke vraagstuk van de euthanasie te be
studeren. Daar loopt de rechtbank op vooruit, aldus de bis
schop.
Volgens hem is de scheidingswand tussen vrijwillige en onvrij
willige euthanasie „nogal dun" en is het de vraag in hoeverre
een mens in een ernstige crisissituatie werkelijk vrijwillig een
beslissing kan nemen. Simonis. die overigens ook grote vraag
tekens plaatst bij de kunstmatige levensverlenging, spreekt de
vrees uit, dat door het toestaan van euthanasie „mensen het
slachtoffer worden van manipulatie". Hij verwacht, dat in de
toekomst ook de omgeving van de patient zal gaan meebeslis
sen over euthanasie, met als gevolg dat als uiterste conse
quentie van de huidige ontwikkeling mensen hun leven niet
meer zeker zijn. Bisschop Simonis zegt een duidelijke parallel
te zien met de abortusontwikkeling in de jaren '70, waarin het
volgens hem „ook van kwaad tot erger" is gegaan.
Amerikaanse
bisschoppen
propageren
vasten
voor
de vrede
De kans is groot, dat onder
de 52 miljoen rooms-katho-
lieken in de Verenigde Sta
ten het bisschoppelijke plei
dooi om op vrijdag te vasten
voor de vrede, ruime weer
klank zal vinden. Dat is de
mening van aartsbisschop
John R. Roach van St. Paul-
-Minneapolis, voorzitter van
de Amerikaanse bisschop
penconferentie. De aanspo
ring tot vasten op vrijdag is
opgenomen in het bisschop
pelijke herderlijk schrijven
over oorlog en vrede.
In 1967 ontsloegen de bis
schoppen de Amerikaanse
gelovigen van de plicht zich
op vrijdag van vlees te ont
houden. Het nieuwe herder
lijk schrijven roept op tot
minder voedselgebruik en tot
het zich onthouden van vlees
op vrijdag op vrijwillige basis
„als boetedoening voor vre
de". Die dag zou bovendien
extra aandacht moeten wor
den besteed aan werken van
barmhartigheid en hulp aan
de naaste.
Aartsbisschop Roach heeft in
zijn bisdom tot dusver 38 le
zingen verzorgd over het do
cument en is dë overtuiging
toegedaan, dat de gelovigen
graag het herderlijk schrij
ven willen gebruiken als
middel om hun geweten te
vormen op het punt van oor
log en vrede. Zijn aartsbis
dom werkt met volle kracht
aan een programma om de
inhoud van het herderlijk
schrijven te verspreiden in
scholen, vergaderlokalen en
studiegroepen voor volwasse
nen. Hijzelf zal nog een jaar
doorgaan met spreken over
het onderwerp.
Vas
fva
Merkwaardig treffen
en
erijer
ïanie
noj
eid,
tof is
olks|
«n 2(
he
het
lan.
it or
abije
enad
éron
a|erijer
lf
n<
HeT debat in de Tweede Kamer over de Voorjaar!®'
heeft de eerste dag de beste een opvallende schermutselt] ,n,
zien gegeven tussen de fractieleiders van de twee reger
partijen, De Vries van het CDA en Nijpels van de
treffen was des te opmerkelijker omdat de coalitiepar el
CDA en VVD binnen het kabinet-Lubbers nu al meer3'
een half jaar in een kennelijk grote harmonie samemvei®'
Wat was er aan de hand? Het begin van het einde v,
coalitie? Is de spankracht tussen CDA en VVD dan
maar zo klein? Of gaat het eigenlijk alleen maar om
genstelling tussen persoonlijke karakters?
Wij zijn geneigd het op het laatste te houden. Het is
niet zo verbazingwekkend dat het niet goed klikt tusse
„vrije jongen" Nijpels en de „burgerman" De Vries, tusse
oppervlakkige, dwars door alles heen fietsende jonge p
mentariër en de ervaren allesweter. Daar komt bij d;
vreemde fratsen van Nijpels, die de indruk wekt vooi
rend op verkiezingstournee te zijn, de serieuze De Vri
lang een doorn in het oog moeten zijn geweest. Ook w
politieke stijl betreft is de tegenstelling tussen de twee
tieleiders natuurlijk groot, maar het ligt toch meer v<
hand dat de oorzaak van het merkwaardig treffen
moet worden in de volstrekt tegengestelde persoonlijkei
sPL
oo e;
Voorlopig houden we het dus. maar op deze tegel
ling tussen de twee fractieleiders, die voor de coalitie
weinig bijzondere betekenis zal hebben. De juistheid
veronderstelling zal echter vandaag en morgen nog
blijken tijdens het verdere verloop van het debat.
:ie
aar
iwijr
lan <j
niove
nivc
iad
oietre
pdr<
jeerr
loeti
ZONNIGE
PERIODEN
DE BILT (KNMI) - Nog steeds
staat het weer in grote delen
van Europa onder invloed van
een depressie waarvan de
kern dichtbij de Ierse Zee ligt.
Deze depressie is gevuld met
koele onstabiele lucht waarin
gemakkelijk buien tot ontwik
keling komen. Morgen mag in
ons land op zonnige periode
gerekend worden, maar vooral
in de middag en avond komen
enkele buien tot ontwikkeling,
een enkele zelfs met onweer.
De middagtemperatuur kan op
veel plaatsen de 17 graden be
reiken.
Weefrapponen
BIJLAGE BIJ UW KRANT MH
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Speklapje in
mosterdsaus met
stamppot rauwe
raapstelen
zachtzure rijstepap
Voor twee personen hebt u
nodig: 200 g speklappen, 20
g margarine, zout, peper,
paar jeneverbessen, 1 ui, 10
g bloem, mosterd naar
smaak0,5 1 kg aardap
pelen, zout, 250 g raapste
len. melk, peper, bieslook
of sla-uitjes: 2,5 dl melk, 25
g rijst, 2,5 dl yoghurt, brui
ne basterdsuiker.
Verdeel (knippen gaat ge
makkelijker dan snijdende
speklappen in porties en bak
ze in warme margarine
bruin Schep een lepel van
het vet in een andere (braad -
Ipan en doe het water bij het
vlees. Voeg ook zout, peper
en jeneverbessen toe en stoof
de lapjes mals in circa een
half uur. Fruit dan de klein
gesneden ui in het uitge
schepte vet goudgeel, roer
daar de bloem door en in ge
deelten de jus. Voeg mosterd
toe en laat het vlees nog een
paar minuten in de saus op
een kleine pit sudderen.
Was de raapstelen, laat ze
uitlekken en snijd ze tegen
de tijd dat de aardappelen
gaar zijn zo fijn mogelijk.
Kook de aardappelen gaar
met weinig water en zout en
giet ze af. Stamp de aardap
pelen fijn en roer er de raap
stelen door met zo veel melk
dat het een stevige stamppot
is. Voeg peper toe en fijnge
knipte o( fijngesneden bies
look of sla-uitjes en warm de
stamppot op een groot vuur
al roerende op.
Breng de melk aan de kook,
strooi er de gewassen rijst in,
roer tot de melk weer kookt,
temper het vuur sterk en
laat de rijst in een half uur
zacht koken gaar worden.
Wacht tot de rijstepap lauw
geworden is en meng er dan'
de yoghurt door. Presenteer
de pap koud met apart de
bruine basterdsuiker.
JEANNE
REAGEERBUISBABY BEGIN VAN HEERLIJKE
NIEUWE WERELD?
LEIDEN Komt de
Heerlijke Nieuwe We
reld, die afschuwelijke
toekomstvisie van Aldous
Huxley waarin het indi
vidu tot ondergang ge
doemd is omdat de we
tenschap louter identieke
mensen produceert, dan
toch dichterbij? De vraag
is weer actueel geworden,
nu Nederland sinds zon
dag zijn eerste reageer
buisbaby heeft. De dis
cussies over de ethische
kant van het fenomeen
zijn niet van de lucht,
want als iets ons angst in
boezemt, dan is het toch
wel dat labaratoria zich
nadrukkelijk kunnen be
moeien met het ontstaan
van mensenlijk leven.
Tot nu toe gaat het om een
methode, waarbij bevruchting
van de eicel buiten het moe
derlichaam plaatsvindt. Daar
na wordt de bevruchte eicel
weer in de baarmoeder ge
plaatst. Voor veel vrouwen,
die anders kinderloos zouden
blijven, kan dit de oplossing
voor een enorm (psychisch)
probleem gaan betekenen.
Maar, hoe ver mag je gaan?
Rond dat thema organiseerde
het Studium Generale van de
Leidse Universiteit gister
avond een bijeenkomst. Daar
kwamen vooral prof. G.H.
Zeilmaker, de fysioloog die
nauw betrokken is geweest bij
de geboorte van de reageer
buisbaby, de ethicus prof. dr.
H.M.K. Kuitert en de gynae
coloog dr. J.B. Maathuis aan
het woord.
Zeilmaker, nog zichtbaar trots
met de geboorte van Stepha
nie, zoals de eerste reageer-
buisbay inmiddels is ge
noemd, vertelde dat er jaar
lijks 4000 vrouwen kinderloos
blijven. Bij 1000 tot 1300 van
hen komt dat door een defect
aan de eierstokken en die
groep kan mogelijk geholpen
worden door de nu succesvol
gebleken methode. De ge
boorte van Stephanie moet
volgens Zeilmaker echter nog
wel als een schot in de roos
worden gezien en ook de dit
najaar verwachte geboorte
van nog twee kinderen be
schouwt hij als een kwestie
van geluk.'
Sceptici
Later liet hij een foto zien van
een experiment met het em
bryo van een schaap, dat had
geleid tot een identieke vier
ling. Daarmee raakte hij na
tuurlijk precies de gevoelige
plek van de sceptici. Daartoe
behoorde prof. dr. H.M. Kui
tert, hoogleraar ethiek aan de
Vrije Universtiteit van Am-^
sterdam en voorzitter van de'
commissie Foetaal Weefsel
van de Gezondheidsraad.
Kuitert wenste wel Zeilmaker
te felicteren met wat hij een
buitengewone prestatie noem
de, die zeer veelbelovend
voor de toekomst lijkt omdat
een aantal ongemakken als
erfelijke ziekten mogelijk tot
het verleden kunnen gaan be
horen. Hij zette direct daarna
evenwel een levensgroot
vraagteken bij de mogelijk
heid om bewust een embryo
te kweken met het doel er
mee te experimenteren. „Be
vruchten is beginnen met
menselijk leven te laten ont
staan. Twee cellen, een em
bryo, is voor mij een „levend
iets", en dan moet je je afvra
gen of je dat mag onderwer
pen aan experimenten", zei
hij. Gaan experimenten hem
te ver, Kuitert heeft geen be
zwaar tegen het observeren
van embryo's die zijn overge
bleven bij pogingen vrouwen
door middel van buitenbaar-
moederlijke bevruchting een
kind te laten krijgen.
Nuchter
Dr. J.B. Maathuis, gynaeco
loog in het Medisch Centrum
Alkmaar en voorzitter van de
commissie voor in vitro ferti
lisatie (bevruchting buiten de
baarmoeder) van de Neder
landse Vereniging voor Ob-
stetrie (verloskunde) en Gy
naecologie, deelde de bezwa
ren van Kuitert niet. „Ik ver
gelijk deze hele discussie met
die in de Middeleeuwen over
secties. Het was heel lang
clandestien en gevaarlijk als
je sectie verrichtte op een
overledene. Nu is dat volledig
geaccepteerd en wordt het
ook als zeer zinvol be
schouwd. De spookbeelden
van nu kunnen straks heel
goed irreëel en bizar blijken
te zijn".
„Bovendien vraag ik me af
waar je de grens moet leggen.
Kiemcellen, dus de ei- en de
zaadcel, zijn voor mij ook „le
vende dingen". En daar gaan
we wel bijzonder grof en on
eerbiedig mee om. Abortus en
vruchtwaterpuncties zijn nu
al voor veel mensen geaccep
teerde normen. Iedereen kent
mongolen, dat zijn meestal
aardige mensen die veel ple
zier in hun leven hebben.
Maar als tijdens de zwanger
schap kan worden aangetoond
dat het embryo mongloïde
trekken vertoont, vinden ve
len het aanvaardbaar dat de
zwangerschap wordt afgebro-
Maathuis toonde zich duide
lijk geen tegenstander van ex
perimenten met embryo's.
„Wel", benadrukte hij, „vind
ik het belangrijk, dat alle me-
disch-wetenschappelijke ex
perimenten en discussie ero
ver in alle openheid en eer
lijkheid geschieden. Veel ang
sten komen namelijk voort uit
onbekendheid. Maar het uit
eindelijke doel móet blijven
dat de kans op zwangerschap
wordt vergroot bij mensen die
dat willen".
Prof. Van Hal van de Leidse
Universiteit viel Maathuis
daarna in de openbare discus
sie aan. „De theorie over de
historische ontwikkelingen is
veel te rechtlijnig. In de laat
ste eeuw is er al zoveel meer
gebeurd dan in alle eeuwen
daarvoor. De hele kernmacht
is een uitstekend voorbeeld
van de vraag: waar zijn w.e
ooit aan begonnen?". Tevens
benadrukte Van Hal de psy
chische druk waaronder een
vrouw komt te staan die niet
zwanger kan worden en te
horen krijgt dat in korte tijd
de mogelijkheid zich ineens
wel voordoet. Hij sloot niet
he
ef ir
uit, dat de resultaten ,aef\
de geboorte van Stepha g jaa
zijn tien jaar intensief ondewijl
zoek en testen vooraf gegaewer
daardoor minder zijn", an i
Iemand in de zaal vroeg qoj ugd>
droog of het allemaal wel e RI
nodig moest. Bovendien kt ollai
den er volgens hem zov )e h<
andere, nuttiger dingen jagmi
daan worden met het geld rie k
ervoor nodig is. raafp
Maathuis repliceerde dat <;rstr<
kritiek op bijna ieder aspde u
van de volksgezondheid- tooude
pasbaar is en noemde plaslerk i
sche chirurgie en fysiotheiienst
pie. „Ik heb zelf een tijd
een ontwikkelingsland j
werkt", zei hij, „en dan ga
je bij terugkomst in Nedi
land een heleboel dingen
vragen. Het hele systeem
aan revisie toe, dat vind
ook wel. Maar laten we als
sentie van alles nemen, c
het menselijk leven doel mc
zijn en niet middel".
De discussie op de valre
over de vraag of ouders c
voor reageerbuiskinderen,
aanmerking komen van
voren kunnen kiezen tussi
een jongen en een meisje, t
naderde nog het dichtst h
Heerlijke-Nieu we-Wereld-
syndroom. Maathuis: „Ik ho
dat het nooit mogelijk is".-1
Kuitert: „Alleen in noodsitu
ties, zoals erfelijke ziektes, d
van tevoren zijn vast te sti i
len, kan er voor één geslac
worden gekozen".
DICK HOFLAN
De eerste Nederlandse
„reageerbuisbaby" was
nog geen dag oud, of een
vlotte jongen van de tele
visie kwam ons vertellen
dat een „reageerbuisba
by" eigenlijk niet bestaat.
De term „reageerbuisba
by" is erg ongelukkig.
Wat gebeurt is in princi
pe, zeggen de deskundi
gen, niet meer dan het te
rugplaatsen van een bui
ten het lichaam bevruch
te eicel in de baarmoeder
van de vrouw. Aan het
eind van de KRO-Brand-
punt-uitzending van
maandag merkte Ad Lan-
gebent op, dat men met
het woord „reageerbuis
baby" dan ook niet zo ge
lukkig was. Hij voegde
daaraan toe, dat wie een
beter woord wist of kon
bedenken daarover
Brandpunt kon bellen.
Wij waren met de uitzending
niet zo gelukkig. Brandpunt
was met een krant en nog
wat, het enige medium dat de
ouders van de eerste reageer
buisbaby mocht interviewen.
De verslaggever kwam met
een bos bloemen en legde die
welhaast achteloos op het voe
teneind van het bed van de
moeder om vervolgens een
aantal onbenullige vragen te
stellen, terwijl de gelukkige
vader glimlachend toekeek.
Dat mag allemaal en wie zijn
wij om daar wat van te zeg
gen. Vooraf echter was ons
even terloops als ongenuan
ceerd meegedeeld, dat de ka
tholieke kerty deze wijze van
verwekken van nieuw men
selijk leven ten stelligste zou
afkeuren. Het kan zijn dat de
kerk ook in dit opzicht weer
een achterhoedegevecht le
vert tegen de moderne weten
schap en haar technische mo-
H.EID
op
'edst
gelijkheden. Maar daar gaat
het ons nu niet om.
Het is zonneklaar dat het ver
wekken van reageerbuisba
by's tal van ethische vragen
oproept. En dat de kerk daar
aandacht voor vraagt ligt
meer dan voor de hand. Het
zou daarom ook voor de hand
gëlegen hebben, dat Brand
punt, een actualiteitenrubriek
van een katholieke omroep,
meer had gedaan dan alleen
maar de ouders van de baby
en een tweetal leden van het
medisch team te interviewen.
Brandpunt zou er goed aan
hebben gedaan ook een ethi
cus aan het woord te laten.
Weliswaar werd aan de gy
naecoloog gevraagd of er geen
gevaren aan die nieuwe me
disch technische mogelijkhe
den verbonden waren, maar
de man zag die gegeven de
huidige stand van de weten
schap voor de komende
dertig jaren niet.
Zo gaat dat. Toen in de twin
tiger en dertiger jaren atoom
geleerden als Rutherford en
Bohr bezig waren aan de
kleinste deeltjes van de mate
rie de laatste of voorlaatste
geheimen te ontfutselen,
dacht ook niemand dat er
ethisch wat aan de hand zou
kunnen zijn. Na Hiroshima
zitten we nochtans met een
ethisch probleem, waar geen
mens raad mee weet. Niet al
les wat wij mensen kunnen,
mogen we daarom ook doen.
Ook op het terrein van de
medische wetenschap en tech
niek dient gewaarschuwd te
worden tegen het valse pathos
van de vrijheid. Je kunt waar
het gaat om ontstaan van
menselijk leven niet naar wil
lekeur te werk gaan. En je
kunt zeker niet met de bouw
stenen van menselijk leven
naar willekeur omspringen.
Niemand wil betwisten dat tot
nu toe de medici met ernst te
werk zijn gegaan. Maar ook
die ernst kan ontaarden. Er is
een manier om de wereld
„ernstig op te vatten" die niet
christelijk is. Guardini heeft
daar in zijn „Welt und Per
son" jaren geleden al op ge
wezen. Het is onzinnig te be
weren dat het menselijk be
staan opgevat als enkel „na
tuur" het diepste zou zijn. En
de manier waarop de moder
ne mens, vooral de weten
schapsmens, de natuur en de
cultuur ernstig opvat, heeft
voor de door het geloof ont
nuchterde blik. iets grotesk.
Het is niet zo, en ook daar
heeft Guardini op gewezen,
dat de ene persoon de andere
zou kunnen voortbrengen.
Wat wordt voortgebracht is
alleen het organisme. De wij
ze waarop het kind in de
moederschoot wordt en eruit
voortkomt is ondanks alle
organische gemeenschappe
lijkheden met het jonge dier
priori bepaald door het
feit van zijn van tevoren ont
worpen „persoon-zijn". Dat
laatste is al voorondersteld.
De gehele werkelijkheid van
de mens behoort tot het do
mein van de persoon en be
paalt zijn waardigheid. Dat
geldt ook voor de persoon die
we nu met een ongelukkig
woord het is tekenend dat
de taal hier machteloos staat
de reageerbuisbaby noe
men. Nu is het waarschijnlijk,
dat er weinig ethische bezwa
ren zullen zijn als bevruch
ting buiten de baarmoeder
wordt toegepast in die geval
len waar gehuwde vrouwen
niet op natuurlijke wijze
zwanger kunnen worden, ter
wijl zij met haar echtgenoot
een kind verlangen. Er is dan
sprake van een verlangen
naar een nieuwe persoon en
zo bezien werpt het ontstaan
van de „reageerbuisbaby" een
verrassend licht op de abor
tusproblematiek, waarin door
zeer velen het ontstaan van
een nieuwe persoon althans in
de eerste periode van de
zwangerschap wordt ontkend
en het doden van een levende
vrucht als een ethisch neu
traal gebeuren wordt be
schouwd - een technische
greep. Met buiten het licha;
van de vrouw bevruchte eit
kan nochtans geëxperimi q
teerd en gemanipuleerd w<e
den. Dan is direct het me >erJ]\
wezenlijke, het volstrekt eij!11^
ne van de persoon in geva e
Er rijzen dan tal van ethisc aar}
problemen Want als 1 'eL
het dan maar pas overder P ~j
jaar zijn de mens gereie
ceerd wordt tot een organ ar'
me, dat men langs medis
chemische weg bepaalde oen
genschappen of bijzondi .aar
vermogens kan geven, dan
het wezen van de persoon
gevaar. En zelfs meer: d
wordt de natuur zo ernstig j
nomen, dat er van cultupl
geen sprake meer kan zijn.
aarde zal dan bevolkt ga
worden door de gedrocht
van de alchemisten, en-de t<
gang tot net paradijs zal i
voorgoed worden afgeslotj^
door de engel met het-vlai
mend zwaard.
B J.G.H. OUDE BRUNIlft v<*
oor
an d
ÏIc
5a
«pO<
