I
weekpuzzel door dr. Pluizer
H 1
v0%%
H n
i» üi
nous 1
postzegels
WETENSCHAPPEN
te> oplossing vorige puzzel
A
d h
m
a
Ha
a
Q BüllEliï
ra in a
aamra eï
a h a
KfWXIfïlïl
BI H
maaia
aam
naraïam
H El
maan
ElüHfS
II
BI
a
1
a
an
ara
ra
te
46
CcicUcSoiwant
ZATERDAG 7 MEI 1983 PAGIN
y\
T
i
'L
0
ËL
SE]
Bl|
IS
mmmn
a a
rarciaa
roaa
m m
ransra
mssm
li
m
KJ
T
-v.
\o
kL
1
D
m
BH
M
E
L
aIkIfIi
L
T|5
HblP
LL
ÏL
a
G
De prijswinnaars van puzzel nr 17 zijn:
M.G. Beijlen, K. Dormanlaan 38, 2252 BJ Voorschoten
P. v.d. Zalm, Rederijkersplein 32, 2203 GD Noordwijk
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR. 18 KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1 lichaams
deel; 6 in reliëf gesneden halfedelsteen;
11 gezelschapsspel; 12 sierplant; 14 slag
hout bij cricket; 15 bedachtzaam; 17 be
lemmering (fig.); 19 grote houten loods;
21 orgaan; 22 mohammedaanse gods
dienst; 24 hoewel; 25 sprookjesfiguur;
27 proper; 28 vaste regel; 29 kant v.h.
schip die van de wind is afgekeerd; 30 te
ken van de dierenriem; 32 vogel;
33 zoogdier; 34 aanwijzend vnw.;
35 voedsel; 37 al te goed persoon;
39 volksoverlevering; 40 bewijs aan een
couponblad; 42 lans, spies; 44 vreemde
munt; 45 iemand van grote kennis en in
zicht; 46 bovendien; 47 familielid; 49 be
naming v.e. boek; 51 stad in België;
54 vierhandig dier; 56 metaal; 58 stad in
Nevada (V.S.); 59 rivier in Engeland;
60 kleefstof; 61 massief; 63 Japanse
munt; 64 eerstkomende (afk.); 65 drank;
66 gewricht; 68 hoofddeksel; 70 deel v.h.
bovenbeen; 71 voorbeeld; 73 stad in
Frankrijk; 75 vrouwelijk dier; 77 kos
tuum; 78 plant; 80 zelfkant van linnen;
81 wit bloempje; 83 schiereiland in het
zuidoostelijk deel van Newfoundland;
Verticaal: 1 kort en bondig;
2 voorzetsel; 3 gebogen been; 4 vlug;
5 hoog bouwwerk; 6 toekomstig officier;
7 putemmertje; 8 onbepaald vnw.; 9 oude
lengtemaat; 10 rangtelwoord; 11 mannet
jesbij; 13 mager; 14 uitheemse boom;
16 brede hoofdstraat; 18 stad in Spanje;
19 hoofddeksel; 20 biljartstok; 22 boom;
23 liturgisch hoofddeksel; 26 boom;
28 stijging van de waterstand; 31 zang
wijs; 34 bepaald onderricht; 36 soort
schaatsen; 37 stad in Joegoslavië; 38 la
waai; 39 tokkelinstrument in India;
41 dwaas; 42 onderdeel v.e. tennispartij;
43 manier van zingen v.e. kanqrie;
44 spoedig; 47 lengtemaat; 48 vlegel;
50 bedeesd; 52 ad rem; 53 zeevis; 55 fa
milielid; 57 anekdote; 60 vrijgevig;
62 middel om melk te stremmen; 65 on
deugende jongen; 66 stichter van de Sov
jetstaat; 67 hoofdstad van Senegal;
69 zangstem; 72 waterkering; 73 vleesge
recht; 74 bekende organisatie (afk.);
76 snelle loop; 78 spade met gekromd
blad; 79 schaakterm; 82 muzieknoot;
84 lichamelijke opvoeding (afk.).
85 stof; 86 schroef v.e. helikopter.
WELKE 2 SLEUTELWOORDEN VORMEN DE LETTERS UIT DE VAKJES 61
55 25 78 2 32 67 22 74 60 en 57 33 30 20 69 68 38 35 13 27?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 18 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p.
leesbaar vermelden.
Voor de zevende maal is Jan
Timman Nederlands kam
pioen geworden. Op zich geen
verrassing, maar in het verle
den was Timman wel eens wat
minder gemotiveerd, waardoor
hij zijn enorme klasseverschil
niet in punten uitdrukte. Dit
jaar was daar niets van te mer
ken. Zijn motivatie was zelfs
zo sterk, dat hij in de laatste
ronde tegen Hans Böhm, ter
wijl remise genoeg was voor
de titel, er volop tegenaan ging
met het te verwachten resul
taat. Een prachtige score van 9
uit 11 was zijn beloning.
In de top van de ranglijst valt
verder op, dat de meesters
Van de Sterren en Langeweg
zich uitstekend tussen de
grootmeesters Ree en v.d. Wiel
hebben gedrongen. Even sen
sationeel als de hoge klasse
ring van Langeweg is het de-
sastreuse resultaat van ex-
kampioen Ligterink; 3 XA uit
11!! Een afschuwelijke blunder
tegen v.d. Vliet betekende
voor hem het einde van het-
toernooi. Het volgende frag
ment, uit de tiende ronde, is
daarom niet representatief
voor zijn gebruikelijke par-
tijopbouw te noemen.
door
L. Hofland
G. LigterinkG. Timmer
man
Hollands
I.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 f5 4.Lf4
Pf6 5.e3 Le7 6.Pf3 0-0 7.Ld3
Pe4 8.Pe5 b6?
Het is onbegrijpelijk, dat een
redelijke hoofdklasser dergelij
ke zetten produceert. Maar in
deze partij heeft deze belache
lijke zet zelfs nog succes!
9.cxd5 exd5 10.Pxd5??
Enigszins geïrriteerd door de
knoeizet b6 sloeg Ligterink a
tempo op d5, daarbij een niet
al te moeilijke wending volko
men overziend. Het is mij niet
duidelijk wat Timmerman ge
pland had op 10.Lxe4 fxe4
II.Db3 met aanval op e4 en d5.
10...Dxd5 ll.Lc4 Lb4t
Hier moet Ligterink door de
grond zijn gegaan, want
zwart's simpele volgende zet
kost hem gewoon een stuk.
12.Kfl La6!
Vermoedelijk wilde Ligterink
niet in allerlei miniatuurru
brieken terechtkomen, anders
is zijn doorspelen na deze zet
niet te verklaren. De einduit
slag bleef hetzelfde: 0-1.
Voor grootmeester John van
der Wiel verliep het toernooi
in het begin niet naar wens.
Nederlands kampioenschap (slot)
Met zijn bekende scherpe stijl
wist hij zijn score toch nog een
redelijk aanzien te geven. On
derstaande partij, uit de laatste
ronde, moet hem zeer goed ge
daan hebben.
J. v.d. Wiel—F. v.d. Vliet
Siciliaans
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lg5 e6
7.f4 b5
De Poloegajevsky-variant.
Vele witspelers durven dit te
gen v.d. Vliet niet te spelen,
daar hij bekend staat als één
der beste kenners van dit sy
steem ter wereld! Hij heeft
dan ook een behoorlijk lijvig
boek over alleen deze variant
gescheven. V.d. Wiel heeft
echter iets in petto.
8.e5 dxe5 9.fxe5 Dc7 10.exf6
Na 10.Lxb5t axb5 ll.exf6 De5f
12.De2 Dxg5 13.Pdxb5 Ta5!
krijgt zwart voldoende tegen-
kansen.
10...De5t ll.Le2 Dxg5 12.Dd3!
Minder goed is het voor de
hand liggende 12.0-0 De5!
(dreigt Lc5) 13.Pf3 Lc5f
14.Khl Dxf6 en wit heeft
maar net voldoende compen
satie voor de pion.
12...Dxf6 13.Tfl De5 14.Tdll
De koning blijft gewoon in het
centrum! In Gheorgiu-Ljuboje-
vic IBM '75 kreeg wit na 14.0'
0-0?! Ta7 15.Pf3 Df4f niet vol
doende compensatie.
14...Ta7
Een belangrijke zet om te op
poneren langs de d-lijn.
15.Pf3 Dc7 16.Pg5 Dd6
In een partij Tal-Poloegajev-
sky '80 dekte zwart f7 door
16...f5. In de bekende Tal-stijl
kwam wit toen met 17.Dd4! h5
18.Txf5! exf5 19.Pd5 Dd7
20.Td3 in het voordeel. De
tekstzet blijkt na deze partij
geen verbetering te zijn.
17.Dh3!
Diagram
Bij mijn weten een nieuwe zet.
Het lijkt mij, dat de zwarte
stelling nu niet meer te hou
den is. Wit dreigt simpel
18.Pxh7 en 17...h6 gaat niet
vanwege 18.Pxf7! Txf7 19.Lh5
vandaar dat zwart's volgende
zet gedwongen is.
17...H5 18.Lxh5!
Komt neer op een stukoffer,
dat echter volledig gecompen
seerd wordt door de onontwik
kelde zwarte stukken.
18...g6 19.Pd5 Da5t 20.c3 Le7
Zwart moet veld d6 onder con
trole houden, want na 20...Lg7
beslist 21.Pe4, bijv.: 21...gxh5
22.Pd6f Kd7 23.Txf7f Kxd6
24.Pb4t en mat volgt.
21.Txf7 gxh5
21...Txh5 22.Txe7f! Txe7
23.Pf6f enz.
22.Pxc7 Txe7 23.Txe7f Kxe7
24.DH4!
De genadeklap, de zwarte ko
ning heeft geen veilig heenko
men meer.
24...Pd7 25.Pe4t Kf8
25..Ke8 26.Pd6f Kf8 27.Df4f
Kg7 28.Df7f verliest ook snel.
26.Df4t Ke8 27.Pd6t
Zwart geeft het op, 27..Kd8
28.Pf7f kost een toren en
27..Ke7 28.Df7| Kd8 29.Pb7f!
kost de dame.
Het is te hopen voor Fred van
der Vliet, dat hij nog wat vindt
zwart, anders ziet het er som
ber uit voor de Poloegajevsky-
variant.
Achter het trio Clerc/Stokkel-
/Scholma hebben de negen
medefinalisten behoorlijk'
strijd geleverd in het kampi
oenschap van Nederland.
Eén van hen was Toine Brou
wers, de enige debutant in de
finale 1983. De Roosendaler
trad voorheen als jeugdspeler
op de voorgrond. Nu bereikte
hij via een sterk gespeelde hal
ve finale de laatste twaalf. Hij
had het daarin moeilijk. Maar
dank zij een sterke finish, vier
uit twee, haalde hij nog een
ongedacht hoge klassering: sa
men met Bauke Bies de ge
deelde zesde plaats.
Een prima resultaat voor de
speler van de Tilburgse hoofd
klasser DAVO, die in de on
derlinge wedstrijd in de acht
ste nogal hardhandig door Bies
was opzij gezet. Eens te meer
bleek evenwel dat de aanhou
der wint. De vechter Brouwers
passeerde nu Smeenk, Luteyn,
Van der Wal, Vermin en
Bronstring, voorwaar een keu
rige prestatie.
De partij met Bies had het vol
gende verloop (Brouwers
speelt met zwart): 1. 32-28 17-
21 2. 37-32 21-26 3. 41-37 11-17
4. 33-29 18-22 5. 39-33 6-11 6. 44-
39 1-6 7. 47-41 13-18 8. 5(M4 9-
13 9. 29-23 18x29 10. 34x23 3-9
11. 31-27 22x31 12. 36x27 20-24
13. 40-34 17-21 14. 34-30 Zie di
agram.
De inleiding tot een offervari
ant, waartegen Toine Brou
wers zich niet kan verweren.
Verrassend snel incasseert de
oud-wereldkampioen bij de
jeugd twee punten. 14. 13-18
15. 30-25 18x29 16. 41-36 8-13
17. 4fr41 2-8 18. 36-31 Bies pro
fiteert handig van het open
veld op 3, als gevolg waarvan
zwart niet op 17 kan spelen
wegens de damzet 25-20 28-22
enz. Zwart kan deze combina
tiemogelijkheden niet verhin
deren door 15-20 wegens 35-30.
18.11-17 19. 44.40 En niet di
rect 25-20 14x25 28-22 17x28
32x3 wegens 21x32 met op
37x28 26x46 en op 38x27 29x36.
19. 17-22 20. 28x17 19-23 Er
dreigde 17-11 6x17 voorafge
gaan door 25-20. 21. 33-28 13-19
22. 39-33 9-13 23. 41-36 15-20 24.
17-11 6x17 25. 27-22 Na dit
tweede offer stort de zwarte
stelling ineen. Het gedwongen
25. 7-11 wordt gevolgd door
de afmakende combinatie 26.
Toine Brouwers
22-18 13x22 27. 35-30 24x44 28.
33x2 22x33 29. 38x7 44-50 30. 7-
1 Brouwers geeft het in deze
unieke stand (na dertig zetten
drie dammen op het bord) te
recht op.
Na een bemoedigende remise
tegen Jannes van der Wal was
in de voorlaatste ronde Hans
Vermin Brouwers' tegenstan
der. Beide spelers kennen el
kaar door en door uit hun ju-
niorentijd, zodat een interes
sante partij mocht worden ver
wacht.
De opening en het vroege
middenspel waren duidelijk
voor Vermin, maar gaandeweg
krabbelde Brouwers terug, wat
leidde tot de stand van het
tweede diagram.
Vermin (wit) speelde hier niet
het vermoedelijk uitgelokte
22-17x17 wegens 18-22! 17x28
(27x18 23x21 34x23 19x26) 16-
21 27x16 6-11 16x7 8-12 7x18
13x42 43-38 42x44 40x49 29x40
35x44 gedwongen 23-28 32x23
19x28 31-27 en wit mag niet
mopperen wanneer hij met re
mise ontsnapt.
Door deze wending verkeert
wit in grote moeilijkheden
want 26-21 mag ook al niet
m 9 m m m
^rnmmmw- mmm
m I i
m m m m s
■fjtf jtf M
%°aVJ>s
3 S S S S
O. SS C i
BIES
/ERMIN
door 23-28! Er blijft dus niet
veel anders over dan 36. 34-30,
maar deze zet faalt door de
niet zo diepe combinatie 36.
29-33 37. 38x20 14x34 38. 40x29
23x34 39. 39x30 16-21 40. 27x16
18x49 41. 31-27 49x21 42. 26x17
12x21 43. 16x27, gevolgd door
12 46. 27-22 7-11 47. 40-34 11-16
48. 36-31 9-14 en Vermin staak
te de strijd.
Brouwers trof in de laatste
ronde Frits Luteyn, die wat
roekeloos opereerde en groot
positioneel nadeel opliep. In de
cijferstand zwart (Luteyn): 2,
6, 7, 8, 9, 12, 13, 16, 17, 24; wit
(Brouwers): 26, 27, 28, 32, 33,
3o, j7, jö, 39, 45 spee.^w - -
wers 37. 39-34 wat de inleiding
betekende van een instructief
slot. 37. 9-14 38. 37-31 14 20
39. 45-10 13-19 40. 27-21 16x27
41. 31x11 6x17 42. 34-29 12-18
43. 40-34 20-25 Hier moet 8-12
en daarna 18-23x23 44. 29x20
25x14 45. 34-30 18-22 Laat weer
8-12 achterwege 46. 32-27
22x31 47. 36x27 14-20 48. 33-29
20-25 49. 29-23 25x34 50. 23x14
34-40 51. 14-10 4044 52. 10-5
Verhindert 44-50 door 27-21
met overmachtswinst en 44-49
door 26-21! 52. 7-12 Te zui
nig: 12-18 27x18 44-50 53. 28-23
Verhindert andermaal damha-
len: op 49 weer door 26-21, op
50 door 23-18 53. 8-13 54. 27-
22 en Luteyn geeft het op.
H. Bloedprocessie in Brugge
en Belgische Europa-zegels
Van 13 tot en met 15 mei zal
in de Sorghvliethal, Jan Sal-
waplein 1 te Veendam, de Na
tionale Postzegeltentoonstel
ling worden gehouden, onder
auspiciën van de Nederlandse
Bond van Filatelisten Vereni
gingen. Zondag 15 mei geldt
als de 71e Filatelistendag.
In de tentoonstellingsruimte
wordt een tijdelijk postkantoor
gevestigd. Hier zal men ge
bruik maken van twee bijzon-,
dere poststempels, op de eerste
plaats een tijdvakstempel (13
tot 15 mei) voor de tentoon
stelling. Daarnaast is er een
speciaal dagtekeningsstempel
voor de filatelistendag. Het tij-
•delijk postkantoor voert de
stempeling uit van zowel gea
dresseerde aU ongeadresseerde
stukken. Op de geadresseerde
correspondentie wordt naast
het tijdvakstempel nog een af-
l BELGIË - BELGIOUE gF i
druk van een dagtekenings
stempel van Veendam ge
plaatst.
Op de filatelistendag vindt
stempeling uitsluitend plaats
met het bijzonder dagteke
ningsstempel. Op verzoek kan
evenwel naast dit stempel nog
een afdruk van het tijdvak
stempel worden aangebracht.
Belangstellenden kunnen post
stukken ter stempeling toezen
den aan de directeur van het
postkantoor Veendam, Postbus
99100, 9640 NA Veendam. De
poststukken die men van deze
stempels wil laten voorzien be
horen te zijn geadresseerd en
voldoende gefrankeerd. Dit
geheel dient in een als brief
gefrankeerde envelop te wor
den gesloten, gericht aan
Veendam, met in de linkerbo
venhoek de vermelding „Bij
zondere stempeling".
Jaarlijks wordt in de Belgische
stad Brugge de Heilig-Bloed-
processie gehouden. Voor de
Belgische PTT was dit aanlei
ding om op 2 mei een postzegel
van 8 fr. uit te brengen. In het
jaar 1148 werd de reliek van
het H. Bloed door graaf Diede-
rik van den Elzas uit Jeruza
lem naar Brugge overgebracht.
Wetenschappelijk onderzoek
heeft aangetoond, dat de reliek
waarschijnlijk afkomstig moet
zijn uit Constantinopel, waar
heilig Bloed van Christus in de
Mariakapel van het keizerlijk
paleis werd bewaard. Van
hieruit zijn meerdere relieken
naar het westen overgebracht.
Het H. Bloed van Brugge
wordt bewaard in een uit
bergkristal geslepen en uitge
hold flesje. Daarin ziet men
het gestolde bloed, klevend
langs de binnenwand. De pro
cessie wordt al sinds het einde
van de 13e eeuw in Brugge ge
houden en trekt nog jaarlijks
grote belangstelling.
De zegel werd ontworpen door
Suzanne Boland en in meerde
re kleuren gedrukt door de
Algemene Werkplaats van het
Zegel te Mechelen.
Voor 16 mei staan in België de
twee Europa-CEPT-zegels op
de agenda, dit jaar gewijd aan
communicatie. België heeft ge
kozen voor de drukkunst en
spoorwegen. Men vindt dat dit
uitvindingen zijn geweest, die
bepalend waren voor de loop
der geschiedenis.
Sinds Johan Gensfleisch (Gu
tenberg) in 1450 zijn systeem
van losse metaalletters wist te
perfectioneren, heeft de boek
drukkunst een geweldige evo
lutie doorgemaakt. In 1844
werd de zetmachine, in 1822
door de American Church uit
gevonden, door de Duitser
Mergenthaler verder ontwik
keld. Met deze Linotype-zet
machine konden complete re
gels worden gezet, waardoor
de produktiesnelheid belang
rijk kon toenemen. Dit was
van groot belang, vooral ook
voor de krantenbedrijven. In
middels heeft ook in de druk
kerijbedrijven de computer
zijn intrede gedaan. De tekst
wordt op fotografisch papier
vastgelegd en via film verder
verwerkt tot de uiteindelijke
drukplaat.
Op de zegel van 11 fr. ziet men
een man, die op straat de«
krant loopt te lezen. Het be
treft hier een fragment uit het
schilderij „L'homme de la rue"
van Paul Delvaux, dat is te
zien in het Museum voor
Waalse Kunst te Luik.
De zegel van 20 fr. toont het
schilderij „Avondtreinen",
eveneens van Delvaux, te zien
in het Museum voor Schonen
Kunsten te Brussel.
Het Belgisch spoorwegnet is
het oudste op het vasteland
van Europa: men begon eraan
in mei 1835. In 1870 had men
al de beschikking over een
spoorwegnet van 3.000 km. In
1935 werd een aanvang ge
maakt met de elektrificatie.
De laatste stoomlocomotief
kon in 1966 buiten dienst wor
den gesteld en werd volledig
overgeschakeld op diesel- en
elektrische tractie.
Voor wat betreft samenstelling
en grafische vormgeving werd
voor deze zegels gebruik ge
maakt van de diensten van de
heer Jacques Richez. Ook deze
zegels werden i^ meerdere
kleuren gedrukt door de Alge
mene Werkplaats van het Ze
gel te Mechelen.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
HB25
26
27
28
^■29
30
3i BS
32
33
H34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
47
48
.49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
^■63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
n
78
79
80
81
82
83
84
85
8b
37
Rijke oogst in
Oostende
Met het winnen van de EG-
bokaal heeft de Nederlandse
bridgewereld bij de 9e EG-
kampioenschappen in Oosten
de laten zien hoezeer het ni
veau in de breedte is gestegen.
In alle acht disciplines werd
eremetaal veroverd en dat
mag zeer uniek worden ge
noemd. Aangezien de landelij
ke dagbladen aan deze presta
ties bitter weinig aandacht
hebben besteed, volgen hier
alle Nederlandse medaillewin
naars.
Allereerst de parenkampioen
schappen: Open, brons voor
Eric Kirchhoff-Kees Tammens
(55,68%); Gemengd, goud voor
Jet Pasman en Chris Niemey-
er (63,07%). Vrouwen, brons
voor Elly Schippers en Marij
ke van der Pas (55,06%). Ju
nioren: zilver voor Berry
Westra-Enri Leufkens (56,45%)
en brons voor Jos en Pieter
Koenen (55,90%).
En vervolgens de EG-viertal-
lenkampioenschappen: Open,
zilver voor Hans Kreyns-Hans
Vergoed en Cees Sint-Max Re-
battu. Mixed, brons voor Elly
en Henk Schippers en Anneke
Simons-Kees Tammens. Vrou
wen, zilver voor Marijke van
Mechelen-Laura van der
Brom en Petra Kaas-Bep
Vriend. Junioren: goud voor
Berry Westra-Enri Leufkens
en Bouke Muller-Guus Leuf
kens.
Een en ander leidde ertoe dat
Nederland vóór Italië beslag
legde op de EG-bokaal (Com
mon Market Trophy), die tij
dens het slotbanlcet door Jo
Neelis. directeur van het
bondsbureau, rijkelijk gevuld
werd met champagne van een
bekend merk.
Lef en precisie
Twee spelletjes van het gou
den paar Jet Pasman-Chris
Niemeyer, die goed laten zien
hoe je in een dergelijk toernooi
moet opereren om hoog te ein
digen.
N ♦11 10 7 3 2
911 V 10 S 4 3 2 7 A 9 6
09 5 O V b 8 7 6
A H 7 -
V B 4
9 D8
O A 4 3 2
V 10 5 2
heer, die zijn laatste klavej,;
casseerde en schoppen g
peelde. De leider stapte oc qt
het aas en de volgende li i<r
bleef over: vA
Oost opende 1 schoppen en
west bood daarop 3 harten.
Oost verhoogde naar 4 harten,
waarop Chris Niemeyer als
noord, na tweemaal „pas", be
sloot te redden met 5 klaver.
Gezien de gelijke kwetsbaar
heid mag dat maar twee down
en dan is er met een hand als
deze wel enig lef nodig. Dit
bod liep door naar de west-
speelster en die kan het op dit'
moment niet meer goed doen.
Wat zij ook biedt, NZ behalen
een goede score: 5 klaver gaat
inderdaad slechts twee down
en 5 harten - wat de west-
speelster in de praktijk bood -
gaat down. Met +50 scoorden
NZ 108 van de 112, met -300
zouden ze 104 hebben ge
scoord.
t? II V B 7
O»
10 9 6 S
02
N
W O
z
- (t0(
'o inl
eic
WCKM1
A V 10
9AHVB7
0 9 7 6
7 5
jyj OH 8 6 5 3
t? 10 9652 WO *73
O tl 2 z O tO 854
V B 9 2 H 10 8
7 4 2
9 84
O A V B 3
A 6 4 3
West kwam met klaver uit en
Chris Niemeyer nam de derde
klaverronde. Harten naar het
aas en de ruitensnit voor wests
Harten heer, harten vroikg
op harten boer is oost
squeezed", om eens een
der fraai Nederlands woc
gebruiken. Hij moet sch< >lu
heer óf een ruitje laten >rij
en in beide gevallen is di (nS
voor NZ. Ziet u hoe west
dwang had kunnen ve i
den? Door in plaats van S<HU-
pen ruiten na te spelen,
door de communicatie aa
noord naar zuid verbroken
Dit gaat althans in dit
op, waar de leider op del
of vierde klaver een ruif
noord had weggedaan,
moet wel in een zeer
stadium koffiedik kunnj
ken om op de derde en
klaver schoppen 10 èn
7 weg te doen.
Perspectief
Het zilver dat het Neder)
open team èn het vroi
team behaalden, beloof
een en ander voor de koi
EK in Wiesbaden.
Agenda: 20 en 21 mei
roughs marathon in Al
veen. 28 mei Toekomstdr
Nieuwegein. 29 mei
Ruitenboer, ook in Nil
gein.
Correspondentie over de
briek: p/a Beeklaan 27,
RD Bussum.
Geologen ontdek
hoe olie zich vorn
Nederlandse geologen zijn in
de Middellandse Zee gestuit op
een raadselachtige, rottende
poel met organisch materiaal
op de bodem. De onderzoekers
denken te maken te hebben
met een begin van het proces
van aardolievorming.
Geologen van de Vrije Uni
versiteit, de Universiteit van
Amsterdam en de Rijksuniver
siteit Utrecht waren er van 21
maart tot 14 april op uit om de
aard van de breuken en scheu
ren op de zeebodem ten zuiden
van Kreta te bestuderen. De
geologen hebben een aantal
unieke fossielen naar boven
gehaald. Uit de poel haalde de
onderzoekgroep onder andere
zeer gave exemplaren zeeslak
jes en planktonskeletjes naar
boven, die niemand ooit heeft
gezien.
Totaal onverwacht troffen zij
op zo'n 3000 meter diepte ook
een poel aan met stinkende
modder. De groep vroeg zich
af hoe in het stromende water
van de Middellandse Zee een
dergelijke rottende poel kon
ontstaan.
Het onderzoek was erop ge
richt de gevolgen te bestude
ren van de beweging van de
continenten. Afrika en Europa
drijven langzaam, met gemid
deld een centimeter per jaar,
naar elkaar toe. Daardoor
komt de Middellandse Zee in
de knel.
Er ontstaan scheuren, kreu
kels en aardbevingen. De
groep was benieuwd wat er
met het gesteente en de afzet
tingen van slib, dode planten
en dieren op de bodem ge-
beurt, als die door de bewe
ging van de continenten zo on
der druk komen te staan.
De onderzoekers namen bo
demmonsters en één daarvan
stonk vreselijk. „Er kwam een
lucht van rotte eieren uit",
vertelt dr.D. Jongsma, die de
leiding van de expeditie had.
„Dit wijst erop dat zich op de
zeebodem een rottingsproces
moest afspelen".
Bij rotting wordt plantaardig
of dierlijk materiaal maar ge
deeltelijk afgebroken doordat
er geen zuurstof bij komt. De
onderzoekers stonden voor een
raadsel. Zij hadden niet ver
wacht in het stromende water
van de Middellandse Zee
poel aan te treffen.
Dergelijke poelen zijn i
kend in de Zwarte Zee,
daar is inderdaad stilst
water. Aangenomen word
een dergelijke laag van ro
de modder een geboortek
van aardolie is, maar ho
precies werkt weten de
kundigen nog niet
Alle plankton, slakjes en
alle boomblaadjes, die ii
dwarrelen, blijven in de
prima bewaard. Vandaal
dat de geologen gave exei
ren van planktonskeletji
zeeslakjes naar boven ko
halen.
Veel vet eten en toch vermageren
Veel vet eten en toch verma- Het* is een vettige olie die
geren? Ja, dat kan. Dat zegt de .calorieën levert. Bij een
Koninklijke Akademie van riment met tien veel te
Wetenschappen in Amster
dam.
Aan de universiteit van Cin
cinnati in de VS worden proe
ven met een kunstvet geno
men en die zijn volgens de
Akademie veelbelovend. „Het tgevoeld.
kunstvet maakt niet dik. Inte- Het lichaam is alleen get
gendeel, zelfs bij een flinke
consumptie vallen mensen af".
Het kunstvet is door een Ame
rikaans bedrijf ontwikkeld. De
smaak valt niet te onderschei
den van die van plantaardig of
dierlijk vet. De nieuwe stof,
die de vetten in het eten ver
vangt heet sacharose-polyes-
ter.
mensen werd een besp
van 540 kCal per dag bei
De proefpersonen raakte
een maand tijd 'tussen d(
en zeven kilo kwijt,
zich extra hongerig te he
op het afbreken van
verbindingen, waaruit na
lijke vetten bestaan. En d
berust de werking van he
Want sacharose-polyestt
een verbinding van suike
een groot aantal vetzurei
kunstvet verlaat het lie
onafgebroken en levert
om geen calorieën.
