Pinochet verliest
nu ook steun van
trouwe aanhangers
n
Toestand rond Etna
alarmerend
Rn
STERN: Dagboeken afkomstig
uit Oost-Duitsland
BUITENLAND
SaidócQowiant
WOENSDAG 18 MEI 1983 PAGINA 11
'amf let in Spanje voor
l rijlating Nederlandse
ajorlogsmisdadiger
VIEDO In de straten van het Noordspaan-
Oviedo zijn gisteren vlugschriften versche-
V voor de vrijlating van een voormalige Ne-
•landse SS'er, wiens uitlevering aan Neder-
vorige week werd goedgekeurd door een
tbank in Madrid. De in 1958 tot Spanjaard
iaturaliseerde 62-jarige A.B. P. zit in de ge-
igenis in Oviedo en heeft hoger beroep aan-
kend tegenz ijn uitlevering. Op een kant
het vlugschrift is een soldaat afgebeeld met
onderschrift: „Een Spanjaard, een soldaat.
°£en tegen uitlevering. P., Spanjaard sinds
?n *)8". De voormalige SS'er, die in 1948 door
irV»i) Nederlands hof tot levenslang werd ver-
leeld, werkt als vertaler bij het Spaanse mi-
van buitenlandse zaken.
Record] acht
De aandacht van talrijke
Amerikanen Is al bijna een
week gevestigd op een ver
woede strijd tussen twee
paartjes, die elk proberen
een nieuwe wereldrecord
aan-een-stuk-door-kussen te
vestigen. In Las Vegas bra
ken Patricia Haugan en haar
vriend Brady Spacy. die zich
voor de gelegenheid in heuse
sportkleding hadden gesto
ken. gisteren na zes dagen
zoenen het oude record. Na
de korte, toegestane onder
breking, tijdens welke Brady
probeerde zijn verkrampte
mondspieren wat losser te
maken (foto), moesten Patri
cia en hij weer snel verder
kussen, omdat het andere
koppel hun dicht op de hie
len. of wat toepasselijker, op
de lip zit.
Europese top
uitgesteld
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL De Europese top van rege
ringsleiders, die op 6 en 7 juni in Suttgart
gehouden zou worden, is naar een latere da
tum verschoven. Bondskanselier Kohl, die
tot 1 juli het voorzitterschap van de EG be
kleedt, heeft voorgesteld de ontmoeting op
te schorten tot 17, 18 en 19 juni. Kohl be
sloot hiertoe op aandringen van de Britse
premier Margaret Thatcher, die met het oog
op de verkiezingen in Groot-Brittannie de
oorspronkelijke data minder geschikt vindt.
Het uitstel komt de lidstaten overigens best
goed uit. Hoewel er gisteren eindelijk een
akkoord bereikt werd door de Landbouw-
-ministers, zit de EG nog met een aantal
problemen, zodat tijdwinst van harte wel
kom is.
Nazi-verleden nekt
Oostenrijks politicus
WENEN De fractieleider van de Oos
tenrijkse Nationaal-Liberale Vrijheid
spartij (FPOE), Friedrich Peter, heeft
zich teruggetrokken als kandidaat-voor
zitter voor het parlement wegens zijn
nazi-verleden. Peter heeft tijdens de
Tweede Wereldoorlog deel uitgemaakt
van de Waffen-SS. Zijn eenheid was be
trokken bij gruweldaden aan het Oost
front, maar de FPOE-leider heeft altijd
volgehouden dat hij niets wist van mas
sa-executies. Nazi-jager Simon Wiesent-
hal bracht in 1975 Peters verleden aan
het licht. Peter blijft wel fractieleider
van zijn partij, die samen met de socialis
ten de nieuwe Oostenrijkse „regering,
heeft gevormd.
Reagan loodst MX ook
door commissie Huis
WASHINGTON De commissie voor de toe
wijzingen van gelden van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden heeft het nieuwe
plan van president Reagan goedgekeurd voor
de wijze waarop de nieuwe MX-raket met tien
kernkoppen moet worden geplaatst. Het voor
ziet in opstelling in bestaande silo's van oude
Minuteman-raketten in de staten Wyoming en
Nebraska. De goedkeuring door de commissie
van het Huis met 30 tegen 26 stemmen is gro
tendeels het resultaat van lobbyen door de pre
sident, ook in de vorm van schriftelijke garan
ties door Reagan van vorige week dat hij ern
stig zal streven naar een akkoord met de Sow-
jet-Unie tot vermindering van de bewapening.
p
knAmnesty: Nog
onfcteeds
martelingen in
Chili
DEN HAAG lil
Chili worden politieke
gevangenen systema
tisch gemarteld in een
tgeheim centrum van
veiligheidsdienst in
0" «Santiago. Dit staat in
melden vandaag gepubli
ceerd rapport van Am-
jgerpesty International,
itie e-
Drijn het gebouw, dat for-
in dmeel hoort bij de medische
kterfaculteit, is een aantal on-
jewalervragingskamers spe-
a piaal ingericht voor het
igertnartelen met bedden,
vanètangen, stokken en elek-
Hilrische instrumenten. Am
vaiesty schrijft een en ander
tiaar aanleiding van het
Onderzoek, vorig jaar, van
negentien voormalige Chi
leense gevangenen, van
wie er dertien verklaar
den te zijn gemarteld. De
afgelopen vijf jaar zouden
honderden mensen zijn
opgepakt en gemarteld.
Amnesty stelt in het rap
port ook de betrokkenheid
van artsen aan de kaak.
De meeste voormalige ge
vangenen zeiden voor en
tia martelingen door art
sen te zijn onderzocht.
Volgens de mensenrech-
verJenorganisatie overtreden
oeze artsen de internatio-
-jitale ethische code voor
J n jnedici.
IrTslA DOOD
{^'MEDESCHOLIER
nmajcholieren
^eTarschau
hujoepen Polen op
demonstreren
1ARSCHAU Middelbare
holieren in Warschau heb-
m gisteren een brief ver
breid waarin zij iedereen op-
^epen morgen naar de begra-
[nis van de 19-jarige Grze-
J>rz Premyk te gaan. de scho-
pren spreken daarin hun af-
i rijzen uit over het politie-op-
|e jongen stierf maandag aan
Tjn verwondingen die hem
olgens zijn familie door de
plitie waren toegebracht. Een
penbare aanklager in War-
:hau stelt een onderzoek naar
ie zaak in. In een politiever-
laring stond dat de jongen sa-
len met een vriend in het
tntrum van Warschau is op-
epakt omdat hij dronken was
de openbare orde verstoor-
Mat
VERZET TEGEN CHILEENSE JUNTA STEEDS STERKER
SANTIAGO In weerwil
van een steeds sterkere
roep van diverse zijden
om een dialoog en politie
ke opening, heeft het mi
litaire regime in Chili
hardhandig gereageerd op
de sociale onrust in het
land die vorige week uit
liep op een nationale pro
testdag. Zaterdag werden
bij razzia's meer dan 1.000
mensen opgepakt van wie
er nog zeker 130 vastzit
ten. Voor het eerst sinds
de militairen de democra
tisch gekozen president
Allende afzetten in 1973
heerst in Chili een broeie
rige sfeer van sociale on
rust, die noch door de op
positie noch door de rege
ring was voorzien.
De protestdag vorige week
woensdag, uitgeroepen door de
vakbond van arbeiders in de
kopermijnen, was de eerste
nationale demonstratie van
verzet in bijna tien jaar mili
tair bewind. Om „antisociale
elementen op te sporen" gren
delde de militaire politie van
Santiago zaterdag volkswijken
in de hoofdstad af en bracht
iem probeerde in be
ang te houden. Volgens,
ienden was hij aangehouden
i het verlaten van een café,
laa? hij een kop koffie en een
wijn had gedronken,
het hoofdkantoor van de
ilitie moest Przemyk een for-
lulier invullen. Hij vermeld
de naam van zijn moeder
zei dat zij als aanhangster
in solidariteit werkte voor
fcn katholiek centrum voor
lUlpverlening aan politieke
evangenen. Een knokploeg
iel op 3 mei dit centrum bin-
*en en sloeg de boel kort en
lein. Een van de mannen had
in politieradio bij zich.
meer dan duizend mannen en
jongens bijeen op voetbalvel
den voor identiteitscontroles,
die op hardhandige wijze wer
den uitgevoerd.
Felle ktitiek
De afgelopen maanden is de
oppositie tegen het bewind
van generaal Pinochet steeds
sterker geworden. Ook uit sec
toren die de staatsgreep in
1973 enthousiast steunden,
klinkt felle kritiek op het eco
nomische beleid van de rege
ring dat het land op de rand
van bankroet heeft gebracht.
Stakingen, betogingen en an
dere vormen van protest zijn
aan de orde van de dag maar
de reactie van het regime is
dezelfde gebleven. Met repres
sie en arrestaties wordt op de
protesten gereageerd. Zo be
sloot de regering onder meer
het belangrijkste onafhankelij
ke radiostation in het land
„radio cooperativa" het zwij
gen op te leggen omdat het
verantwoordelijk zou zijn het
scheppen ,van een „kunstmatig
klimaat van agitatie en open
bare opstand".
Het invloedrijkste dagblad in
het land, „El Mercurio", dat
het regime altijd heeft ge
steund, noemt de protesten de
ernstigste uitdaging voor het
regime tot nog toe. „De rege
ring heeft kennelijk geen idee
van de veranderingen die zich
aan de basis van haar aanhang
hebben voorgedaan en ge
draagt zich nog steeds als of de
norm die acht of negen jaar
geleden opgeld deed, nog be
staat".
De economische recessie treft
Chili hard. Na jaren van spec
taculaire groei, met buiten
landse leningen en een goed
kope dollar, is de productivi
teit vorig jaar met 14 procent
gedaald. Dit had honderden
faillissementen tot gevolg en
de werkloosheid bedraagt
meer dan 30 procent. De infla
tie, die door een starre toepas
sing van het vrije-marktmo-
del, onder controle was ge
bracht, is weer gaan stijgen en
naderde vorige maand de 30
procent. Het is dan ook niet
verwonderlijk dat ook in de
middenklasse en in de onder
nemerswereld verzet tegen het
beleid van Pinochet is gaan
groeien.
Democratie
Chili kampt ook met grote
buitenlandse schulden. Na
maanden te hebben volgehou
den dat het niet nodig zou zijn,
werd de regering onlangs ge-
dworlgen haar krediteuren te
vragen om een regeling voor
een deel van de bijna vijftig
miljard gulden buitenlandse
schuld
Onder aanvoering van de
aartsbisschop van Santiago
Raul Silva Henriquez speelde
ook de kerk een leidende rol
in de oppositie tegen de rege
ring en haar economische en
mensenrechtenbeleid. Of de
leiding van de katholieken in
deze houding zal volharden
moet worden afgewacht, nu
Henriquez vorige week is op
gevolgd door mgr. Juan Fran
cisco Fresno, die als gematigd
bekend staat en wiens benoe
ming door de militairen met
instemming is begroet. Vol
gens kerkelijke bronnen in
Santiago wil Fresno een einde
maken aan de geschillen tus
sen kerk en staat. In een reac
tie op de gebeurtenissen pleitte
de nieuwe aartsbisschop vrij
dag voor „actieve geweldloos
heid" en een „dringende dia
loog". In vakbondskringen
wordt gesproken over nieuwe
intiatieven en acties wanneer
de regering geen gehoor blijkt
te geven aan de roep om de
mocratie en vrijheid. Voorals
nog hebben de militairen hun
houding alleen nog maar ver
hard en moet nog maar wor
den afgewacht of zij niettemin
bereid zijn te luisteren.
De journalisten
van Stern hielden
gisteren een mas
sabijeenkomst in
Hamburg waarin
zij protest bleven
aantekenen tegen
de benoeming van
twee nieuwe
hoofdredacteuren.
Op de voorgrond
de directeur van
Stern. Henri Nan-
nen, wiens positie
ook ter discussie
is gesteld.
HAMBURG Sternver- exemplaar van de valse
slaggever Gerd Heide- dagboeken van Adolf Hit-
mann kreegt het eerste Ier in zijn bezit door langs
SUSKE EN WISKE DE GOUDEN GANZEVEER
een Oostduitse snelweg
een zak geld in een passe
rende auto te gooien. De
chauffeur van de auto
gooide daarna het eerste
deel van het dagboek jn
de blauwe Mercedes van
Heidemann en verdween.
Dit zal het weekblad Stern in
zijn uitgave van morgen be
richten. Volgens het verhaal
bevatte de zak 480.000 mark,
onderdeel van de 9,34 miljoen
mark die uiteindelijk voor de
hele serie dagboeken zou wor
den betaald. Na de eerste leve
ring in Oost-Duitsland werd
Heidemann bang betrapt te
worden bij het binnensmokke
len van Westduitse marken en
eiste hij dat dat de dagboeken
hem in het Westen zouden
worden geleverd. De laatste
betaling had plaats op 29 april,
een dag nadat het eerste arti
kel over de dagboeken in
Stern was verschenen.
Kujau, de „vinder" van de
dagboeken, zou tegen Heide
mann hebben gezegd dat de
dagboeken afkomstig waren
van „oude boeren" die ze in
1945 hadden gevonden in het
wrak vaneen nazi-vliegtuig.
Twee pro-lraanse demonstranten proberen een Libanese soldaat
ervan te weerhouden zijn geweer te gebruiken tijdens een de
monstratie tegen het akkoord.
Gemayel vraagt
om terugkeer
Shultz
BEIROET De Libanese pre
sident Amin Gemayel heeft de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken George
Shultz gisteren dringend ge
vraagd zo spoedig mogelijk
naar het Midden-Oosten terug
te keren om de Syriërs te be
wegen zich uit Libanon terug
te trekken.
In Libanon vraagt men zich
gespannen af of Syrië ernst
maakt met vergeldingsmaatre
gelen tegen Libanon, zoals het
eerder heeft gedreigd, of dat
het land alsnog toetreedt fbt
een Libanese werkgroep waar
in de Syrische terugtrekking
moet worden besproken. De
Libanese oppositie tegen het
akkoord tracht een front te
vormen rond de Druzen-leider
Walid Joumblatt en de vroege
re president Soleiman Fran-
gieh. Syrië heeft deze oppositie
alle steun toegezegd.
Bij betogingen tegen het ak
koord tussen Libanon en Is
rael is dinsdag in Beiroet door
troepen van het geregelde le
ger in de lucht geschoten.
Door afgedwaalde kogels wer
den zeker zeven mensen ge
wond. De demonstratie tegen
het akkoord van ongeveer 200
mensen was georganiseerd
door pro-lraanse geestelijken
in een zuidelijke voorstad van
de Libanese hoofdstad.
Tegenstanders Bouterse op bezoek in Suriname
DEN HAAG -- Twee leden
het Actiecomité Herstel Demo
cratie' Suriname, een van de
ondersteunende organisaties
van de Raad voor de Bevrij
ding van "Suriname, zijn giste
ren naar Paramaribo vertrok
ken voor een gesprek met le
gerleider Bouterse. Het gaat
om de heren Wormer en Tjon,
die bekend staan als militante
tegenstanders van het bewind
Bouterse. Maar volgens een
worodvoerder van het comité
zijn de twee „overlopers".
Voor hun vertrek verklaarden
de twee te zijn uitgenodigd om
te praten over „daadwerkelij
ke democratische verhoudin
gen en garanties voor de men
senrechten in Suriname". Zij
waren benaderd door een spe
ciale gezant uit Paramaribo.
De afgelopen weken blijken
meer Surinamers, die gelden
als tegenstanders van Bouter
se, te zijn benaderd door het
bewind voor een gesprek. On
der hen zijn de voorzitter van
de Bevrijdingsraad, drs. H.
Chin a Sen, en ex-minister mr.
A. Haakmat. Beiden hebben
de uitnodiging van de hand
gewezen en bestempelen de
acties van het Surinaamse be
wind als pogingen verwarring
te stichten onder de Surina
mers in Nederland.
OOK VESUVIUS BAART GROTE ZORGEN
Een satellietfoto van de Italiaanse laars.
Duidelijk kan men de enorme stof- en
rookpluim zien die de Etna op Sicilië mo
menteel uitstoot.
(Van onze correspondent)
ROME Terwijl men
naarstig zoekt naar nieu
we methoden om de la
vastroom te beteugelen,
wordt de toestand op de
Etna steeds verontrus
tender. Gisteren spraken
de autoriteiten van de ci
viele verdediging van
„alarmerende en drama
tische ontwikkelingen"
op de Siciliaanse vul
kaan.
Vier dagen na de „grote
knal", die de lava vanuit
haar natuurlijke bedding in
een nieuw kanaal had moe
ten leiden, wordt duidelijk
hoe die „historische" poging
mislukt is. Omdat er te wei
nig explosieven werden ge
bruikt, bleef er een drempel
tussen het oude en het nieu
we kanaal zitten. Deze drem
pel blijkt nu zo'n barrière
voor de lava te vormen dat
er weinig lava in het nieuwe
kanaal is gestroomd. Dit be
tekent dat de meeste lava
haar normale weg via het na
tuurlijke bed vervolgt, en dat
de lava die over de drempel
het nieuwe kanaal heeft kun
nen binnenstromen nu we
gens gebrek aan genoeg ver
se aanvoer snel verhardt en
een obstakel voor nieuwe
lava vormt.
Als de toegangsweg naar bo
ven vrij van lava gehouden
kan worden (hiervoor zijn
gistermiddag voortdurend
bulldozers in de weer), wil
men opnieuw een poging wa
gen de lavastroom in het
nieuwe kanaal te sturen. Of
het met mechanische midde
len (een robot of een aange
paste bulldozer) zal gebeuren
of opnieuw met dynamiet,
mag de minister van civiele
verdediging beslissen. Kiest
hij weer voor dynamiet, dan
zal opnieuw een oplossing
moeten worden gevonden
voor het kernprobleem van
de koeling van de springstof,
voordat die tot ontploffing
kan worden gebracht.
Terwijl alle middelen gecon
centreerd zijn op de Etna,
geeft ook de Vesuvius bij Na
pels grote reden tot bezorgd
heid. Volgens de geleerden
wijzen gasuitstoten en aard-
trillingen op een komende
uitbarsting van deze vulkaan.
De Vesuvius wordt be
schouwd als de gevaarlijkste
van de vier Italiaanse vulka
nen (Etna, Vesuvius, Strom-
boli en Vulcano) juist vanwe
ge zijn hoog gasgehalte. Ge
beurt er iets met de Vesuvi
us, dan mogen de autoriteiten
van civiele verdediging alle
zeilen bijzetten voor een ope
ratie waarbij die van de Etna
slechts een kleine oefening
zal blijken te zijn. In de geva
renzone van de Vesuvius wo
nen 700.000 mensen, in die
van de Etna slechts enkele
duizenden.
De minister van civiele ver
dediging (in dit aan natuur
geweld zo rijke land een on
dergeschoven portefeuille)
heeft verklaard doodsbang te
zijn voor de Vesuvius. Vol
gende week verlaat hij de
Etna voor een inspectie-toer
rond Napels.
I
