finale
Rome aan vooravond van
grote volksverhuizing
Italië bedroefd over
verlies ex-koning
Mussolini had meer kinderen dan
zijn kinderen konden bevroeden
JUBELJAAR-POLIS EN PELGRIM-MENU
LIEFDE IN KAART GEBRACHT
DE KONING IS DOOD, DE REPUBLIEK WORDT
VOLWASSEN
Mussolini's echtgenote Rachele
overleed In 1979 op 89-jarige leef
tijd.
Ida Oalser, die haar einde vond in
een gekkenhuis
ROME De Italiaanse schrij
ver en historicus Antonio Spi-
nosa verdient de Nobelprijs
voor originaliteit. In dit jaar
van eeuwfeesten, jubilea en
andere oefeningen in de nos
talgie heeft hij de oude Ita
liaanse dictator Mussolini die
100 jaar geleden geboren werd
nu eens willen gedenken door
een speurtocht te ondernemen
naar de werkelijke omvang
van diens nakomelingen.
Spinosa's boek „De kinderen van
de Duce. Het lot van de naam Mus
solini" wordt op het ogenblik vlot
verkocht, en dat duidt op een zeke
re interesse bij het publiek voor
Mussolini's voortplantingsactivitei-
ten binnen en vooral buiten zijn of
ficiële familie.
Dat Benito Mussolini (leider van
fascistisch Italië van 1922 tot 1945)
een schuinsmarcheerder was, wist
iedereen, inclusief zijn vrouw en
voorbeeldige echtgenote Rachele.
Zijn permanente campagne tegen
het verval van de oorspronkelijke
en zuiver Italiaanse zeden werd
hier en daar dan ook met een flin
ke korrel zout genomen.
Maar onzekerheid bestond over de
mate waarin de leider de fascisti
sche huwelijkstheorieën aan zijn
laars lapte. Spinosa doet hierover
een interessant boekje open, maar
ondanks zijn noeste arbeid in de
staatsarchieven kan ook hij geen
volledigheid pretenderen. De dicta
tor was immers zelf de baas over
het archief en zorgde er wel voor
alle documenten die op zijn privé-
leven betrekking hadden te corri-
geren.
Vader en zoons. Vittorlo (rechts) verdiende heuse onderscheidingen aan
het Abessljnse front, Bruno stierf „als een Held" in zijn jachtvliegtuig.
solini zal wel nooit kunnen worden
vastgesteld. Te meer niet daar in
één geval al blijkt hoe weinig scru
puleus de dictator buitenechtelijke
relaties aanknoopte en daaraan de
mografische consequenties ver
bond. Met zijn gevolg keerde Mus
solini op geregelde tijden vanuit
Rome terug naar zijn geboorte
streek Forli. In een van de herber
gen langs de weg waar het gezel
schap de reis onderbrak, raakte hij
verliefd op een kamermeisje. De
vrouw bood geen weerstand tegen
de charmes van de leider «n liet
zich zodanig verleiden dat ze zwan
ger werd. Mussolini heeft het resul
taat van deze snelle relatie, een
zoon, niet kunnen bewonderen,
want toen was hij al verdwenen.
De annalen vermelden zelfs niet
eens meer de naam van zijn bemin
de.
Spinosa komt op een aantal van zes
kinderen die Mussolini buiten de
echt heeft verwekt. Geen enkele
heeft zich Mussolini mogen noe
men, zo zuinig was de Duce op zijn
naam.Toen Mussolini in 1925 in
aanwezigheid van hoge kerkelijke
autoriteiten in het huwelijk trad
met Rachele Guidi, had hij al vijf
kinderen: een jongen, Candido ge
heten bij een getrouwde vrouw in
Friuli; een zoon, bij een mede-soci-
aliste in Trento; een zoon (Benito)
bij Ida Dalser, een andere vrouw in
Trento; een dochtertje Elena, bij
een (getrouwde) Milanese vriendin;
en Edda, bij een andere Milanese
vriendin, Rachele, die kort daarop
zijn vrouw mocht worden, als ge
volg waarvan Edda gewettigd
werd.
Maar dit aantal van vijf voorechte
lijke kinderen lijkt geen limitatieve
opsomming te zijn, want vooral in
zijn vriigezellentijd kende Mussoli
ni's seksuele onstuimigheid geen
enkele morele rem. Hij was net
achttien jaar en woonde nog bij zijn
ouders in Forli, toen hij een leef
tijdgenote verkrachtte. Dit delict is
ROME Umberto, de laatste ko-'
ning van Italië, is dood, en dit door
en door republikeinse land hoeft
zich dus niet meer op te winden
over elk griepje dat de ex-koning
teisterde. De ex-koning stierf in
ballingschap, in Genève, niet in
zijn vaderland Italië, ondanks re
cente verwoede pogingen van en
kele politici om hem naar Italië te
rug te halen, voor een laatste blik
op „mijn geliefde Napels".
Italiaanse ex-koningen kunnen
niet in hun eigen vaderland ster
ven, zo volgt uit de republikeinse
grondwet: „Het is de ex-koningen
van het Huis van Savoye, hun
echtgenotes en mannelijke nako
melingen verboden het nationale
grondgebied te betreden of er te
verblijven". De republiek, doods
bang voor herstel van de monar
chie, heeft nooit een uitzondering
op deze regel toegestaan. Tot enige
ontreddering in. republikeinse gele
deren heeft kroonprins Victor Em
manuel, de troonpretendent, on
langs onthuld enige keren in strijd
met dit grondwettelijk verbod in
Noord-Italië op bezoek te zijn ge
weest.
Vader Umberto hield zich altijd
strikt aan de regels, en hij heeft
Italië altijd gemeden, hoeveel smart
en pijn hem dat ook deed. Sinds
zijn verbanning in juni 1946 leidde
hij een teruggetrokken leven aan
de PortugeseJkust, in een villa, ui
teraard Italia geheten. Hij bleef
zich omringen met een halve hof
houding, en ministers des konings,
vurig hopend op inkeer van zijn
volk, en op terugkeer van zijn Huis
van Savoye aan het hoofd van de
Italiaanse natie. Supergetrouwe
monarchisten vlogen op en neer
tussen Rome en Lissabon, opdat de
vorst geen enkele ontwikkeling in
zijn land zou ontgaan. Tussen deze
bedrijven door heeft de internatio
nale jetset, waar ex-vorsten norma
liter in belanden, weinig aan Um
berto gehad. Daarvoor leefde de
edelman teveel in het verleden,
daar was hij wellicht te weinig uit
bundig voor. Zijn vrouw, de Belgi
sche prinses Marie-Josée, heeft het
nooit bij hem uit kunnen houden.
Umberto heeft zijn drama aan zich
zelf te wijten. Had hij wat meer
kritische zin en wat meer vooruit
ziende blik gehad, dan zou Italië nu
nog steeds een monarchie onder
het Huis van Savoye zijn. Zijn va
der, koning Victor Emmanuel II,
had het zijn zoon al moeilijk ge
maakt door het vorstenhuis volle
dig te identificeren met Mussolini
en zijn absurde veroveringsplan
nen. In 1943 kwamen de Geallieer
den, hetgeen het einde betekende
van Mussolini. De koning zelf werd
een vernedering bespaard, hij
mocht op zijn troon blijven zitten,
maar moest al zijn macht afstaan
aan een liogotenente, een soort
zaakwaarnemer. Dat werd zijn
zoon Umberto, de kroonprins.
Umberto maakte zich populair door
de juiste hulp aan de juiste oorlogs
slachtoffers, maar de linkse partij
en bleven hem wantrouwen. Toen
Victor Emmanuel dan eindelijk af
stand nam van de troon, op 9 mei
1946, en Umberto hem mocht op
volgen, dacht de nieuwe koning
(geadviseerd door de verkeerde
raadgevers) ook al zijn tegenstan
ders voor zich te kunnen winnen
door een referendum uit te schrij
ven over de vraag of Italië tie
narchie moest blijven of eefci
bliek zou worden. ji
Een maand later al werd hèj
rendum gehouden, en me^
twee miljoen stemmen koot
voor de republiek. Umbeiii
ontgoocheld, en had enige
de consequenties te trekken*
uitslag van het door hem r
referendum. Na een gedra
enkele dagen zette de regerih
tenslotte op een vliegtuig,
Portugal. Een maand regi
wat kort voor een koning,
daar dat ze hem dan ook hetf
noemen, of de koning van i
De ex-koning is dood, leveH
ning, en daarom is de strijd]
opvolging al begonnen. Zoon
Emmanuel, een behendig u
man, liikt zijn kansen te I
verspeeld door jaren geledfe
onvoorzichtig een Duitse rnjir
rist op het eiland Corsica
schieten. Juridische conseqr
heeft dat voor de edelman
had, wel monarchistische, >1
monarchistische beweging I
naar een nieuwe heer. MeeÉ
maakt de hertog van Aosta,
met geslacht van landvooj
gouverneurs in fascistische
Wie het wordt mogen de
chisten zelf zeggen. Repul
Italië zal het een zorg zijl
voelde men zich emotion<
verbonden met de laatste
Umberto, van deze affectie
sprake meer, als het gaat
pretendenten voor zijn opi
De koning is dood, de Italiaa
publiek kan nu eindelijk vol
worden.
CEES MA
De voltl
familie
Mussolii
links na
rechts:
moeder
Rachele
haar do
Anna M
Vittorio,
Romano
arm var
Benito,
en Brun
kinderef
werden
herhaal!
als
paradpa
aan lam
volk ge|
teerd, al
logische
gevolg©
verantw
fascistis
vaderscl
later uiteraard uit «de politieregis
ters verdwenen.
Als getrouwd man nam Mussolihi
Zijn taak serieus. Na Edda kwamen
nog vier kleine Mussolini's ter we
reld: Vittorio, Bruno, Romano en
Anna-Maria, die allemaal aan land
en volk werden gepresenteerd als
paradepaardjes, als logische gevol
gen van verantwoord fascistisch
vaderschap. Edda trouwde met
graaf Ciano en maakte hem de
jongste minister van buitenlandse
zaken ter wereld (33 jaar), Vittorio
verdiende heuse onderscheidingen
aan het Abessijnse front, Bruno
stierf „als een held" in zijn jacht
vliegtuig en Romano is nu nog
steeds een vooraanstaand cafépia
nist. Anna-Maria tenslotte stierf op
jeugdige leeftijd aan polio. Zij was
de minst glorieuze van Duce's
kroost. Maar de huwelijksband
knelde de leider al te veel, want in
1929, hetzelfde jaar waarin Mussoli
ni met de paus het beroemde ver
drag van Lateranen sloot, werd hij
vader van een zoontje bij een zusje
van een van zijn medewerksters.
Ook dit kind heeft hij nooit er
kend. Met de zoon die hij nog en
passant in een herberg verwekte
zijn dat dus in totaal zes natuurlijke
kinderen, voor en buiten het huwe
lijk. Maar volgens speurder Spinosa
moeten er zeker nog twee meer
zijn en wellicht zelfs nog meer.
De moeders hingen Mussolini's va
derschap uiteraard niet aan de gro
te klok want de leider hield van
discretie in dit soort zaken, vooral
na de machtsovername. Hij kon het
de moeders zeer lastig maken als zij
voor hun rechten opkwamen. Ida
Dalser bijvoorbeeld stierf in een
gekkenhuis en de overigen werden
door Mussolini's politie tot zwijgen
gemaand.
Vaststaat dat Mussolini als Duce
voortdurend maltresses heeft gehad
die hem enige afleiding ri
bezorgen van de strenge huM
moraal die zijn hoge positi
oplegde. Zijn laatste en bell
maitresse Clara Petacci
Cardinale speelt haar persooi
film die nu gemaakt word(
zelfs het voorrecht gehad i
leider te mogen worden
leerd in 1945. Van haar heel
solini overigens geen kind g
Het amoureuze leven van i
liaanse dictator is met hé
goeddeels in kaart gebracH
minste voor zover dat enige
kingsgroei teweegbracht. M
twijfels over de werkelijke o
van zijn procreatieve prestati
ven bestaan. Niemand zal er'
dit boek van opkijken als
nieuw iemand opstaat en i
damesblad een familieband l
leider claimt
CEES MAI
niet al te zeer op ziin woord zal
worden geloofd Zeker is dat het
in het komend Jubeljaar voor de
individuele reiziger zeer moeilijk
zal zijn in Rome een hotelbed te
vinden.
Maar pelgrims komen niet alleen
naar Rome om te bidden of te sla
pen, ze consumeren ook en ze ge
bruiken het openbaar vervoer, be
zoeken musea en monumenten.
Kortom, ze nemen deel aan het Ro
meinse leven, hoe kort hun verblijf
ook is. De instanties die deze dien
sten in hun pakket hebben, zullen
de pelgrims met open armen ont
vangen, maar dat ze allemaal al
klaar zijn, daar is nog geen sprake
van.
Fantastische plannen heeft het ge
meentebestuur van Rome ontwik
keld om de pelgrims op een waar
dige wijze te ontvangen, maar het
geld ontbreekt nog.
Een greep uit de voornemens van
het stadsbestuur: uitbreiding van
openingstijd van musea, reiniging
van monumenten, uitgave van een
zogenaamde pelgrimskaart (toe
gangsbewijs voor alle middelen van
openbaar vervoer plus musea), ver
sterking van politie met 3000 gewe
tensbezwaarde dienstplichtigen en
vrijwilligers, schoonmaakbeurt van
het centrum van Rome, activering
van het treinstation St.-Pieter (400
meter van het Pietersplein), bloe
men en planten op straat (in het
centrum), een speciale all-risk ver
zekering voor pelgrims, enzovoort,
enzovoort. Totale kosten: 100 mil
joen gulden. Hiervan is slechts een
kwart te halen uit allerlei potjes en
fondsen waarover Rome als hoofd
stad beschikt. Voor de rest moet er
een wonder gebeuren. Dat de pel
grims enige miljarden in Rome zul
len achterlaten, is zeker. Maar al
die franken, marken en guldens
zijn er nog niet, die moeten eerst
nog worden uitgegeven.
Ook al komt er van al deze mooie
plannen uiteindelijk niets terecht,
dan toch heeft het communistische
stadsbestuur in Rome in elk geval
van een hervormingsdrang blijk
gegeven die vriend en vooral vij
and heeft verrast.
De ondernemers gaan iets minder
voortvarend te werk, maar ook zij
zijn in staat tot radicale verande
ringen. De restaurateurs van de
stad hebben een vriendelijkheids-
en eerlijkheidscampagne voor het
komend Heilig Jaar aangekondigd.
Niet aUeen zal de klant of de pel
grim koning zijn, maar ook zal ge
tracht worden de toeristen in bars
en restaurants minder af te laten
zetten dan tot nog toe gebruikelijk
is. De pelgrims krijgen zelfs een
speciaal „Heilig Jaar-menu" aange
boden voor een all-in-prijs, zodat
hun de trucs met btw, bedienings-
geld en plotseling verouderde prijs
lijsten bespaard blijven.
Grote veranderingen dus en dat al
lemaal dank zij een Heilig Jaar.
CEES MANDERS
Boven: Augus
tus 1939, toen
nog kroon
prins.
Rechts: Op
zijn 75e ver
jaardag in
1979 kwamen
nog vele Ita
liaanse toeris
ten hem felici
teren op zijn
buiten in het
Portugese
ROME Als paus Johannes
Paulus II volgende week vrij
dag om 5 uur 's middags de
Heilige Poort van de St.-Pie
ter ontsluit en daarmee het
bijzonder Heilig Jaar 1983
officieel opent, zal er een
spektakel beginnen dat in de
geschiedenis van de kerk zijn
weerga niet kent.
Een oeroude instelling als het Ju
beljaar, dat bij vorige gelegenheden
het laatst in 1975 al miljoe
nen mensen naar Rome wist te
brengen, zal nu profiterend van
de modernste communicatie- en
transportmiddelen een nog veel
grotere volksverhuizing ontkete
nen.
Zoals bekend heeft de paus van zijn
recht gebruik gemaakt dit jaar tot
Jubeljaar te verklaren, maar hii
heeft daarmee de stad Rome wel
voor een verrassing geplaatst. Hij
had zo vinden ze op het Ro
meinse stadhuis wel iets meer
tijd mogeh geven om de noodzake
lijke voorbereidingen te treffen.
Een Heilig Jaar is geen kleinigheid,
niet voor de Kerk, niet voor het
Vaticaan, maar vooral niet voor de
stad Rome, want die zal het groot
ste deel van de lasten moeten dra
gen. En eerlijk gezegd had men
geen rekening gehouden met een
bijzonder Jubeljaar.
Rome, toch het reisdoel van deze
massa-pelgrimage, verkeert dan
ook al maanden in een grote staat
van opwinding. De verwachtingen
van al degenen die bij dit gebeuren
economisch of religieus betrokken
zijn, ziin zo hoog gespannen dat de
uiteindelijke resultaten eigenlijk al
leen maar kunnen tegenvallen.
Het koelbloedigst in deze omstan
digheden toont zich het Vaticaan.
De gelegenheidsmunten en -postze
gels liggen al geruime tijd op de
pelgrims te wachten. De Osservato-
re Romano, de Vaticaanse krant,
heeft aan het Heilig Jaar al een
aparte bijlage gewijd, waarin op
alle vragen over het fenomeen een
rechtstreeks antwoord wordt gege
ven.
In anonieme kloosters wordt de Ju
beljaar-hymne druk gerepeteerd,
een meezinger van het type volks
gezang, die overigens van de paus
nog het nihil obstat moet kriigen.
Het handboekje voor de pelgrims
(een ware gids voor vergeving) zal
volgende week worden verspreid,
zo verzekeren de Vaticaanse druk
kerijen.
En tenslotte, om helemaal niets aan
het toeval over te laten, hebben de
Vaticaanse technici met succes
proefopeningen van de Heilige
Poort (sinds 1975 op slot) verricht,
zodat de paus volgende week niet
met stroef en onwillig sluitwerk zal
worden geconfronteerd.
In het wereldse Rome is men min
der ver met de voorbereidingen.
Nog altijd is er onzekerheid over de
omvang van de massa pelgrims
waarop kan worden gerekend.
Vastgesteld is in elk geval dat de
provincie Rome niet meer dan
110.000 gasten per dag kan herber
gen in hotels, pensions, campings
en kloosters. Komen er meer, dan
moeten die maar in het park of on
der de Tiberbruggen slapen. Maar
als alle hotelbedden die nu al door
de reisorganisaties zijn besproken,
ook werkelijk worden gevuld, kun
nen nog altijd 60.000 toeristen per
dag worden geregistreerd.
De hoteliers blijven echter voor
zichtig in hun prognoses en hopen
dat de paus (die zei dat de pelgrims
de Jubeljaar-vergeving ook in hun
eigen bisdom kunnen ontvangen)
Op kerstavond
1975 maakte
paus Paulus VI
officieel een
eind aan het
Heilig Jaar
door de grote
bronzen deur
naar de
basiliek van
St.-Pieter te
sluiten.
Technici
hebben er
voor gezorgd
dat paus
Johannes
Paulus II
volgende week
vrijdag niet
met stroef en
onwillig
sluitwerk
wordt
geconfron
teerd.
