weekpuzzel door dr. Pluizer
WETENSCHAPPEN
postzegels
CeidócScvuaatit
oplossing uorige puzzel
NR. 16 OVERLAPPER
MTTTTTT
■run door
;s
ZATERDAG 23 APRIL 1983 PAGIN,
De prijswinnaars van puzzel nr 15 zijn:
Mevr. P. van Haasteren, gebouw 26, kamer 212, Academisch
Ziekenhuis, Rijnsburgerweg 10, Leiden.
Th. Zandbergen, Weipoortseweg 27, 2381 NC Zdeterwoude.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Op elke rij dienen twee of drie antwoorden te worden ingevuld. De
laatste letter van het eerste antwoord is gelijk aan de beginletter
van het tweede, terwijl - indien per regel drie antwoorden moeten
worden ingevuld - de laatste letter van het tweede ahtwoord de
zelfde is als de beginletter van het derde antwoord.
VERTICAAL:
1. mannelijk beroep r het doel tref
fend - garenhouder;
2. volgens de regel - adviserend col
lege - schermbloemige plant;
3. middel waarmede een winkelier
meer publiek hoopt te trekken -
projectieplaatje;
4. grote vrucht - bijna niet - mu-
ziekteken;
5. vogel - wenteling, draaiing -
klaaglied;
6. barre landstreek - door de neus
uitgesproken - eiland in de Egeï-
7. niet* op dezelfde wijze - laag wa- sche Zee;
gentje - ritueel gebruik; 7. Amerikaanse sierplant - grote
8. violetkleur - boosaardige mensen; domheid - ambtskleed v.e. rech-
9. vloeibare spijs - inwoner van ze- ter;
kere republiek in Midden-Ameri- 8. flink manspersoon - klein, gering
ka - kruipend dier. - druk, beweeglijk.
HOEVEEL MAAL KOMT DE LETTER „M" NA OPLOSSING VAN
DEZE PUZZEL IN HET DIAGRAM VOOR?
HORIZONTAAL:
1. vogel met zwarte rug en zwarte
vleugels - vergelding;
2. gewoon - schuin blad op voet
stuk;
3. van het genoemde verwijderd -
stadium - mogelijkerwijs;
4. voorwerp om zekere knaagdieren
te vangen - salaris - te gener tijd;
5. onverstaanbare, vreemde taal -
rekenkundig vraagstuk - honing
drank;
6. duistere zaak - stad in België -
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 16 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermeldei
and
inki
>n h
anit
ig"
it g
cht
ER
EB
door
L. Hofland
.De bijnaam, de verschrikkelij
ke, verwjerf Kortsnoj na zijn
vlucht uit Rusland. Zijn spel
leek toen gedreven te worden
door haat tegen de Russen. In
«partijen werd keihard ge
knokt; terwijl remisevoorstel-
len zelfs in slechtere stellingen
werden afgeslagen. Voeg hier
bij zijn enorme ijver en het
werd zelfs, de onoverwinnelijk
geachte, Karpov in Baguio
.City (1978) bijna te veel. Na
deze teleurstelling brak er iets
in hem. Hoewel hij er in 1981
.nog in slaagde om weer uitda
ger te worden (natuurlijk nog
steeds een geweldige presta
tie), was hij deze keer geen
partij voor Karpov. Zijn pres
tatiecurve bleef dalen, wat vo
rig jaar tot gevolg had, dat hij
zelfs uit de top tien verdween.
Voor Portisch leek de match
met Kortsnoj daarom een for
maliteit. Maar plotseling doet
Kortsnoj zijn vroegere bijnaam
weer eer aan. Met een uitge
kiende voorbereiding, niet in
het minst de konditietraining,
plus goed werk van zijn secon
danten worden eindelijk weer
de slechte stellingen remise
gehouden en de iets betere ge
wonnen! Portisch was volko
men kansloos tegen deze we-
deropgestane Kortsnoj. De
derde partij, naar mijn mening
de beste, toont de grote kracht
van Kortsnoj, het diepe reke
nen, duidelijk aan.
V. KortsnojL. Portisch
I.c4 c5 2.Pf3 Pf6 3.Pc3 Pc6
4.d4 cxd4 5.Pxd4 e6 6.Pdb5 d5
Na deze match kunnen we de
voorlopige konklusie trekken,
dat de variant met 6.Pbd5 voor
wit weinig oplevert. Daarom
moet wit met 6.g3 Lc5 7.Pb3
Lb4 op een klein voordeel spe
len.
7.Lf4 e5 8.cxd5 exf4 9.dxc6
bxc6 10.Dxd8t Kxd8. De kri
tieke stelling van deze variant.
In AnderssonTimman Bu-,
gojno ^82 bereikte wit na
II.Tdlf Ld7 12.Pd6 Tb8!
13.Pxf7f Ke8 14.Pd6f (14.Pxh8
Txb2 en eventueel Lb4 is te
gevaarlijk voor wit) Lxd6
15.Txd6 Txb2 16.Td2 weinig.
Hetzelfde gold voor de tweede
matchpartij AnderssonTal
'83, waarin zwart met 12...Kc7
13.Pxf7 Tg8 14.g3 Tb8 gelijk
spel bereikte. Ook Kortsnoj
had niets gevonden voor wit,
daarom probeerde hij:
ll.Pd4!? Later in de match
kwam hij hierop terug en
speelde de oude voortzetting
ll.Tdlf weer, maar ook toen
bereikte hij niets.
ll...Kc7 12.g3 Lc5 13.Tcl
Fxg3? Vermoedelijk had Por
tisch het grapje 13.Tcl over
zien, want anders is deze zeer
slechte zet niet te verklaren.
Zwart heeft hier een vrijwel
geforceerde remise in handen
d.m.v. 13...Tb8 14.Pb3 Txb3!
15.axb3 Pg4 en nu: 16.f3? Lf2f
17.Kdl Pe3f 18.Kd2 Td8f en
wint. 16.Lg2? Lxf2f 17.Kfl
fxg3 18.hxg3 Lxg3 met meer
Kortsnoj de
verschrikkelijke
dan voldoende materiaal én
kompensatie voor de kwaliteit.
16.e3 fxe3 17.f3 Pf2 18.Tgl Td8
en zwart staat schitterend.
Blijft er voor wit weinig an
ders over dan 16.Pe4 Lb4f
17.Pc3 met remise, want ande
re zetten verliezen: 17.Kdl Lf5
enz. of 17.Pd2? Td8 18.Tdl Le6
enz.
Na de tekstzet is bovenge
noemde variant niet meer mo
gelijk omdat wit, na Pg4, de
simpele verdediging e3 heeft.
Bovendien komt nu de h-lijn
open, waardoor Thl beslissend
kan ingrijpen. 14.hxg3 La6
15.Pxc6! Hier moet Kortsnoj
zeer veel gezien hebben, want
deze kombinatie klopt in alle
varianten.
15...Lb7 16.Pa4! Natuurlijk
niet: 16.Lg2 Lxc6 17.Lxc6
Lxf2f 18.Kxf2 Kxc6 en wit
heeft niets meer.
16...Lxf2f Kost de kleine kwa
liteit, maar ook na 16...Lxc6
17.Txc5 zou Kortsnoj weinig
moeite hebben gehad om te.
winnen.
17.Kxf2 Pe4t 18.Kgl! Zeer
goed, de kleine kwaliteit kan
niet weglopen. Met l8.Ke3 had
wit direkt materiaal kunnen
winnen, dat zwart na 18...Lxc6
19.Txc6f Kxc6 20.Kxe4 Tad8
21.Lg2 The8f 22.Kf3 Td2 ech
ter te veel tegenspel zou ge
ven.
18...Lxc6 19.Lg2 Tae8 20.TH4
Mogelijk gemaakt door het
zeer zwakke 13...fxg3?
20...f5 21.g4! Dit moet Kortsnoj
m 11
AAA
AA
SS A W
4
■wk
m
Ijj
AAA
A
S
S
allemaal gezien hebben toen
hij 15.Pxc6 deed. Portisch kan
materiaalverlies nu niet meer
tegengaan, want op 21. ..g6
volgt eenvoudig 22.gxf5 gxf5
23.Th6 enz.
21...I4 22.Txc6t Kxc6 23.Pc3
Kc5 24.Lxe4 Kd4 25.Lf3 Tb8
26.Pa4 Tb4 27.TH5! Nog een
aardigheidje, 27..Txa4 faalt nu
op 28.Td5f Kc4 29.b3f.
27...Td8 28.b3 h6 29.Kf2 Td6
30.TI5 g5 31.Tf7 Ke5 32.Txa7
Td2 33.Pc5 Tbd4 34.Ta6 Td6
35.Ta5 Zwart geeft het op.
Probleem van de
maand
Vorige maand was het pro
bleem een fragment uit een
partij CapablancaThomas
Hastings 1912.
Wit kon winnen via een on
derste rij-kombinatie:
l.Txe8 Dxe8 2.Da4! Tclf 3.Kf2
en wint.
De boekenbon gaat deze keer
naar de heer Christiaans te
Zutphen. De nieuwe opgave
luidt:
Zie diagram
Wit geeft mat in vier zetten.
IrlU B. J. Nuys
Clerc kampioen
Behalve door de geleverde
prestaties heeft het kampioen
schap van Nederland zich
vooral in grote publieke be
langstelling geplaatst door
wanprestaties. Namelijk van
wereldkampioen Jannes van
der Wal.
Door te handelen als hij heeft
gedaan, bewijst Van der Wal
de damsport geen dienst en
vervreemdt hij zich bovendien
van diegenen die hem accepte
ren zoals hij is. Wellicht kan
een medische behandeling de
wereldkampioen weer in de
werkelijkheid terugbrengen.
Het kampioenschap van het in
Noord-Holland gespeelde en
andermaal door de Rabobank
gesponsorde toernooi, is weer
gewonnen door Rob Clerc, die
na de slotdag evenwel Jos
Stokkel naast zich moest dul
den. De titel werd hem alleen
toegekend op grond van een
artikel in het reglement dat de
titelhouder bij geli'k eindigen
kampioen laat blijven.
Wie tegen dit artikel beden
kingen heeft, moet zich wel
realiseren dat Rob Clerc zowel
van Jos Stokkel als Auke
Scholma heeft gewonnen.
Scholma sneuvelde in de voor
laatste ronde, Stokkel al in de
vierde.
Het falen van Van der Wal
werd ruimschoots gecompen
seerd door het produktieve
spel van Jos Stokkel en Auke
Scholma. Beiden plaatsten zich
via de halve finales. Vorig jaar
vielen zij, zoals in deze rubriek
xt m
j i i i i
m m m m
1 I i i 'f
m W/. Wz
Wi m
O £1. v
1*1 H
30-43 45. 32-28 43-48 Stol|
geeft zich gewonnen.
Nog afgetekender kwam
winst tot stand in de to|
met Scholma. Eigenlijk v
het in Haarlem een anti
max door het zogena.
agressieve, maar in feite zv
ke openingsspel van Scho er
Clerc wint al snel een schij
inCiL
Ev 3T
ink
STOKKEL
al is aangegeven, al op in de
interland tegen de Russen.
Maar pas nu is hun doorbraak
volledig. Genoemd trio plus de
winnaar van de herkamp Pal
merBastiaannet plaatsen
zich rechtstreeks voor de fina
le 1984.
Dat Clerc de juiste kampioen
is. blijkt overduidelijk in zijn
winstpartijen tegen zijn naaste
belagers. Allereerst zijn winst
tegen Stokkel, die met wit
speelt: 1. 32-28 19-23 2. 28x19
14x23 3. 37-32 10-14 4. 35-30
20-25 5. 33-29 17-21 6. 31-27 11-
17 7. 40-35 6-11 8. 45-40 5-10
9. 38-33 1-6 10. 5045 21-26
1L 41-37 14-20 12. 43-38 17-21
13. 4043 1014 14. 33-28 4-10
15. 28x19 13x33 16. 38x29 18-
23 17. 29x18 12x23 Stokkel
heeft een scherpe opening uit
gekozen (6. 31-27), maar moet
nu toezien dat Clerc de voor
keur geeft aan klassiek spel,
vermoedelijk een speelsoort
SCHOLMA
die de kampioen beter be
heerst.
18. 3033 14-19 19. 42-38 1014
20. 47-42 8-13 21. 33-29 2-8
22. 29x18 13x31 23. 36x27 20
31 24. 37x17 11x31 Zie dia
gram. Stokkel heeft de gevol
gen van de twee ruilen onvol
doende onderkend. Gebruik
makend van het open veld op
47 richt Clerc zijn aanval juist
op deze verzwakking van de
witté lange vleugel.
25. 44-39 31-36 26. 32-28 7-12
27. 38-33 16-21 28. 42-38 21-26
29. 48-42 6-11 30. 3024 19x30
31. 35x24 20x29 32. 33x24 11-
16 33. 3033 12-17 34. 34-29 14-
20 35. 38-32 17-21 36. 4034 21-
27 37. 32x21 16x27 38. 43-38
Om, wanneer zwart naar 31
speelt, het evenwicht te her
stellen door 42-37 31x42 38x47.
Maar Clerc heeft beter: 38.
8-13! 39. 45-40 13-19 40. 24x4
2024 41. 29x20 25x14 42. 4x31
26x48 43. 28-22 48x30 44. 38-32
is daarna geen moment in
vaar.
Scholma—Clerc: 1. 32-28 1
2. 28x17 12x21 3. 34-30 T
4. 4034 1-7 5. 45-40 1023 6.WK
45 11-17 7. 3025 14-19 8. 2%n-
10'eh,
li 13. 38-33 14-20 14. 37-31 irt
24 15. 29x20 15x24 Sterk,
34-29 25x34 29x20 21-26!
16. 31-27 3-9 17. 33-28 ijop'
18. 39-33 21-26! Zie diag irf
Scholma heeft niet in de gL
hoe zwak zijn stelling is en
goed dat door 21-26! w?t
aangetoond. In plaats vai
noodgreep 36-31 26x37 4
speelde hij 19. 41-37 wï
natuurlijk 17-22 20.
11x31 20. 36x27
21. 27x16 23-29 22. 3fnc
18x27 volgde. Scholma
hier al kunnen opgeven, n jqj.
gaf er de voorkeur aan de
vermijdelijke nederlaag
lang mogelijk uit te stellei gt
24. 4041 25x34 25. 4i
14x25 26. 41-36 2-7 27. 43-!
11 28. 45-40 12-18 29. 2 ster
„Je
42 8-12 32. 4034 13-18 33. 4mo
1023 34. 38-33 18-22 35. - ed
23-28 36. 33-29 12-18 37. de
7-12 38. 16x7 12x1 39 30i aan
13 40. 47-42 1-7 41. 37-31
42. 43-39 12-17 43. 42-38
44. 38-33 1015 45. 31-21
Scholma geeft het op.
Moj
Hoe vaakt komt het niet voor
dat partner iets geopend heeft
en wij op grond daarvan juist
een weloverwogen bieding ge
reed hebben, dat onze actie
doorkruist wordt door een ui
terst irritante interruptie van
onze rechter buurman of
buurvrouw?
Stel u voor, u heeft:
V 10 8
OHB93
O V B 10 6
4 V2
Uw partner opent met 1 kla
ver en rechts van u komt 1
schoppen. Wat nu? Vroeger
was menig bridger in zijn'
biedgedrag door zo'n tussen-
bod ontregeld, maar dat is al
lang voorbij. Het tegendeel is
zelfs waar, want juist door zo'n
tussenbod komen er mogelijk
heden om de eigen hand nog
beter te omschrijven. En wel
d.m.v. een negatief doublet,
dat zo ongeveer inhoudt:
minimaal zo'n puntje of 8,
zonder maximum;
b.) belangstelling voor de on
geboden kleuren, speciaal
voor de ongeboden hoge
kleur(en);
c.) tolerantie voor de ope-
ningskleur van partner
(minimaal een doubleton).
Het rendement van zo'n ne^-
lief doublet is veel en veel gro
ter dan wanneer je een dou-
•.blet in deze situatie als straf
.zou hanteren. Immers, in de
praktijk komt het niet zo vaak
voor dat je een goede score be
haalt door de tegenpartij in
een laag kleurencontract te
doubleren. Wanneer we de
rechter tegenstander voor
straf willen doubleren, is de
beste actie om te passen. De
partner zal dan in de meeste
gevallen nog een keer bieden,
en aangezien hij met deze situ
atie rekening behoort te hou
den, zal dat in veel gevallen
een heropeningsdoublet zijn,
dat vervolgens kan worden in
gelaten.
Een volgend punt is natuurlijk
tot welk niveau je zo'n nega
tief doublet moet spelen. Een
aanvaardbaar plafond is 2*
schoppen. Hoger of lagef (b.v.
tot en met 1 schoppen) kan na
tuurlijk ook, als de partners
het er samen over eens zijn
en... als het maar op de sys-
teemkaart vermeld staat.
Als uw partner dus één in een
kleur opent en rechts van u
wordt gevolgd met één of twee
in een kleur, is een doublet
van u negatief, d.w.z. geen
straf. Als er rechts van u 1 SA
wordt gevolgd, is uw doublet
wel straf, aangevend minimaal
8 a 9 punten met een goede
start. Dat laatste wordt nog
wel eens vergeten!
Consequenties
Een van de eerste consequen
ties van dit negatieve doublet
is dat een ander bod dan dit
negatieve doublet ook direct
iets anders betekent. Vergelij
ken we b.v. de volgende bied-
series:
a.) 1 Ha - 2 KI - dbl.
en
b.) 1 Ha - 2 KI - 2 Sch.
In a.) hebben we te maken
met een negatief doublet als
boven omschreven. De hand
zal in ieder geval over een
vierkaart schoppen beschik
ken, verder over iets in ruiten
en met tolerantie voor harten.
Als partner een vierkaart
schoppen heeft, dient hij- dit
onverwijld te melden. Met 2
schoppen als hij minimaal is
(12-14), met 3 schoppen als hij
zo'n puntje of 16 heeft of een
hand met minder verliezers
dan zijn openingsbod beloofd
heeft.
Geval b.) is natuurlijk heel bij
zonder. Waarom wordt hier
geen negatief doublet gege
ven? Om de doodeenvoudige
reden dat deze hand alleen
maar een flink aantal schop
pen telt (6 of meer) met weinig
honneurkracht, b.v.:
Het negatieve
doublet
H B 8 7 5 2
?42
OB32
106
Veel te weinig en veel te een
zijdig voor een negatief dou
blet. Op 2 schoppen moet part
ner in de meeste gevallen pas
sen. Hij moet behoorlijk sterk
zijn wil hij nogmaals zijn
mond opendoen voor iets an
ders dan „pas". Dit „zwakte
bod" geldt uitsluitend wanneer
de kleur boven de openings-
kleur ligt, dus:
1 Sch - 2 KI - 2 Ha.
is een andere situatie en 100%
forcing met ten minste een
goede vijfkaart harten.
Een volgende consequentie
van het spelen van het nega
tieve doublet betreft het twee
de bod van de opener. U heeft
geopend met 1 klaver, uw lin
kertegenstander heeft gevolgd
met 1 schoppen, uw partner
heeft een negatief doublet ge
geven en rechts van u wordt
gepast. Wat zou u nu bieden
met:
a.)*A3 b.) 93
VA V 42 "HB64
O1064 OA 10 8
♦HB82 «AHB3
c.)»AB3 d.)»AB3
OHB4 OHB4
O V 10 6 O V 10 6
4 H 10 83 ♦AH83
e.) V 4
OB83
O H 6 4
♦AVB83
Beantwoordt u deze biedpro-
bleempjes eens voor uzelf en -
wat belangrijker is - met uw
partner, want het is natuurlijk
noodzakelijk dat u dergelijke,
situaties eensluidend oplost.
De duidelijkste biedingen metl
deze handen zijn respectieveli-
ijk a) 2 harten; b) 3 harten; c)
1 SA; d) 3 SA en 2) 2 klaver.
Klein probleempje
Tot slot een - niet overdreven
moeilijk - deelscorespelletje uit
een paren wedstrijd:
N/OW
West Oost
93 ♦H8642
OH62 ÜA84
O A V B 10 43 072
A 4 4982
De bieding is gegaan:
Noord komt uit met klaver-
heer. Hoe ziet uw poging eruit
om 8 slagen te verzamelen?
Oplossing volgende week.
Correspondentie over deze ru
briek: p/a Beeklaan 27, 1403
RD Bussum.
Dioxine, het giftigste spul dat
de mensheid ooit gemaakt heeft
In een aantal milieuschanda
len van de laatste tijd stond
het gif dioxine centraal. En
het meest tot de verbeelding
spreekt de giframp in het Ita
liaanse plaatsje Seveso. Wat
doet dioxine, het giftigste spul
dat de mensheid ooit heeft ge
maakt?
Na een ongeluk in '76 in een
fabriek van de Zwitserse firma
Hoffmann-la Roche kwam 2
kilo dioxine vrij. De 700 inwo
ners van het plaatsje moesten
weg. Het gif sloeg neer de aar
de. Het werd verwijderd en
opgeslagen in 41 vaten, waar
heel Europa nu naar op zoek
De Seveso-ramp is niet het
enige schandaal, waarin dioxi
ne een hoofdrol speelt. Nog
geen vijf maanden terug kre
gen de bewoners van het
Amerikaanse plaatsje Time
Beach na een overstroming
van de rivier Meramec te ho
ren dat ze beter niet naar hun
dorp konden terugkeren om
dat de hoeveelheid dioxine in
de grond de toelaatbare norm
had overschreden.
In 1971 waren enorme delen
van de streek besproeid met
olie om het opwaaiend stof te
beperken. Heel gewoon in dit
gebied, maar de olie bevatte
wel een hoge concentratie
dioxine. Het schandaal werd
Met als thema „Toerisme
1983" verscheen op de Neder
landse Antillen een serie van
drie bijzondere postzegels. Met
deze serie, die op 12 april j.l. in
de verkoop kwam, wordt aan
dacht geschonken aan het toe
risme op de Nederlandse An
tillen. Met name gaat Jiet hier
bij om de Benedenwindse Ei
landen: Arbua, Bonaire en Cu
rasao.
Een zegel in de waarde van 35
cent geeft een beeld van het
eiland Aruba, met op de ach
tergrond de natuurlijke brug.
Het eiland Bonaire met op de
achtergrond de Lac-baai is te
zien op een zegel van 45 cent.
Op de zegel van 100 cent krijgt
men een beeld van het eiland
Curasao met op de achter
grond de hoofdstad Willem
stad.
Het ontwerp voor deze zegels
kwam van de hand van
Humphrey Cecil Elisabeth van
Willemstad, Curasao. De ze
gels werden in meerdere kleu
ren offsetdruk vervaardigd
door Joh.Enschedé en Zonen
te Haarlem.
De Surinaamse PTT bracht op
13 april j.l. een serie van zes
bijzondere zegels in omloop.
Deze serie kreeg het thema:
„Rafaël 1983". Raffaello Santi
was de eigenlijke naam van de
tekenaar, schilder en architect
Rafaël, die leefde van 1483-
1520. Rafaël werd vooral be
kend door zijn madonna's en
portretten. Ook vervaardigde
hij te Rome fresco's voor Juli
us II.
Het ontwerp voor deze zegel
werd vervaardigd door de stu
dio van Joh.Enschedé te Haar
lem. Bij deze drukkerij wer
den de zegels ook vervaardigd
in meerdere kleuren offset
druk.
De Deense PTT zal op 5 mei
a.s. twee Europa-CEPT-zegels
in de verkoop brengen. Deze
zegels hebben een waarde van
Dkr. 2,50 en Dkr. 3,50.
Het motief op de zegel van
Dkr. 2,50 wordt gevormd door
een afbeelding van de „Kildes-
kovshallen". Dit bouwwerk
bevindt zich in de gemeente
Gentofte, ten noorden van Ko
penhagen. Het kwam tot stand
Zegels over toerisme
op Antillen
tussen 1966 en 1972. In de Kil-
deskovshallen kunnen tal van
sportaktiviteiten beoefend
worden. Zo heeft men hier de
beschikking over drie zwem
baden, een turnzaal, twee vel
den voor balspelen en ver
schillende zalen voor andere
Sortaktiviteiten.
p de zegel'van Dkr. 3,50 ziet
men de brug, die plaatselijk
bekend is als „Sallingsund-
broen". Met zijn lengte van
1730 meter is dit de langste
brug van Denemarken. Hij
overspant het water tussen de
eilanden Mors en Sailing in
noordwest-Jutland. Reeds in
1935 werd de bouw van een
brug over dit water voor het
eerst overwogen. Het zou ech
ter tot 1973 duren voor het
werk kon worden aangevan
gen. De brug telt twee voet- en
twee fietspaden en één twee-
baans verkeersweg. De groot
ste doorvaarthoogte is 26 me
ter.
Het ontwerp voor deze zegels
werd vervaardigd door Lars
Klint. De zegels werden ge
drukt door de drukkerij van
de Deense PTT.
sfi
inie
tter
titu
echt groot, toen bleek, dat die van het bestrijdingsmi t e
olie in minstens 85 andere dor- 2,3,5-T. Dat middel, vroege „g
pen ook zo was gebruikt. de Veluwe gebruikt teger p.
Dioxine kwam ook voor in het Amerikaanse vogelkers, i: ver
ontbladeringsmiddel Agent in Westerse landen verbo enc
Orange, dat de Amerikanen in maar wordt in grote hoe\ y.Qt
grote hoeveelheden gebruik- heden geëxporteerd naar rjod
ten tijdens de Vietnamese oor- Derde Wereld. Via hun
log. Ook Nederland kent zijn dukten komt het gif gev
dioxine-problemen. In 1963 weer terug èn giftig is hef
kwam in de fabriek van Phi- Hoe giftig? „In de VS is
lips Duphar in Amsterdam eens een norm vastgei
tussen de 30 en 200 gram voor de mate, waarin dio
dioxine vrij. Het verschil met mag voorkomen, De toelaa (g r
Seveso was, dat het spul bin- re hoeveelheid is gestelc (4ne
nenshuis bleef. Maar classifi- eenmiljardste deel van de
ceerders, die het schoonmaak- waarin het voorkomt. Maa
werk deden, kregen grote pro- genlijk is het zó giftig, di ln>
blemen met hun gezondheid. geen norm kunt stellen. P t 'n
Dioxine is ook aangetroffen op ven hebben aangetoond g j
de vroegere vuilstortplaats in een miljoenste gram dio; 'r
de Volger meerpolder bij Am- absoluut dodelijk is voor
sterdam. Sporen van de stof volwassen cavia van een
zijn aangetoond in de afvallo- Bij honden ligt het 1000 1 j^ir
zingen van Duphar in het lager".
Noordzeekanaal. Maar wat is Mensen die in aanraking
eigenlijk die stof dioxine, men met een vorm van di
waarover zoveel te doen is? ne, ondervinden daar heel
Welke gevolgen heeft het voor delige gevolgen van. De
ons milieu en hoe gevaarlijk is langs overleden Vietnai
het? onderzoeker prof.Ton
De Britse bioloog dr. A. Picka- Tung heeft er onderzoek i
ver, die sinds '80 in Nederland gedaan. Hij werd vanaf d<
werkt als adviseur in chemi- ren 60 in toenemende mate
sche zaken van de milieu-or- confronteerd met slachtoi
ganisatie Green Peace: „Dioxi- van het ontbladeringsmii
ne is het giftigste spul, dat de Agent Orange. Dat bev
mensheid ooit gemaakt heeft, tenminste 30 milligram T(
Het is veel giftiger dan blauw- per kilo. Bovendien coi
zuur of het uit de detective- teerde hij een explosie van J
boeken zo bekende strechni- aantal gevallen van lever]
ker. Dioxine zou dus ook 1 i
„Het ontstaat als bijprodukt in kerverwekkend kunnen zi T*
ingewikkelde chemische pro- Wat Tung constateerde en t#'
cessen, die meestal bedoeld schreef aan dioxine, wi
zijn om bestrijdingsmiddelen een ongewoon groot aaTC
te maken. Er zijn 22 soorten, miskramen, misvormde 1 v
waarvan de stof 2,3,7,8-te- maten bij babies, kinderen
trachloordibenzo-dioxine (af- boren met spina bifida k
gekort: TCDD) het meest ge- rug) of zonder hersenen.
vaarlijke is. Hoe gevaarlijk zou kunnen duiden op aai
weten we niet eens precies". ting van erfelijke eigenscl
„We weten ook niet waarom pen. De Nederlandse profe
deze vorm het schadelijkste is. Emmelot van het Nederlai
Geen van alle dioxines is goed Kanker Instituut ondersch
voor de gezondheid. Als we die stelling. Hij stelt, dat di
het over het gif dioxine heb- ne op zich misschien niet 1
ben, bedoelen we meestal de kerverwekkend is, maar
2,3,7,8-TCDD-vorm. Die is als een stimulator van kanl
vaak aanwezig als bijprodukt soorten kan optreden.
ft
i'k
rple
nzir
■5-
fiEl
