Leidse Courant | 1983 | 19 maart 1983 | pagina 2

Elke zondag mis met de paus

kerk
wereld

CeidaeSoimMti

Expositie over zending-missie vanuit Nederland

Braziliaanse steun voor kerk Haiti

Hervormde diaconie
Rotterdam wijst
beschuldigingen
van de hand

£eidóc6owm

Parlement en efficient

ACHTERGROND

ZATERDAG 19 MAART 1983 PA<

In het Rijksmuseum Het Cat-
harijneconvent in Utrecht is
van 26 maart tot en met 19
juni een tentoonstelling te
zien over het zendingswerk in
Nederland. Onder de titel „De
Heiden moest eraan geloven,
zending en missie vanuit Ne
derland" wordt getracht een
overzicht te geven van de be
keringsactiviteiten van pro
testanten en katholieken in
de landen overzee. Een van
de kenmerken van het aan de
zee gelegen Nederland is vol

gens de organisatie van de
tentoonstelling zijn grote ex
pansiedrang. In de periode
van de Republiek leidde dit
tot grote handelsactiviteit met
name in Afrika, Suriname, de
Antillen en in het latere Ne
derlands Indië. In het kielzog
van de kooplieden vertrok
ken ook protestantse kerkdie
naren naar deze streken, in
eerste instantie ten behoeve
van de kolonialisten. Zij wijd
den zich allengs ook aan de
kerstening van de autochtone

bevolking, de heidenen.
Evenals de protestanten
trachtten ook de Nederlandse
katholieke geestelijken het
geloof te verbreiden onder de
bevolking aan de andere kant
van de aardbol. Vanaf 1860
worden zij echter ook aange
troffen in andere streken dan
de Nederlandse koloniën, bij
voorbeeld in China of Afrika.
Reden voor de internationale
oriëntatie is dat de missiona
rissen waren verbonden met
de diverse orden en congrega

ties die ieder hun eigen mis
siegebied hadden over de hele-
wereld.

De tentoonstelling biedt aan
dacht aan deze zendingswerk
zaamheden, de resultaten, het
vervolg ervan in de 20e eeuw,
de acties van het „thuisfront"
en aan het huidige ontwikke
lingswerk. Er zijn veel voor
werpen te zien die werden
aangewend om het thuisfront
aan te zetten tot milde gelde
lijke steun ten behoeve van
het zendelingenwerk.

TIJDENS BIJZONDER HEILIG JAAR

Gedurende het „Bijzonder
Heilig Jaar van de Verlos
sing" zal paus Johannes Pau-
lus II zo mogelijk elke zondag
om 10 uur in de Sint Pieter in
Rome de mis voor de pelgrims
opdragen. Bisschoppen en
priesters die pelgrims begelei
den, krijgen gelegenheid als
co-celebrant op te treden. Bo
vendien zal het Sint Pieters
plein de functie van „open-
luchtkerk" vervullen.
Dit blijkt uit de in Vaticaan
stad uitgegeven „Kalender
voor het Heilig Jaar".Elke
vrijdag tegen de avond zullen
wijdingen worden gehouden
onder de colonnade van Ber
nini. Elke zaterdagavond zal
daar de rozenkrans worden
gebeden. In de Maria-maan-
den mei en oktober zal dat op
bijzonder plechtige wijze ge
beuren. Buitendien zullen de
algemene audiënties van
woensdag, die met de intrede
in een warmer jaargetijde
weer op het Sint Pietersplein
worden gehouden, het karak
ter krijgen van een liturgie
viering. Daarmee wordt tot
uitdrukking gebracht, dat met
deelneming aan een algemene
audiëntie gedurende het Hei
lig Jaar, een aflaat kan wor
den gewonnen. Naar de voor
zitter van het centraal comité
voor het Vaticaanse Heilig
Jaar, de Italiaanse aartsbis
schop Mario Schierano mee
deelde, worden bij deze ka
lender twee gezichtspunten in
het oog gehouden. Aan de ene
kant zal de paus plechtig alle
sacramenten vieren, aan de
andere kant zullen er plech
tigheden zijn voor alle groe
peringen en lagen in het ka
tholieke kerkvolk.

Voor niet-katholieke christe
nen zal in de Sint Paulus-bui-

ten-de-muren gedurende het
Heilig jaar elke dinsdag een
oecumenische vesperdienst
worden gehouden, waarbij
verscheidene talen worden
gebruikt. Bijzondere plechtig
heden zijn voor deze basiliek
in voorbereiding genomen
voor de Wereldgebedsweek
van 18 tot 25 januari 1984.
Voor in religie geinteresseer-
de jeugdigen, rooms-katholiek

of niet, zijn ontvangsten geor
ganiseerd in de Massimo-ka-
pel van de Sint Jan van Late-
ranen op elke zondagochtend
en dinsdagmiddag. In de cata
comben zullen vieringen zijn
ter gelegenheid van het Heilig
Jaar, speciaal voor de jeugd,,
net als in het Heilig Jaar 1975.
De oecumenische gemeen
schap van Taizé in Frankrijk
heeft het centraal* comité in

Rome bericht, bijzonder geïn
teresseerd te zijn in de oecu
menische bijeenkomsten ter
gelegenheid van het Heilig
Jaar. Voor jongeren van alle
gezindten bestaat de mogelijk
heid gebruik te maken van de
diensten van het kortgeleden
geopende internationale
jeugdcentrum San Lorenzo, in
de directe omgeving van het
Pietersplein.

De Braziliaanse bisschoppen
zijn begonnen de Haïtiaanse
kerk te helpen bij de oprich
ting van kerkelijke basisge
meenschappen, waarvan er in
Brazilië al meer dan honderd
duizend functioneren. On
danks de angst van vele Haïti
aanse geestelijken, dat na het
recente bezoek van de paus de
vervolgingen en razzia's zullen
toenemen, zijn zij vastbesloten
ook in hun land deze basisge
meenschappen uit de grond te
stampen. Met dat doel besloten
tientallen Haitiaanse geestelij
ken en leken advies te vragen
aan de vooruitstrevende Brazi
liaanse bisschoppen, die op dit
moment in hun land verblij
ven ter gelegenheid van de
tweejaarlijkse bijeenkomst van
de Celam (Latijns Amerikaan
se episcopale raad).

De nieuwe gekozen vice-presi
dent van Celam, de Braziliaan
se bisschop Clemente Isnar,
zette de Haïtianen uiteen, dat
de basisgemeenschappen be
ginnen met groepen katholie
ken van tien a twintig perso
nen, die zich splitsen zodra zij
vijftig leden bereiken. In vele

basisgemeenschappen nemen
bij gebrek aan geestelijken, de
leken taken van de priester
over, zoals evangeliseren, trou
wen, dopen enz., aldus Don Is
nar. Hij legde er de nadruk op,
dat daarnaast de basisgemeen
schappen ook een programma
hebben om de samenleving te
hervormen. Gesteund wordt
dat, wat uit de samenleving
naar boven komt en niet spe
ciaal een partijprogramma.
Deze sociale betrokkenheid
van de basisgemeenschappen
heeft niets te maken met het
communisme, hoewel er zo nu
en dan overeenkomsten be
staan met de veranderingen
die de communisten opeisen,
aldus Don Isnar.

De eerste basisgemeenschap
pen kwamen twintig jaar gele
den in Brazilië van de grond
en verspreidden zich over het
hele continent, vooral na de
stimulansen die de bisschop
penconferenties van 1968 en
1979 gaven. In Haïti, dat al 25
jaar met veel terreur door de
familie Duvalier wordt be
stuurd, vonden eind vorig jaar

de eerste voorbereidingen
plaats om tot de oprichting
van basisgemeenschappen te
komen. De leider van de groep
leken werd evenwel onmid-
dèllijk opgepakt en gemarteld
en kwam pas een maand voor
het bezoek van de paus aan
Haïti op vrije voeten.
De Haïtiaanse geestelijken die
overeenkomstig een concor
daat met het Vaticaan van het
Duvalier-bewind hun salaris
sen ontvangen, hebben zich in
het openbaar nooit erg bezorgd
gemaakt over het lot van de
bevolking in dit meest arme
land van Latijns-Amerika. Pas
vorig jaar december begonnen
de Haïtiaanse bisschoppen be
zorgdheid te tonen en kritiek
te uiten. De paus deed er tij
dens zijn recente bezoek nog
een schepje bovenop en drong
aan op vele structurele wijzi
gingen. Op de radio en de tele
visie werden de kritische uit
spraken van de paus gecensu
reerd en de afgelopen dagen is
in de officiële pers een cam
pagne begonnen tegen de
„subjectieve omroepen van be
paalde kerkelijke sectoren".

De Hervormde diaconie van
Rotterdam-Centrum heeft ge
reageerd op het commentaar,
dat functionarissen van de
Stichting voor Kerkelijke So
ciale Arbeid (KSA) in Rotter--
dam hebben geleverd op het
plan, de echte minima 65 gul
den te geven uit de kas van
de diaconie. In de brief op
briefpapier van KSA stond,
dat een kerk niet alleen aan
de eigen leden moet denken,
terwijl de hulp ook niet be
perkt zou mogen blijven tot
enkele wijken in de binnen
stad. Voorts zou, volgens die
brief, de hervormde diaconie
deze maatregel maar beter
„intern van karakter" kun
nen houden.

De hervormde diaconie van
Rotterdam-Centrum wijst er
op, dat de steun die zij bij
voorbeeld aan KSA verleent,
al duidelijk maakt, dat zij zich
niet alleen op eigen kerkle
den richt. Zij subsidieert veel
instellingen op het gebied van
hulpverlening aan drugver
slaafden, vluchtelingen, etni
sche minderheden, mensen in
knelsituaties, vrouwen in
nood en zo meer. „In het licht
van deze grote geldstromen in
de richting van niet-leden
van de hervormde gemeente,
vond de diaconie het gepast
ook eens een gebaar te maken
in de richting van diegenen,
die wel lid zijn", aldus deze
reactie.

De diaconie wijst er voorts op,
dat de hervormde gemeenten
van Rotterdam zijn gegroe
peerd volgens de burgerlijke
gemeentegrenzen uit de vori
ge eeuw. Het gevolg is, dat
een diaconie voor individuele
hulpverlening zelfstandig kan
beslissen ten aanzien van
Hervormden in een bepaald
deel van de stad. Als de acti
viteiten zouden moeten wor
den afgestemd op de moge
lijkheden van de minst-draag
krachtige diaconie in Rotter
dam, bleven de eigen moge
lijkheden ongebruikt, zo zegt
de diaconie van Rotterdam-
-Centrum. Ze merkt tenslotte

op, dat de voorgenomen hulp
verlening aan de echte mini
ma niet intern kan worden
afgewikkeld, omdat de adres
sen van mensen en gezinnen
die ervoor in aanmerking ko
men, niet bekend zijn. De eni
ge manier om daar achter te
komen was het plaatsen van
een oproep in het kerkblad.
De sociale dienst van Rotter
dam stelt deze adressen niet
beschikbaar uit een oogpunt
van privacy.

De woordvoerder van de her
vormde gemeente Rotterdam-
-Centrum, G.A. van Dongen,
verklaart dat het bestuur van
KSA niets wist van de brief
met bezwaren, die naar de
media is gestuurd. De conclu
sie, dat de doopsgezinde en re
monstrantse partners in deze
Stichting zich tegen de Her
vormden hebben gekeerd, is
dan ook onjuist, aldus de
woordvoerder. KSA is een sa
menwerkingsverband van de
diaconieën van de negen her
vormde gemeenten van Rot
terdam, waartoe later de
doopsgezinde gemeente en de
remonstrantse gemeente zijn
toegetreden. „Particuliere ui
tingen van functionarissen
van KSA zijn in dit geval
geen uitdrukking van de me
ning van het stichtingsbe
stuur", zo verklaart de heer
Van Dongen. De hervormde
gemeente van Rotterdam-
-Centrum omvat een zesde
van het aantal Hervormden
in Groot-Rotterdam. Zij telt
16.000 geregistreerde Her
vormden, onder, wie 3.000 be
lijdende leden.

Tweede-kamervoorzitter Dolman heeft hetjjr

mee: als gevolg van de kabinetswisselingen van de
twee jaar loopt de parlementaire machine lang niet zo v
als de voorzitter wenst. Dat pas nu het eind van de bei
ling van de rijksbegroting 1983 in zicht is moet juist
efficiënt denkende voorzitter een doorn in het oog i
dan hebben we het niet eens over de problematische
waarin de Eerste Kamer geraakt is: van een echte
tingsbehandeling kan in de senaat nauwelijks sprake

AaN de strijdbare Tweede-Kamervoorzitter kan dei"
wikkeling niet verweten worden. Hij 'doet wat hij k I
het parlementaire raderwerk beter te laten functio I
maar wordt telkens weer met overmacht geconfronte
mag men kabinetscrises en lange formaties immers
duiden. Maar, zegt Dolman, mijn collega van „de ove
Thurlings en ik moeten rekening houden met de comp
teitswet waarin staat dat begrotingen voor 1 januari 1
deld moeten zijn.

BlNNEN het kader van zijn mogelijkheden zoekt D
telkens opnieuw naar instrumenten om het „bedrijf"
aan hij leiding geeft beter te laten werken. In dat lich
men ook zijn wens zien om paal en perk te stellen a
'motie-stroom. Hij heeft ervaren dat bet bijzonder moe
om het aantal moties in te dammen en daarom is hij
week met het voorstel gekomen om moties te binden a
maximum van honderd woorden. Volstrekt terecht: toi
het eind van de jaren zestig het aantal moties sterk gir
nemen waren ze in het algemeen kort. Die situatie k^i
weer terugkeren. Men kan het met Dolman vollcdi;
zijn als hij stelt dat de parlementaire democratie g n
wordt door een efficiënt functionerende kamer. Ook 1 e
binet zou meer rekening moeten houden met de be ji
van de kamer aan stroomlijning. Het zou wetsontwerp
nota's tijdig bij de kamer moeten indienen, zodat het n
ment ruimer gelegenheid krijgt zich in de feiten en cij r
verdiepen en ten behoeve daarvan contacten met de
schappij te leggen.

OoK daarom is het te hopen dat de uiterst belar
Voorsjaarsnota op een zodanig tijdstip het kabinet verl
bij de kamer wordt ingediend dat deze alle haar ter be 1
king staande mogelijkheden kan hanteren om de pcie
geladen nota de behandeling te geven die haar toekom i
debat is wellicht ook een mogelijkheid om een van Do
andere wensen (de minister-president meer in de kam
honoreren.

Karbonade in
portsaus met
doperwten en'
aardappelen
schuimige citroen vla

Voor twee personen hebt u
nodig: 2 haas- of ribkarbo-
naden, 30 g boter, zout, pe
per, 15 g bloem, 2,5 dl
bouillon (blokje), worces-
tersaus, 1 glas port, 2 le
pels zilveruitjes;
450 g diepvries of twee-der
de blik doperwten, zout,
suiker, 250 g droogkokende
rijst, 4,5 dl water, zout;
1 citroen, 2 eieren, 65 g bas
terdsuiker, drie-vierde
blaadje gelatine, 0,5 dl
slagroom, 12 g basterdsui
ker. 1 waaierbiscuit.

Schroei de karbonade dicht
in hete boter, temper het
vuur half en bak het vlees in
ongeveer tien minuten bruin
en nèt gaar. Houd de karbo
naden warm in een schaal.
Bak de bloem lichtbruin in
het overgebleven vet, roer er
in gedeelten de bouillon door
en laat de saus nog vijf mi
nuten trekken. Maak de saus
af met worcestersaus en port
en schenk haar over de kar
bonaden. Verdeel er de zil
veruitjes over.

Pers de, citroen uit en vul het
sap aan met water tot een
deciliter. Splits de eieren,
roer het geel stevig met de
suiker en verdun het vervol
gens met citroensap en wa
fer. Verwarm dit mengsel
terwijl u roert tot het ei
geel gaat binden. Pas op dat
het niet gaat koken, want
dan schift het ei. Los er ver
volgens de in koud water ge
weekte gelatine in op. Zet de
pan in koud water. Klop de
eiwitten stijf en schep er
luchtig het afgekoelde, gelei
achtig wordende sap door.
Doe de vla direct in een
mooie schaal of in coupegla
zen en laat ze door en door
koud worden. Klop de slag
room stijf met de tweede
portie basterdsuiker en spuit
er per persoon een flinke
toef van op de vla. Steek
kort voor het op tafel zetten
een waaierbescuit in de slag
room.

Menutip voor maandag: hut
spot met klapstuk vlaflip.

JEANNE

zondagsmissen
en avondmissen

LEIDEN: O.L.Vr. Hemelvaart: za.
11.00 euch.viering mmv Dames- en
herenkoor, zo. 11.00 idem.
H. Leonardus: za. 19.00 jongerenvie
ring: zo. 09.00 euch.vlering, 10.45
hoogmis.

H. Middelares: za. 19.00; zo. 9.30 ge
zongen viering. 11.30.

H. Lodewijk: za. 10.00 en 19.00, zo.'
8.30, 10.00 hoogmis. 11.30, 18.00,
19.00 Lo».

St. Anthonius van Padua: za. 19.00
euch., zo. 9.30 en 11.30 euch.
H. Petrus: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30
hoogmis. 12.00.

O.L.Vr. Onbev. Ontv.: za. 19.00; zo.
9.30. 10.45 hoogmis. 12.15.
Oud Katholieke Kerk: zo. 10.00.
AARLANDERVEEN: za. 19.00; ZO.
10.30 hoogmis.

AARDAM: za. géén; zo. 9.00 hoogmis,
12.00.

ALPHEN AAN DEN RIJN: H. Plus: za.
19.00; zo. 9.00, 10.30 hoogmis.
H. Bonifatius: za. 19.00; zo. 9.45
hoogmis, 11.30.

De Heilige Geest: za. 19.00; zo. 9.30
en 11.00.

BOSKOOP: za. 17.30 „De Stek";
19.00 in kerk; zo. 9.30 en 11.00.
HAZERSWOUDE DORP: za. 19.00
met orgel: zo. 9.30 hoogmis; 11.30
wisselend van opzet.
HAZERSWOUOE-RIJNDIJK: za. géén.
zo. 10.00. Dep. Het Anker: za. 19.00;
zo. 8.45 en 11.15.

HILLEGOM: St. Jozef: za. 19.00 met
Ned. liederen; zo. 10.00 gezinsmis
(kinderkoor), 11.30 Ned. liederen.
HILLEGOM: H. Martinus: za. 19.00;
zo. 9.00 en 11.00.

HOOGMADE: za. 19.00; zo. 10.00.
KATWIJK A D. RIJN: za. 19.00 euch
.vlering met zang; zo. 9.30 hoogmis,
11.15 met zang. Dep. Rijnsburg: za,
gebeds- en communieviering; zo.
10.30 met zang.

(Buiten)- KAAG/ABBENES: za. 19.00;
zo. 10.00.

LANGERAAR: za. 19.00; zo. 9.30 en
11.30.

LEIDERDORP (H. Menswording): za.
19.00; zo. 9.00, 10.30, 12.00 (jonge
renkoor).

LEIMUIDEN: za. 19.00; zo. 7.30, 9.30,
11.15.

LISSE: Agathakerk: za. 19.00 euch.;
zo. 10.00 en 11.30 (kinderneven-
dienst). Dep. Poelpolder: za. 19.00
euch., zo. 9 en 11.30 euch.vlering.
Mariakerk: za. 19.00; zo. 8.30, 10.00
hoogmis. 11.45.

H.H. Engelbewaarders (Beekbrug): za.
19.00; zo. 9.30 hoogmis, 11.00 en
17.45.

NIEUWKOOP: za. 19.00; zo. 9.00
hoogmis. 10.45.

NIEUWVEEN: za. 19.00; zo. 9.00,
11.00.

NIEUW-VENNEP: za. 19.00 avondmis;

zo. 10,00 hoogmis.

NOORDEN: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30

hoogmis.

NOORDWIJK-BINNEN: za. 16.00 In
Kerkhofkapel; 19.00 in de kerk; zo.
8.00, 10.00 hoogmis. 11.30.
NOORDWIJK AAN ZEE: za. 19.00
euch.; zo. 9.30 hoogmis. 11.00 euch.
NOORDWIJKERHOUT: St. Victor: za.
19.00 met koorzang; zo. 9.30 hoog
mis. 11.00 mis met samenzang. St.
Jozef: za. 19.00; zo. 10.00 en 11.30.
OEGSTGEEST: St. Willibrord: za.
19.00; zo. 9.00 en 10.30.

OUD-ADE: za. 19.00 avondmis: zo.
8.30 hoogmis, 10.30 gezinsmis.
OUDE-WETERING: za. 19.00 avond
mis; zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Marlapre-
sentatie: za. 19.00; zo. 9.00 en 11.00.
Petrusbanden: za. 19.00 avondmis;
zo. 9.30 hoogmis, 11.30.
RIJPWETERING: za. 19.00 avondmis;
zo. 7.30, 9.00 hoogmis (herenkoor),
10.30 mis.

SASSENHEIM: za. 19.00 euch.; zo.
9.30 hoogmis, 11.00 euch.

STOMPWIJK: za. 19.30 met zang
(laatste zaterdag v.d. maand thema-
viering), zo. 9.30 hoogmis, 11.00,
18.00.

VOORHOUT: za. 19.00; zo. 9.00
hoogmis, 10.30, 11.45.
VOORSCHOTEN: St. Laurentius: za.
19.00; zo. 11.30. Moeder Gods: za.
19.00; zo. 10.00.

WARMOND: za. 19.00; zo. 8.30, 10.00
hoogmis. 11.30.

WOUBRUGGE: za. 19.00; zo. 10.00.
ZEVENHOVEN: za. 19.00; zo. 9.00
hoogmis. 10.45.

ZOETERWOUDE-RIJNDIJK: Meer
burgparochie: za. 19.00 met wisselen
de koren; zo. 10.00 hoogmis met wis
selende koren, 11.30 met orgel en
Ned. liederen.

ZOETERWOUDE: St. Jan: za. géén
opgave; zo. 9.30 hoogmis, 11.00. Chr.
Dienaarkerk: za. 19.00 met zang; zo.
10.00 hoogmis.

DE ZILK (Noordwijkerhout): H. Hart-
kerk: za. 19.00; zo. 10.00 hoogmis,
11.30.

predikbeurten

STAD LEIDEN Herv. Gemeente.
Hoogl. kerk: 10 u. ds. E. M. Panne-
koek, 11.45 u. ouc. Studentendienst.
Marekerk: 10 u. ds. A. J. de Jong, 17
u. ds. J. Kooien. IJsselstein. Marana-
thakerk: 10 u. ds. J. Bovenberg. Re
genboog: 9.30 en 11.15 u. pastor
J. A. A. van Well, doopfeest. Bethle-
hemkerk: 10 u. ds. S. Meyers. Bevrij
dingskerk: 9.30 u. ds. L. C. Rietveld.
19.30 u. ds. K. J. Jansen, 17 u. Bevrij-
dingsdienst. Vredeskerk: 10 u. dr.
J. M. Vlijm. Eglise Wallone: 10.30 u.
pasteur D. Ribs. Acad, ziekenhuis:
10.15 u. ds. G. E. Bakker. Diacones-
senhuls: 10.30 u. ds. A. K. van der
Schoot. Voorschoten. Jeugdkapelen-
diensten: Molenwijk: 11.30 J. P. Kar
stens. Bevrijdingskerk: 10.30 jeugd
dienst. Geref. Kerken en andere ker
ken Stad Leiden. Zuiderkerk: 10 u.
ds. J. M. Vlijm. Petrakerk: 10 u. hr.
G. J. de Bruin. Oude Vest: 10 u. dr. J.
v.d. Zwaan. Maranathakerk: 10 u. ds.
J. Bovenberg. Bevrijdingskerk: 9 u.
ds. R. Rietveld. Bejaardenhuis Groen
hoven: 10 u. ds. Jacobi-van Duljn,
L'dorp. Merenwljk aula Valkenpad:
9.30 en 11 u. Eucharistie/Avondmaal.
Chr. Geref. Kerk: 10 u. drs. G. C. den
Hertog. 17 u. drs. G. C. den Hertog.
Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 17 u. Dienst
des Woords. Doopsgez./Rem. kerk:
10.30 u. ds. B. A. Koek. Bapt.gem.:
10 u. ds. G. Bosveld. Ev. Luth. Kerk:
10.15 u. Dienst des Woords. Nieuw
Apost. Kerk: Diensten 9.30 en 16 u.
Dienst des Woords. Ev. Chr. Ge
meenschap: 40 evang. Dlkkes. Leger
des Heils: 10 en 19 u. samenkomsten.
Zevende-Dag-Adventisten: 11 u. ds.
Bouwer. Evang. Centrum Zijksingel
2a: 19 u. dhr. Zijlstra. Zendingsgroep
„Jeruel": samenkomst 17. u. Pink
stergemeente Oude Vest 13: 10 u.
evang. F. F. Schetter.
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10 u. hr. P. Taselaar. 19 u. zang-
dienst. Geref. Kerk: 10 u. ds. Modde
raar. 18.30 u. drs. Vree. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 u. Dienst des Woords.
TER AAR Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
Van Niel. 18.30 u. ds. De Jong. Geref.
Kerk: 10 u. drs. Broer. 18.30 u. drs.
Aalders.

ABBENES Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
Bergsma, 19 u. Jeugddienst ds. De

ALPHEN A.D. RIJN Herv. Gem.:
Opstandlngskerk: 10 u. Dienst des
Woords, 18.30 u. ds. De Jonge. Ad-
ventskerk: 10 u. ds. Boogers. Kruis
kerk: 10 u. ds. De Jonge. Geref. Kerk
Maranathakerk: 10 u. drs. Vree, 18.30
u. Opendeurdienst. Salvatorkerk: 10
u. ds. Van Es, 18.30 u. ds. Stolk. Bap
tistengemeente: 10 u. ds. Koekoek,
18.30 u. Evang. Kits. Leger des Heils:
10 en 19.30 u. samenkomsten. Volle
Evangelie Gemeente: 10 u. hr. Stee
nis.

ALPHEN-NOORD (Herv./Geref.
diensten). Goede Herder: 10 u. ds.
Van Everdingen, 18.30 u. ds. Verheul.
De Bron: 9.00 u. ds. Oosthoek, 10.30
ds. Verheul. Ashramcollege: 10 u. ds.
Van Santen. Driehoorne: 19 u. ds.
Oosthoek. Albanlanae: 10 u. ds. Nie-
wenhuls.

ALPHEN-NOORD (Herv. Gem.):
Slonskerk: 9.30 u. ds. Ouwendijk,
18.30 u. ds. Schaap, Schoonhoven.
Oudhoornseweg: 10 u. ds. Oort.
BODEGRAVEN Herv. Gem.:
Dorpskerk: 10 u. ds. Wieman, 18.30
u. ds. v.d. Hoef. Salvatorkerk: 10 u.
ds. De Rooy, 18.30 u. ds. Vos. Bethle-
hemkerk: 10 u. ds. v.d. Hoef. 18.30 u.
ds. Haakman. Geref. Kerk: 9.30 u. ds.
Elderman, 18.30 u. ds. v.d. Berg.
BOSKOOP Herv. Gem.: Dorps
kerk: 9.30 u. ds. Stelwagen, 18.30 u.
ds. Koelewijn. De Stek (Herv./Geref.):
9.30 u. ds. Vlasblom. Geref. Kerk:
9.30 u. ds. Den Heeten, 17 u. ds.
Krol. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 u.
ds. Toorman.

HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
u. ds. Wolters, 18.30 u. ds.. Molenaar.
Geref. Kerk: 10 u. ds. v.d. Horst, 17 u.
ds. Van Loenen.

HOOGMADE Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. v.d. Hoek.

DE KAAG Herv. Gem.: 10 u. ds.
Kolkman.

KATWIJK A D. RIJN Herv. Gem.:
Dorpskerk: 10 u. hr. Bakker, 18 u. ds.
Gebraad. Ontmoetingskerk: 10 u. ds.
Gebraad. 18.30 u. ds. Boer.

KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem.:
Nieuwe Kerk: 10 u. ds. De Jong. 18 u.
ds. Vermeulen. Oude Kerk: 10 u. ds.
Driebergen, 18 u. ds. Vroegindewey.
Ichthuskerk: 10 u. ds. Van Rooh, 17
u. ds. Visser. Pniëlkerk: 9.30 u. ds.
Vroegindewey, 18 u. ds. Schuurman.
Bestevaer Mavo: 10 u. ds. Schuur
man. Overduinkapel: 14.15 u. ds.
Baar. Geref. Kerk: Open Hof: 9.30 u.
ds. Kersten. 17 u. ds. Koster. Triump-
hator: 10 u. ds. Koster, 17 u. ds. v.d.
Werff. Vredeskerk: 10 u. hr. Brouwer.
17 u. ds. Kersten. Chr. Geref. Kerk:
10 en 17 u. ds. Slagboom.
KOUDEKERK A.D. RIJN Herv.
Gem.: 10 u. ds. Lapré, 19 u. ds. Bade.
Geref. Kerk: 10 en 17 u. ds. Bade.
LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
sten): Dorpskerk: 10 u. ds. Stegeman,
18.30 u. ds. Doesburg. Hoofdstraat:
10 u. ds. Doesburg. Schepplngskerk:

9 en 10.30 u. ds. v.d. Bom, 19 u. ds.
v.d. Bom.

LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. Van Harten. Geref. Kerk: 9.30 en
19 u. Dienst des Woords.

LISSE Herv. Gem.: Dorpskerk: 10
u. ds. 't Hooft. Pauluskerk: 10 u. ds.
De Gelder, 19 u. ds. Hemstede. Ge
ref. Kerk: 10 u. ds. Boswijk. 19 u. ds.
Hemstede, jeugdd. Chr. Geref. Kerk:

10 en 16.30 u. ds. Van Dijken. Geref.
Gemeente: 10 en 16.30 u. ds. Hak
kenberg. Geref. Kerk Vrijg. (Pr.str.):
8.45 u. ds. De Putter, 15 u. ds. De
Vries. Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 9
u. ds. Brink, 17 u. Dienst des Woords.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. Cnossen, 18.30 u. ds. Van Doorn.
Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Veenstra, 17
u. Avongebed. Chr. Geref. Kerk: 9.30
en 18.30 u. ds. Blom.

NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 u.
kand. De Boo, 18.30 u. ds. Molenaar.
NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. ds. Van Winterswijk, 19.30 u. ds.
Bergsma. Geref. Kerken: 9.30 u. ds.
Wljmenga, 18.30 u. ds. Rang. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 u. ds. Vis
ser.

NOORDWUK Herv. Gem.: Grote
Kerk: 10 u. ds. v.d. Lee. 19 u. ds. v.d.
Lee. Kerk aan Zee: 10 u. ds. v.d. Lee.
De Rank: 10 u. ds. Visser. Grote
Kerk: 17 u. mr. De Man. Geref. Kerk
Hoofdstr.kerk (Buurtkerk): 17 u. ds.
Keunlng, 10 u. ds. Attema-Roosjen.
Vinkelaan: 9.30 u. ds. Korenhoff.
Stichtingskerk: 11 u. ds. Korenhoff.
Sole Mio:

NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.:
10 u. ds. Meijering.

OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien

sten). Mauritslaan: 10 u. ds. Vegter.
Groene Kerkje: 11 u. pastor Koster
en ds. Kooman, oec. dienst. Paulus
kerk: 9.30 u. ds. Kooman. Gem. cen
trum: 10.30 u. ds. Sterringa, 19 u. ds.
Heemskerk. Endegeest: 9.30 u. ds.
Frlederlch. Acad. Ziekenhuis: 10.15 u.
ds. Bakker. Diaconessenhuls: 10.30 u.
ds. v.d. Schoot. Van Wyckersloot: 16
u. ds. Oegema. Ned. Geref. Kerk:
8.45 en 16 u. ds. De Lange (middagd.
viering H.A.).

OUDE WETERING Herv. Gem.:
9.30 u. ds. Krispijn. Geref. Kerk: 9.30
en 18.30 u. Dienst des Woords.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.:
9.30 u. ds. Klelder, 18.30 u. kand. De
Boo.

RIJNSBURG Herv. Gem.: Grote
Kerk: 9.30 en 17 u. ds. Romein H.D.
Bethelkerk: 9.30 u. ds. Smaling,
Openbare Belijdenis. Geref. Kerk: Pe
trakerk: 9.30 u. ds. Cziria, 17 u. ds.
Snel. Immanuelkerk: 9 en 10.30 u. dr.
Van Oeveren, 17 u. ds. Damsma. Ma
ranathakerk: 9.30 u. ds. Snel. 17 u.
ds. Cziria. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
17 u. ds. Van Sorgen.

SASSENHEIM Herv. Gemeente: 9
en 10.30 u. ds. Enklaar. 19 u. dhr.
Hoffenaar. Geref. Kerk: 10 u. ds. Fer-
werda, 17 u. ds. Baas. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 17 u. prof. Oosterhoff.
Ned. Prot. Bond Sassenheim/Lisse:
10.30 u. hr. v.d. Witte.

VALKENBURG Z.H." Herv. Gem.:
10 u. ds. Vermeulen. 18.30 u. ds.
Smaling. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. v.d.
Berg. 18.30 u. ds. Baayen.
VOORHOUT Herv. Gem.: 10 u.' ds.
Brokerhof.

VOORSCHOTEN Herv. Gem. Dorp:
9.30 u. ds. Bakker, 17 u. Zangdienst.
Geref. Kerk: „Ontmoeting": (Her
v./Geref.): 9.30 u. ds. De Zeeuw.
WARMOND Herv. Gem.: 10 u. ds.
Germans.

WASSENAAR Herv. Gem. Dorp:
10 u. ds. Steenstra. 16.30 u. ds. Wol
ters. 19 u. ds. Steenstra. Kievitskerk:
10 u. ds. Baker. Messiaskerk: 10 u.
ds. Zuurmond. Dorps-Centrum: 9.30
u. ds. Wolters. Shalom (Jeugdkerk
vanaf 12 j.): Ned. Prot. Bond:
10.30 u. ds. Werner.

WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 en
16.30 u. ds. Koelewijn. Geref. Kerk:
9.30 u. ds. Aalders. 18.30 u. ds. Jas-
per-Focks. Ned. Prot. Bond:
ZEVENHOVEN Herv. Gem.. 9.30 u.
ds. Van Doorn. Geref. Kerk: 9.30 u.
hr. Vermeer. 19 u. ds. Elderman.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 10 u.
ds. Haakman. Geref. Kerk: 10 u. hr.
Van Duyn, 19 u. ds. Dronkert.

ARTSEN Leiden: Wijk 1: Boerha-
vedistrict, Binnenstad-Noord, Groe-
noord, Kooi, Merenwijk, za dr. Klaas-
en, tel. 213546, zo dr. Kruis. tel.
126371. Wijk 2: Binnenstad-zuid,
Tuinstadwijk, Professorenwljk, de
Waard, za dr. Engel, tel. 121334, zo
dr. Taytelbaum, tel. 120266. Wijk 3:
Mors, Haagwegkwartier, Zuidwest, za
dr. Van Rijn, tel. 210797, zo dr. Boer,
tel. 310420. Voor de praktijkgebleden
van Groeneveld, Van Leeuwen. Mey
er, Reinders, Tan, Van Tol: za. dr.
Van Tol, tel. 142427, spreekuur 11.00
tot 11.30 uur in gezondheidscentrum
Merenwijk aan de Rosmolen 2.
Oegstgeest: dr. Roelants, tel.
153747. Leiderdorp: za dr. Kemme,
tel. 893139, zo dr. Landsmeer, tel.
413913. Spreekuur van 12.30 tot
13.00 aan de de Florijn 10. Voor
schoten: za dr. Baars. tel. 2520, zo
dr. Tromp. tel. [phone]. War
mond - Voorhout: Dr. Sleeboom tel.
02522-11393. Noordwljk: Groeps-
praktljk tel. 19300. Noordwijker
hout: Dr. Van Ronnen, tel. 02523-
2285. Katwijk san Zee: Dr. Schone-
berg, tel. 12336. Katwijk - Rijns
burg Valkenburg: Dr. Hagen. tel.
13222. Liese: Antwoordapparaat ei
gen huisarts. Sasaenheim: Dr. Van
Riet tel. 11777. e Hillegom: Dr. Van 't
Westeinde, tel. 15771. Alkemade -
Rijnsaterwoude Leimuiden: Dr. Van
Dongen, tel. [phone]. Alphen:
Voor de praktijken van Stehouwer,
Van Gemeren. Plag, Visser, Varkevis-
ser. Van Engelen en Zikel: za Dr. Ste
houwer, tel. 22425, zo Dr. Van Geme
ren, tel. 30798. Voor de praktijken
van Boss, Eradus. Van Der Steen,
Hetzberger, Kleinhaneveld en Wijn-
maaien: za dr. Kleinhaneveld, tel.
72170, zo. dr. Eradus, tel. 72072. e
Hazerswoude Koudekerk: Dr.
Bosch, tel. [phone]. Langeraar
Nieuwveen - Ter Aar - Woubrugge:
Dr. Van Dongen, tel. [phone].
Nieuwkoop - Noorden: Dr. Brink
man/Sluis, tel. [phone].

TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeeat: Dr. Teune, Rood-
enburgerstraat 29, Leiden, tel.
124724, zaterdag en zondag spreek
uur om 13.00 uur. e Leidschendam:
Voor spoedgevallen tel. 238356.
Bollenstreek: Dr. Van Schravendijk.
Kerkweg 15 Voorhout, tel. 02522-
14579.

APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp

- Oegstgeest - Voorschoten: Apo
theek Aloé In Leiden en de Apotheek
Beker In Oegstgeest Leidschen
dam: Apotheek Lakke, Kon Wilhilmi-
nalaan 471c Voorburg. Alphen:
Apotheek Allad. Katwijk: Apotheek
De Jong. tel [phone]. Noord
wijkerhout: za geopend van 9-13. u.
en van 17-18 u. en zo van 12-13 u. en
17-18 u. Spoedrecepten tel. 3511 of
dienstbel.

WIJKVERPLEGING BOLLENSTREEK

- Sasaenheim - Warmond - Lisse

Beekbrug: mw. Vriend tel. 02522-
12022. Noordwijkerhout -Voorhout

De Zilk: mw Van Meurs tel. 02522-
12122. Hillegom: Opgave via het
antwoordapparaat, tel. [phone].

Leidschendam: Leldschendamse
Kruisvereniging, tel. [phone].

DIERENARTSEN Lelden: Dr.

Muurling, tel. 125057 en Dr. Van der
Wouw, tel. 764058. Oegstgeest: Dr.
van Duyn tel. 153266. Voorschoten

- Leidschendam: Dr. Westgeest tel.
071-768616 en dr. Birnle-Heringa, tel.
070-275450.

Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 20.00 uur, zaterdags
tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071-122248 en uw krant
wordt nog dezelfde avond nabezorgd.

ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis) en
van vrijdag 13.00 u. tot zaterdag
13.00 u. (Elisabeth-ziekenhuis).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 20.00 uur. Kinder
afdeling dagelijks van 14.00 tot 20.00.
Niet meer dan twee bezoekers per
patiënt Sint Elizabeth-ziekenhuis:
Volwassenen dagelijks van 14.00-
14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klas
se-afdelingen ook 11.15-12.00 u.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00
u. (alleen voor echtgenoten) van
15.00-16.00 u. en van 18.30-19.30 u.
Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u.
CCU (hartbewaking) dag. van 14.00-
14.30 u. en van 19.00-19.30 u. Inten
sieve verpleging: dag. van 14.00-
14.30 u. en van 18.30-19.00 u. Sport-
Medisch Adviescentrum: Spreekuur
ma. 19.30-20.30 u. in het St. Elisa
beth-ziekenhuis. Endegeest: Di. en
vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u.
en 14.00-15.00 u.; eerste klasse: de
gehele dag. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.00 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling dagelijks van 14.30-
14.45 u. en 18.30-18.45 u. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. De bezoektijden
van de kinderkliniek zijn dagelijks
15.00-15.45 u. en 18.30-19.00 u. De
bezoektijden van de kinderafdeling
(alleen voor ouders van kinderen kan
er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundi
ge) zijn dagelijks van 14.15-15.00 u.
en van 18.30-19.00. Rijnoordzie-
kenhuis: Dagelijks 14.30-15.15 u. en
18.30-19.30 u. Extra bezoek hartbe
waking: 11.00-11.30 u. Extra bezoek
vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u.
Kinderafdeling 15.00-15.30 u. alleen
voor ouders 18.00-18.30 u.
S.O.S.-DIENST Telefonische hulp
dienst. tel. [phone]. Voor allen die
in moeilijkheden verkeren of eenzaam
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be
reikbaar.

BUREAU VOOR RECHTSHULP

Herengracht 50, tel. 123942; spreeku
ren ma. en di. 10.00-12.30 u„ wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau, Noordelnde 2a
(voormalige marinecomplex), tel.
130775. (Met ingang van maandag 22
november verhuist de Leidse recht
swinkel. Het nieuwe adres luidt: Ke-
telboetersteeg 10. De openingstijden
blijven hetzelfde

Afdeling wonen en werken: ma.

18.30-20.30. wo. 10.00-12.00, do.
18.30-20.30. Afdeling belaatingen:

di. 18.30-20.30, wo. 18.30-20.30.
Klachtenbureau: di. 18.30-20.30, do.
18.30-20.30.

DIERENHULPDIENST Hulpverle
ning aan verongelukte honden, kat
ten, vogels, e.d. in de gemeenten Lei
den. Leiderdorp. Oegstgeest, War
mond en Zoeterwoude. Tel. 071-
125141.

BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., di. en wo.
11.00-12.00 u„ do. 18.30-20.00 u.
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Leiden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Op woensdag- en zaterdagmiddag
van 14-18 u. telefoon 071 - 120611.
MAATSCHAPPELIJK WERK Bu
reau Maatschappelijk werk. Oude
Rijn 44c, spreekuur dagelijks 14.00-
15.00 u.; do. ook 19.00-20.00 u., tel.

142144. Spreekuur gemeentel
ciale dienst: di 14.00-15.00 u.
laan 1a, Zuid-West; do. 14.0
u. Herensingel 3, Leiden Nooih
tel. van 09.00-10.30 vla 76660I i
ling maatschappelijk werk. r
RAAD VAN ARBEID Hoge
306, Leiden, tel [phone]. H
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 1 r
Telefonische informatie over r
bijslag: 8-12 u. oi

SOCIALE RAADSVROUW
uren sociale raadsvrouw. Binn
Gerecht 10. wo. 17.00-18,
Noord: Van Hogendorpstraat 3
10.30-11.30 u.; Kooi: Driftstra
di. 10.30-11.30 u.; Mors*
Buurthuis Morskwartier, Topa
10.00-11.00 u. wo. 10.00-13
Tuinstadwijk: Herengracht t
10.30-11 30 u.

SOCIALE RAADSVROUW
SCHOTEN Spreekuren: ma
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.301
seweg 33. Voorschoten. Tel. 3
SP HULP- EN INFORMATIEC

Groenesteeg 33, Leiden. Ti
134640 of 071-144600. Hulp e
matie op medisch, juridisch en
gebied, werk, sociale verzeke
huurkwesties. Spreekuur: elk
derdag van 20.00-21.00 u.
STICHTING VRIJWILLIGERS
TRALE Pallasstraat 1. Alpfi
den Rijn. Tel. [phone]. B
ding en opvang van mensen,
welke reden dan ook, tijdeli,
nodig hebben. Bovendien wore
matie verstrekt over andere m
heden van hulpverlening en
reikbaarheid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE
gegracht 246a, Leiden. Tel. t
Dagelijks bereikbaar van 9.0
u. voor informatie over vrijw
werk en cursussen of een per
gesprek.

WERKENDE JONGEREN

ten- en informatieuur Elke d
avond van 17.00 tot 20.00 u
kantoor Koppenhinksteeg 2,
Tel. [phone].

WERKLOZEN ADVIESCENTI
Adviescentrum: Breehuys, Bre
19 (ingang-Schoolsteeg) tel. 1
Openingstijden: ma. t/m wo. 10
vr. 14-16 u. Belangenvert II
buurtwinkel, Haarlemmerstraa
tel. 125736. Geopend: wo. 10-
WETENSCHAPSWINKEL Ir
tlecentrum voor onderzoek i
Leidse universiteit. Statlonswi
tel. 071 - 148333. Geopend: in
vr. 10.00-16.00 u.

FIOM Hulpverlening bij z*
schap en alleenstaand oudef
Noordeinde 40 b. tel. 144715.
GASTOUDERPROJECT Sl
Gastouderproject, Merenwijk
dorhorst 1. tel. 210430 (dag.
15.30 u.).

HULP VOOR MOEDER EN K

Bij niet gewenste zwangerscha
toon 071-895724 en 01728-83
HUURAANGELEGENHEDEN
Spreekuren huurcommissie. Vo
den: Schuttersveld 9 (tel. 071-1
van 10.00-12.00 u Spreeku
t/m vr. 8.30-10.00 u. Voor I
Opstandlngskerk. Prinses M
straat 69. Spreekuur do. 14-15
MOEDERS VOOR MOEDERS
vrouw zuster E. Janssen-Nla
Hofdljck 32, Oegstgeest. tel
153652.

ONDERWUSWINKEL SopN
36. tel [phone] of 126325.
maandag tot en met vrijdag
17.30 u.

OPVANGCENTRUM VROUW1

Crisiscentrum voor vrouwen
eventuele kinderen) In nood. Hi
Maarten, St. Jacobsgracht 1.1
tel.07J-142497. Dag en nacht I
baar.

HULP AAN BUITENLANDS

Spreekuur voor Marokkanen,!
aan den Rijn, Emmalaan 2. tel

- 94841. ma. 9-10 u. di. 14-15
den, bureau voor maatscM
werk. Oude Rijn 44c tel. 071-1
en 146049. do. en vr. 14-15 u