"Zuinig op lekker"
Miskleunen, versprekingen
n gezondheid hinderpalen
Voor herverkiezing Reagan
I
ITALIË WACHT
IN SPANNING
OP ETNA-DAY
Stern vindt bron van
vervalste Hitler-dagboeken
Duizenden doden bij
Sovjet-bombardementen
op Afghaanse stad"
Shultz: Moskou moet
vredespoging in
Libanon steunen
BUITENLAND
QeidóoQowicvnt
WOENSDAG 11 MEI 1983 PAGINA 11
[ederlandse expeditie
randt door
lateriaalpech
MtMANDOE Een uit vier man
itaande Nederlandse expeditie naar
top van de 7.220 hoge berg Barunt-
in de Himalaya is op een hoogte
n 6.057 meter door materiaalpech
jebroken. Dat is in Nepal bekend-
-•> naakt. De expeditie stond onder
ding van de 26-jarige Johan Ub-
ik uit Middelburg. De klimmers
uden veilig in het basiskamp zijn te-
ggekeerd.
Hoge Oostduitser loopt
naar Westen over
WASHINGTON Een hoge Oost-
duitse functionaris is naar het Wes
ten overgelopen en verblijft momen
teel in de Verenigde Staten. Volgens
het Westduitse blad Die Welt had de
Oostduitser de rang van majoor en
werkte hij op het ministerie van bin
nenlandse zaken van de DDR. Bij
zijn vlucht enkele weken geleden zou
hij documenten hebben meegenomen.
Hij zou gewerkt hebben op de docu-
mentatie-afdeling van het ministerie
dat zich met veiligheidszaken bezig
houdt en volgens Die Welt was hij
verantwoordelijk voor het onderhou
den van contacten met inlichtingen
diensten van andere Ooosteuropese
landen.
Compromis over hulp
VS aan El Salvador
WASHINGTON De Ameri-
kaanse Senaatscommissie voor
buitenlandse zaken heeft met alge
mene stemmen een compromis-
-voorstel aanvaard voor de militai
re hulp aan El Salvador. Men ging
akkoord met een bedrag van 76,3
miljoen dollar aan militaire hulp
voor 1983 en eenzelfde bedrag
voor 1984. President Reagan had
voor 1983 een bedrag van 136,5
miljoen dollar gevraagd en 86 mil
joen voor 1984. Wel ging de com
missie akkoord met het volledige
bedrag aan economische hulp dat
de regering had gevraagd: 140 mil
joen voor 1983 en 120 miljoen voor
1984.
Zweden beperkt
zoekacties naar
onderzeeërs
SUNDSVALL De Zweed-
se marine heeft gisteren de
zoekacties naar vreemde on
derzeeërs in de buurt van de
havenstad Sundsvall opgege
ven, omdat de twee onder
zeeërs die men de afgelopen
week had gezien vrijwel ze
ker zijn ontsnapt. Sinds za
terdagmorgen is er geen con
tact meer geweest met de in
dringers. Volgens de marine
leiding heeft Zweden nieuwe
wapens en meer kennis van
onderzeeërs nodig, om schen
dingen van de wateren in het
vervolg te voorkomen.
Van den Broek
naar El Salvador
DEN HAAG Een meerderheid
van de Tweede kamer gaat er mee
akkoord dat minister van den Broek
van buitenlandse zaken eind mei
een bezoek brengt aan El Salvador.
Een motie van de CPN waarin Van
den Broek het bezoek werd ontra
den. werd afgewezen. De CDA'er
Gualtherie van Weezei zei, dat het
bezoek van van den Broek een bij
drage kan ziin aan „de heilloze ge
weldsspiraal' in dit land. De be
windsman zal ook moeten spreken
met tegenstanders van het huidige
regime en bovendien mag het be
zoek niet worden gezien als een op
waardering van het huidige bewind
van El Salvador, aldus van Weezel.
Weer zwarte
dood in
Zuidafrikaanse cel
JOHANNESBURG Een
38-jarige zwarte Zuidafri
kaan is vorige week op de
dag na zijn arrestatie over
leden in een cel van het
politiebureau in Dirkies-
dorp, in de provincie
Transvaal. De politie vann
Dirkiesdorp was ook be
trokken bij het incident in
het naburige dorp Driefon
tein, waar agenten vorige
maand Saul Mkhize, leider
van de plaastelijke zwarte
gemeenschap, zonder aan
leiding werd doodschoten.
Amerikaanse 18 juni
met Challenger
de ruimte in
WASHINGTON Het Ameri-
kaanse ruimteveer Challenger
zal van 18 tot 24 juni zijn volgen
de vlucht maken. Voor het eerst
zal dan een vrouw deel uitmaken
van de bemanning. Een van de
vijf astronauten die met deze
vlucht meegaan is Sally Ride,
specialiste in de astrofysica. Het
is voor de zevende keer dat een
Amerikaans ruimteveer wordt
gelanceerd. Tijdens de zes dagen
in de ruimte moeten de astronau
ten twee satellieten voor telecom
municatie en een voor weten
schappelijke doeleinden in een
baan om de aarde brengen.
BB»?'
onze correspondent Mare
de Koninck)
iSHINGTON De
igeving van VS-presi-
Ronald Reagan
aakt zich steeds groter
:gen over de geestelijke
lichamelijke conditie
n het 72-jarige Ameri-
anse staatshoofd.
raste medewerkers van de
•sident klagen over het eer
toe- dan afnemen van de
■wardheid van gedachten
van de versprekingen,
arvan Ronald Reagan gedu
ide zijn hele politieke car
ré al last heeft gehad, met
ne in onvoorbereide ver-
ringen en gesprekken.
gSL larnemers in Washington
i ten voorts te melden dat het
irvermogen van de presi-
it het laatste jaar sterk is
iteruitgegaan.
en ander is van speciaal
ing nu Reagan er op uit
;t hoewel hij nog geen
iciële beslissing heeft geno-
n om zich eind volgend
herverkiesbaar te stellen
>r het presidentschap. De
ftijd van Reagan en zijn ge-
Idheid, zo vrezen leiders
i zijn Republikeinse partij,
■0 den twijfel kunnen doen
v |en aan zijn vermogen om
middel van een tweede
itermijn tot bijna 78-jari-
>r rr
ge leeftijd de machtigste natie
ter wereld te blijven leiden. Of
het antwoord daarop ja of nee
moet luiden, de twijfel alleen
reeds zal door de Democrati
sche partij ten volle worden
uitgebuit.
Er zijn tientallen waar gebeur
de annecdotes in omloop van
de miskleunen die Reagan bij
meer of minder plechtige,
maar politiek meestal belang
rijke gelegenheden ten beste
heeft gegeven. Hij noemde tal
van officiële gasten op het
Witte Huis bij de verkeerde
namen en had het eens in een
interview naar aanleiding van
de Russische inval in Afgha
nistan hardnekkig over Pakis
tan. Ook de landen in Midde-
n-Amerika, laat staan de di
verse regimes en guerrilla-
-groepen in die regio, heeft de
Amerikaanse president nooit
goed uit elkaar kunnen hou
den.
Het jongste bewijs daarvan le
verde vorige week een „open
gesprek" (free talk) waartoe
Reagan een zevental journalis
ten had uitgenodigd in zijn
ovale kantoor. Het gesprek
werd via een luidspreker ten
gehore gebracht in het pers-
zaaltje van het Witte Huis,
waar dag en nacht tientallen
journalisten de wacht houden.
Luisterend naar de antwoor
den van Reagan, waaraan
vaak geen touw was vast te
Ronald Reagan
knopen, ontstond er onder de
media-mensen een slappe-la-
ch-atmosfeer, die pas na afloop
van het gesprek plaatsmaakte
voor een soort schrik.
In zijn wartaal had Ronald
Reagan gezegd dat zijn rege
ring in Nicaragua de opstande
lingen „voorziet van geld en
levensonderhoud". Dat is in
strijd met de officiële lezing
van het Witte Huis, die luidt
dat de VS alleen het transport
proberen te verhinderen van
wapens uit Nicaragua naar El
Salvador. Ook noemde Reagan
de linkse guerrilla in El Salva
dor „vechters voor de vrij
heid" en de door hemzelf ge
steunde opstandelingen in Ni
caragua „guerrilla's", die door
het Sandinistisch regime al
daar zijn „verraden". Zijn ei
gen adviseurs en de ministe
ries van buitenlandse zaken en
defensie proberen juist uiterst
secuur de terminologie te ge
bruiken in de zo hypergevoeli
ge Amerikaanse Midden-Ame-
rika-politiek.
Afgelopen weekeinde gaf
Reagan tijdens een vliegtocht
een interview aan een radio-s
tation in Californië, en ver
klaarde daarin tot wanhoop
van zijn stafleden over Andro
pov's jongste ontwapenings
voorstel: „Als het oprecht
blijkt te zijn, zou ik het kun
nen aanvaarden". De officiële
reactie luidde dat het voorstel
een stap in de goede richting
is, maar dat het voorstel op
zichzelf niet tot overeenstem
ming kan leiden. Reagan be
merkte zijn blunder niet,
kreeg een geschreven tekst
onder de neus geduwd en
moest er aan het slot van de
radio-uitzending op terugko
men met de woorden: „Ik
word er hier zojuist op gewe
zen dat ik het woord aanvaar
den heb gebruikt en dat ik de
mensen daarmee een verkeer
de indruk kan hebben gege
ven. Wat ik had moeten zeg
gen is dat we er ernstig naar'
kijken om te zien of het realis
tisch is of alleen maar propa
ganda".
Naast de politieke en publici-
teitsadviseurs van Reagan, zo
als Edwin Meese en David
Gergen die voortdurend
met gekromde tenen zitten als
ze de president moeten „losla
ten" weten niet goed raad
met wat sommigen in Ameri
ka het zorgenkind van het
Witte Huis noemen.
Intussen blijven de woord
voerders van Reagan de pers
geruststellend verzekeren dat
er niets aan de hand is met de
mentale gesteldheid van de
president, dat hij nog altijd de
gene is die de leiding heeft
over zijn staf, dat hij zo wijs is
om inzake alle politieke vraag
stukken vanuit alle gezichts
hoeken op zich te laten inpra
ten en dat hij zelf tenslotte wel
degelijk de man is die de be
slissingen neemt.
Dat de president soms niet bij
machte is om in een grote
ruimte een vraag uit het pu
bliek te verstaan, dat zijn
vrouw Nancy de vraag dan
herhaalt of een medewerker
ze opschrijft, wijkt ook nogal
af van het beeld dat de profes
sionele imago-bouwers van de
president ophangen. Bekend is
dat Reagan regelmatig over
dag een dutje doet, maar wie
vraagt waar de president uit
hangt hoort hoogstens dat hij
zich ontspant in de tuin. En op
zijn ranch in Californië, waar
heen hij soms een weekeinde
uitwijkt, rijdt hij de hele dag
zo doen de foto's gelo
ven als een jonge man in
spijkerbroek en met cowboy
hoed op zijn paard. Zo willen
de kiezers het, is de opvatting
die volgend jaar november op
zijn waarde zal worden getest.
irsnipperde
heimen
straat
iKOU Twee Ameri-
mariniers hebben on-
gs een afvalzak met ver-
pperde geheime telegram-
«en van het dak van de Ame
aanse ambassade in Moskou
r^gooid, bovenop twee Russi-
:;Tf| e politiemannen die tien
diepingen lager de wacht
411 lden. Het voorval dat op 3
u-1 i, plaats had, resulteerde in
- v. onmiddellijke vertrek van
'f;l twee verantwoordelijke
riniers. Het versnipperde
teriaal bedekte centimeters
'N de auto-ingang van het
§M bassadeterrein, waar Russi-
e politiemannen 24 uur per
de wacht houden. Hoewel
MÉÉ lega-mariniers toesnelden
rommel °P te ruimen,
a ren vlokken wit papier nog
i week later te zien op het
)el9fytoir. De Russische bewa-
die het afval op hun
fd kregen, werden niet ge-
[nd.
■16's neergestort in
ïlgië en
UR<
.-Duitsland
IUSSEL/BONN Twee
tlukken met F-16 ge-
itsvliegtuigen van de Bei
en de Amerikaanse
:macht hebben aan een pi-
het leven gekost. De an-
zag kans zich met zijn
itstoel te redden. Eerst
:te een F-16 van de Belgi-
luchtmacht neer bij de
itmachtbasis Bevekom in
De piloot van dit toe-
bleef ongedeerd. Later op
lag kwam een Amerikaan-
'-16 neer op een boerderij
Kirchberg in Baden-Würt-
iberg in West-Duitsland.
t kwam de piloot om het
en. De boerderij, waarin op
moment van het ongeluk
test) mand was, werd totaal ver-
tket
(Van onze correspondent Cees Manders)
ROME Aan het eind van deze week, vrijdag of za
terdag, is het in Italië Etna-day. Dan breekt het ogen
blik aan om deze nu al meer dan 45 dagen „werkende"
vulkaan op Sicilië tot de orde te roepen.
In de bergwand, op 2.200 meter hoogte, juist onder de krater
waar de lava uitstroomt, is 800 kilo dynamiet aangebracht. Bij de
ontploffing van zoveel springstof komt volgens de technici ge
noeg energie vrij om de voortdenderende lava-rivier uit haar
natuurlijke bedding te halen en in een door mensenhand gecon
strueerd kanaal te duwen. Dit kanaal (70 meter lang, 15 meter
breed en 6 meter diep) moet de lavastroom een kant uitsturen
waar hij geen kwaad meer kan doen. De hele Etna-operatie kost
Italië rond de 15 miljoen gulden. Dat is erg veel geld vinden de
sceptici, temeer daar succes niet bij voorbaat vast staat.
Voor het Uur-U aanbreekt, zijn er overigens nog enige organisa
torische problemen op te lossen. Zo staat nog niet vast wie nu
uiteindelijk beslissen over het al of niet doorgaan van de opera
tie, met andere woorden: wie op de knop mag drukken. Het mi
nisterie van civiele verdediging in Rome, de prefect van de pro
vinciehoofdstad Catania, de vulkanologen van de universiteit en
de explosievenexperts in het veld strijden hier om de bevoegd
heid de „historische beslissing" te mogen nemen. Waarschijnlijk
zal het de man boven aan de krater worden, omdat hij „erbij
staat", en niet de minister in Rome, hoezeer deze laatste dat ook
zal betreuren (vooral vanwege de verkiezingen die nu in aan
tocht zijn).
Een poging de nu op volle toeren draaiende organisatie nog eni
ge spaken in het wiel te steken is ondernomen door „De Groe
nen" en een verzameling geleerden (vulkanologen) die juist op
dit moment in Palermo een symposium houden over de voor
spelbaarheid van aardbevingen en vulkaan-erupties. De vulka
nologen (onder wie Japanners en Russen van internationale
vermaardheid) waarschuwen voor al te drastische ingrepen in
de natuur. De Etna is volgens hen een zeer onbekende groot
heid, die het best met rust gelaten kan worden.
De Groenen vinden dat het sop de kool niet waard is. Volgens
hen staat de schade die de ontploffing en de grondwerkzaamhe
den aan de natuur aanrichten niet in verhouding tot het profijt
van een dergelijke operatie. Het enige dorp dat binnen afzienba
re tijd bedreigd zou kunnen worden is het dorp Ragalpa, en dat
had beter nooit op die plek gebouwd kunnen worden. De andere
plaatsen zijn nog zeven en acht kilometer van de lavastroom
verwijderd, precies de afstand die tfe lava sinds de eerste eruptie
van 46 dagen geleden heeft afgelegd. Gevreesd wordt dan ook
dat Italië met de Etna en ten koste van de Etna een stunt wil
uithalen om zijn image in de wereld te verbeteren.
- UITENHEER
JÉ—
Boekverbrandingen herdacht
In West-Duitsland werd gisteren het feit herdacht dat vijftig jaar
geleden de boekverbrandingen begonnen, een van de eerste
zichtbare tekenen van de nazi-terreur. De Duitse vakbonden
hadden in Frankfort een massabijeenkomst belegd onder een
motto van de Duitse schrijver Heinrich Heine: „Daar waar men
boeken verbrandt, verbrandt men tenslotte ook mensen".
De ontslagen Stern-verslaggever Gerd Heidemann belegde in zijn huis in Hamburg
een persconferentie om uit te leggen dat hem geen blaam bij de publicatie van de
valse Hitler-dagboeken.
(Van onze correspondent Ge
rard Kessels)
BONN Een winkelier
uit Stuttgart, Konrad Fi
scher genaamd, die in Hit-
Ier-souvenirs handelt,
heeft via verslaggever
Gerd Heidemann het
Duitse weekblad Stern de
vervalste Hitler-dagboe
ken in handen gespeeld.
Het blad heeft iets meer
dan negen miljoen mark
voor het waardeloze spul
betaald. Van Fischer ont
breekt op het ogenblik ie
der spoor.
Tijdens een ontvangst van de
Stern-redactie in Bonn zei uit-
fever Henry Nannen dat
tern-verslaggevers de afgelo
pen dagen Fischer hebben op
gespoord. De man zou bij zijn
transacties ook wel eens ge
bruik hebben gemaakt van de
naam Kujau. Heidemann
schijnt hem onder die naam te
kennen.
Stern heeft een aanzienlijk
deel van zijn verslaggevers op
gedragen uit te zoeken hoe het
tot het fiasco met de dagboe
ken kon komen. Gebleken is
inmiddels dat Fischer de afge
lopen dagen bij bekende Hit-
Ier-kenners, zoals Eberhard
Jackel, David Irving en Joa
chim Fest, geleurd heeft met
Hitler-dagboeken.
Fest is er steeds van overtuigd
geweest, zo schreef hij deze
week nog in de Frankfurter
Allgemeine, dat Stem uit de
zelfde bron geput had. Fest
had de dagboeken die hem in
dertijd werden aangeboden
meteen al als dubieus van de
hand gewezen. Volgens Fest
werd hem en zijn collega's
door Fischer verteld dat de
dagboeken afkomstig waren
van „een hoge DDR-beambte".
Directeur Nannen van Stern is
er ook van overtuigd dat het
spel met de dagboeken vanuit
de DDR is opgezet. Tijdens de
receptie noemde hij het „vrij
wel zeker" dat Heidemann een
deel van het geld in eigen zak
heeft gestoken.
Heidemann werd gisteren op
staande voet ontslagen. De of
ficier van justitie in Hamburg
onderzoekt momenteel of hij
het blad heeft opgelicht. Hei
demann ontkende gisteren ten
stelligste dat hij zich verrijkt
had.
De reporter, twee weken gele
den door zijn hoofdredactie
nog aangeprezen als de „geraf
fineerdste en taaiste verslagge
ver van Duitsland" erkende
lichtgelovig te zijn geweest.
„Maar dat waren er meer en
ik was beslist niet de lichtgelo-
vigste", zo voegde hij eraan
toe. „Stern had de deeltjes op
hun echtheid moeten laten on
derzoeken. Ik moest de dag
boeken alleen afleveren in de
hoop dat Stern de beste inter
nationale deskundigen in de
arm zou nemen, alvorens ze te
publiceren. Over de tegen hem
ingediende aanklacht zei Hei
demann dat „de heer Nannen
zeer snel van mening veran
dert. Ik kan hem evenwel be
grijpen. hij had tegenover zijn
lezers een zondebok nodig".
NEW DELHI Zware Russi
sche bombardementen op de
Afghaanse stad Herat en op
dorpen in de Shomali-vallei
hebben gedurende de afgelo
pen twee weken aan duizen
den mensen het leven gekost.
Dit is gisteren verklaard door
een westelijke diplomaat in
New Delhi.
Hij baseerde dit op verklarin
gen van mensen die getuige
zijn geweest van de bombarde
menten. Herat geldt als bol
werk van verzet tegen de Sov
jet-invasie. De stad telt bijna
160.000 inwoners en ligt 725
kilometer ten westen van Ka
boel. Volgens de reizigers wa
ren zeker 50 vliegtuigen per
dag betrokken bij de bombar
dementen, die zich concen
treerden op de noordwestelijke
wijken van Herat.
De Pakistaanse president Zia
oel-Haq heeft gisteren in een
interview met het Engelstalige
televisiestation ITN gezegd,
dat Moskou bereid zou zijn tot
besprekingen over terugtrek
king van Rusissche troepen uit
Afghanistan. Volgens Zia oel-
Haq is de Sovjet-Unie bereid
een compromis te aanvaarden,
omdat de weerstand tegen de
Russische aanwezigheid in Af-
ghanstan te groot is.
Je hebt van die dingen, die te lekker
zijn om op te bezuinigen.
Neem nou Echte Boter.
Die is niet alleen lekkerder,
maar ook lichter verteerbaar.
En bovendien zitten er
natuurlijke vitaminen in.
Allemaal dingen om zuinig
op te zijn.
Niet te versmaden.
PARIJS/BEIROET De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Shultz, heeft de Sovjet-Unie gisteren opgeroepen
zich „aan de zijde van de vrede in Libanon" te scharen. Shultz
drong er daarmee bij Moskou op aan de Amerikaanse inspan
ningen voor terugtrekking van de buitenlandse troepen uit Li
banon te steunen. v
Het was de eerste officiële Amerikaanse reactie op de Russische
afwijzing van het Libanees-Israëlische akkoord, dat vorige week
werd gesloten. Shultz deed de oproep vanuit Parijs na afloop
van de conferentie van de Organisatie van Economische Samen
werking en Ontwikkeling. Moskou beschuldigde gisteren de VS
en Israël ervan een nieuwe oorlog in het Midden-oosten voor te
bereiden.
Ook relativeerde Shultz de felle Syrische kritiek op het Liba
nees-Israëlische akkoord. „Wij weten dat de Syriërs bezwaar
hebben tegen de overeenkomst. Het gaat er echter om wat zij
gaan doen. Zij hebben gezegd dat zij zich terugtrekken als dat
wordt gevraagd", aldus Shultz.
De Libanese staatradio meldde gisteren dat Syrische troepen in
Libanon een Israëlisch verkenningsvliegtuig hebben beschoten.
De radio meldde niet of het toestel was geraakt. Een Israëlische
militaire woordvoerder heeft ontkend dat er zich een dergelijk
incident heeft voorgedaan. Volgens de staatsradio heeft Syrië la
ten weten, dat elke Israëlische agressie zal leiden tot een onbe
grensde oorlog. De Syrische troepen zouden klaar zijn om ten
strijde te trekken, aldus Radio-Libanon. Het State Department
maakte gisteren bekend, dat zich de afgelopen dagen in de Be-
kaa-vallei „verontrustende" bewegingen van Syrische en Pale
stijnse troepen hebben voorgedaan. Volgens het State Depart
ment zijn er echter geen tekenen dat Syrië zich voorbereidt op
een aanval.
