Weinberger: Russische
bewapening groeit enorm
Mugabe wil voorgoed afrekenen met oppositie
DENTOFIX
en
voor elk
kunstgebi
„Bisschoppen in Latijns-Amerika moeten voorbeeld van vrede zijn"
zullen wij nog
ïn als mensen
ADVERTENTIE
BUITENLAND £eidAC<3owuvnt DONDERDAG 10 MAART 1983 PAGItjEC
„Misbruik
Parkeermeters
ïn het gips
Stakende medische studenten
hebben in een aantal Franse
universiteitssteden duizenden
parkeermeters onbruikbaar
gemaakt door de sleuven
daarvan met gips en sneldro
gend cement te verstoppen.
Deze actie is een onderdeel
van het verzet tegen een extra
examen, dat de medische stu
denten voortaan moeten afleg
gen. De actievoerders kregen
grote steun uit het publiek, dat
in de betrokken steden voorlo
pig gratis kan parkeren.
Massamoord
leger Salvador
SAN SALVADOR Troe-
pen van het Salvadoraanse
regeringsleger hebben tussen
23 en 25 februari meer dan
120 mensen vermoord. Dit
meldde vanochtend Radio
Venceremos van het Salva-
doraans verzet.
Volgens de radio heeft de eli
te-eenheid Atlacatl 33 men
sen vermoord in Mirandillas
en Capote, 66 bij de rivier
Quezalapa en 24 mensen in
de streek van San Antonio.
In het departement San Sal
vador zijn drie vrouwen en
een kind vermoord.
Palestijns
dreigement aan
Brits adres
PARIJS De Palestijnse ex
tremistische „Abu Nidal
groep" heeft Groot-Brittannie
gewaarschuwd dat het „duur
zal betalen" voor de veroorde
ling, zaterdag, van drie Ara-
'bieren wegens de aanslag op
de Israëlische ambassadeur in
Londen, Shlomo Argov. Dit
heeft een woordvoerder van
de groep in een telefoontje aan
het Franse persbureau AFP
bekendgemaakt. Van de drie
daders van de aanslag kreeg er
een 35 jaar en de twee anderen
30 jaar.
Vier jaar cel voor
abortus in Spanje
BILBAO In een abortuspro
ces in de Spaanse stad Bilbao
zijn gisteren vier vrouwen tot
gevangenisstraffen veroor
deeld.
De zwaarste straf, vier jaar en
twee maanden cel ging naar
de vrouw die haar zwanger
schap had laten afbreken. De
vrouw die de ingreep had ver
richt kreeg één jaar. Twee an
dere vrouwen kregen ieder
een maand wegens medeplich
tigheid. Het Spaanse parle
ment behandelt in juni een
voorstel om abortus in een
aantal gevallen niet langer
strafbaar te stellen.
Toestand van Turkse
ambassadeur kritiek
BELGRADO De toestand van de
Turkse ambassadeur in Joegoslavië,
Galip Balkar, die gistermorgen bij
een aanslag zwaargewond raakte, is
nog steeds kritiek. Joegoslavische
functionarissen meldden eerder dat
Balkar op de operatietafel was be
zweken, maar het Turkse ministerie
van buitenlandse ministerie heeft dit
ontkend.
Hij kreeg kogels in het hoofd en in
de rug en bevindt zich nog steeds op
de operatietafel, aldus het ministerie.
De verantwoordelijkheid voor de
aanslag, die is opgeëist door het
„Commando van de snelrechters van
de Armeense Volkenmoord", kostte
een Joegoslaaf het leven.
BOUTERSE KLAAG„D
NEDERLAND AAN Ne
NEW DELHI De Surinaamse bevejpEN
ber Desi Bouterse heeft zich gisteren (frwec
conferentie van niet-gebonden lande^
Nieuw Delhi beklaagd over Nederland,,
zich zou mengen in de politieke en ecor^
sche zaken van zijn land. Voor de hoi^
mede-lidstaten verklaarde Bouterse din
vroegere koloniale mogendheid (NederL
het niet kan verdragen dat zijn regerir*
moeite voor doet Suriname „echte vrijk
te geven.
In Den Haag heeft het actiecomité „Hef
Democratie Suriname" in een reactie c\
heropening van de Surinaamse amb»,
en het Surinaamse consulaat-generaal q,
roepen tot „een boycot van ambassafc
Herrenberg door andere ambassades erw
mocratische lichamen in Nederland", i,
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL In de afgelo
pen anderhalf jaar is vol
gens een Amerikaans rap
port de Russische bewape
ning, zeker op nucleair
gebied, enorm gegroeid.
De Amerikaanse minister
van Defensie Caspar
Weinberger, die vanuit
Washington per televisie
satelliet een persconferen
tie voor journalisten in het
Navo-hoofdkwartier in
Brussel hield, noemt de
groei zelfs dramatisch van
omvang.
„De Russen hebben nieuwe
modellen op elk gebied van de
nucleaire bewapening", zei
Weinberger. „Zij bereiden zich
kennelijk nog steeds voor op
een langdurig gewapend con
flict en hun doel is duidelijk:
zij zijn nog steeds op wereld-
overheersing uit. Als het wes
ten zijn bewapening niet aan
de Sovjet-dreiging aanpast,
zullen de Russen op zeker mo
ment komen".
Weinberger veronderstelde
dat de Verenigde Staten een
achterstand van vijf jaar heb
ben opgelopen. „We hebben
nu minder explosieve kracht
en minder doeltreffende be
wapening dan vijftien jaar ge
leden", zei hij. „Gezien de mo
dernisering van de Russische
wapens is het nu erg gevaar
lijk om te praten over bevrie
zing van het wapenarsenaal.
Het is duidelijk waarom de
Russen juist nu over bevrie
zing willen praten".
Over de nul-optie, het ont
mantelen van de Russische
SS20-raketten en het niet
plaatsen van Pershing- en
kruisraketten in Europa,
waarover in Genève onder
handeld wordt, zei Weinber
ger: „Er zijn meerdere varia
ties mogelijk, maar een tussen
oplossing leidt tot niets. Als we
de Russen toestaan een aantal
raketten te handhaven, krij
gen we ze niet meer terug aan
de onderhandelingstafel om
toch tot een totale ontmante
ling van kernwapens te gera
ken". Volgens het gisteren
verschenen Amerikaanse rap
port heeft de Sovjet-Unie twee
nieuwe intercontinentale ra
ketten tot ontwikkeling ge
bracht, terwijl andere raketten
als de SS-17, de SS-18 en SS-19
verder gemoderniseerd wer
den. De Russen hebben het
laatste jaar ook testvluchten
gemaakt met een nieuwe stra
tegische bommenwerper, de
Blackjack, die het grootste ge
vechtsvliegtuig ter wereld is.
Het toestel kan zonder bij te
tanken elk doel in de Verenig
de Staten bereiken en naar de
basis terugkeren.
Volgens het rapport hebben de
Russen sinds eind 1981 een
nieuwe generatie kruisraket
ten met kernkop ontwikkeld,
die afgevuurd kunnen worden
vanaf land, vanaf schepen en
vanuit de lucht. De raketten
hebben een bereik van 1600
kilometer.
Ook zijn vorig jaar de eerste
van een serie nieuwe onder
zeeboten van stapel gelopen.
Het betreft een 25.000 ton me
tend schip, dat bewapend is
met kernraketten met een be
reik van 8300 kilometer. De
Russen beschikken volgens
het rapport ook over een nieu
we tank, de T-80, die bescher
ming biedt tegen aanvallen
met nucleaire, biologische en
chemische wapens. Er zullen
190Ó van deze tanks toege
voegd worden aan de meer
dan 190 Russische divisies
landstrijdkrachten. De voor
uitgeschoven troepen in Oost-
-Europa, zijn het afgelopen
jaar voorzien van nieuwe, nu
cleaire wapensystemen.
Op scheepswerven in de Balti-
sche en Zwarte Zee worden
nieuwe series kruisers en tor-
pedobootjagers gebouwd, die
alle de mogelijkheid hebben
geleide kernwapens aan boord
te krijgen. Terwijl er eind 1981
Deze tekening uit het Amerikaanse rapport Sovjet Military Power laat een Russische onderzeeër in
aanbouw zien van het zogenaamde Oscar-type, die met 24 lange-afstandsraketten is uitgerust om
schepen te vernietigen.
250 SS-20-raketten op Russisch 105.000 ingezet zijn in Afgha-
grondgebied opgesteld ston- nistan. Voorts verblijven er
den, is dat aantal nu al uitge- 4700 man in Cuba en Peru,
groeid tot 330. 8000 in het Midden-Oosten en
Het rapport zegt dat de Sovjet- Noord-Afrika, en bijna 4000
-Unie 4,9 miljoen man onder elders in Afrika. In Azië, met
de wapenen heeft, van wie er name Vietnam, verblijven
2500 Russische militairen.
De Sovjet-Unie heeft het
woensdag gepubliceerde rap
port van het Amerikaanse mi
nisterie van defensie over de
militaire macht van de Sowjet-
-Unie „propaganda" genoemd.
Joshua Nkomo
Nkomo naar
Botswana
uitgeweken
GABORONE De Zimbab-
weaanse oppositieleider Jos
hua Nkomo is dinsdag naar
het buurland Botswana ge
vlucht na de moordpartijen in
Matabeleland op aanhangers
van Nkomo. De moordpartijen
zijn uitgevoerd door een leger-
brigade die gestuurd was door
aanhangers van premier Ro
bert Mugabe. Het verblijf van
Nkomo in Botswana werd be
kend gemaakt in een verkla
ring van het bureau van presi
dent Quett Masire. De plaats
waar Nkomo verblijft, wordt
geheim gehouden. „Het is al
pijnlijk genoeg dat hij hier is",
aldus een functionaris in de
hoofdstad Gaborone van Bots
wana. Twee hoge functionaris
sen uit de partij van Nkomo,
de ZAPU, hebben gedreigd
Nkomo het leiderschap te ont
nemen, als hij niet terugkeert
naar Zimbabwe.
Na drie jaar lang een beleid te hebben gevoerd dat was ge
richt op verzoening met zijn grote politieke rivaal Joshua
Nkomo, is de Zimbabweaanse premier Mugabe nu toch be
zweken voor de druk van de haviken in zijn kabinet die
Nkomo en zijn partij als politieke factor willen uitschakelen.
In Matabeleland, machtsbasis van Nkomo, is in januari op
grote schaal gemoord en geïntimideerd door de Vijfde Bri
gade van het leger die speciaal daartoe door de regering is
ingezet. Ooggetuigen hebben gezegd dat er sinds januari tus
sen de 500 en 2000 burgers vermoord zijn door regerings
troepen. Journalisten vonden deze week op aanwijzing van
de in angst levende bevolking zes half vergane lijken, die
vermoedelijk standrechtelijk waren geëxecuteerd, in de
buurt van de hoofdstad Bulawayao. Guardian-correspondent
Nick Da vies gaat in op de achtergronden.
BULAWAYO De ge
beurtenissen in Zimbabwe
van de afgelopen dagen
hebben duidelijk aange
toond dat de regering-Mu-
gabe definitief heeft ge
broken met het verzoe-
ningsbeleid waarmee ze
drie jaar geleden na het
verwerven van de onaf
hankelijkheid van start
ging. Wat begon als een
politie-actie tegen gewa
pende roversbenden in
het zuiden is in korte tijd
uitgegroeid tot een poging
om de belangrijkste oppo
sitiepartij de ZAPU-
partij van Joshua Nkomo
voor eens en voor altijd
uit te schakelen.
Sinds 21 januari is Matabele
land, een 6000 vierkante kilo
meter groot gebied in het wes
ten van Zimbabwe waar de
ZAPU-partij van Joshua Nko
mo haar machtsbasis heeft,
door toedoen van de Vijfde
Brigade van het regeringsleger
verworden tot een groot slag
veld. Afgelopen weekeinde
werd ook de hoofdstad van
Matabeleland, Bulawayo, door
de Vijfde Brigade overvallen.
Bij speuracties naar actieve
volgelingen van de ZAPU-
partij zouden volgens sommige
berichten meer dan 1000 ar
restaties zijn verricht. Ook
zouden er doden zijn gevallen.
Nkomo zelf heeft de regering
ervan beschuldigd hem te wil
len vermoorden en dook onder
om vervolgens in Botswana
zijn gezicht weer te laten zien.
De paniek en angst in het ge
bied zijn groot.
Afgelopen zondag riepen een
aantal ministers uit het kabi
net van Mugabe (zelf is hij mo
menteel in New Delhi op de
top van de ongebonden lan
den) openlijk om de vernieti
ging van de partij van Nkomo
en probeerden zij inwoners uit
Matabeleland tijdens een bij-,
eenkomst in het stadion er toe
te bewegen de partij van Nko
mo de rug toe te keren.
Voorheen werd de vijand van
de regering-Mugabe omschre
ven als „gewapende bandieten
en dissidenten". Maar nu is de
regering op een hogere ver
snelling overgegaan: de vijand
__\mozambique J f
ZAMBIA
/MALAWI
jf L
I
Salisbury O
Noord ZIMBABWEfVK
JAFRICA yV
"V. ;'*Bulaway)j x/j JU
^"1 Matabellaland j C
BOTSWANA
1^ ZIMBABWE^®
i
0 320
SUDA U-^JI
AFRICA MOZAMBiaue'LJg
Kilometers
is gewoon de ZAPU-partij van
Joshua Nkomo.
De mensen die naar het sta
dion waren gekomen, wonen
in kleine dorpjes in het westen
van Matabeleland, het gebied
dat door de inmiddels beruch
te Vijfde Brigade in opdracht
van de regering is afgegren
deld van de buitenwereld en
wordt doorzocht op aanhan
gers van de ZAPU-partij.
Enkele kilometers verderop
gaf een Europees hulpverlener
zijn mening over het werk van
die Vijfde Brigade. „Het is er
ger dan de burgeroorlog van
vier jaar geleden. Toen werd
er overal gevochten. Het leven
is hier niets waard. Er wordt
vaak volkomen willekeurig
gemoord. Er heerst een gevoel
van diepe paniek". De minis
ters willen daar echter niets
van horen. Enos Nkale, een
machtig minister in het kabi
net, verdedigt de operatie.
„Daar de dissidenten gebruik
maken van geweld, moeten we
hen bestrijden met meer ge
weld". Met vier andere minis
ters maakt hij een rondreis
door Matabeleland om de
mensen van de plaatselijke
Ndebele-stam die van oudsher
aanhangers zijn van Nkomo,
over te halen de ZAPU-partij
in de steek te laten en zich aan
te sluiten bij de ZANU-partij
van Mugabe. Nkala is zelf een
Ndebele. Nkala is een van de
haviken in het kabinet van
Mugabe. Hij heeft er nooit een
geheim van gemaakt dat hij
het niet eens was met de oor
spronkelijke pogingen van de
premier om met Nkomo sa
men te werken. Vorige maand
werd de discussie in het voor
deel van de haviken beslist en
de Vijfde Brigade trok het ge
bied binnen. De politieke ge-
De streek rond
Bulawayo was
het toneel van
uitgebreide
moordpartijen in
de afgelopen
maanden.
volgpn kunnen naar verwacht
niet lang uitblijven.
Mugabe heeft al gevraagd om
een herziening van de grond
wet om de mogelijkheden van
een één-partijstaat te onder
zoeken. „Ik ben geen bewon
deraar van uitersten. Als we
het hebben over een één-par
tijstaat, hebben we het over
het vinden van een model dat
bij Zimbabwe past", aldus de
premier.
De strijd tussen de ZANU en
ZAPU gaat dieper dan de his
torische onenigheid tussen de
Shona's en de Ndebele's, de
twee stammen waarop beide
partijen zijn gebaseerd. Tijdens
de onafhankelijkheidsoorlog
heerste er jaloezie en ver
deeldheid tussen de militaire
vleugels van beide partijen, de
ZANLA en de ZIPRA. Muga
be's ZANLA klaagde dat Nko
mo zijn troepen in Zambia
hield, op veilige afstand van
de werkelijke strijd. Nkomo
wekte bittere achterdocht door
in 1978 naar de Zambiaanse
hoofdstad Lusaka te reizen om
daar in het geheim te onder
handelen met de toenmalige
leider van Rhodesië, Ian
Smith.
Sinds de onafhankelijkheid
drie jaar geleden klagen de
Ndebele's dat zij door het nieu
we regime worden behandeld
als tweederangsburgers, die de
beste baantjes hun neus voor
bij zien gaan, en dat Matabele
land minder economische
steun krijgt dat de Shona's in
het noorden. De Shona's op
hun beurt houden vol dat de
Ndebele's met Zuid-Afrika sa
menzweren om de regering
ten val te brengen of in ieder
geval van Matabeland een on
afhankelijke staat te maken.
De ontdekking in februari 1982
van een groot wapendepot in
Matabeleland leidde tot het
ontslag van Nkomo uit het ka
binet.
De hele strijd wordt gevoerd
tegen een achtergrond van
grote economische problemen.
Mugabe stelt alles in het werk
om zijn socialistische en natio-
nalistishe volgelingen te ver
zoenen met een economie die
nog steeds grotendeels wordt
beheerst door blanken. Som
mige waarnemers zijn dan ook
van mening dat de premier de
wapens tegen de ZAPU heeft
opgepakt niet alleen om hen
als politieke dreiging uit de
weg te ruimen, maar ook om
de aandacht van zijn aanhan
gers af te leiden van het web
van compromissen waarop zijn
beleid is gebaseerd.
NICK DA VIES
Copyright The Guardian
Walesa wilpr
harder N<
optreden PI
tegen Poolpr
autoriteiten
win
GRUDZIADZ De voori^
van de verboden vakboni n
lidariteit, Lech Walesa, 1
gisteren na de openingszirr®
van het proces tegen
Walentynowicz, die is besèe 1
digd van het organiserenpon
stakingsactiviteiten in Gda^
een harder optreden tegeLec
Poolse autoriteiten aangeR
digd. Ber
dit
Tegenover een journalist r
de Westduitse televisie zei!
lesa, dat „onze argumebet
kennelijk geen invloed hel)} p
op de autoriteiten. Ik zajy^
een hardere koers insbpr
den opgepakt en vety,
deeld?". Op de vraag i
precies bedoelde met
optreden, antwoordde
„Welnu, schieten kunnen'r"
niet. Wij hebben geen waa
rnaar wij zullen protest*
Wij zullen demonstraties, k
gerstakingen en stakif
houden". Op de vraag
zelf aan acties zou deelnel
antwoordde hij bevestiger!
Anna Walentynowicz J
ontslag als kraandrijfste|
augustus 1980 aanleiding!
tot de historische staking q
Leninwerf in Gdansk, 1]
gisteren geweigerd antvj
te geven op vragen vai
rechter. Het proces begonj
teren voor het tribunaal il
op 100 kilometer ten zu^e]
van Gdansk gelegen va
Grudziadz. Onder de belgte
stellenden, die een plaats %ft
rechtszaal hadden gevonta
bevond zich Lech Walesa.Lte
Dentofix Extra Forte is
speciaal ontwikkeld voor
mensen die elk risico van
een los zittend kunstgebit
willen vermijden. Een
betrouwbaar hechtmiddel
met extra grote kleefkraeht
zonder dat het irriteert.
Dentofix Regular, Forte en
Extra Forte zijn bij elke
apotheek en drogist
verkrijgbaar.
rapporten
moord op
IKON-mensen
UTRECHT De regering v
El Salvador heeft misbruik
maakt van de door de Ned
landse regering gepubliceei
rapporten over de dood vo
jaar maart van vier IKON-n1
dewerkers. In een nota aan
Interamerikaanse Commi I
voor de Mensenrechten he1
de regering van El Salva1
de rapporten, die zijn op|
steld naar aanleiding van
Nederlandse onderzoeken,
bruikt als argument om verii
onderzoek in deze zaak af
wijzen.
Dit schrijven de nabestaand
van Koos Koster, Hans
Laag, Joep Willemsen en J
Kuiper aan minister Van d
Broek van buitenlandse zak'
Van den Broek zou via
daarvoor geschikte diplomat
ke kanalen aan de mensi
rechtencommissie moeten
ten weten dat hij de hand
wijze van de Salvadoraanse!
gering afwijst.
(Vervolg van voorpagina)
PORT-AU-PRINCE
Het is de taak van de bis
schoppen in Latijns-Ame
rika temidden van sociale
conflicten en geweld een
voorbeeld van vrede te
zijn. Dat verklaarde paus
Johannes Paulus II giste
ren bij de opening van de
RUITÉNHËËR
algemene vergadering
van de Latijnsamerikaan-
se bisschoppenconferentie
(CELAM) op Haïti.
In zijn toespraak sprak de
paus opnieuw over het afwij
zen van alle geweld; in feite de
rode draad in alle preken die
hij tijdens zijn bezoek aan
Midden-Amerika heeft gehou
den. Geweld leidt alleen tot
versterking van de eigen twij
fel en tot klassenhaat en
bloedvergieten, aldus de paus.
De sociale leer van de kerk
biedt de mensen een uitzicht
op verbetering van hun situa
tie.
De paus schroomde niet som
mige gastheren te bekritiseren.
In El Salvador pleitte hij voor
onderhandelingen met het
verzet. Hij herdacht de 30.000
tot 50.000 doden die in de strijd
in El Salvador gevallen zijn en
noemde speciaal de vermoorde
aartsbisschop Romero. Hij ver
oordeelde de inmenging van
de grote mogendheden in Mid
den-Amerika, die een beletsel
vormt voor een echte ontwik
keling van het gebied. In Gua
temala zei hij dat degene die
het recht om te leven schendt,
een misdaad tegenover God
begaat, een enigszins verhulde
aanval op president Rios
Montt.
In diverse toespraken hekelde
de paus de deelneming van
priesters aan de politiek en
keerde hij zich tegen de zoge
noemde volkskerk. Dat leidde
met name in Nicragua tot een
conflict, dat de tegenstelling
tussen de Sandinistische rege
ring, gesteund door de pries
ters van de volkskerk, en de
officiële kerk heeft vergroot.
In zijn openingstoespraak voor
CELAM-conferentie noemde
de paus als oorzaken voor de
huidige situatie in Latijns-A
merika de grote onrechtvaar
digheid, de uitbuiting van ve
len door enkelen en het ont
breken van een rechtvaardige
verdeling van de rijkdom en
de cultuurgoederen. De bis
schoppen moeten, zo hield hij
hen voor, ook een antwoord
vinden op de geestelijke be
hoeften van de mensen, opdat
dezen niet buiten de katholie
ke kerk raken. Problemen
waarop de bisschoppen een
antwoord moeten zien te vin
den zijn onder meer: het ge
brek aan priesterroepingen, de
groeiende godsdienstige onver
schilligheid, het atheïsme en
de gevaren van de vele reli
gieuze sekten die volgens de
paus handig gebruik maken
van de verbittering van gelo
vigen, die zich in de steek ge
laten voelen. In zijn toespra
ken en preken hield hij verder
onverbiddelijk vast aan de leer
van de kerk inzake sexualiteit,
abortus en huwelijk.
Liggend op een brancard vertrok deze oude, zieke vrouw
haar gezicht van pijn, toen zij al zwaaiend met een vlaggetje
een welkomstlied voor paus Johannes Paulus II probeerde te
zingen.
