Speciaal voor
zondag.
Bestrijding onderzeeërs
is spel van kat en muis
Brussel weert
gastarbeiders
Kernraketten niet
meetellen in Genève
Kernenergie, bezuinigingen en raketten
centraal in regeringsverklaring Kohl
Italiaans
2 parlement
naar huis
Reagan trekt wettigheid
van regering
Nicaragua in twijfel
5.95
10.-
6.95
4.95
495
12.50
9.95
3UITENLAND
EeidóüQowiaAit
DONDERDAG 5 MEI 1983 PAGINA 11
Sovjet-diplomaten
Ilran uitgewezen
LONDEN Iran heeft giste
ren achttien Sovjet-diplomaten
opdracht gegeven het land
binnen twee dagen te verlaten.
Zij zijn beschuldigd van „in
menging in de Iraanse aange
legenheden door het onder
houden van contacten met
verraderlijke agenten". Verder
is in Teheran bekendgemaakt
dat de onder controle van
Moskou staande communisti
sche Tudeh-partij is ontbon
den. Een aantal leden is opge
pakt. Een van de partijleiders
zei in een verklaring voor de
televisie, dat hij sinds 1945
voor de Sovjet-Unie heeft ge
spioneerd.
Nieuwe
aardbeving
treft Coalinga
SAN FRANCISCO Een
tweede aardbeving met een
kracht van 4,4 op de schaal
van Richter heeft gisteren de
Californische stad Coalinga
getroffen, waar maandag 45
mensen werden gewond na
een veel zwaardere aardbe
ving. Inwoners renden in pa
niek de straat op, toen gebou
wen die sinds maandag al
deels in puin lagen begonnen
te schudden of verder instort
ten. Niemand raakte gedood of
gewond.
Noodweer in oosten
van Sovjet-Unie
MOSKOU Het oosten van de
Sovjet-Unie beleeft het stormach-
tigste weer van de eeuw. Een dag
blad in Moskou berichtte gisteren
dat een orkaan wegen en bruggen
heeft vernield en honderden wo
ningen in het water zijn komen te
staan. Stortregen brak het ijs in be
vroren rivieren en deed ijsschotsen
met grote snelheid terechtkomen
tegen dammen, waardoor nog meer
wateroverlast ontstond. In berich
ten uit Peking was al eerder mee
gedeeld dat dezelfde orkaan eind
vorige week in het aangrenzende
noordoosten van China hevige
sneeuwval had veroorzaakt.
Stier als rijpaard
De 13-jarige Louise Nielsen
uit het Deense plaatsje Bo-
vlund wilde, net als zoveel
andere meisjes bij haar uit
de buurt, leren paardrijden.
Maar daar hadden haar ou
ders het geld niet voor. Op
hun boerdij hielden haar ou
ders echter wel wat kalve
ren, zodat Louise van de
nood een deugd heeft ge
maakt en nu dagelijk op
haar stierkalf een ritje door
de omgeving maakt. Louise
vindt het stierrijden zeker zo
leuk als paardrijden en het
dier heeft, zo verzekerde de
jonge ruiter, best zin in zijn
dagelijkse ritje.
„VS hebben
tegen
communisme te
recht
i.commur
11 strijden"
Ij washingtoi
van de Dolitiel
WASHINGTON De leider
de politieke vleugel van
het Salvadoraanse verzet,
Guillermo Ungo, heeft giste
ren verklaard dat de Verenig
de Staten het recht hebben het
communisme uit Midden-
Amerika te weren. Maar dat
doel kan wat El Salvador be
treft het beste worden bereikt
door een „politieke, democrati
sche regeling". Ungo riep de
Amerikaanse regering op on
derhandelingen te beginnen
met het verzet in El Salvador.
Amerikaanse functionarissen
onderstrepen de integriteit
van de figuur Ungo. Maar hij
is verbonden aan de FMLN,
de overkoepelende verzetsbe
weging, die in de ogen van
Moskou communistisch is.
Beperkte
amnestie
jin El Salvador
SAN SALVADOR De Sal
vadoraanse assemblee heeft
een amnestiewet aangenomen,
die volgens de regering de
guerrillastrijders moet aan
moedigen hun wapens neer te
leggen. De amnestie geldt voor
personen die om politieke re
denen zijn veroordeeld tot ge
vangenisstraffen van vier jaar
of minder. Ook guerrillastrij
ders die bereid zijn hun wa
pens neer te leggen vallen on
der de wet. De amnestie geldt
niet voor personen die zijn
veroordeeld wegens moord,
ontvoering of verkrachting en
evenmin voor buitenlanders
die in El Salvador zijn opge
pakt wegens hun banden met
het verzet.
ROME Italië gaat naar
de stembus. Dit is defeni-
tief geworden doordat
president Pertini gister
avond het Italiaans parle
ment (Senaat en Kamer
van Afgevaardigden)
heeft ontbonden.
Pertini had er heel wat voor
over gehad het parlement nor
maal zijn rit te laten uitzitten,
tot volgend jaar zomer. Hij liet
zelfs zijn staatsrechtelijke
plaatsvervanger en senaats
voorzitter Morlino nog een ui
terste poging wagen een rege
ringsmeerderheid te vinden en
zo vervroegde verkiezingen te
voorkomen. Maar ook Morlino
stuitte op de onwil van de Ita
liaanse socialistische partij om
aan iets anders mee te werken
dan aan vervroegde verkiezin
gen. De mislukking van de in
formatiepoging van Morlino
betekent dus parlementsont-
binding en nieuwe verkiezin
gen, mogelijk op zondag 26
juni.
DEN HAAG Na een
week koortsachtig zoeken
staakte de Noorse marine
eergisteren de speurtocht
naar een „indringer" in
de Hardangerfjord. De
Zweden hebben vorig jaar
wekenlang verbeten maar
tevergeefs jacht gemaakt
op „vreemde onderzeeërs"
bij de marinebasis Musko.
Ondanks alle moderne
hulpmiddelen bleken bei
de landen niet in staat on
genode gasten naar de op
pervlakte te dwingen. De
vraag lijkt gerechtvaar
digd of effectieve onder-
zeebootbestrijding wel
mogelijk is, of in de Ne
derlandse kustwateren
Noorse en Zweedse toe
standen te verwachten
zijn en wat dan het nut is
van de Orion en de Bre-
guet Atlantique, de Ne
derlandse marinevliegtui
gen die speciaal zijn uitge
rust voor de jacht op on
derzeeërs.
„Het bestrijden van onder
zeeërs is nog steeds een moei
zaam bedrijf, een spel van kat
en muis. Dat is zo op grote
open wateren, zoals de Atlan
tische Oceaan. Maar dat geldt
nog veel meer voor kustwate
ren in het algemeen, die van
Noorwegen, Zweden en Dene
marken heel in het bijzonder",
zegt kapitein ter zee b.d. A.
Lind, die verbonden is aan het
Nederlands Instituut voor In
ternationale Betrekkingen in
Den Haag.
In hoog tempo somt de kapi
tein b.d. de moeilijkheden op
waar de marines van de Scan
dinavische landen bij hun
jacht op „indringers" mee te
kampen hebben. „Op de eerste
plaats is er de melding. Hoe
betrouwbaar is de man of
vrouw die zegt een onderzeeër
te hebben gezien? Wanneer je
dan besluit te zoeken, krijg je
te maken met een aantal ei
genschappen van kustwateren
die de peilingen bemoeilijken.
In Scandinavië vormen de na
tuurlijke omstandigheden een
tweede struikelblok: eilandjes,
fjorden, onregelmatige rotsbo
dem, grote verschillen in wa
terdruk, lagen van koud en
warm en zout en zoet water.
Dat zijn allemaal factoren die
zorgen voor afwijkingen in de
sonarpeilingen en die er toe
leiden dat de vreemde onder
zeeër, ondanks de inzet van
vliegtuigen, schepen en eigen
onderzeeërs, moeilijk wordt
opgemerkt. Dat betekent dus
ook dat hij er vrijwel onge
merkt vandoor kan gaan. In
de uitgestreke wateren van de
Atlantische Oceaan is dat net
even anders. Daar heb je wei
nig vervorming door de bo
dem, wrakken of waterlagen
en betekent een echo van de
sonar vrijwel altijd prijs".
Paars van ademnood
Kapitein b.d. Lind heeft er zo
zijn twijfels over of de Noren
en Zweden inderdaad al die
tijd vreemde onderzeeërs op
het spoor zijn geweest. De
zwakte van onderzeeërs is na
melijk dat ze in normale
gevallen elke zes uur bo
ven water moeten komen om
verse lucht in te nemen. Ze
zijn dan uiterst kwetsbaar. Zo
dra een deel van de onder
zeeër boven de waterspiegel
uitsteekt, kan dit op een radar
scherm worden waargenomen
en is de indringer ontdekt.
„In het uiterste geval kan men
zo'n 72 uur onder blijven,
maar dan komen ze paars van
ademnood naar boven. Van
daar dat ik er zo mijn twijfels
over heb als de jacht op een
onderzeeër langer dan drie da
gen duurt, zonder dat men
hem vindt".
Verder wijst kapitein Lind op
de weloverwogen terminologie
van de onderzeebootbestrij
ders. Wanneer die spreken
over een „mogelijke onder
zeeër" houdt dat niet meer in
dan een vermoeden. De twee-
de stap is de „waarschijnlijke
onderzeeër": men heeft met
luisterapparatuur geruis ge
hoord of luchtbellen en olie
vlekken gezien, die mogelijk
aan de indringer toebehoren.
De derde en laatste fase is de
„zekere onderzeeër", wat bete
kent dat hij aan de oppervlak
te gekomen en gezien is. In
Noorwegen en Zweden is vol
gens Lind vrijwel steeds spra
ke geweest van een „mogelijke
onderzeeër".
Niet geraakt
Zowel Noorwegen als Zweden
hebben de „indringers" meer
dere malen met raketten en
dieptebommen bestookt, overi
gens zonder succes. Hoe kan
dat?, was de vraag aan com
mandeur-vlieger b.d. H. van
der Kop, deskundige op het
terrein van vliegkampschepen
en onderzeebootbestrijding.
Volgens Van der Kop „is het
nooit de bedoeling geweest,
noch van de Zweden, noch
van de Noren, die indringers
te raken".
Wie dieptebommen en raket
ten gebruikt, zo verklaart hij,
geeft een signaal aan het land
van herkomst van de vreemde
onderzeeër dat zijn geduld op
raakt. Maar dat is wel wat an
ders dan het daadwerkelijk
aan de oppervlakte brengen of
het vernietigen van een
vreemde onderzeeër. „In vre
destijd zou dat enorme inter
nationale gevolgen hebben.
Die probeer je koste wat kost
te vermijden. De Noren heb
ben duidelijk hun tanden laten
zien, daar gaat het om".
De commandeur-vlieger b.d. is
dan ook van mening dat de
Noren de ongenode gast na het
uitdelen van de plaagstootjes
en waarschuwingen gewoon
hebben laten vertrekken.
Hij wijst er verder op, dat het
voor de Noren een ondoenlijke
taak is hun hele kustlijn 24
uur per etmaal te controleren
op de aanwezigheid van
vreemde onderzeeërs. „De
Noorse kust is 3.200 kilometer
lang. Zoiets kun je van een
land met 5 miljoen inwoners
toch niet verwachten?".
Noordzee te ondiep
Dan blijft de vraag waarom
nooit vreemde (Russische) on
derzeeërs voor Hoek van Hol
land worden gesignaleerd.
Men mag toch aannemen dat
de Sovjet-Unie niet alleen ge
ïnteresseerd is in de Zweedse
kustverdediging en de Noorse
marinebases, maar ook in Rot
terdam, in geval van oorlog de
pa.
Maar volgens de deskundigen
is de Noordzee, op de vaargeu
len na, te ondiep voor spiona-
ge-onderzeeërs. Volgens de
CDA-Kamerleden Joep de
Boer en Henk Couprie, beiden
ex-marinemannen, kun je in
de Noordzee onder water zó
slecht uit de voeten, dat je
noodgedwongen boven water
moet blijven varen. Van spio
nage is dan geen sprake meer.
Wie meer over Rotterdam wil
weten, zal zijn informatie op
een andere manier (consu
laat?) moeten verzamelen.
Vandaar ook dat de Neder
landse onderzeebootbestrijding
(Orions, Breguets Atlantique,
fregatten en onderzeeërs) zijn
aandacht kan richten op het
door ons land te bewaken oos
telijke deel van de Atlantische
Oceaan, waar niet-NAVO-on-
derzeeërs wel kunnen worden
aangetroffen.
Volgens de deskundigen is er
geen reden ernstig bezorgd te
zijn over de kwaliteit van de
opsporing en bestrijding van
onderzeeboten bij de NAVO.
De Boer en Couprie: „De pro
blemen die er nu zijn, zijn er
altijd al geweest. Eventuele te
genstanders hebben daar trou
wens net zoveel last van als
Couprie wijst er nog met enige
trots op dat de Holland Sig
naal-fabriek in Hengelo mo
menteel „de beste sonar-appa-
ratuur ter wereld" produceert.
„Als alle NAVO-landen die
apparatuur zouden gaan ge
bruiken, zou de kwaliteit van
de onderzeebootbestrijding na
tuurlijk nog verder stijgen".
BRUSSEL De burgemeesters van de 19 Brusselse
gemeenten hebben gisteren unaniem besloten de toe
gang van vreemdelingen te beperken. Zij treden hier
mee in het spoor van hun collega Nols van Schaarbeek,
die al enige tijd geleden de loketten van de burgerlijke
stand sloot voor vreemdelingen.
Nols sloot toen bovendien enkele scholen, die voornamelijk be
zocht worden door kinderen van gastarbeiders. Op andere scho
len in Schaarbeek zullen er met ingang van het nieuwe school
jaar aparte speelplaatsen en deuren komen voor Belgische scho
lieren en voor immigranten.
Met vreemdelingen hebben de Brusselse bestuurders vooral de
burgers uit niet-EG-landen op het oog, met name Turken en
Noordafrikanen, al wordt dat niet met zoveel woorden gezegd In
een verklaring stellen de burgemeesters dat zij vreemdelingen
zullen weigeren indien de getalsverhouding met de oorspronke
lijke bevolking verstoord raakt of als de veiligheid in het ge
drang komt. Met hun actie nemen de burgemeesters een voorr-
schot op een wetsontwerp waarin de immigratie van vreemde
lingen aan banden wordt gelegd.
WASHINGTON Het
Witte Huis heeft gisteren
ongewoon scherp kritiek
geleverd op het besluit
van een Congrescommis
sie geen geld (bijna 60
miljoen gulden) beschik
baar te stellen voor gehei
me acties van de CIA in
Nicaragua. Operaties die,
zo bleek gisteren, veel
verder gaan dan de rege
ring Reagan wil doen ge
loven.
Tot gisteren werd steeds ge
zegd dat de CIA-operaties be
doeld zijn om wapenhulp van
uit Nicaragua aan het verzet in
El Salvador tegen te gaan. Gis
teren zei het Witte Huis dat de
acties ook nodig zijn „voor het
geval Nicaragua andere lan
den binnen valt". Waarom
dergelijke hulp niet binnen de
officiële militaire hulp wordt
gegeven, wilde men niet zeg
gen. Later ging president
Reagan nog een stap verder
toen hij de legitimiteit van de
Sandinistische regering in
twijfel trok. Hij noemde de
door de CIA gesteunde aan
hangers van ex-dictator Somo-
za „vrijheidsstrijders" en
maakte een scherp onder
scheid tussen hen en het ver
zet in El Salvador. „Daar zijn
het guerrillastrijders, die vech
ten voor een beperking van de
vrijheid". President Reagan
zei voorstander te zijn van
openlijke steun aan de „vrij
heidstrijders" in Nicaragua,
maar niet als het Congres aan
die hulp beperkingen ver
bindt.
HULPGEROEP GEFOLTERDE
GEVANGENE OP DE RADIO
BRASILIA In de Braziliaanse stad Porto Alegre heeft een ra
dio-uitzending waarin het hulpgeroep van een gemartelde ge
vangene te horen was, veel opzien gebaard. De maker van de
uitzending was de journalist Flavio Alcarez, die een gevangenis
straf uitzit, maar zijn journalistieke werk in de gevangenis mag
voortzetten. Zo maakt hij dagelijks een uitzending voor een
plaatselijk radiostation. Met zijn bandrecorder registreerde hij
hoe een gevangene om hulp vroeg en smeekte niet langer gesla
gen te worden. Bovendien zijn op de band de bedreigingen van
drie gevangenbewaarders te beluisteren. De gouverneur van de
staat Rio Grande do Sul heeft een onderzoek naar de folteringen
Barricade
in vlammen
In het centrum van Lyon rij
den belangstellenden op
brommers en scoooters
langs een brandende barrica
de. In Lyon kwam het giste
ren, net als eerder in andere
Franse steden, tot felle bot
singen tussen de ai twee
maanden stakende medische
studenten en de politie. Bij
de gevechten raakten vier
studenten gewond, werden
vernielingen aangericht en
gingen de barricades in
vlammen op.
(Van onze correspondent Ge
rard Kessels)
BONN De Duitse rege
ring van christen-demo
craten en liberalen blijft
vasthouden aan het ge
bruik en de verdere ont
wikkeling van kernener
gie. Voor het opslaan van
het radio-actieve afval
dient snel een oplossing
gevonden te worden.
Dat heeft de Bondskanselier
Kohl (CDU) gisteren in zijn
regeringsverklaring gezegd.
Bij het vreedzame gebruik van
kernenergie hebben wij een
hoge mate van veiligheid be
reikt. Wij kunnen deze milieu
vriendelijke energiebron niet
missen!, aldus de bondskanse
lier in zijn verklaring, waarin
hij de hoofdlijnen van het re
geringsbeleid voor de komen
de vier jaar uiteen zette.
Kohl signaleerde dat het her
stel van de economie is begon
nen, al zal de werkloosheid
nog blijven stijgen. In Duits
land zijn momenteel ruim 2,2
miljoen mensenwerkloos. De
kanseli'er zei dat zijn regering
„minder staat en meer particu
lier initiatief wil".
Door middel van forse bezui
nigingen willen de christen
democraten en liberalen de
overheidstekorten de komen
de jaren terugdringen. In een
strakke bezuinigingspolitiek
ziet Kohl meer mogelijkheden
voor een herstel van de econo
mie dan in werkgelegenheids
programma's. Uithalend naar
de vorige regering van socia
listen zei hij: „Zogenaamde
werkgelegenheidsprogramma's
hebben miljarden opgeslokt,
zonder dat ze de stijging van
de werkloosheid hebben kun
nen afremmen!".
Op het terrein van vrede en-
veiligheid blijft de Bondsrepu
bliek vast verankerd in de
NAVO. Kohl ging vierkant
achter de plaatsing van Ame
rikaanse kruis- en Pershingra-
ketten, als Moskou het Westen
nij de onderhandelingen in
Genève niet ver genoeg tege
moet komt.
Tijdens de toespraak van Kohl
deed zich een incident voor.
Petra Kelly en Gaby Gott-
wald, afgevaardigden van de
alternatieve Groenen, ontrol
den naast het spreekgestoelte
een groot rood spandoek. De
tekst hekelde de steun van
Kohl voor de rol van de Vere
nigde Staten in Nicaragua.
Nog voor iedereen de tekst
had kunnen lezen, nam perso
neel van de
spandoek in beslag.
RUITENHEER
Kohl op 4 juli naar Andropov
BONN De Westduitse Bondskanselier Helmut Kohl gaat op 4
juli op bezoek bij de Russische leider Joeri Andropov. Hij acht
een persoonlijke kennismaking met de nieuwe Sovjet-leiding
van belang, zo zei hij gisteren. „Als wij blijk geven van goede
wil, kunnen we een uitgebreide samenwerking tegemoet zien op
het gebied van de politiek, economie, wetenschap en cultuur".
Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags
tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071-122248 en uw krant
wordt nog dezelfde avond nabezorgd.
FRANKRIJK:
PARIJS, WASHINGTON
Frankrijk blijft bij het stand
punt dat de onafhankelijke
Franse kernmacht geen rol
mag spelen bij de onderhande
lingen tussen de VS en de
Sovjet-Unie in Genève, zoals
het laatste land in zijn jongste
voorstellen heeft geëist.
Frankrijk „is geen gespreks
partner" in Genève en be
schikt alleen over strategische
kernraketten, terwijl de on
derhandelingen in Genève
gaan over de beperking van
kernraketten voor de middel
lange afstand, aldus de Franse
regering.
De Britse minister zei op de eis
van Moskou om de Britse en
Franse kernmacht mee te tel
len in Genève dat wanneer
dat gebeurt de Sovjet-Unie het
monopolie krijgt over de te
land gestationeerde kernraket
ten in Europa.
De Amerikaanse minister van
defensie Weinberger noemde
het jongste voorstel van de
Russische partijleider Andro
pov om van een gelijk aantal
kernkoppen uit te gaan „be
moedigend en een wijziging
van vroegere standpunten".
Ook president Reagan zei „be
moedigd" te zijn. De Westduit
se bondskanselier Kohl heeft
gisteren verklaard dat het
Russische aanbod over nucle
aire gelijkwaardigheid aan
toont dat de Sovjet-Unie „nog
niet het laatste woord heeft
gesprokén over het Ameri
kaanse voorstel om tot een in
terimakkoord te komen. Begin
vorige maand had de Sovjet-
Unie een dergelijk Ameri
kaans voorstel om tot een be
perking van het aantal raket
ten te komen, nog verworpen.
ADVERTENTIE
Spinchrysanten,
per bos
Tuingeraniums,
per stuk 2.75
Lange rozen,
rood of rose, per bos
Fresia's,
per bos a®®
Begonia's of potchrysanten,
in verschillende kleuren, 1 /N
a®« 3 stuks ISJr
per stuk 3.95
Babyrozen, diverse kleuren,
7 stuks,'per bos a«®
Fleurig Moederdagboeket, QC
per bos 3®® O.vJÜ
Stephanotus,
per stuk ®s®
Bakje met 3 plantjes,
fleurig opgemaakt
Alle bloemen
cn planten zolang
dc voorraad strekt.
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
