an Nico Scholten gaat door met de strijd
p
SHBB
M
edia-soep wordt minder heet gegeten dan VVD denkt
hofb
litensteBinnerihofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen
lPARTHEID IS EEN KETTERIJ. EN ZO IS HET!
Tenheer
Politiek
Partij
Parlement
iGIN JNENLAND
CcicUcSoiwant
ZATERDAG 14 MEI 1983 PAGINA 7
EDE A AMER-
BET
Bc
idement
gelijk maar met een
woord in huis vallen,
niets met „amen" en
maken. Is een
vanuit de Kamer om
'tsontwerp op een be-
onderdeel te vera n de-
zo'n wijzigingsvoorstel
aangenomen tegen de
een minister dan moet
'en. Soms treedt dan
fn heel kabinet af.
mbre ïnenhof
issemepn de Nederlandse de-
leun vfte- Klopt zeer onregel-
ïstaan.;
h miss ie
politieke onderwer-
vnnen in een voltallig
worden behandeld.
is er een hele waslijst
■omissies, bestaande uit
van diverse plui-
commissieverband wordt ge
debatteerd en daarna nog eens
door de gehele Kamer.
E. Eten
Kun je op verschillende plaat
sen in het kamergebouw doen.
Elke week hangt aan de
wandborden in de wandelgan
gen een weekmenu. Zo kun je
kamerleden we] eens een op
merking horen maken in de
trant van: „Ik wou dat het al
donderdag was, want dan is er
nasi goreng".
F. Feministen
Zitten niet in de Kamer, al
thans geen fanatieke. Vrou
wen wel. Dat zijn er 29 van de
150, een record weliswaar,
maar nog lang niet genoeg. Als
de Kamer een afspiegeling
van de bevolking wil zijn, zou
den nog 44 mannen moeten
plaatsmaken voor een vrouw.
G. Giroblauw
Jawel, in de Tweede Kamer is
ook een heus postkantoortje
waar alle voorkomende loket
handelingen kunnen worden
verricht
H. Hajner.
Timmergereedschap van de
voorzitter, waarmee hij verga
deringen opent en sluit en
waar hij nu en dan bewinds
lieden, kamerleden of mensen
op de tribune mee tot de orde
roept De hamerslagen varië
ren van bescheiden klopjes tot
keiharde dreunen.
I. Interpellatie
In de wandeling vaak spoed
debat genoemd. Is in feite een
debat over een onderwerp dat
oorspronkelijk niet op de
agenda stond. Kan door elk in
dividueel kamerlid worden
aangevraagd. De aanvrager
heet interpellant.
J. Jokken
Liegen. Doen kamerleden en
ministers wel eens. Men mag
het echter nooit in het open
baar van elkaar zeggen. U
liegt" is verboden. U jokt"
mag nog net. Beter is nog: U
doet de waarheid geweld aan
of Wat u zegt staat op gespan
nen voet met de waarheid".
K. Kamertemperatuur
Kan in verhitte debatten be
hoorlijk oplopen.
L. Linschoten, Robin
Benjamin onder de kamerle
den. Is 26 jaar en vertegen
woordigt de VVD.
M. Motie
Papieren vuist die de Kamer
tegen de regering kan opste
ken. Bevat meestal een ver
zoek om iets te doen of na te
laten. Een minister hoeft een
aangenomen motie niet uit te
voeren, als hij daar geen zin in
heeft. Neemt de Kamer echter
een motie van afkeuring ook
wel: motie van wantrouwen
tegen een minister of kabinet
aan, dan moet de betreffende
minister of het hele kabinet
ophoepelen.
N. Nieuwbouw
Wordt al vele jaren over ge
praat, maar bouwen ho maar.
Het is nu de bedoeling dat er
vóór 1990 aan de Lange Poten,
achter het Binnenhof, een
nieuwe vleugel aan het ka
mercomplex wordt gebouwd.
O. Openbaar
Alle vergaderingen van de
Kamer zijn openbaar, tenzij ze
besloten zijn.
P. Plenair debat
Vergadering waarbij in princi
pe alle kamerleden aanwezig
behoren te zijn. Is meestal niet
het geval, omdat veel kamer
leden bezigheden elders heb
ben: ze zitten in een commis
sievergadering (zie C), berei
den een volgend debat voor,
beantwoorden brieven of ont
vangen bezoekers.
Q. Quorum
Is het aantal kamerleden dat
de presentielijst moet hebben
getekend, aleer een plenair de
bat kan beginnen. Het quorum
bestaat uit de helft plus één,
dus reken maar uit: 150 ge
deeld door 2 is 75 en één erbij
is dus 76. Bij mist of gladheid
moet Dolman een vergadering
wel eens een poosje uitstellen
omdat het quorum nog niet
binnen is.
R. Regeling van werkzaam
heden
Vindt elke dag aan het begin
van de middagvergadering
plaats. Chaotisch gebeuren,
waarin de Kamer haar agenda
voor de komende dagen of we
ken vaststelt. De kamerleden
lopen door elkaar heen en
drommen samen rond de in
terruptiemicrofoons of de les
senaar van Dolman. Bezoekers
op de publieke tribune die dit
voor het eerst zien, vragen
zich vaak vertwijfeld af of het
in 's lands vergaderzaal altijd
zo'n bende is.
S. Stenografen
Zetten de kamerdebatten om
in hun eigen hiëroglyfen,
waardoor het allemaal nóg on
begrijpelijker wordt.
T. Trimzaal
Ja, die bestaat echt. Is een
soort gymnastieklokaal met al
lerlei trim toestellen, gevestigd
aan het Buitenhof, in een de
pendance van het kamerge
bouw. Nu en dan tref je er wel
eens een zwetende politicus
aan.
U. Uyl, Joop den
Oudste kamerlid. Is 63 jaar en
fractieleider van de PvdA.
Zegt al een jaar dat hij binnen
kort opstapt.
V. Voorzitter der Tweede
Kamer
Zie Dolman, Dick.
W. Water, glaasje.
Staat op het spreekgestoelte
klaar. Wordt voortdurend ver
verst. Zou in het geheel niet
nodig zijn als de parlementa
riërs eens leerden, korter en
bondiger te spreken.
X. Iks
Wordt vaak door ministers ge
zegd in de zin: „Iks-ou daar
het volgende op willen ant
woorden.
IJ. IJsboer
Al jaren een bekende verschij
ning op het Binnenhof. Ita
liaanse ijscoman die van april
tot en met september zijn ne
ring drijft op een vaste stek
tussen de ingangen van de
Tweede en Eerste Kamer.
Doet goede zaken met politici,
journalisten en toeristen.
Z. Zomerreces
Langste vakantie die de ka
merleden hebben. Duurt dit
jaar van 1 juli tot en met 26
augustus.
DICK VAN RIETSCHOTEN
.G Voor mr.
|ico Scholten (50) zijn
ne (Ec(annen<^e dagen. Het
t aangl „Zuid-Afrika"
weer door de gan-
,jn de Tweede Ka-
''he3 met een rechts ge-
is varf*"net aan macht
nt dat voor „JNS"
vel vie barricaden weer
dat Rammen moeten wor
de outj;r is echter een groot
met eerdere Pe"
het 1, waarin de apart-
behoedde tot een ver-
strijd. Was het in
hog zo, dat Scholten
ichljnlfsteun vond in zijn
rvD f' nu v°lgt men hem
tel weS aarzelend, velen
de RUijk alleen op grond
sn afl<roeger gemaakte af-
en ov^n
miljcK
standigheid vereist dat
behoedzamer dan an-
werk moet gaan. Bo-
Welln staan er voor hem
Sefeer dingen op het spel.
d jaar wordt de zogehe-
TadeïoedgroepenreSeling in
9. t, A afgeschaft. De CDA-
10. Hiaten zullen dan zuiver
d van hun plaats op de
itenlijst al of niet in de
Kamer komen en
voorkeursbehandeling
Zwi) op jenieten op grond van
31, f^litieke afkomst. Voor
ARP'er Scholten ont-
iarmee het risico dat hij
volgende verkiezingen
eer terugkeert op het
hof. Want al is hij dan
k-gemeester van de Bra-
!c.r-aNed<3°rPen Andel, Giessen
9:15. K wijk, het wat behou-
10.27; deel van de christen-
K'jf^atische achterban, dat
18.16. vertegenwoordigd is in
t; draagt hem nu niet
i op handen. Daar zal
0 3Ut. jderlandse Leeuw, die
ngs werd toegekend
;n langdurig lidmaat-
•an de Tweede Kamer,
;1 aan kunnen verande-
[aar menige politicus bij
s het hoofd allang in de
op 20.
(Zwi)
34
p 8.11;
schoot gelegd zou hebben, zo
niet Jan Nico Scholten. Als
drager van een hoge VN-on-
derscheiding voor zijn strijd
tegen de apartheid, hem uitge
reikt in de Algemene Verga
dering te New York, komt het
woord „opgeven" waar het
Zuid-Afrika betreft niet in zijn
woordenboek voor. Scholten
gaat door met de strijd.
Niet te koop
Het is dan ook niet waar, zoals
zijn politieke vijanden een tijd
lang hebben rondgefluisterd,
dat hij zich met een bordje „te
koop" (prijs: een zetel in het
Europees Parlement) op het
Catshuis vervoegd zou hebben.
Hij is daar wel geweest, maar
alleen om zijn mening te ge
ven over het ontwerp van de
Zuid-Afrikanota, dat minister
Hans van den Broek (Buiten
landse Zaken), zijn tegenspeler
van dit moment, had geschre
ven.
Inmiddels is de definitieve
versie van deze nota versche
nen. Daarin stelt Van den
Broek dat economische straf
maatregelen (olie-embargo,
kolenboycot of investeïings-
verbod) tegen .Zuid-Afrika
niet mogelijk zijn om redenen
van internationaal-juridische
aard. Maar Scholten vindt de
argumentatie van zijn partijge
noot nog altijd niet overtui
gend. „Ook ik heb juridische
deskundigen geraadpleegd, ge
renommeerde mensen op vol
kenrechtelijk gebied, en mijn
stelling is dat de meeste pro
blemen kunnen worden opge
lost. Ik voeg er wel aan toe: tot
het onmogelijke is niemand
gehouden, maar dat moet dan
eerst worden aangetoond".
Sneller dan hij zelf wellicht
had verwacht, heeft Scholten
publiekelijk steun gekregen
van prof. dr. De Waart, hoog
leraar Volkenrecht aan de
Vrije Universiteit en (hoe pi
kant) één van de adviseurs
van de minister van Buiten
landse Zaken. De Waart
meent dat het aspect van de
mensenrechten in bijvoorbeeld
het EG-verdrag en het Bene-
luxverdrag belangrijker ge
acht moet worden dan de han
delspolitieke bepalingen in
deze overeenkomsten. De zo
veelste ronde van de strijd om
maatregelen tegen Zuid-Afri
ka lijkt nu dus pas goed te
kunnen beginnen.
Sinds 1977
Wanneer is die strijd eigen
lijk begonnen?
„Die is eigenlijk nog niet zo
erg oud. Ik loop hier rond
sinds 1970. Toen werd er over
Zuid-Afrika niet zo verschrik
kelijk veel gepraat. Dat is pas
gaandeweg veranderd. Om
streeks 1977 kwam er een
stroomversnelling in het den
ken van het CDA. In dat jaar
werd een „banning order" op
gelegd aan dominee Beyers
Naudé, werden twintig organi
saties die op vreedzame wijze
naar verandering streefden,
eveneens monddood gemaakt
en werd de zwarte leider Ste
ve Biko in de gevangenis ver
moord. Toen zijn bij veel
CDA'ers de ogen open gegaan.
Zij zagen in dat we er met de
zogenaamde dialoog zeg
maar: met vriendelijk pra
ten niet zouden komen".
„Daar kwam nog iets bij. In
Nederland hebben de kerken,
met name de twee grote pro
testantse kerken, de Hervorm
de en de Gereformeerde, zich
heel intensief met Zuid-Afrika
bemoeid. Vanzelfsprekend,
want vanuit het evangelie heb
je een bijzondere verantwoor
delijkheid. Ook de kerken
hebben fors gepraat met de
Zuidafrikaanse broeders in het
geloof. Maar tenslotte kwamen
ook zij tot de conclusie: we zijn
uitgepraat, we hebben het alle
maal al gezegd. Professor Her
man Ridderbos, hoogleraar
theologie in Kampen, zei het
eens op deze manier: „Het is
krassen met een potlood op
graniet; het haalt niks uit".
„Toen hebben ook de kerken
een steeds strakkere houding
aangenomen, waarbij ze zich
lieten leiden door wat de
zwèrte kerken in Zuid-Afrika
zeggen. Protestantisme is in
Zuid-Afrika wijd verbreid, een
levend geloof, ook onder zwar
te mensen. Dat heeft tot de
Jan Nico Scholten
slotsom gevoerd dat in 1982 de
synodes van de Gereformeer
de en van de Hervormde Kerk
gezegd hebben: economische
sancties tegen Zuid-Afrika zijn
nodig. En dat zijn dezelfde
sancties, waar het CDA zich
voor heeft uitgesproken. Dat
standpunt wordt ook door de
Wereldraad van Kerken on
derschreven, èn, wat heel be
langrijk is voor mij, ook door
de WARC: de World Alliance
of Reformed Churches (we
reldalliantie van gereformeer
de kerken). De WARC heeft
vorig jaar op een conferentie
in Ottawa gezegd: apartheid is
een ketterij. En zo is het!". „Ik
strijd dus vanuit mijn christe
lijk geloof tegen het racisme.
Ik vind het het ergste wat er
is. Er zijn ook sterke stromin
gen die menen dat de strijd te
gen het racisme zoiets als een
een geloofsartikel zou moeten
zijn. Een christen moet zich te
gen racisme verzetten".
Dat klinkt heel mooi, maar
nadat in juni 1980 het eerste
kabinet-Van Agt bijna geval
len was over het beleid inzake
Zuid-Afrika, gebeurde er in
1981 helemaal niets. Waar was
Jan Nico Scholten toen?
„We stonden toen vlak voor
de verkiezingen. Het was geen
goed moment in het belang
van de zaak ook niet om
een scherp debat te hebben
over Zuid-Afrika. Ik heb toen
met de CDA-top een akkoord
gesloten over wat er na de
verkiezingen zou moeten ge
beuren. Dat is weergegeven in
het CDA-beleidsplan van 7
april 1981. Ik heb me aan de
afspraken gehouden en ik
vraag dat nu ook van andere
mensen. Hun ja zij ja en hun
nee zij nee. Wat toen is afge
sproken moet nu worden gere
aliseerd".
Zestienhoven
Aan dat akkoord is nooit
enige ruchtbaarheid gegeven.
Waarom niet?
„Het is een akkoord dat in sta
dia tot stand is gekomen. Ik
heb gesprokén met Jan de Ko
ning, met Piet Bukman, met
Ruud Lubbers, met Mommer-
steeg, die ons verlaten heeft,
met Aarts en uiteraard ook
met Van Agt. Hij was toen
premier en lijstaanvoerder.
Zonder hem kon het gewoon
niet; dat wilde ook niemand.
We moesten op een zeker mo
ment de zaak finaliseren, de
laatste handtekening moest er
onder. Van Agt moest een reis
maken en kon alleen op de
luchthaven Zestienhoven met
ons vergaderen. Vandaar de
naam: het Akkoord van Zes
tienhoven. Het was toen nog
geen CDA-beleid, want de
fractie moest het nog goedkeu
ren. Dat gebeurde met slechts
enkele tegenstemmen, onder
wie niet die van Hans van den
Broek, wel die van Ceéfc van
Dijk en Gerard van Leijen-
horst. Beiden werden overi
gens minister en staatssecreta
ris in het tweede kabinet-Van
Agt, dat het CDA-beleidsplan
Zuidelijk Afrika zou uitvoe
ren. Zo diep zaten hun bezwa
ren kennelijk niet".
Waarom zat Jan de Koning
erbij op Zestienhoven?
„Hij was daar als eerste minis
ter van de ARP. De aandrang
om dit alles te doen, kwam
vooral vanuit de voormalige
Antirevolutionaire Partij. De
Koning speelde de rol van de
verzoener. Hij probeerde ie
dereen op één lijn te krijgen.
Jan de Koning heeft altijd ge
zegd: als de Kamer dat nu in
grote meerderheid wil (de mo
tie-Scholten van juni 1980,
waarin werd gepleit voor een
olie-embargo, werd met een
meerderheid van tweederde
aangenomen) dan moet je het
doen".
Is er op Zestien hoven echt
een stuk opgemaakt, met
handtekeningen eronder
„Nee, dat van die handteke
ningen was maar bij wijze van
spreken. Er is daar gezegd: dit
is de beleidslijn, daar zijn we
het allemaal mee eens. En Van
Agt heeft daar nog aan toege
voegd, onder instemmend ge-
knik van de anderen: „Vrien
den, dit gaan wij uitvoeren
naar letter en geest". Let wel:
naar letter en geest".
Maar wat is de status van
die afspraak? Zijn daarmee nu
de handen van Lubbers ge
bonden?
„Als mensen elkaar wat belo
ven, vertrouw ik daarop. Als
je aan eikaars woorden geen
waarde meer kunt toekennen,
wordt de politiek een dubieuze
zaak. Handtekeningen heb je
toch niet nodig onder nette
mensen. En zoals je weet is
een koop ook geldig na mon
delinge overeenkomst. Ik kan
natuurlijk zeggen: teken nog
even, maar dat is alleen een
bewijsstuk. Nette mensen heb
ben dat onder elkaar niet no
dig".
Het was de fractie van 1981,
die vervolgens het CDA-be
leidsplan Zuidelijk Afrika ac
cepteerde. Is de fractie van nu
daaraan gebonden?
„Bij de begroting van Buiten
landse Zaken heeft de fractie
mij geautoriseerd het beleids
plan opnieuw ten tonele te
brengen. Ik heb dus in de
Tweede Kamer gezegd dat het
plan voor ons nog steeds zo be
staat. In het regeerakkoord
staat het beleidsplan ook in
hoofdzaak; het verschil is dat
in het plan met een zekere
kracht wordt gestreefd naar
sancties, en dat ze in het re
geerakkoord niet worden uit
gesloten. Voor de VVD was
dat overigens al een hele con
cessie. Verder staat er ook dat
sancties moeten worden ge
toetst aan het economisch be
lang van Nederland, maar je
kunt op zoveel mogelijk ma
nieren toetsen. Toetsen kan
ook weer iets te maken heb
ben met fasering. Het is niet zo
geformuleerd dat het een ab
soluut beletsel is. Zo is het
niet.
„Ik was overigens niet geluk
kig met dit regeerakkoord. Ik
was er ook niet bij toen het
werd opgesteld. Maar mijn
stelling is dat het regeerak
koord de uitvoering van het
CDA-beleidsplan niet verhin
dert, mits de politieke wil
maar aanwezig is".
Hoe is het met die wil, bij de
CDA-fractie en de CDA-mi
nisters?
„Bij de begrotingsbehandeling
heeft de fractie mij laten zeg
gen dat het in de Zuid-Afrika-
nota niet alleen zal mogen
gaan over inventariseren van
de problemen, maar vooral
ook om de oplossing daarvan.
Daarom zeg ik: met de fractie
zit het wel goed. Wat de rege
ring betreft, dat zal uiteinde
lijk in de Kamer moeten blij
ken".
„Heel, heel ernstig. De depor
taties naar de zogenaamde
thuislanden gaan massaal
door. Het onderdrukkingssys
teem wordt ondanks de be
weringen van het tegendeel
door de propaganda steeds
feller. Met name zwarte maar
ook blanke christenen zeggen
tegen ons: alsjeblieft, toon
waar je staat. Ja mag het ver
gelijken met wat er in Nazi-
Duitsland gebeurde. Veel
mensen waren toen ook niet
thuis. Ze hadden mooie verha
len, maar als het erop aan
kwam gaven ze niet thuis.
Hier is weer zo'n punt. We
moeten onze ogen wijd open
sperren voor wat daar in naam
van het christelijk geloof ge
beurt. Elk onrecht op de we
reld is verkeerd, iedere schen
ding van de mensenrechten is
fout, maar als het gaat in
naam van het christelijk ge
loof, dan moeten met name
christen-democratische partij
en nog veel feller protesteren
dan wanneer het in naam van
een islamitische idioot gebeurt
of in naam van een communis
tische dictator, wat ook allebei
fout is. Maar dat laatste ge
beurt tenminste niet met de
hand op de bijbel.
RIK IN T HOUT
HAAG Een ruit
aet veel lawaai aan
iek kn gaat, bezorgd kij-
L omroepvoorzitters
[V 2 onverholen Neder-
.antiqurhet einde van hun
2. Leid; omroepwereldje
pdigen. Op dergelij-
!n,|ttller-achtige scènes
de onschuldige tv-
de afgelopen we-
15204-ttiet irritante regel-
vergast. Of ze maar
mogelijk lid willen
i van AVRO,
VOO, want met
leer leden kan het
,ast o.onheil dat de „revi-
en cultuurminis-
rinkman over hen
storten alsnog wor-
125.-.
elke li
isteeg
mheur
den afgewend. Kortom:
volgens de drie zich onaf
hankelijk noemende om
roepen wordt hun bestaan
ernstig bedreigd, als
Brinkman zijn zin krijgt.
In menig gezin zal dat een
lichte verwarring teweeg heb
ben gebracht, want wie wil het
vervolg van Dallas of Dynasty
missen? Zijn ze nou helemaal
gek geworden, daar in Den
Haag?
Nee, beste kijkers. Alle onheil
sprofetieën ten spijt, het zal al
lemaal zo'n vaart niet lopen.
„Ik ben er niet op uit om de
TROS, de AVRO en VOO het
leven zuur te maken", zo
trachtte Brinkman onlangs de
gemoederen tot bedaren te
brengen. Er zullen echt niet
zomaar omroepen verdwijnen,
verzekerde hij. Niettemin blij
ven de „bedreigde" omroepen
moord en brand schreeuwen.
Tijd dus om eens even de fei
ten op een rijtje te zetten en te
zien wat er nu werkelijk aan
de hand is.
Verwikkelingen
Allereerst kan worden vastge
steld dat de omroepkwestie
sinds jaar en dag heeft gezorgd
voor politieke verwikkelingen.
In '64 viel zelfs een kabinet
(het kabinet-Marijnen) over de
omroepkwestie. Vóór die tijd
kende het Nederlandse om
roepbestel maar vier omroe
porganisaties: AVRO, VARA,
KRO, NCRV. Die vier konden
onbedreigd de beschikbare
zendtijd onderling verdelen.
Die situatie veranderde toen
na de val van het kabinet-Ma-
rijnen het Overgangsbestel
werd geïintroduceerd. Dat
maakte het mogelijk dat ook
andere omroeporganisaties
zich toegang tot de ether kon
den verwerven. En daarmee
werd feitelijk het fundament
gelegd voor alle ergernis en
verdeeldheid waartoe het ver
zuilde omroepbestel in de af
gelopen decennia heeft geleid.
Het mediabeleid heeft in vrij
wel alle kabinetten steevast
gezorgd voor de nodige „hete
hangijzers".
In de huidige CDA-VVD coa-.
litie liggen de zaken niet an
ders. Al bij de opstelling van
het regeerakkoord konden
beide partijen slechts met
moeite een compromis berei
ken, dat uitblonk door twee
slachtigheid. Het oude bestel
zou worden bewaard, maar bo
vendien zouden openingen ge
boden worden voor nieuwe
ontwikkelingen. Het was dui
delijk dat die twee uitgangs
punten moeilijk met elkaar te
verenigen zouden zijn. Met
spanning werd dan ook de Me
dianota afgewacht, waarin het
kabinet zijn standpunten we
reldkundig zou maken. De de
finitieve medianota moet nog
komen, maar de plannen van
Brinkman zijn al dan niet
met opzet vroegtijdig uitge
lekt.
Stromingsartikel
Het was de VVD die kort na
het uitlekken van de „concept-
Medianota" aan de bel ging
hangen. Aan iedereen die het
maar wilde horen vertelden de
liberalen, met Nijpels als gang
maker, dat CDA-minister
Brinkman hiermee een kabi
netscrisis riskeerde. Want wat
was deze minister van plan?
Hij kondigde aan dat hij einde
lijk eens uitvoering zou geven
aan datgene wat in de Om
roepwet wordt bepaald, met
name in het zogeheten „stro
mingsartikel". Van iedere om
roep wordt geëist dat men een
bepaalde geestelijke, maat
schappelijke, godsdienstige of
culturele stroming vertegen
woordigt. Brinkman wil de
controle daarop serieus gaan
nemen, zo bleek uit de uitge
lekte plannen. Prompt stak in
liberale kringen een collectie
ve verontwaardiging op, die in
minder dan geen tijd werd
overgenomen door AVRO,
TROS en VOO. „Het enige
wat ik wil, is uitvoering geven
aan datgene wat in de wet be
paald is", aldus de nuchtere
reactie van Brinkman.
En dat klopt, want in 1980
werd door de Tweede Kamer',
een wijziging van de Omroep
wet aangenomen, die aan om
roepen de eis van representati
viteit stelt. Vanaf 1985 moeten
de omroepen kunnen aanto
nen dat hun ledenbestand een
bepaalde geestelijke, godsdien
stige, maatschappelijke of cul
turele stroming vertegenwoor
digt. Tot nog toe is echter
nooit duidelijk geweest hoe die
strenge eis afgedwongen zou
moeten worden. Brinkman
heeft inmiddels laten weten
dat hij wat dat betreft „de
kerk in het midden wil hou
den" en allerminst van plan is
direct het zwaarste geschut
(zendtijdontneming) in stelling
te brengen.
Ofschoon die wetswijziging al
in '80 werd ingevoerd, betrek
ken de liberalen en de drie
„onafhankelijke" omroepen
nu pas de barricaden. Bij de
parlementaire behandeling
kwam de positie van TROS,
AVRO en VOO nauwelijks
aan de orde. De VVD stemde
weliswaar tegen de wetswijzi
ging, maar had daarvoor ande
re argumenten.
Knauw
Dat CDA en VVD op het ge
bied van de omroepen nogal
verschillend denken is be
kend. Het CDA is weliswaar
bereicj. tot vernieuwingen,
maar wil in grote lijnen toch
het bestaande omroepbestel
handhaven. De VVD zou het
liefst de hele zaak overboord
gooien onder het motto: niets
moet en (bijna) alles mag. De
nogal aggressieve hetze die de
VVD de afgelopen, tijd mede
heeft ontketend, heeft de toch
al weinig florissante verhou
dingen in de regeringscoalitie
opnieuw een gevoelige knauw
gegeven. Die wetenschap
weerhield de liberalen er
evenwel niet van om deze
week met een eigen medianota
te komen, met daarin voorstel
len die op zijn zachtst gezegd
provocerend genoemd mogen
worden. Weg met de eis van
representaviteit, geen ver
plichting meer om zowel edu
catieve, informatieve, culture
le als verstrooiende program
ma's te brengen, een eigen net
voor de „onafhankelijken" en
nog veel meer van dat fraais,
tot aan het legaliseren van
zendpiraten toe. Dit alles tot
groeiend ongenoegen van het
CDA. „Het lijkt wel of ze in' de
oppositie zitten", zo reageerde
een CDA-kamerlid veront
waardigd.
Aftocht
Het begint er de laatse week
steeds meer op te lijken dat
Nijpels c.s. eigenlijk bezig zijn
naar de achterban toe een
beetje de aftocht te dekken.
Een eerste aanwijzing daar
voor was de aanwezigheid van
VVD-fractieleider Nijpels deze
week bij de presentatie van de
futuristische VVD-nota. Ge
flankeerd door de twee ma
kers van de nota, de kamerle
den Hermans en Keja, begon
hij zijn betoog met te zeggen
dat het „regeerakkoord uit
gangspunt blijft" en dat „com
promissen met het CDA niet
te vermijden zijn". En daar
mee verwijderde hij in feite de
vele politieke angels die in de
nota waren verwerkt.
Onlangs stelde ook minister
Brinkman in een interview
met het CDA-partijblad dat
beide partijen niet het onder
ste uit de kan moeten willen.
Al met al lijkt het erop dat dit
kabinet deze Medianota wel
zal overleven. De liberalen
hebben in het recente verle
den wel vaker de taktiek toe
gepast van hevig protesteren
en uiteindelijk toch akkoord
gaan.
Naar alle waarschijnlijkheid
zullen AVRO. TROS en Vero
nica hun ledenwervende pro
testacties pas staken als het
kabinet de definitieve Media
nota het licht heeft doen zien.
Dan zal ongetwijfeld blijken
dat het bestaansrecht hun niet
zonder meer wordt ontnomen
en dat rekening wordt gehou
den met „verworvenheden uit
het verleden". Of, zoals minis
ter Brinkman het uitdrukte:
„De soep wordt niet zo heet
gegeten als hij wordt opge
diend".
FRANS WEERTS
