Hoge vaste lasten consument
drukken omzet detailhandel
ABN Bank
ALBERT HEIJN:
'Kolenstook tuinbouw geen
alternatief voor gasstook'
Frankrijk komt als winnaar uit valutastrijd
Gedwongen abortus en
sterilisatie in China
ECONOMIE
Setdae Soutant
DINSDAG 22 MAART 1983
„Ongekende economische
crisis in Latijns-Amerika"
HAMBURG Latijns-Amerika is het afgelopen jaar in de ern
stigste economische crisis uit ziin geschiedenis geraakt. Het
grootste probleem is de buitenlandse schuld, die is opgelopen tot
315 a 320 miljard dollar. Aflossingen van hoofdsom en rentebe
talingen zorgen voor grote problemen. Dit staat in het gisteren
gepubliceerde jaarverslag over 1982 van de Deutsch-Südameri-
kanische Bank, een in Latijns-Amerikaanse zaken gespeciali
seerd instituut, onderdeel van de Westduitse Dresdner Bank.
De industrielanden bestrijden hun inflatie over de ruggen van
de ontwikkelingslanden heen. Daarentegen is het begrotingsbe
leid van de Latijns-Amerikaanse landen vaak te expansief ge
weest, waardoor telkens buitenlandse leningen nodig waren om
de tekorten te dekken, aldus de Duitse bank. Het economische
verband waar alle Latijnsamerikaanse landen bij zijn aangeslo
ten, SELA, heeft de industrielanden gevraagd een fonds in te
stellen teneinde de ontwikkelingslanden in staat te stellen aan
hun renteverplichtingen te voldoen.
Recordwinst voor
Thyssen-
Bornemisza
AMSTELVEEN Thyssen-Bur-
nemisza (internationale houdster
maatschappij van industriële en
dienstverlenende bedrijven)
heeft in 1982 een winst van
151,9 miljoen geboekt. Dit resul
taat is het hoogste, wat tot nu toe
is behaald. De groepsomzet steeg
vorig jaar van 4,1 miljard tot
4,4 miljard. Een bijzonder goede
vooruitgang in resultaten behaal
den de bedrijfssectoren land
bouwmachines en verpakkings
materialen, aldus Thyssen-Borne-
Nu echt de goede kant
op met economie VS
WASHINGTON De reële economische
groei op jaarbasis van de Verenigde Sta
ten in het eerste kwartaal van dit jaar zal
op 4 procent uitkomen vergeleken met
een vorige raming van èèn procent. Tegen
de gewoonte in heeft het Amerikaanse
ministerie van handel gisteren tussentijds
een nieuwe raming bekendgemaakt om
dat er aanwijzingen zijn dat het met de
economie van de VS nu echt de goede
kant op gaat. Het ministerie schat de in
flatie in de Verenigde Staten voor het eer
ste kwartaal van dit jaar nu op 2,8 procent
op jaarbasis. In het vierde kwartaal van
het vorige jaar bedroeg de waardevermin
dering van het geld door prijsverhogingen
volgens nog onvolledige gegevens 3,7 pro
cent.
Forse uitbreiding
handel China-Rusland
PEKING De handel tussen de Sovjet-Unie
en China zal dit jaar met bijna 180 procent toe
nemen ten opzichte van 1982, zo is gisteren ver
nomen in diplomatieke kringen in Peking.
Deze ontwikkeling houdt nauw verband met de
besprekingen over normalisering van de be
trekkingen tussen de twee landen. Een op 10
maart in Moskou ondertekende handelsove
reenkomst is de grootste van de afgelopen tien
jaar. Het akkoord voorziet in een aanzienlijke
toeneming van de Chinese aankopen van hout,
kunstmest, gewalste staalprodukten en machi
ne-onderdelen, zo is van een Oosteuropese di
plomaat vernomen. China zal de import van
hout uit de Sovjet-Unie dit jaar verdubbelen
om het wegvallen van Amerikaanse leveranties
te compenseren.
Hogere winst en
dividend
IBB-Kondor
LEIDEN IBB-Kondor heeft
over 1982 een resultaat voor
belastingen behaald van ruim
3 miljoen tegen ruim 2 mil
joen over 1981. Na een voor
ziening van 1,4 miljoen (1981:
ƒ0,95 miljoen) voor vennoot
schapsbelasting blijft een net
towinst over van 1,63 miljoen
(v.j. 1,08 miljoen), aldus heeft
de groep bekendgemaakt.
De winst per gewoon aandeel
van ƒ100 is ƒ38,48 if 29,70) en
de cashflow bedraagt 45,78
if 41,20). Voorgesteld wordt
een hoger dividend uit te ke
ren van 17 if 14) en aan de
reserve een bedrag toe te voe
gen van 0,90 miljoen if 0,57
miljoen). De groep verwacht
dat het resultaat over het lo
pende jaar dat van 1982 nog
zal overtreffen.
FGH
Hypotheekbank
verliest 51
miljoen
AMSTERDAM Het nettore
sultaat van de FGH Hypo
theekbank is vorig jaar onge
veer uitgekomen op ƒ51 mil
joen negatief. In '81 was er nog
winst van 15,1 miljoen. Voor
gesteld wordt het dividend te
passeren. Over het voorgaande
jaar werd 3,50 dividend per
aandeel van 10 nominaal be
taald. De brutowinst van FGH
is vorig jaar gestegen van
66,1 miljoen tot 82 miljoen.
Het resultaat van het financie-
ringsbedrijf steeg van 63,6
miljoen tot 78,3 miljoen. De
hypotheekportefeuille nam toe
met 816 miljoen tot 5,4 mil
jard. De toevoeging aan de
Voorziening voor Algemene
Risico's werd aanzienlijk ver
hoogd tot 155 miljoen. Mede
daardoor ontstond een zodanig
compensabel verlies> dat er
22 miljoen aan belastingla-
tentie vrijviel. Het garantie-
vermogen van stijgt van 31 de
cember 1981 tot 1 februari
1983 van 344 miljoen tot 438
miljoen.
DEN HAAG De gren
zen van de loonmatiging
zijn voor de detailhandel
overschreden. Het verhaal
dat door de dalende infla
tie de omzetten van de
winkeliers minder zullen
dalen, snijdt weinig hout.
Want de tendens zal zich
voortzetten dat de mensen
een steeds groter deel van
hun inkomen moeten be
steden aan vaste lasten zo
als energie, vervoer en
overheidstarieven.
„Dat betekent dat de dalende
inflatie die de overheid de
winkeliers als worst voor de
neus houdt, door diezelfde
overheid opgegeten gaat wor
den". Aldus vanmiddag voor
zitter A. Heijn van de Raad
voor het Filiaal- en Grootwin
kelbedrijf (FGB) in Den Haag
tijdens de presentatie van het
jaarverslag, waarin een som
ber, door Heijn als „iizig" om
schreven, 1982 wordt gepre
senteerd.
Ook de Raad FGB is lang
voorstander van loonmatiging
geweest, om zo een economi
sche opleving te bewerkstelli
gen, aldus Heijn. Maar daarbij
werd uitdrukkelijk gezegd dat
er een moment is om te stop
pen met matigen. Anders
wordt in het binnenland afge
broken (dalende omzetten)
wat in het buitenland (export)
wordt opgebouwd.
Een daling van de consumptie
met 2 tot 3 procent betekent
een achteruitgang van de geld-
omzetten in de winkels met 4
tot 6 procent Gecorrigeerd
voor de (afgezwakte) inflatie
zal dat tot 6,5 tot 8,5 procent
oplopen in 1983, aldus Heijns
„optimistische" schatting. „En
dat terwijl dit „aantrekkelijke
vooruitzicht" wordt gebruikt
als argument om ons duidelijk
te maken dat we nu even moe
ten ophouden met zeuren over
de koopkracht".
Bij ongewijzigd beleid voor
spelt Heijn niet alleen proble
men bij de detailhandel, maar
ook bij andere bedrijven die
voor de binnenlandse markt
werken. „Dan is het consume
ren noch investeren meer ge
blazen met onze weer eens ge
revalueerde gulden".
Uit het jaarverslag van de
Raad FGB blijkt dat de in 1980
ingezette daling van het con
sumptievolume per hoofd van
de bevolking zich in 1982 heeft
voorgezet en thans is gekomen
op het niveau van 1976. De
loonmatigingskoers moet dan
ook vervangen worden door
een evenwichtig beleid dat ge
richt is op het stimuleren van
de investeringen en het op peil
houden van de particuliere
consumptie. Een verdere da
ling van de consumptie zal
geen stijging van de investe
ringen tot gevolg hebben om
dat de afzetmarkt te beperkt
wordt. Daarnaast komen de
werkgelegenheid (een half
miljoen mensen) en het voor
zieningenniveau van de bur
ger in gevaar.
MINISTER:
DEN HAAG Er is nu geen
reden de gasprijs voor tuinders
aan de priis van kolen te kop
pelen. Dit heeft minister Braks
(Landbouw) de Kamer laten
weten in een brief over de
tuinbouw. De minister wijst
met zijn stellingname een
wens van het Landbouwschap
van de hand. Kolenstook voor
de tuinbouw is momenteel, zo
wel vanuit technich als mi
lieuoogpunt geen reëel alter
natief voor gasstook. Daar
moeten eerst proefprojecten
uitsluitsel over geven, aldus de
minister.
Tot nog toe hebben 7900 tuin
ders subsidie aangevraagd
voor energie-besparende maat
regelen. Vijfduizend van hun
hebben daadwerkelijk plan
nen in gediend. Sinds juli '81 is
170 miljoen gulden uitgekeerd
aan dergelijke subsidies. Dit
overheidssubsidie-programma
voor de tuinbouw loopt tot
eind '84. De 7900 tuinders ver
bruikten in 1980 90 procent
van het totale gasverbruik ih
de tuinbouw.
Kwaliteit
De Nederlandse tuinbouw
moet zijn voorsprong op de
concurrentie als groente- en
fruitproducerend land vast
houden. In alle gevallen heeft
de tuinbouw meer kansen met
concurrentie op het gebied van
kwaliteit, assortiment en ser
vice, dan met prijsconcurren
tie. Aldus voorzitter dr W.
Kemmers van het Centraal
Bureau van de Tuinbouwvei
lingen in Nederland vanmid
dag tijdens zijn jaarrede voor
de algemene vergadering.
Na 1982, met zijn overvloedige
oogsten in heel Europa, zijn
zwakke exportvraag en zijn
lage prijspeil, rekent de voor
zitter van het Centraal Bureau
op een beter seizoen. Hij waar
schuwde evenwel voor een
aanhoudende neerwaartse
druk op het prijspeil als gevolg
van grotere produktie (vooral
per meter) in combinatie met
een min of meer stabiele
vraag. Dat zal weer leiden tot
druk op het inkomen van de
teler.
PARIJS Hoewel hij een de
valuatie van de Franse franc
heeft moeten toestaan is de
Franse minister van economi
sche zaken, Jacques Delors, als
„winnaar" uit het overleg over
de aanpassingen van de wis
selkoersverhoudingen binnen
het Europese Monetaire Stelsel
(EMS) gekomen. De devaluatie
van de franc met 2,5 procent
en de revaluatie van de mark
met 5,5 procent zijn kennelijk
precies volgens de opvattingen
van de Franse regering aange
bracht, zo menen waarnemers.
Delors kan zijn president en
het Franse volk nu voorhou
den dat Frankrijk met een mi
nimale devaluatie een offer
heeft gebracht „om Europa te
redden". Op die wijze kan hij
de negatieve gevolgen van de
koersaanpassing voor de bin
nenlandse politiek binnen te
perken houden. De devaluatie
is overigens al de derde bin
nen de twintig maanden dat
Frankrijk een socialistische re
gering heeft.
Nu de revaluatie van de mark
groter is uitgevallen dan de
devaluatie van de franc komt
Delors dichter bij zijn doel om
het tekort in de handel met
West-Duitsland te verkleinen.
West-Duitsland kan door het
duurder worden van de mark
zijn produkten minder makke
lijk kwijt dan vóór de devalua
tie.
Twijfel
De banken betwijfelen nog of
de huidige aanpassingen vol
doende zijn om voor langere
tijd rust te verkrijgen binnen
het Europese monetaire stelsel
(EMS), Zowel ABN als Rabo
bank zeggen „te hopen dat de
betrokken lidstaten hun bin
nenlandse beleid zodanig zul
len aanpassen en coördineren,
dat de nieuwe wisselkoersver
houdingen geruime tijd ge
handhaafd kunnen worden".
Bij de ABN betreurde men het
dat de gulden gerevalueerd
moest worden, „omdat de Ne
derlandse exportpositie het
aardgas buiten beschouwing
gelaten bepaald niet sterk
is". De bank heeft echter be
grip voor de positie van minis
ter Ruding van financiën om
dat het voortbestaan van het
EMS ermee gemoeid was.
In elk geval heeft gisteren de
dollar geprofiteerd van de her
schikking van de Europese va
luta. De dollar steeg zelfs ten
opzicht van de D-mark. In Pa
rijs steeg de dollar uiteraard
het meest Het pond zakte tot
een nieuw dieptepunt ten op
zichte van de dollar en de
mark. De goudprijzen zakten
in.
De nieuwe spilkoersen van de
EMS-valuta zijn als volgt:
100 Belgische franken (+1,5%)
ƒ5.62561 (was ƒ5,73646); 100
Deense kronen (+2,5
31,0273 (was ƒ31,3300); 100
Duitse marken (+5,5%)
ƒ112,673 (was ƒ110,537); 100
Franse francs (-2,5 36,7434
(was ƒ39,0045); 1 Iers pond (-
3,5%) ƒ3,48075 (was 3,73324)
en 10.000 Italiaansey lire (-
2,5 17,99786 (was
19,1051).
Lusteloze stemming op
overwegend lager Damrak
AMSTERDAM De Amster
damse effectenbeurs begon de
week in een nogal afwachten
de stemming. Bij weinig han
del gingen de koersen over
een breed front omlaag. Zo
moest A hold 4,50 prijsgeven
op 142,50 en werd KLM rond
het middaguur voor een ƒ2,40
lagere prijs van 163,50 ver
handeld.
Op de obligatiemarkt was „he
lemaal niets te beleven", in
verband met de onzekerheid
rond de Europese valuta. Een
groot deel van de staatsfond
sen ging in prijs achteruit met
maximaal 0,5 punt.
Bij de internationals noteerden
Hoogovens iets hoger op 23.
Akzo verloor daarentegen 1
op 53,40, Koninklijke Olie
ƒ0,40 Op f 99,40, Unilever
kwam ƒ0,20 hoger op ƒ206,
Philips bleef op ƒ38,40. NMB
ging bij de banken met 3 te
rug tot 146 en ABN met 8
tot 350. Amro verloor 0,30
op 56,00. Bij de uitgevers kon
VNU nog een kleine winst van
ƒ0,60 boeken op 76,60, maar
Elsevier-NDU moest 1,50
prijsgeven op ƒ241,50. De bou
wers waren zeer licht ver
deeld. Océ-van der Grinten
verloor 4,20 op 181,80 Gist-
-Brocades 1,50 op 141,50-en
Heineken 3,00 op 122,30.
Pakhoed steeg met 0,30 naar
ƒ49,30.
De verzekeraars konden zich
handhaven met uitzondering
van Nationale-Nederlanden,
die 0,80 inleverde op 138,00.
De hypotheekbanken en
scheepvaartwaarden noteer
den lager. Holland Sea Search
werd, evenals vrijdag, van
twaalf uur af doorlopend ge
noteerd. Het fonds dat betrok
ken bij nieuwe olievondsten in
de Noordzee ging voor een
ƒ0,20 lagere prijs van 3,50
van de hand.
De lokale markt vertoonde
een zeer grillig beeld. Zowel
naar boven als naar beneden
waren er forse uitschieters. Zo
boekte KNP een flinke winst
van 5,50 op 44,00. Vrijdag
maakte deze papierfabrikant
bekend dat er vorig jaar einde
lijk weer winst was behaald en
dat bovendien de dividenduit
kering wordt hervat. Ook Bre-
dero Vastgoed lag goed in de
markt. De aandelen van dit
fonds schoten met ƒ11 omhoog
tot een biedkoers van ƒ210,
terwijl de certificaten van aan
delen ƒ6 in prijs stegen tot
eveneens ƒ210 bieden. Nier-
strasz ging met 50 vooruit tot
ƒ780 en De Telegraaf met
ƒ4,50 tot 119,50. ACF boekte
een winst van 5 op 155 en
Kluwer van 2,50 op 87,50.
Flink terrein moesten prijsge
ven Van Berkel met een ver
lies van 4,30 op 329,70 en-
Audet, die 8 achteruitging tot
120. HAL, die vrijdag een la
ger dividend bekendmaakte
en zich nogal somber toonde
over de toekomst, kelderde
40 tot 260. Slavenburg zakte
ƒ5,50 tot f 76,50 Kleinere ver
liezen leden onder meer IHC
Inter, Wessanen, Furn ess en
Leidsche Wol.
De koersen van de doorlopend
genoteerde fondsen vertoon
den in de loop van de middag
weinig verandering. Een aan
tal brokkelde iets verder af.
Zoals Ennia dat snel zakte tot
133,50, wat een verlies van
4 betekende. Van Ommeren
was iets in herstel.
Op de optiebeurs bedroeg de
ochtendomzet maandagmor
gen 3.523 contracten. Het ac
tiefst waren Philips en Ko
ninklijke Olie. Over het ge
heel genomen daalden de pre
mies van de call opties lichte
lijk.
Drukte bij wisselmarkten
PEKING De Chinese minister die aan het hoofd staat van de
commissie voor gezinsplanning, Qian Xinzhong, heeft toegege
ven dat in bepaalde gebieden van China gedwongen abortus en
sterilisties zijn uitgevoerd. Volgens hem zijn die praktijken te
begrijpen, maar geen officieel beleid van de regering. In de pro
vincie Fujian, in het zuidoosten van China, zou sterilisatie zijn
opgelegd aan vrouwen die al een kind hadden, aan paren die ten
minste twee kinderen hadden en abortus gevolgd door sterilisa
tie aan vrouwen die „ondanks de bestaande regeling" zwanger
raakten. Zoals bekend probeert China de groei van de bevolking
af te remmen.
"WAT WORDT MIJN PREMIE PER MAAND?"Als het aan de ABN ligt,
hoeft u uw verzekeringspremies niet meer voor een heel jaar tegelijk te
betalen. Neem bijvoorbeeld uw autopremie. De ABN doet u graag een voor
stel op basis van de rechtvaardige Bonus/Malus-formule (max. 75%
bonus-korting), en bovendien met maandelijkse premiebetaling zonder
extra kosten! U kunt bij elk ABN-kantoor terecht, waar ook de brochure voor
u klaar ligt over alle andere verzekeringen met maandpremie.
Betaal gemakkelijk per maand.
