TAFEL Amerikaanse bisschoppen beslissen over „freeze £eidóe<3otittt/n 8TU71 kerk wereld ACHTERGROND £ctdóe Soman t ZATERDAG 30 APRIL 1983 PAGIf SPANNENDE CONFERENTIE IN CHICAGO 99 In Amerika's op een na grootste stad, Chicago, komen maandag en dins dag alle 285 rooms-katho- lieke bisschoppen van de VS bijeen om een defini tief standpunt te bepalen over kernwapens en de manier om daarvan af te komen, aldus meldt onze correspondent in Was hington, Mare de Co- ninck. Kort nadat de Westduitse bis schoppen zich over dat onder werp hebben uitgesproken en niet lang voordat hun Neder landse collega'shetzelfde zul len doen, zijn het in de super- atoommacht Amerika nu de eigen Amerikaanse kerklei ders die een oordeel zullen vellen over de morele (on)aan- vaarbaarheid van een politie ke hoeksteen van de VS: het nucleaire vernietigingsarse naal. Meer dan in welk ander westers land ook, vormen uit spraken terzake van de Ame rikaanse bisschoppen, onver mijdelijk een zwaar politiek geladen stellingname. Die lading heeft al twee jaar lang haar schaduwen vooruit geworpen. De bisschoppen zul len zich in Chicago zetten aan de vaststelling van een derde ontwerptekst (van 110 pagi na's) van een brief aan de Amerikaanse gelovigen, nadat sedert begin 1981 twee eerdere ontwerpen ingrijpend waren herschreven. Druk van alle kanten, van vredesbewegin gen tot het Pentagon (het Amerikaanse ministerie van defensie) en het Witte Huis, zorgde ervoor, dat kardinaal Jo Bernardin van Chicago voorzitter van de tekstcommis sie voortdurend het ont- werp-standpunt moest blijven wijzigen en-of nuanceren. Wat de voorgeschiedenis van de bisschoppenconferentie van Chicago zo belangwekkend maakt is de schoksgewijze koersverandering, die zich daarin heeft afgetekend. In de eerste conceptbrief aan de 55 miljoen Amerikaanse rooms- katholieken hielden de bis schoppelijke tekstschrijvers zich met algemene verklarin gen over de onmenselijkheid van kernwapens nog buiten alle concrete en actuele poli tieke kwesties van ontwape ningsstrategieën en de ontwik keling van nieuwe typen kernwapens. Maar dank zij intensieve po gingen van vooral de Ameri kaanse „freeze-beweging" om de bisschoppen aan hun kant te krijgen, bleek de tweede ontwerpbrief van de 55-jarige kardinaal Bernardin (die in de VS wel eens wordt getipt als de eerste Amerikaan die paus zal worden) plotseling allerlei radikale vredesboodschappen te bevatten. De „hardste" daarvan was dat de Amerikaanse r. k. kerkpro vincie de Amerikaanse rege ring opriep om met de Sovjet- Unie een „onmiddellijke stop zetting van het testen, ver vaardigen en installeren van alle kernwapens" overeen te komen. Die formulering was vrijwel gelijk aan de „bevrie zingsresolutie" zoals die door leden van de democratische oppositiepartij in het parle ment is ingediend en waarte gen zich republikeins presi dent Ronald Reagan nog altijd krachtig verzet, omdat een „freeze" de V.S. zouden opslui ten in een nucleaire achter stand jegens de Sovjet-Unie. Verder zouden de bisschoppen elk gebruik van nucleaire wa pens gaan veroordelen en hun regering oproepen om de plechtige verklaring af te leg gen, dat de VS nooit als eer sten een kernwapen zullen in zetten. Tegen die herderlijke tekst is felle actie ondernomen door het Witte Huis zelve. In op dracht van president Reagan schreven diens militaire veiligheidsadviseur William Clark en defensieminister Cas Weinberger gespierde brieven naar mgr. Bernardin, die door beide heren ook op het Witte Huis ontboden werd voor een les in wereldpolitiek. Niet alleen de Amerikaanse regering, ook het Vaticaan greep in. Paus Johannes Pau- lus belegde in januari een con ferentie in Rome met Bernar din en diens minder radicale collega's uit Frankrijk en West-Duitsland. De paus, die zelf tijdens zijn speech in 1982 voor de Verenigde Natiès in New York de nucleaire af schrikking moreel aanvaard baar (mits als stap naar ontwa pening) had genoemd, gaf daar een bevel, dat omschreven kan worden als: De kerk is te gen kernoorlog, maar wij tre den niet in details welke al leen maar tot conflicten bin nen de kerk kunnen leiden". Spannend De bevelen zijn opgevolgd. In zijn derde en laatste ontwerp brief heeft Bernardin het woord „stopzetting" in het be vriezingshoofdstuk vervangen door „beteugeling", hetgeen Reagans (en Andropovs) beleid om tegelijk nieuwe wapens te produceren en over verminde ringen te onderhandelen, niet meer in de weg staat. Aan de andere „hete punten" is nuan cerende taal toegevoegd. Zo erkent de tekst nu, dat een verklaring om niet als eerste kernwapens in te zetten, de kans op het beginnen (door de vijand) van een kernoorlog ook zou kunnen vergroten. En tevens wordt erkend, dat het standpunt dat kernwapens nooit tegen bevolkingscentra mogen worden ingezet, in de praktijk heel betrekkelijk is, omdat „ons is gezegd, dat het Amerikaanse nucleaire be schikkingsplan alleen al in de stad Moskou zestig militaire doelen heeft". Ook de afwijzing in het tweede concept van de nieuwe Amerikaanse tienkop pige intercontinentale MX-ra- ketten is door kardinaal Ber nardin geschrapt. Woordvoer ders van president Reagan hebben hun tevredenheid uit gesproken over het bijgestelde ontwerp-schrijven aan de Amerikaanse katholieken. De spannende onzekerheid is nu of een meerderheid van de 285 Amerikaanse bisschoppen er in Chicago in zullen slagen om de teksten weer aan te scherpen en daarmee officieel stelling te nemen tegen het Witte Huis en het Vaticaan. Voorzitter Randall Kehler van de Amerikaanse freeze-bewe ging heeft goede hoop, dat de bisschoppen-conferentie „de brief die niets aan de huidige bewapeningswedloop zal ver anderen, omdat alle regerings leiders in Oost en West ermee kunnen instemmen", op we zenlijke punten zal herschrij ven. De bevriezingsadvocaten zou den zo'n opsteker wel kunnen gebruiken, want in het Ameri kaanse parlement dreigt de geest van de freeze-resolutie eveneens ten onder te gaan in een eindeloos aanslepend de bat over punten en komma's en over wollige teksten die re publikeinse tegenstanders aan de resolutie willen toevoegen. De stemming in het Huis van Afgevaardigden over een „on middellijke bevriezing van alle produktie en installatie van kernwapens in Oost en West" is nu voorzien voor komende woensdag, één dag nadat de Amerikaanse bisschoppen zul len hebben geoordeeld. Gereformeerde synode Dokkum voor bijna de helft nieuw De nieuwe generale sy node van de Gerefor meerde Kerken in Ne derland, die op 10 mei in Dokkum begint, zal voor bijna de helft bestaan uit ambtsdragers die niet eerder werden afgevaar digd. Van de 73 afgevaardigden zijn er 35 nieuw. De gemid delde leeftijd is 51 jaar en die verschilt nauwelijks van die van voorgaande synoden. Het aantal vrouwen, vijftien, zal in Dokkum kleiner zijn dan bij de vorige synode die in Bentheim is gehouden; toen waren er twintig. Onder de vervangers zijn vijftien vrou wen. Voor het eerst wordt een vrouwelijke predikant lid van de synode. De Gerefor meerde Kerken tellen er in middels 43. Het betreft me vrouw drs. F. Smit-Kruize (27) uit Breezand, die evenals haar echtgenoot predikant is van de kerk van Anna Pau- lowna. Zij is tevens het jong ste lid van de synode van Dokkum. Onder de ouderlin gen en diakenen is het me rendeel niet actief in een be taalde werkkring. Wat het (vroegere) werk betreft is (semi)overheidspersoneel, sa men met mensen die in het eigen huishouden werken, het best vertegenwoordigd. Daarna volgen handel, dienstverlening en industrie. Er komen liefst acht (ex)di- recteuren. In Dokkum zal wegens het aftreden van ds. A. C. Hof land uit Delft een nieuwe praeses moeten worden geko zen. De andere leden van het moderamen (synodebestuur) zijn wel opnieuw afgevaar digd, te weten mevrouw mr. E. Eikerbout uit Rotterdam, dr. H. J. Kouwenhoven uit Vlaardingen en ds. P. Schra- vendeel uit Ferwerd. Kardinaal Hume maant mgr. Bruce Kent tot voorzichtigheid in vredesbeweging CND Mgr. Bruce Kent, de alge meen secretaris van de Engelse vredesbeweging CND (Campaign for Nu clear Disarmament), moet volgens zijn bisschop, kardinaal Basil Hume, zijn functie neerleggen, als het CND zich duidelij ker politiek gaat opstel len. De kardinaal heeft mgr. Kent onlangs op nieuw toestemming gege ven zijn functie uit te oe fenen, maar hem daarbij wel laten weten, dat hij twijfels heeft bij de koers van het CND en dat hij de situatie nauwlettend blijft volgen. Kardinaal Hume heeft dit ge schreven aan mensen die bij hem hadden geklaagd over de betrokkenheid van mgr. Kent bij het CND. De kardinaal wijst er in zijn brief op, dat de r. k. kerk de plicht heeft zich vanuit de christelijke ethiek bezig te houden met proble men van oorlog en vrede. Hij ontzegt individuele katholie ken, met of zonder priester wijding, geenszins het recht openlijk in de vredesbewe ging actief te zijn. Maar zou den de politieke aspecten in het werk van het CND zich verder ontwikkelen en over heersend worden, dan zou het voor een priester moeilijk worden een leidinggevende functie binnen de vredesbe weging te vërvullen. Zo'n functie zou dan beter door een leek uitgeoefend kunnen worden, aldus kardinaal Hume in zijn brief. Mgr. Kent, die vroeger vice-voor- zitter van de internationale r. k. vredesbeweging Pax Chris- ti is geweest, heeft geweigerd commentaar te leveren op de brief van kardinaal Hume. „Ik heb zijn brief ontvangen en ben mijn gedachten aan het vormen", zo zei hij. Hobbels voor het kabinet Het kabinet-Lubbers is nu ruim een half jaar aan de ang »nd ree ilor en het heeft in die tijd aardig wat werk verzet. De bijn 1 „no nonsense kabinet", die de ploeg van Lubbers van het el gin af aan heeft meegekregen, is door niemand echt be: 'an den. Dat wijst erop dat het kabinet in het algemeen in ,ar€ daad wordt ervaren als een groep hard werkende men g r Maar langzamerhand rijst wel de vraag of dat zo zal kun ajj blijven. Het is een ervaringsfeit, dat een kabinet vooral in zijn ste periode het meeste werk verzet. Daarna treedt dik een soort politieke verlamming op. Lubbers loopt het ri dat dit verschijnsel zich bij zijn kabinetsploeg wel erg v zal voordoen. De eerste verschijnselen zijn er reeds. ithe Dat is in de eerste plaats een gevolg van het optreden VVD-fractievoorzitter Nijpels. Zijn chaotische polit sprongen hebben binnen de coalitie onmiskenbaar enig lies aan elasticiteit veroorzaakt. In de tweede plaats zijn e perikelen rondom de voorjaarsnota, die enigszins remra op de voortgang van het kabinetsbeleid hebben gewerkt ministers kwamen niet meer zo vanzelfsprekend en op zakelijke „no nonsense"-manier tot besluiten, zoals dat ii voorafgaande maanden het geval is geweest. En in de d< plaats is er de recente uitspraak van CDA-fractieleider Vries, dat het regeerakkoord maar op de helling moet on het economisch achterhaald is. Zo'n uitspraak van een langrijke politieke voorman kan het effect krijgen van pleidooi om met de politieke afspraken maar eens heler EU van voren af aan te beginnen. Als dat gaat gebeuren dan het kabinet-Lubbers voor de res,t van de regeerperiode actief beleid wel vergeten. BOVENDIEN moet het kabinet nog voor de zomervaka een paar politieke hobbels nemen. Bijvoorbeeld de mediai rer van minister Brinkman, waar de VVD nu reeds lawaai maakt. Ook het beleid ten aanzien van Zuid-Afrika zal een stevig probleem vormen voor Lubbers, omdat over vraag of er al dan niet boycotmaatregelen tegen het apBt heidsregiem genomen moeten worden, een deel van CDA-fractie lijnrecht staat tegenover minister Van Broek van Buitenlandse Zaken. In de komende zomer moet het kabinet het ook nog zien te worden over de begroting voor 1984. Dat wordt krachtproef waarbij de discussies over de voorjaarsnota meer dan kaboutertaai zullen zijn. Bij al deze problei voegt zich dan ook nog eens de noodzaak voorbereidinge treffen voor de definitieve besluitvorming over de plaat van kruisraketten in Nederland. Die beslissing moet ook ïter ar dit jaar vallen. Jide "ij De politieke vooruitzichten zijn dus bepaald niet rooskj rig. Het is te hopen dat premier Lubbers bij de werkzaarr den van zijn kabinetsploeg de vaart erin weet te houden, dra er langer dart strikt noodzakelijk gewikt en gewoker wordt, loopt het kabinet het risico dat alle problemen ziel elkaar stapelen. Als Lubbers verder wil regeren eni lijkt ons gezien zijn daadkracht zeker in het landsbelang dan zal hij er de komende twee, drie maanden stevig te| j°d°' aan moeten. Van zijn leiderschap zal veel afhangen. De oor nier waarop hij het kabinet tot nu toe heeft geleid geeft oon trouwen. In het volgend half jaar zal hij het echter zeker makkelijk krijgen. 'ük 'Vi Griekse kip in wijnsaus met komkommer en rijst hopjespudding Nodig voor twee personen: 2 kippepoten, zout, peper, 2 lepels (olijf)olie, knoflook, 1 dl water, 1 dl droge witte wijn (bijv een Griekse of Luxemburgse), laurier blad, saffraan (eventueel koenjit), dragon, mespunt suiker, sla-uitjes, 8 g bloem, paar lepels citroen sap, aroma, peterselie; Komkommer, zout, peper, azijn, olie, 2 lepels olijven; 250 g droogkokende rijst, 4,5 dl water, zout; 3,5 dl melk, 3 cm vanilles- tok, 75 g suiker, 4,5 blaadje gelantine, 0,5 dl slagroom, 1 volle theelepel, oploskof- fie. 0,5 dl slagroom, 12 g bas terdsuiker. Wrijf de kippepoten in met zout en peper en bak ze in hete olie bruin. Temper het vuur sterk, bak de geperste knoflook kort mee en doe er water bij met wijn, laurier blad, safraan, dragon en sui ker. Stoof de kip mals in onge veer drie kwartier. Leg de po ten in een warme schaal. Roer de kleingesneden sla-uit jes door de jus en bind die met bloem. Maak de saus op smaak met citroensap en aroma en Schenk haar over de kip. Stooi er fijngeknipte peterselie over. Garneer de aangemaakte komkommer met olijven. Maak de pudding ongeveer een halve dag tevoren, zodat hij kan opstijven. Trek het opengesneden vanillestokje tïen minuten af in de melk. Laat de isuiker in een droge braadpan smelten en bruin worden, doe er een lepel koud water bij als de helft van de suiker bruist en vervolgens de hete melk. Wacht tot de kara mel opgelost is en roer er van het vuur de geweekte gelanti ne door. Voeg slagroom en op loskof f ie toe, laat het mengsel gelei-achtig worden en schenk het in een natgemaakte vorm. Keer de pudding kort voor de maaltijd en garneer hem met stijfgeslagen slagroom. Menu tip voor maandag: verse worst met stamppot rauwe raapstelen yoghurtvla. JEANNE LEIDEN: O.L.Vr. Hemelvaart: za. 19.00 euch.viering, zo. 09.30, 11.00 mmv dames- en herenkoor. H. Leonardos: za. 19.00 jongerenvie ring; zo. 09.00 euch.viering, 10.45 hoogmis. H. Middelares: za. 19.00; zo. 9.30 ge zongen viering, 11.30. H. Lodewijk: za. 19.00, zo. 8.30, 10.00 hoogmis, 11.30, 18.00, 19.00 Lol. St. Anthonius van Padua: za. 19.00 euch., zo. 9.30 en 11.30 euch. H. Petrus: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30 hoogmis, 12.00. O.L.Vr. Onbev. Ontv.: za. 19.00; zo. 9.30, 10.45 hoogmis, 12.15. Oud Katholieke Kerk: zo. 10.00. AARLANDERVEEN: za. 19.00; zo, 10.30 hoogmis. AARDAM: za. géén; zo. 9.00 hoogmis, 12.00. ALPHEN AAN DEN RIJN: H. Pius: za. 19.00; zo. 9.00,-10.30 hoogmis. H. Bonifatius: za. 19.00; zo. 9.45 hoogmis, 11.30. De Heilige Geest: za. 19.00; zo. 9.30 en 11.00. BOSKOOP: za. 17.30 „De Stek"; 19.00 in kerk; zo. 9.30 en 11.00. HA2ERSWOUDE DORP: za. 19.00 met orgel; zo. 9.30 hoogmis; 11.30 wisselend van opzet. HAZERSWOUDE-RIJNDIJK: za. géén, zo. 10.00. Dep. Het Anker: za. 19.00; zo. 8.45 en 11.15. HILLEGOM: St. Jozef: za. 19.00 met Ned. liederen; zo. 10.00 gezinsmis (kinderkoor), 11.30 Ned. liederen. HILLEGOM: H. Martinus: za. 19.00; zo. 9.00 en 11.00. HOOGMADE: za. 19.00; zo. 10.00. KATWIJK A.D. RIJN: za. 19.00 euch .viering met zang; zo. 9.30 hoogmis, 11.15 met zang. Dep. Rijnsburg: za, gebeds- en communieviering; zo. 10.30 met zang. (Buiten) KAAG/ABBENES: za. 19.00; zo. 10.00. LANGERAAR: za. 19.00; zo. 9.30 en 11.30. LEIDERDORP (H. Menswording): za. 19.00; zo. 9.00. 10.30, 12.00. LEIMUIDEN: za. 19.00; zo. 7.30, 9.30, 11.15. LISSE: Agathakerk: za. 19.00 euch.; zo. 10.00 en 11.30 (klnderneven- dienst). Dep. Poelpolder: za. 19.00 euch., zo. 9 en 11.30 euch.viering. Mariakerk. za. 19.00; zo. 8.30, 10.00 hoogmis, 11.45. H.H. Engelbewaarders (Beekbrug): za. 19.00; zo. 9.30 hoogmis. 11.00 en 17.45. NIEUWKOOP: za. 19.00; zo. 9.00 hoogmis. 10.45. NIEUWVEEN: za. 19.00; zo. 9.00. 11.00. NIEUW-VENNEP: za. 19.00 avondmis; zo. 10.00 hoogmis. NOORDEN: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30 hoogmis. NOORDWIJK-BINNEN: za. 16.00 In Kerkhofkapel; 19.00 in de kerk; zo. 8.00, 10.00 hoogmis, 11.30. NOORDWIJK AAN ZEE: za. 19.00 euch.; zo. 9.30 hoogmis. 11.00 euch. NOORDWIJKERHOUT: St. Victor: za. 19.00 met koorzang; zo. 9.30 hoog mis. 11.00 mis met samenzang. St. Jozef: za. 19.00; zo. 10.00 en 11.30. OEGSTGEEST: St. Willibrord: za. 19.00; zo. 9.00 en 10.30. OUD-ADE: za. 19.00 avondmis: zo. 8.30 hoogmis. 10.30 gezinsmis. OUDE-WETERING: za. 19.00 avond mis; zo. 9.30 en 11.30. ROELOFARENDSVEEN: Marlapre- sentatie: za. 19.00; zo. 9.00 en 11.00. Petrusbanden: za 19.00 avondmis; zo. 9.30 hoogmis. 11.30. RIJPWETERING: za. 19.00 avondmis; zo. 7.30, 9.00 hoogmis (herenkoor), 10.30 mis. SASSENHEIM: za. 19.00 euch.; zo. 9.30 hoogmis, 11.00 euch. STOMPWIJK: za. 19.30 met zang (laatste zaterdag v.d. maand thema viering), zo. 9.30 hoogmis. 11.00, 18.00. VOORHOUT: za. 19.00; zo. 9.00 hoogmis, 10.30, 11.45. VOORSCHOTEN: St. Laurentius: za. 19.00; zo. 11.30. Moeder Gods: za. 19.00; zo. 10.00. WARMOND: za. 19.00; zo. 8.30, 10.00 hoogmis, 11.30. WOUBRUGGE: za. 19.00; zo. 10.00. ZEVENHOVEN: za. 19.00; ZO. 9.00 hoogmis, 10.45. ZOETERWOUDE-RIJNDIJK: Meer burgparochie: za. 19.00 met wisselen de koren; zo. 10.00 hoogmis met wis selende koren, 11.30 met orgel en Ned. liederen. ZOETERWOUDE: St. Jan: za. géér opgave; zo. 9.30 hoogmis, 11.00. Chr Dienaarkerk: za. 19.00 met zang; zo. 10.00 hoogmis. DE ZILK (Noordwijkerhout): H. Hart- kerk: za. 19.00; zo. 10.00 hoogmis 11.30. predikbeurten STAD LEIDEN: Herv. Gemeente: Hoogl. kerk: 10 u ds. E. M. Pannekoek bed. H.D.; 11.45 u. Ouc. Studentendienst. Marekerk 10 u. ds. A. J. de Jong, 17 u. ds. Oor schot, Lunterens. Maranathakerk: 1C u. ds. R. J. Kooistra. Regenboog 9.30 u. ds. H. J. van Leeuwen (doop feest), 11.45 u. Ds. H. J. van Leeuwer, en Pastoor J. A. van Well. Bethlehem- kerk: 9 u. ds. L. C. Rietveld. 10.30 u. Ds. H. E. Sterringa. Vredeskerk 10 u. ds. S. T. de Mey-Meulendijk. Eglise Wallone: 10.30 u. pasteur D. Ribs. Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. ds. G. E. Bakker. Diaconessenhuis: 10.30 u. ds. H. B. van 't Hof. Jeugdkapeldiensten: Molenwijk 11.30 u. J. P. Karstens. Bevrijd.: 10.30 u. Geref. Kerken en andere kerken Stad Leiden: Zuiderkerk: 10 u. ds. A. Keyser, Utrecht. Petrakerk: 10 u. ds. P. A. v.d. Horst, Katwijk. Oude Vest: 10 u. ds. K. Vegter, Oegstgeest; 17 u. Ds. Rietveld. Maranathakerk: 10 u. ds. R. J. Kooistra. Bevrijdingskerk: 9 u. ds. Rietveld. Bejaardenhuis Groenho ven: 10 u. ds. H. J. Hemmes, Oegst geest. Merenwijk aula Valkenpad 9.30 en 11 u. Eucharistie/Avondmaal. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u. Dienst des Woords. Geref. Kerk VrIJg.: 10 Leesdienst; 15 u. ds. C. de Putter. Doopegez./Rem.kerfc: 10 u. Prof. Dr. A. F. de Jong, Bussum. Bapt.gem.: 10.00 u. Dienst des Woords. Ev. Luth. Kerk: 10.15 u. A. K. v.d. Mey. Nieuw Apost. Kerk: diensten 9.30 u. en 16 u. Ev. Chr. Gemeenschap: 10 u. evang. Dikkes. Leger des Heils: 10 en 19 u. Samenkomsten. Zevende- - Dag-Adventisten: 11 u. ds. Bouwer. Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 19 u. dhr. Zijlstra. Zendingsgroep „Je- ruel": samenkomst 17 u. Pinksterge meente, Oude Vest 13: 10 u. Dienst des Woords.evang. Rietkerk. AARLANDERVEEN: Herv. Gemeente: 10 u. ds. v.d. Broeck; 19 u. ds. M. Hanemaayer. Geref. Kerk: 10 u. ds. M. H. van Es, Zwanenburg; 18.30 u. Ds. v.d. Bos Chr. Geref. Kerk: 9.30 u. Kand. J. W. Wüllschleger; 17 u. ds. Van Sorge. TER AAR: Herv. Genu 9.30 u. ds. Klelder, Via- nen; 18.30 u. ds. KI. Kranenburg. Ge ref. Kerk: 9.30 u. en 18.30 u. Dienst des Woords. ABBENES: Herv. Genu 9.30 u. en 18.30 u. ds. Bergsma. ALPHEN a/d RIJN: Herv. Gem.: Opstandlngskerk 9.30 u. ds. v.d. Heiden, 17 u. ds. Propering. Adventskerk: 9.30 u. ds. De Jonge. 18.30 u. ds. v.d. Heiden. Kruiskerk: 9.30 u. ds. De Vree. Geref. Kerk Ma ranathakerk: 9.30 u. drs. J. Vree. 18.30 u. ds. Stolk. Salvatorkerk: 9.30 u. ds. Stolk, 17 u. ds. Van Popering Jeugddienst. Baptistengemeente: 10 u. en 18.30 u. ds. Koekoek m.m.v. Le ger des Heils. Leger dee Heils: 10 u. en 19.30 u. Samenkomsten. Volle Evangelie Gemeente: 10 u. Hr. v.d. Horn. ALPHEN-NOORD (Herv^Geref. dien sten): Goede Herder: 10 u. ds. Verkeuk, 18.30 u. ds. Oosthoek. De Bron: 9 u. ds. Nieuwenhuis, 18.30 u. ds. Verheul. Ashramcollege: 10 u. ds. Mulder. Al- banianae: 10 u. ds. Moll. ALPHEN-NOORD (Herv. Gem.): Sionskerk: 9.30 u. ds Ouwendijk, 18.30 u. ds. Geluk. Oudhóornseweg: 10 u. ds. Oort. BODEGRAVEN: Herv. Gem.: Dorpskerk: 9.30 u. ds. Wieman H.D.; 18.30 u. ds. Slrag. Sal vatorkerk: 9.30 u. ds. Richter H.D.; 18.30 u. ds. v.d. Hoef. Bethlehem- kerk: 9.30 u. ds. v.d. Hoef H.D.; 18.30 u. ds. Wieman. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Elderman; 18.30 u. Kand. Lam- BoSkoOP: Herv. Gem.: Dorpskerk 9.30 u. dr. Vlasbom, 18.30 u. ds. Ouwendijk. De Stek (HervJGeref.): 9.30 u. ds. van 't Hoff. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Ver doorn. 17 u. ds. van 't Hoff. Chr. Ge ref. Kerk: 9.30 en 17 u. Kand. Aar- HAZERSWOUDE: Herv. Genu 9.30 u. ds. Lefeber; 18.30 u. ds. De Graaf. Geref. Kerk: 10 en 17 u. Dienst des Woords. HOOGMADE: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. v.d. Hoek, Af- scheidsdienst. DE KAAG: Herv. Gem.: 10 u. ds. Kolkman. KATWIJK a/d RIJN: Herv. Gem.: Dorpskerk, 9.30 u. ds. Aarents H.D.. 18.30 u. ds. Gebraad. Ontmootlngskerk: 10 u. ds. Gebraad H.D.; 18.30 u. ds. Aarents. KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem.: Nieuwe Kerk: 10 u. ds. Van Roon H.D.; 18 u. ds. Visser. Oude Kerk: 10 u. ds. De Jong H.D., 18 u. ds. Schuurman. Ichthuskerk: 10 u. ds. v. Sliedregt H.D., 17 u. ds. Ju- kema. Pniëlkerk: 9.30 u. ds. Schuur man H.D.. 18 u. ds. De Jong. Beste- vaer Mavo: 10 u. ds. Vroegindewey. Overduinkapel: 14.15 u. ds. Baan. Geref. Kerk: Open Hof, 9.30 u. ds. v.d. Veen, 17 u. ds. Veenstra. Trlump- hator: 9.30 u. ds. Bohlmeyer, 17 u. ds. Meijerlng. Vredeskerk: 9.30 u. ds. Meijering. 17 u. ds. v.d. Steen. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u. ds. Slagboom. KOUDEKERL a/d RIJN: Herv. Gem.: 10 u. ds. Bade. 19 u. Kanselruil. Geref. Kerk: 10 u. ds. La-' pré, 19 u. ds. v.d. Velde, Gez. Jeugdd. LEIDERDORP (Herv./Geref. dien eten): Dorpskerk: 10 u. ds. Stegeman, 18.30 u. Jongerendienst. Hoofdstraat: 10 u. ds. Westra-Franke. Schepplngskerk: 9 en 10.30 u. ds. v.d. Born. LEIMUIDEN: Herv. Genu 9.30 u. ds. Slerat. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Gesink. 19 u. ds. Czlria, Rijnsburg. LISSE: Herv. Gem.: Dorpskerk 10 u. d6. Ha nemaayer. 19 u. ds. De Gelder. Pau- luskerk: 10 u. ds, De Gelder. Geref. Kerk: 10 en 19 u. ds. Boswijk. Chr. Geref. Kerk: 10 en 16.30 u. ds. Van Dijken. Geref. Gemeente: 10 en 16 u. ds. Leesdiensten. Geref. Kerk Vrijg. (Pr.etr.): 8.45 u. en 17 u. ds. De Put ter. Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 9.30 u. en 17 u. Hr. Van Dam. NIEUWKOOP: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. Bronsgeest, 18.30 u. Jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30 u. Prol. Mulder, 18.30 u. ds. Hiensch. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u. Dienst des Woords. 14.15 u. ds. NIEUWVEEN: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. Molenaar, 19 u. ds. Teygeler. NIEUW-VENNEP: Herv. Gem.: 9.30 en 17 u. Dienst des Woords. Geref. Kerken: 9.30 u. en 18.30 u. ds. Wijmenga. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 u. ds. Visser. NOORDWIJK: Herv. Genu Grote kerk: 10 u. ds. v.d. Lee H.D., 19 u. ds. Elgersma. Kerk aan Zee: 10 u. ds. Keuning H.D., 19 u. ,ds. v.d. Lee. De Rank: 10 u. ds. Van Eyk. 17 u. ds. Van Meieren. Grote Kerk:-. Geref. Kerk Hoofdstr.kerk (Buurtkerk) 10 u. ds. Elgersma. 19 u. ds. v.d. ds. 19 u. ds. v.d. Lee. Vinke- laan: 9.30 u. ds. Bosman. Stichtings- kerk: 11 u. ds. Bosman. Sole Mio: 9 u. ds. Bouma. NOORDWIJKERHOUT: Herv. Gem.: 10 u. ds. 't Hooft. OEGSTGEEST (HervVGeref. dien sten) Maurltslaan: 10 u., Groene Kerkje: 11 u., Pauluskerk: 9.30 u., Gem. cen trum: 10.30 u., Endegeest: 9.30 u., Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. Diacones- senhuis: 10.30 u. Varv Wyckersloot: 16 u. Ned. Geref. kerk: 8.45 en 16 u ds. De Lange. Themadienst. 20 u. zon dagavond gesprek. OUDE WETERING: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. De Korte. Ge ref. Kerk: 9.30 u. ds. Jaspers-rocks. 18.30 u. ds. Aalders. RIJNSATERWOUDE: Herv. Genu 9.30 u. ds. v.d. Kamp, 18.30 u. ds. Koelewijn. RIJNSBURG: Herv. Genu Grote Kerk: 9.30 u. ds. Smaling, 17 u. ds. Romein. Bethel- kerk: 9.30 u. ds. Romein. Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30 u. ds. Snel, 17 u. ds. Elgersma, Jeugdd. Immanuel- kerk: 9 en 10.30 u. ds. Cziria, 17 u. Dr. v. Oeveren. Maranathakerk: 9.30 u. Dr. v. Oeveren, 17 u. ds. Snel. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Van Sorge; 17 u. ds. Wüllschlerer. SASSENHEIM: Herv. Genu 9 en 10.30 u. ds. Van Achterberg. 19 u. ds. Germans. Ge ref. Kerk: 9.30 u. ds. Ferwerda, 19 u. ds. Den Heeten, Hoofddorp. Chr. Ge ref. Kerk: 9.30 en 17 u. Dienst des Woords. Ned. Prot Bond, Sassen- helm/Llsse: 10.30 u. mevr., Broström- VALKENBURG Z.H.: Herv. Gem.: 10 ds. Vermeulen, 18.30 u. ds. De Zwart. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Veenstra. 18.30 u. ds. Vermeulen. VOORHOUT: Herv. Gem.: 10 u. ds. Brokerhof. VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorp: 10 u. ds. v.d. Schoot, 19 u. ds. De Zeeuw. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. De Zeeuw, 19 u. ds. De Zeeuw. „Ontmoeting": (Herv7Ge- ref.): 9.30 u. ds. De Zwart. WARMOND: Herv. Gem.: 10 u. ds. v.d. Boon. WASSERNAAR: Herv. Gem. Dorp: 10 u. ds. Beker, 16.30 u. ds. Vergunst; 19 u. ds. Waasbergen. Kievitskerk: 10 u. ds. Van Bruggen. Messiaskerk: 10 u. ds. Van Waasbergen. Dorps-Centrum: 9.30 u. ds. De Graaf. Shalom (Jeugd- kerk vanaf 12 j.):Ned. Prot. Bond: 10.30 u. ds. Jonkers. Geref. Kerk: 10 en 19 u. ds. v.d. Meulen. WOUBRUGGE: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. Koelewijn, 18.30 u. ds. v.d. Kamp. Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 u. ds. Broer. Ned. Prot. Bond: ZEVENHOVEN: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. Van Harten. Geref. Kerk: 10 u. hr. Vermeer, 19 u. dr. v. Oeveren. ZWAMMERDAM: Herv. Gem.: 10 u. ds. Pettlnga, 18.30 u. ds. Haltsma. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Buikemna, 18.30 u. ds. Kulzlnga. dienstverlening ARTSEN Leiden: Wijk 1: Boerha- vedistrict. Binnenstad-Noord. Groe- noord. Kooi, Merenwijk, za dr. Klaas- an. tel. 213546, zo dr. de Jong tel. 123752. Wijk 2: Binnenstad-zuid. Tuinstadwijk, Professorenwijk, de Waard, za dr. Engel, tel. 121334, zo dr. De Bruyne tel. 126866. Wijk 3: Mors. Haagwegkwartier, Zuidwest, za dr. Schellekens tel. 764035, zo dr. Hammerstein tel. 720936. Voor de praktljkgebieden van Groeneveld, Van Leeuwen, Meyer, Reinders, Tan, Van Tol: za. dr. Van leeuwen tel. 133834, spreekuur 11.00 tot 11.30 uur in gezondheidscentrum Meren wijk aan de Rosmolen 2. Oegst geest: za dr. Overvest tel. 173994, zo. dr. Van Walchren, tel. 174830. Lei derdorp: za dr. Van der Leden tel. 894539, zo dr. Van der waart tel. 891037. Voorschoten: za dr. Van Dam tel. 3960, zo dr. Schotanus, tel. 2356. Warmond - Voorhout: Dr. Hoornweg tel. 02522-11393. Noord- wijk: Groepspraktijk tel. 19300. Noordwijkerhout: Dr. Van Heesch tel. 2385. Katwijk aan Zee: Dr. Timers tel. 24004. Katwijk - Rijnsburg Valkenburg: Dr. Verhage. tel. 21818. Usee: Antwoordapparaat eigen huis arts. Sassenheim: Dr. Moerman tel. 11119 Hillegom: za. Dr. Van 't Westelnde, tel. 15771. zo. dr. Van der Have, tel. 15417 Alkemade - Rijn- eaterwoude - Leimuiden: Dr. Stoffels tel. 01713-2329. Alphen:, Voor de praktijken van Stehouwer, Van Ge- meren, Plag, Visser. Varkevisser, Van Engelen en Zikel: za Dr. Plag tel. 23896, zo Dr. Van Engelen tel. 21915. Voor de praktijken van Boss, Eradus, Van Der Steen, Hetzberger, Kleinha- neveld en Wljnmaalen: za dr. van der Steen tel. 72738, zet. dr. Hertzberger tel. 72364. Hazerswoude Koude kerk: Dr. Harkes Onderwater tel. 01728-8790. Langeraar - Nieuw- veen - Ter Aar - Woubrugge: Dr. Van Dongen, tel. 01723-8101. Nieuw koop - Noorden: Dr. Sanders tel. 01725-1555. TANDARTSEN Lelden - Leider dorp - Oegstgeest: za. Dr. Wicke- voort, tel. 890115, zaterdag en zon dag spreekuur om 13.00 uur. zo. dr. Van 't Hof, tel. tel. 141838 Leid- schendam: Voor spoedgevallen tel. 238356. Bollenstreek: Dr. Van der Knoop. tel. 02522-11457. APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp - Oegstgeest - Voorschoten: Haven Apotheek in Leiden en de Apotheek Noord Hofland Voorschoten Leid- schendam: Apotheek Panter. Voor burg. Alphen: Apotheek Ridderveld Katwijk: Apotheek Katwijk, tel 01718- 12755. Noordwijkerhout: za geo pend van 9-13. u. en van 17-18 u. en zo van 12-13 u. en 17-18 u. Spoedre- cepten tel. 3511 of dlenstbel. WIJKVERPLEGING BOLLENSTREEK - Sassenheim - Warmond - Lisse - Beekbrug: mw. Vriend tel. 02522- 12022. Noordwijkerhout -Voorhout - De Zilk: mw Van Meurs tel. 02522- 12122. Hillegom: Opgave via het antwoordapparaat, tel. 02520-16217. Leidschendam: Leidschendamse Kruisvereniging, tel. 070-455300. DIERENARTSEN Lelden: Dr. Muurling, tel. 125057 en Dr. Van der Wouw. tel. 764058. Oegstgeest: Dr. van Duyn tel. 153266. Voorschoten - Leidschendam: Dr. Van Oostrom, tel. 01717-2317 Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd. ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI ZEN LEIDEN Ongevallendienst elke dag Academisch Ziekenhuis be halve van dinsdag 13.00 u. tot woens dag 13.00 u. (Diaconessenhuis) en van vrijdag 13.00 u. tot zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-ziekenhuis). BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN Diaconessenhuis: Bezoekuur dage lijks van 16.00 tot 20.00 uur. Kinder afdeling dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet meer dan twee bezoekers per patiënt Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwassenen dagelijks van 14.00- 14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klas se-afdelingen ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 u. (alleen voor echtgenoten) van 15.00-16.00 u. en van 18.30-19.30 u. Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u. CCU (hartbewaking) dag. van 14.00- 14.30 u. en van 19.00-19.30 u. Inten sieve verpleging: dag. van 14.00- 14.30 u. en van 18.30-19.00 u. Sport- Medlsch Adviescentrum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u. in het St. Elisa beth-ziekenhuis. Endegeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eerste klasse: de gehele dag. Academisch Zieken huis: Voor alle patiënten (behalve kin deren) zijn de bezoekuren als volgt: Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30- 19.00 u^ Avondbezoekuur afdeling verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae- maturenafdellng dagelijks van 14.30- 14.45 u. en 18.30-18.45 u. Bezoek aan ernstige patiënten: wanneer aan ernstige patiënten doorlopend be zoek wordt toegestaan kan de hoofd verpleegkundige hiervoor speciale kaarten verstrekken. De bezoektijden van de kinderkliniek zijn dagelijks 15.00-15.45 u. en 18.30-19.00 u. De bezoektijden van de kinderafdeling (alleen voor ouders van kinderen kan er een afwijkende tijd afgesproken worden met de hoofdverpleegkundi ge) zijn dagelijks van 14.15-15.00 u. en van 18.30-19.00. Rijnoordzie- kenhuis: Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18.30-19.30 u. Extra bezoek hartbe waking: 11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinderafdeling 15.00-15.30 u. alleen voor ouders 18.00-18.30 u. S.O.S.-DIENST Telefonische hulp dienst, tel. 071-125202. Voor allen die In moeilijkheden verkeren of eenzaam zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be reikbaar. BUREAU VOOR RECHTSHULP Herengracht 50. tel. 123942; spreeku ren ma. en di. 10.00-12.30 u., wo. 13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u. LEIDSE RECHTSWINKEL Juri disch Adviesbureau. Noordeinde 2a (voormalige marinecomplex). tel. 130775. (Met ingang van maandag 22 november verhuist de Leidse recht swinkel. Het nieuwe adres luidt: Ke- telboetersteeg 10. De openingstijden blijven hetzelfde Afdeling wonen en werken: ma. 18.30-20.30, wo. 10.00-12.00, do. 18.30-20.30. Afdeling belastingen: di. 18.30-20.30, wo. 18.30-20.30. Klachtenbureau: dl. 18.30-20.30, do. 18.30-20.30. DIERENHULPDIENST Hulpverle ning aan verongelukte honden, kat ten, vogels, e.d. in de gemeenten Lei den, Leiderdorp, Oegstgeest, War mond en Zoeterwoude. Tel. 071- 125141. BURGERRAADSLIEDEN Koren- brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru ren). Spreekuren ma., di. en wo. 11.00-12.00 u„ do. 18.30-20.00 u. GEZINSVERZORGING Stichting gezinsverzorging Lelden. Aanvragen hulp voor bejaarden en langdurige zieken en gezinsverzorging, Rem- brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.). KINDER- EN JONGERENTELEFOON Op woensdag- en zaterdagmiddag van 14-18 u. telefoon 071 - 120611. MAATSCHAPPELIJK WERK Bu reau Maatschappelijk werk. Oude Rijn 44c, spreekuur dagelijks 14.00- 15.00 u.; do. ook 19.00-20.00 u., tel. ng (75. Kan ?u. 14-1 f over kiii.1 142144. Spreekuur gemeentelijk or* ciale dienst: di 14.00-15.00 u. AppOt laan 1a. Zuid-West; do. 14.00- ide u. Herensingel 3. Leiden Noord, tel. van 09.00-10.30 via 766600, i ling maatschappelijk werk. RAAD VAN ARBEID Hoge Rij) 306, Leiden, tel 071-899375. Kar geopend ma. t/m vr. 9-12 1 Telefonische informatie over I bijslag: 8-12 u. SOCIALE RAADSVROUW Spn.p uren sociale raadsvrouw. BinnenPC Gerecht 10. wo. 17.00-18.00 Noord: Van Hogendorpstraat 36, 10.30-11.30 u.; Kooi: DriftstraatL, dl. 10.30-11.30 u.; Morskwaf* Buurthuis Morskwartier. Topaasekv 10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.0(Wj Tuinstadwijk: Herengracht 45,1 dp 10.30-11.30 u. SOCIALE RAADSVROUW I SCHOTEN Spreekuren: ma. 20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u seweg 33, Voorschoten. Tel. 325jn c SP HULP- EN INFORMATIEDIE Groenesteeg 33, Leiden. Tel. 134640 of 071-144600. Hulp en i në matie op medisch, juridisch en m ee gebied, werk. sociale verzekerin lar huurkwesties. Spreekuur: elke ejn derdag van 20.00-21.00 u. STICHTING VRIJWILLIGERS TRALE Pallasstraat 1, AlphenfIei' den Rijn. Tel. 01720-33033. Betfie ding en opvang van mensen, diarin welke reden dan ook, tijdelijk ,^e| nodig hebben. Bovendien wordt i matie verstrekt over andere mog heden van hulpverlening en de reikbaarheid daarvan. VRIJWILLIGERS CENTRALE h— gegracht 246a, Leiden. Tel. 149 Dagelijks bereikbaar van 9.00-1 u. voor Informatie over vrijwillii werk en cursussen of een persot gesprek. WERKENDE JONGEREN K ten- en Informatieuur Elke dlns avond van 17.00 tot 20.00 u. I kantoor Koppenhinksteeg 2, Le Tel. 071-121139. WERKLOZEN ADVIESCENTRA Adviescentrum:, Breehuys, Brees T 19 (ingang Schoolsteeg) tel. 131 y Openingstijden: ma. t/m wo. 10-1 vr. 14-16 u. Belangenvereni buurtwinkel, Haarlemmerstraat tel. 125736. Geopend: wo. 10-12 WETENSCHAPSWINKEL Infof tiecentrum Voor onderzoek vai Leidse universiteit. Stationsweg tel. 071 - 148333. Geopend: vr. 10.00-16.00 u. FIOM Hulpverlening bij schap en alleenstaand ouder: Noordeinde 40 b, tel. 144715. GASTOUDERPROJECT Stil Gastouderproject, Merenwijk dorhorst 1. tel. 210430 (dag. 1| 15.30 u.). HULP VOOR MOEDER EN Kil Bij niet gewenste zwangerschap,! foon 071-895724 en 01728-8333F HUURAANGELEGENHEDEN Spreekuren huurcommissie. Voor den: Schuttersveld 9 (tel. 071-13) van 10.00-12.00 u.). Spreekuurl t/m vr. 8.30-10.00 u. Voor Al^ Opstandlngskerk, Prinses Mai straat 69. Spreekuur do. 14-15.' MOEDERS VOOR MOEDERS vrouw zuster E. Janssen-Nler Hofdijck 32, Oegstgeest, 153652. ONDERWIJSWINKEL Sophia: 36. tel 071-214256 of 126325. maandag tot en met vrijdag 17.30 u. OPVANGCENTRUM VROUWEI Crisiscentrum eventuele kinderen) in nood. Hui Maarten. St. Jacobsgracht 1. Li tel.071-142497. Dag en nacht - baar. HULP AAN BUITENLANDER! Spreekuur voor Marokkanen, aan den Rijn, Emmalaan 2. tel - 94841. ma. 9-10 u. di. 14-15 den. bureau voor maatschai werk. Oude Rijn 44c tel. 071-1- en 146049. do. en vr. 14-15

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2