TAFEL
Geweldige opbloei van
religieus leven in China
Hervormd diaconaal werk
moet sterk bezuinigen
£oidóe
W.U
„Aardig om te weten hoe mieren zich houden"
ACHTERGROND
CeidóeSotmant
Gregoriaans blijft in trek bij koren
LUTHERSE DELEGATIE:
KORTE METTEN
Juiste evenwicht
ïr
weer
WOENSDAG 30 MAART 1983 PA
VREDESHUIS ELZENDAAL
GAAT OPEN
In de week na Pasen zal het Vredeshuis Elzendaal aan
de Dr. Peelenstraat in Boxmeer officieel worden geo
pend. Na een restauratie die vier iaar heeft geduurd is
dit voormalige, uit de zeventiende eeuw stammende.
Karmelietessenklooster geschikt gemaakt voor de ont
vangst van groepen die actief zijn op het terrein van
vrede, missie, maatschappij-ontwikkeling en interna
tionale samenwerking. Een deel van het klooster
wordt bewoond door een leefgroep van religieuzen.
Tijdens de officiële opening op woensdag 6 april wordt
het gebouwencomplex door de huidige eigenaar (de r.
k. charitasinstelling St.-Petrus) overgedragen aan het
Centraal Missie Commissariaat, een organisatie van de
Nederlandse religieuzen die de belangen van het Vre
deshuis zal behartigen. Onder meer op tweede Paas
dag van elf tot vijf is er gelegenheid om het gerestau
reerde gebouw te bezichtigen.
Het Gregoriaans blijft in trek
bij de Nederlandse parochie-
koren. Dat blijkt uit een tele
fonische enquête die door het
Wardcentrum Nederland in
Helmond is uitgevoerd bij ne
gentig van de negenhonderd
parochies. Het Wardcentrum
is een organisatie die het ge
bruik van het Gregoriaans in
Nederland probeert te bevor
deren.
Alle parochies blijken te be
schikken over één of meer ko
ren. Slechts in zes procent van
de parochies zingen de eigen
koren nooit Gregoriaans. De
Gregoriaanse gezangen komen
voornamelijk voor op het re
pertoire van koren waarvan
de leden tussen de veertig en
vijfenzestig jaar oud zijn en
worden bij voorkeur gezongen
door mannen.
Afgezien van de rouw- en
trouwmissen wordt in een der
de van de kerken nog weke
lijks Gregoriaans gezongen. In
de overige kerken varieert dat
van om de twee weken tot af
en toe. In twee procent wordt
nooit Gregoriaans gezongen.
Bij rouw- en trouwdiensten
wordt in bijna de helft van
alle gevallen Gregoriaans ge
zongen en slechts in twaalf
procent nooit.
In ruim een derde van de ker
ken wordt de Graduale Roma-
num 1974 gebruikt. In de an
dere kerken is men gebruik
blijven maken van de oude
boeken. Tot slot vindt men in
ruim de helft van alle paro
chies, dat het Gregoriaans zijn
liturgische functie zal blijven
behouden. Vijf procent denkt
dat dat niet gebeurt en 41 pro
cent zegt het niet te weten.
De dertig bisschoppen van
Zuidelijk-Afrika, vertegen
woordigend de rooms-katho-
lieke gemeenschappen van
Namibië, Botswana, Swazi
land en Zuid-Afrika, hebben
in een petitie aan de presi
dent van Zuid-Afrika, ver
zocht de doodvonnissen te
herzien, uitgesproken tegen
zes leden van het (verboden)
Afrikaans Nationaal Congres
ANC. In 1981 en 1982 wer
den betrokkenen schuldig
bevonden aan hoogverraad
wegens aanvallen op politie
bureaus en andere „daden
van verraderlijke aard".
De voorzitter van de Duitse
coördineringsraad van de
vereniging voor samenwer
king tussen joden en christe
nen, Martin Stohr, heeft pro
test aangetekend bij het ge
meentebestuur van Bad Her-
sfeld, dat met Pinksteren
gastvrijheid wil bieden aan
een reünie van „Alte Kame
raden". Het gaat hier om
voormalige leden van de
SS-divisies „Leibstandarte
Adolf Hitler" en „Hitlerju-
gend". De voormalige SS'ers
hebben in het tijdschrift „Der
Freiwillige" deze bijeen
komst aangeduid als „vijftig
jarig dienstjubileum".
In Amsterdam wonende
christenen uit Turkije, die in
Nederland asiel hebben ge
kregen, hebben in een petitie
de staatssecretaris van justi
tie, mevrouw Korte-Van He
mel, gevraagd om de kleine
groep Turkse christenen die
geen verblijfsvergunning
heeft, ook toe te laten. Zij
wijzen daarbij op de massa
moord van 1915, toen in Tur
kije anderhalf miljoen chris
tenen werden vermoord. De
kleine gemeenschap die
overbleef, is altijd sterk aan
gewezen geweest op onder
linge hulp. De Raad van Ker
ken spreekt vandaag met de
staatssecretaris van justitie
over de problemen van deze
froep christenen uit Turkije,
ommigen zijn na een ver
blijf van twee en een half tot
meer.dan vijfjaar, alsnog uit
gewezen.
•De Evangelische Broederge
meente in Suriname zal
voorlopig drie van de vijf
boslandinternaten sluiten.
Hier wonen schoolgaande
kinderen uit afgelegen dor
pen. De Surinaamse Broeder
gemeente bleek niet meer in
staat te zijn de kosten te dra
gen, ondanks financiële steun
uit Zeist. Handhaven van alle
internaten zou ten koste van
ander werk van het kerkge
nootschap gaan.
Een activist voor mensen
rechten in de Sovjet-Unie,
Vasily Barats (36), is tot vijf
jaar werkkamp veroordeeld
wegens anti-Sovjetactiviteit.
Hij stond terecht in Rostov
aan de Don in het zuiden van
de Sovjet-Unie.
Barats was eerst officier in
het Rode Leger, werd lid van
de Pinkstergemeente en een
vooraanstand lid van de
.Groep voor het recht op
emigratie uit de Sowjet-
-Unie'. Hij zou in augustus op
een Oekraïense luchthaven
zijn gearresteerd. De maand
erop werd hij overgebracht
naar een gevangenis in het
zuiden van de Sowjet-Unie.
Er is een geweldige opbloei te
zien van het religieuze leven
in China, niet alleen van het
christendom, maar ook van
andere wereldgodsdiensten.
Dat is de bevinding van een
zeven man sterke delegatie
van de Lutherse Wereld Fe
deratie (LWF), die een reis
van vijftien dagen heeft ge
maakt door de volksrepu
bliek. Daarbij werden de ste
den Guangchou, Changsha,
Wuhan, Beijing, Shanghai en
Nanjing bezocht.
Volgens de leider van de dele
gatie, dr. Carl H. Mau jr., se
cretaris van de LWF, maakt
de Chinese overheid duidelijk
ernst met het artikel uit de
grondwet van 1982, dat vrij
heid van godsdienst garan
deert. De delegatieleden kre
gen de verzekering, dat hoe
wel er nog problemen zijn op
plaatselijk en provinciaal ni
veau, christenen in het alge
meen gelegenheid krijgen
hun godsdienstplichten na te
komen, terwijl er geen sprake
is van discriminatie om het
christen-zijn.
Sinds in 1966 alle kerken en
religieuze instellingen werden
gesloten, is de laatste tijd hard
gewerkt aan de rehabilitatie
van de godsdienst. Meer dan
duizend rooms-katholieke en
protestantse kerken zijn opge
knapt en heropend. Zo trek
ken de vijftien protestantse
gemeenten in Shanghai elke
week tussen de 25.000 en
30.000 kerkgangers. In alle
bezochte kerkelijke gemeen
ten werd met grote ijver ge
werkt aan het verbreiden van
geloofskennis, al kan de oplei
ding van kerkelijke functio
narissen onmogelijk gelijke
tred houden met de behoefte
aan religieus onderricht.
Er zijn momenteel drie pro
testantse seminaries in China
en er is een theologie-oplei-
ding in Beijing. Plannen wor
den uitgewerkt voor nog twee
regionale seminaries. Het aan
tal lekepredikers voor platte
landsgemeenten groeit enorm
snel aan.
Opvallend was, dat de door de
overheid erkende Patriotti
sche Protèstantse Beweging,
waarin alle in China verte
genwoordigde protestantse
denominaties zijn opgegaan
sinds 1950, zo'n groot zelfver
trouwen aan de dag legt. Uit
die beweging is de Chinese
Raad van Kerken ontstaan.
De Chinese protestanten ge
ven de voorkeur aan een zui
ver nationalistische onge
scheiden protestantse kerk,
die geen giften van buiten
China aanneemt of vraagt.
Dit werd gemotiveerd met de
stelling, dat buitenlandse
steun de kerk verdacht maakt
en het odium geeft van
vreemd element in de samen
leving.
Daarom plaatsen de Chinese
protestanten, volgens dr. Mau,
ook vraagtekens achter de
buitenlandse religieuze uit
zendingen, die speciaal zijn
gericht op China. Wel stelt,
volgens de delegatieleider, de
Chinese protestantse kerk
prijs op bezoek van buiten
landse geloofsgenoten.
Op de organisatie van het dia
conale werk van de Neder
landse hervormde kerk moet
aanzienlijk worden bezuinigd.
Binnen het landelijk apparaat
van de kerk zuilen arbeids
plaatsen moeten vervallen.
De herschikking van priori
teiten en de reorganisatie zul
len een werk van jaren zijn.
Dat kost zeker tien miljoen
gulden, die uit de reserves
zouden kunnen worden ge
put. De te bereiken besparing
wordt geraamd op twee ton
per jaar.
Deze gegevens worden ver
meld in een nota van de Ge
nerale Diaconale Raad, geti
teld „Een stapje verder", die
aan provinciale en landelijke
organen om commentaar is
toegestuurd. Uit de nota
blijkt, dat de GDR het provin
ciale niveau bij uitstek de
plaats vindt voor houtsnijden
de bezuinigingen. De provin
ciale kerkvergaderingen be
schikken over bureaus en ne
men allerlei taken waar, die
vroeger aan de classes van de
kerk toevielen.
Om financiële redenen is het
onmogelijk die taken in hun
huidige omvang voort te zet
ten. Daarom zullen de provin
cies in de kerkelijke organisa
tie bestuurs- en beheerstaken
moeten vereenvoudigen en
sommige onderbrengen op
classicaal of landelijk niveau.
Als bijkomend voordeel ziet
de nota, dat daarmee ook de
drempel voor het „Samen op
weg" met de Gereformeerde
Kerken wordt verlaagd. Zo
dra echter subsidies in gevaar
komen, zal er een veel drasti
scher herschikking van func
ties moeten komen, vooral op
het relatief sterk van subsi
dies afhankelijke provinciale
Na jaren vol somberheid over de Nederlandse en
reldeconomie lijkt er nu enig uitzicht op een kentering .jij
het eerst sinds jaren spraken bijvoorbeeld vorige wc
Europese leiders in Brussel niet alleen meer over
gaande bezuinigingen in hun nationale economieën,
ook over het stimuleren van de economie: het aanwal
van het vuurtje, dat in de Amerikaanse economie lijkt
staan. Maar niet alleen in het buitenland is sprake v;
tieve geluiden. Ook in ons eigen land vragen nu zowel
gevers als werknemers om stimuleringsmaatregelen, j
schillen ze wel van mening over de vraag wat nu preci
muleringsmaatregelen zijn.
HeT is verstandig niet al te verheugd te raken over d
positieve geluiden, die er nu zijn. Het betekent bijvooi th
helemaal niet dat het harde financiële saneringsbelei
weer even wat minder kan. Iets minder ombuigen d
bedoeling was is nog geen stimuleren. Integendeel. De
nigingen en de loonmatiging zullen in de komende jan
gewoon door moeten gaan.
dfnde
lijk i
v ito on
ak d<
1 aals f
STIMULEREN van de economie moet gebeuren den
richte maatregelen en dat dan samen met de omrin
landen. Belangrijkste element daarbij is het aanwak
van de bestedingen, waardoor de produktie weer op
komt door nieuwe en betere afzetmogelijkheden. Bes
gen, dat zijn investeringen en consumpties samen. Die
teringen moeten hoognodig worden gestimuleerd. Hel
het moment voor de overheid om allerlei remmende (~erl
heidsvoorschriften stevig te versoepelen en het inve |assj
weer aantrekkelijker te maken. Consumpties stimul
door er voor te zorgen dat de mensen voldoende geld
om te besteden. Het beleid van loonmatiging moet daaiRgg(
de eerstkomende periode worden getoetst aan de ma
consumptie, die nodig is voor de afzetbevordering. Dus arbij
matiging blijft onvermijdelijk, maar de mate waarin d i f<
gebeuren moet wel nauwkeurig in de gaten worden
den.
WAAR het in de komende tijd voor het kabinet om
het vinden van het juiste evenwicht tussen de bezuini
in de collectieve sector enerzijds en het (geld kostenc
muleringsbeleid anderzijds. De kabinetsdiscussie o\
voorjaarsnota is wat dit betreft we hebben het eerde
week in deze kolom al betoogd een eerste krach
Over enkele weken, als die nota gereed is, zullen we
of het kabinet bereid en in staat is om dat evenwicht
ken.
rd j'
'ai
d
Af en toe
een bui
DE BILT Een depressie bij
Schotland veroorzaakt bij ons
een zuidwestelijke luchtstro
ming. Hiermee wordt het ko
mende etmaal koele oceaan-
11
Spekschnitzel met
stamppot rauwe
raapstelen vla-
flip
Voor twee personen hebt u
nodig:
2 speklapjes van 100 g, ei,
paneermeel, 20 g boter,
mespunt bloem, paprika
poeder, aroma, ketjap;
0,5 tot 1 kg aardappelen,
zout, melk, peper, noot-
muscaat, 250 g raapstelen;
2,5 dl yoghurt, 1 banaan, 2
bolletjes gember, 2 lepels
gembersiroop, 2,5 dl gele
vla, 1 lepel chocoladevlok
ken.
Klop het ei met een lepel koud
water los. Haal daar de spek
lapjes eerst door en vervolgens
door paneermeel en zout. Bak
het vlees een paar minuten in
hete boter en temper dan het
vuur sterk. Houd het deksel
zoveel mogelijk schuin op de
pan, kijk er niet in als het
vlees nog flink aan het bakken
is, want dan spat het vaak. Re
ken een baktijd van een kwar
tier.
De jus van spekschnitzels
heeft een opknapper hard no
dig. Bak heel even de bloem
als het vlees uit de pan is, doe
dan weinig water bij de jus en
paprikapoeder, aroma en ket
jap. Laat alle aanbaksels in de
zachtkokende jus oplossen.
Kook de aardappelen gaar met
zout, giet ze af, stamp ze fijn
en roer er met weinig melk
een droge, stevige puree van.
Was de raapstelen kort voor
de aardappelen gaar zullen
zijn en snijd ze zo fijn moge-
'lijk. Gebruik alleen de dikke
onderste stukken van de
groenten niet. Doe de raapste
len bij de puree en warm de
stamppot al roerend goed door.
Voeg zo nodig meer melk toe
en maak hem op smaak met
peper en nootmsucaat.
Doe de yoghurt in hoge glazen,
leg daarop een mengsel van
plakjes banaan, kleingesneden
gember en gembersiroop, be
dek dat met de vla en garneer
de glazen met chocoladevlok
ken.
JEANNE
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
'14.00 en 15.00 uur, nummer 071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Zijn hele wetenschappelijke loopbaan lang heeft dr.
E.T.G. Elton het intieme leven van de rode bosmier ge
volgd. Geen mierennest op de Hoge Veluwe of hij kende
zijn geheimenissen. Vooral in de jaren vijftig toen hij er
zo'n 400 inventariseerde, elk goed voor 100.000 tot 1 mil
joen mieren („ik heb ze nooit geteld"). Maar nu, enkele
jaren na zijn pensionering bij het Rijksinstituut voor Na
tuurbeheer, is Elton het zicht op de mierenbevolking
goeddeels kwijt. Toch vindt hij het nuttig dat de „nieuwe
kolonies" weer worden opgespoord. Hopelijk gebeurt dat
nu met hulp van tientallen vrijwilligers.
Nog een man die enthousiast is voor de speurtocht de ko
mende zomer: dr. A.A. Mabelis, mierendeskundige bij het
Rijksinstituut voor Natuurbeheer in Leersum. Waarom
beide heren zo nodig achter bosmieren aan moeten ren
nen, maken ze vandaag duidelijk.
LEERSUM Onnozele
leken vragen dr. Elton:
kunt u uitleggen welk
belang ik aan de rode
bosmier moet hechten?
Lichtelijk gestoord rea
geert dr.Elton: „U be
doelt zeker het econo
misch belang. Welnu, het
economisch belang van
de rode bosmier is er
wel, maar het wordt wel
eens overdreven. Zeker,
het zijn zeer nuttige die
ren. Ze leven van ho
ningdauw en van scha
delijke insecten. Vooral
van rupsen ja. A propos,
weet u eigenlijk wat ho
ningdauw is? Inderdaad,
dat heeft met bladluizen
te maken. Die scheiden
kleverige, suikerhou
dend vocht af dat wij ho
ningdauw noemen. Maar
terugkomend op dat eco
nomisch belang, je kunt
zeggen dat mieren bo
men behoeden vor insec
tenvraat. Als zodanig zijn
ze welkom bij bosbou
wers. Maar hun werkge
bied strekt zich uit over
niet meer dan enige tien
tallen vierkante meters.
Het is niet zo, dat het
hele bos met mierennes
ten bedekt is, dus dat be
lang is slechts plaatse
lijk".
Op doceertoon wijst dr. Elton
op het ecologisch belang van
de rode bosmier.
„De mieren dragen bj aan de
stabiliteit van de levensge
meenschap in het bos. Ze zijn
zelf ook prooi, van de spech
ten bijvoorbeeld. Verder be
schermen ze de bladluizen,
hun melkkoetjes zeg maar.
Het surplus aan honingdauw
dat die luizen produceren
dient weer als voedsel voor
nuttige insecten. U ziet, alles
grijpt in de natuur in elkaar".
Ik heb van anderen begrepen
dat u vroeger op de Hoge Ve
luwe en ook elders in Neder
land kunstmatig kolonies van
.rode bosmieren hebt inge
voerd met de bedoeling om
insectenplagen in de bossen
te voorkomen?
„Inderdaad. Maar dat is mis
lukt. Er was veel sterfte on
der de mieren. We zijn er
niet in geslaagd om een dich
te bevolking te krijgen om
insectenplagen te bestrijden.
Ik geloof ook niet dat het
kan. Ja, er zijn nog kringen
die er wel in geloven. Maar
volgens mij maken natuurlij
ke sterftefactoren onder de
mieren het onmogelijk. Je
slaagt er niet in om het bos te
bedekken met een dicht ta
pijt van nesten. Het zou wel
aardig geweest zijn, want op
die manier zou je plagen bio
logisch te lijf kunnen gaan".
Maar waarom nu een heel le
ger vrijwilligers opgetrom
meld om de rode bosmiernes
ten van de Hoge Veluwe op
nieuw in kaart te brengen?
„Omdat het aardig is om te
kijken of er iets veranderd is
sinds de jaren vijftig. Er zijn
veel stormen over de Hoge
Veluwe heen gegaan. Er is
nogal wat bos verdwenen. En
Een mierenverzameling op het Rijksinstituut voor Natuurbeheer te Leersum
elders is een nieuw bos ont
staan. Hoe hebben de mieren
zich daaronder gehouden.
Dat is aardig om te weten".
Alleen maar aardig?
„Noem het pure nieuwsgie
righeid. Maar het is ook van
wetenschappelijk belamg om
te weten. Zelf vermoed, ik,
dat het mierenbestand niet
noemenswaardig achteruit is
gegaan, maar dat weten we
pas zeker na inventarisatie.
De uitslag daarvan kan het
natuurbeheer beïnvloeden.
Het hangt er van af wat de
directie van de Hoge Veluwe
daaruit concludeert".
Iemand die de komende zo
mer ook de wonderbaarlijke
gangen van de rode bosmier
volgt is dr. A.A. Mabelis,
mierenkenner bij uitstek. Bij
het Rijksinstituut voor Na
tuurbeheer in Leersum
wordt hij officieel aangeduid
als spreidingsecoloog („Ik
durf soms nauwelijks meer te
zeggen dat je met mieren
werkt, vanwege het gelach
dat dan opklinkt"). Mabelis
verwacht wel een achteruit
gang van het mierenbestand
op de Hoge Veluwe.
„Ja, ik heb sterke aanwijzin
gen dat de bosmier als dat
beestje eenmaal ergens ver
dwenen is, door de recreatie
ve druk bijvoorbeeld, niet
makkelijk meer in een bosge
bied terug komt of zich in
een nieuw bosgebied vestigt".
De enige bosmier die zich
over kilometers afstand kan
verplaatsen is de koningin,
die na dc bevruchting haar
vleugels afwerpt. Maar zij
heeft een leger werksters no
dig om een nest te maken en
in te richten.
„Dat kan ook wel met behulp
van andere soorten werk
sters, van de grauwzwarte
mier bijvoorbeeld, maar dat
mislukt meestal. Het kost
naar mijn schatting jaren
voordat het een keertje wel
lukt en een nieuwe kolonie
kan ontstaan. Als het om een
afstand van tien kilometer
gaat kan het wel tientallen
jaren duren. Dus verwacht
ik, dat die bosmier alsmaar
achteruit gaat. Dat is in Fin
land ook geconstateerd".
Bij het Rijksinstituut hoopt
men, dat tientallen vrijwilli
gers zich zullen melden om
de komende zomer naar rode
bosmieren te speuren. Een
ploegje van twee, drie men
sen krijgt een vierkante kilo
meter als jachtgebied, dat in
drie a vier dagen is uit te
kammen. Een instructrieve
excursie gaat aan de speur
tocht vooraf. De actie is ove
rigens het initiatief van de
Vereniging Vrienden van de
Hoge Veluwe. Vrijwilligers
kunnen terecht bij actiecoör
dinator Klaas Stoker in Ne-
derhorst den Berg, tel. 02945-
1349.
HOMME KROL
lucht naar ons land ge
In deze lucht ontwikkele
nu en dan buien, maar h
sendoor schijnt ook af
de zon. De middagtempe
is morgen ongeveer 9 g
De wind blijft zuidwest
vrij krachtig en aan de k
en dan hard. Voor de k|
de dagen komt er nie
verandering in dit kor
"wisselvallige wer. Wij I
tot de Paasdagen ondi
vloed van de depress!
Schotland, die de komen]
gen zelfs dichterbij kon)
betekent voorlopig wistëlD
bewolkt weer en enkelelaak
en weinig verandering ijer,
peratuur.
Amsterdam regen
motregen
gule
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder l.bew.
Lh. R'dam zw.bew.
Twente regen
Vlissingen regen
- urg regen
Barcelona onbew.
Berlijn l.bew.
Bordeaux zw.bew.
Brussel regen
Frankfort regen
Genève l.bew.
Helsinki geh.bew.
Innsbruck h.bew.
Klagenfurl geh.bew.
Kopenhagen geh.bew.
Lissabon onbew.
Londen h.bew.
Luxemburg regen
ADVERTENTIE
JONGE DUBBELE GRAAI
