Na het brommen en snorren: de zoemfiets kerk wereld Hervormde synode vóór hereniging met gereformeerden CcidoeSomct brieven /lezers uueer TWEE PROCENT STIJGING BIJ ACTIE .KERKBALANS' Vaticaan wil opnieuw onderhandelen met Tsjechische overheid KORTE METTEN INNOVATIE VAN DE BOVENSTE PLANK sr V.U ACHTERGROND CeidaeOowumt VRIJDAG 4 MAART 1983 PA DPR Rotterdam over financiën De Diocesane Pastorale Raad Rotterdam zal maandag avond 7 maart om half acht weer bijeenkomen op de ge bruikelijke plaats: de Adel- berthof aan de Röntgenweg te Delft. De agenda vermeldt onder meer de behandeling van de financiële jaarstukken van het bisdom (jaarrekening 1981 en begroting 1983), een discussie over het vierde Landelijk Pastoraal Overleg en een verslag van het „ad li- mina"-bezoek van de bis schoppen aan Rome. Vier Spaanse priesters Brazilië uitgewezen De Braziliaanse autoriteiten hebben opnieuw vooruit strevende buitenlandse priesters uitgewezen. Het gaat om vier Spaanse geestelijken, die sinds twee jaar werk-' zaam zijn onder krottenwijkbewoners in Sao Paulo. Na dat een groep conservatieve katholieken hen in een brief aan de politie er van had beschuldigd linkse idee ën te verkondigen, weigerde deze week het ministerie van justitie hun verblijfsvergunning te verlengen. De priesters kregen van de politie acht dagen de tijd om het land te verlaten. De afgelopen twee jaar ondervinden de buitenlandse geestelijken in Brazilië steeds meer moeilijkheden van de zijde van het bewind. Verscheidene van hen werden het land uitgezet, hetgeen vorig jaar tot felle protesten leidde van de hoogste kerkelijke leiding. De uitzettin gen van buitenlandse priesters werden toen tijdelijk stopgezet. De verwachting is, dat de hervormden dit jaar rond twee procent meer zullen bijdragen aan de actie Kerkbalans. Dit heeft de coördinator van de actie, dominee P. den Ouden gis teren de hervormde synode meegedeeld. Het aantal deelnemende ge meenten steeg met 26 ten op zichte van 1982 tot 750. Tot op heden antwoordde 45 procent en tweederde daarvan gaf een stijgingspercentage van 3,57. Over het geheel vertonen de ge reformeerde kerken ongeveer hetzelfde beeld. De rooms-ka- tholieken zullen er, zo verwacht dominee Den Ouden, evenmin ver vanaf zitten. Gemiddeld komt de bijdrage op een bedrag van 225 gulden. In een enkele gemeente was on danks de recessie het stijgings percentage fors te noemen. De muziek is er nog niet uit, een goede inzet wordt beloond, al dus dominee Den Ouden, die berekend had, dat de lijnen van inkomsten en inflatie naar el kaar toebuigen, maar dat er toch nog een absolute toene ming is. Dat geeft blijk van een groeiend verantwoordelijk heidsbesef en dat is hoopge vend, aldus dominee Den Ou den. De synode van de Neder landse hervormde kerk heeft zich te Doorn met ruime meerderheid uitge sproken voor het Samen- op-Wegproces tot hereni ging met de Gerefor meerde Kerken in Neder land. Met 39 tegen 13 stemmen, bij zes onthou dingen, bekrachtigde de hervormde synode de be sluiten van de gezamen lijke vergadering van de hervormde en gerefor meerde synoden in no vember. In 1986, een eeuw na de kerksplitsing (Doleantie), moeten beide kerken verklaren in staat van hereniging te zijn. De hervormde kerk omvat ruim 2,5 miljoen perso nen, de gereformeerde kerken ongeveer 850.000. Vooral de rechter vleugel van de hervormde kerk, gevormd door de Gereformeerde Bond, heeft grote bezwaren tegen samengaan met de gerefor meerden. Men vreest, dat de binding aan de belijdenis hierdoor in gevaar kan ko men. Als „Samen op Weg" door gaat, dan zal in 1986 blijken, dat de problemen óf onoplos baar zijn óf dat alles is platge walst, aldus de „bonder" ds. R.H. Kieskamp (Leerdam). Hij stelt voor „Samen op Weg" een zodanig confessio neel karakter te geven, dat daarin alle facetten van de belijdenis volop en helder doorklinken. Dit zal volgens hem uitnodigend werken aan het adres van de andere Ne derlandse kerken van gere formeerd belijden. Zijn voor stel, dat tevens inhield de be sluiten van de combisynode te verwerpen, kreeg slechts acht stemmen. Het hervormd moderamen had in november tevergeefs geprobeerd „Samen op Weg" af te remmen. Alle tegenvoor stellen, ingediend door scriba R. J. Mooi, werden toen met grote meerderheid verwor pen. Nu bleek het moderamen geen overwegende bezwaren tegen de besluiten van de combisynode meer te hebben. „Het ging toen niet om voor of tegen, maar om de wijze waarop", aldus praeses ds. C. B. Roos. Volgens het modera men is er nu voldoende ruim te voor gesprek, zodat het ge vaar gering is, dat niet de hele hervormde kerk mee gaat Ds. A. Polhuis (Koog aan de Zaan) wees ds. Roos erop, dat voorstellen, die nu een posi tief advies van het modera men kregen, precies dezelfde zijn als die, waaraan het mo deramen in november zijn goedkeuring onthield. Wat is dan de waarde geweest van het optreden van het her vormd moderamen op de combisynode, zo vroeg hij zich af. De synode aanvaardde tenslotte met grote meerder heid (47 voor, twee tegen, vijf onthoudingen) een motie van ds. S. Meijers (Leiden) waarin schuld werd beleden voor de innerlijke verdeeldheid van de kerk. Deze schuld heeft mede aanleiding gegeven tot Afscheiding (1834) en Dolean tie (1886). In de roeping, ge stalte te geven aan de een wording van het lichaam van Christus hebben wij geen an der houvast dan het woord van God, aldus de motie-Meij- ers. Het Vaticaan wil opnieuw met de Tsjechische autoriteiten on derhandelen over de situatie van de kerk in Tsjechoslowakije. Dat blijkt uit een brief van kardinaal-staatssecretaris Agostino Casaroli in opdracht van de paus aan kardinaal Frantisek To- masek, de aartsbisschop van Praag. Het Vaticaan hoopt, dat de gesprekken met de Tsjechische au toriteiten ertoe zullen leiden, dat de kerk in vrijheid kan ope reren, dat de bisschoppen ongehinderd aan hun opdracht kun nen voldoen en dat de leken vrijelijk aan het kerkelijk leven kunnen deelnemen. Op deze manier, aldus de brief, zou de r. k. kerk nog beter haar bijdrage aan de vrede kunnen leveren. In de brief wordt gewezen op de noodzaak van christelijk onder wijs aan de jeugd en de gezinnen. Ook bevat de brief van Casaroli een pleidooi voor de toelating van meer priesterstudenten. Casaroli noemt het recht van alle burgers op vrijheid van geweten en godsdienst een noodzake lijke voorwaarde voor een echte vrede en eerbiediging van de mensenrechten. De brief van de kardinaal-staatssecretaris is aan alle Tsjechoslowaakse bisschoppen toegezonden. De gesprekken tussen het Vaticaan en de Tsjechoslowaakse au toriteiten zijn sinds 1981 in het slop geraakt. Momenteel heb ben slechts drie van de dertien bisdommen een bisschop. In drie andere bisdommen zijn apostolische administratoren aan gesteld. In de overige bisdommen is de bisschopszetel vacant. Het secretariaat van de Spaanse bisschoppenconferen tie zal op 19 maart, traditio neel de „Dag van het semina rie", de nieuwste cijfers be kendmaken van de priester studenten en nieuwe pries ters. Het Spaanse persbureau PA meldt nu al, dat er mo menteel 1801 studenten zijn aan de seminaries in het land en dat in het afgelopen jaar 212 seminaristen tot priester zijn gewijd. Dat zijn de hoog ste aantallen sinds vijf jaar. De 41-jarige Edward Boelag, lid van de Pinkstergemeente, is op 28 februari door het ge- rechtshof te Vilnius in Litou wen veroordeeld tot een ver blijf van 2,5 jaar in een streng kamp. Hij werd schuldig be vonden aan „belastering van de staat en het sociale systeem van de Sovjet Unie". Boelag had om godsdienstige redenen een uitreisvisum aangevraagd voor zijn gezin (vrouw en drie kinderen). Hiervan had hij de Russische autoriteiten en te vens relaties in West-Europa op de hoogte gesteld. De Australische priester Brian Gore (38) heeft ontkend1 schuldig te zijn aan ondermij nende activiteit tegen het be wind van president Marcos op de Filippijnen. De autoriteiten willen hem als ongewenste vreemdeling het land uitzet ten, omdat hij de bewoners van zijn parochie Kabangka- lan op het zuidelijke eiland Negros zou hebben aangezet tot gewapend verzet. Volgens Gore hebben de militaire au toriteiten het op hem gemunt, omdat hij ijvert voor de men senrechten in zijn parochie. Toen Gore in oktober vier da gen werd vastgehouden op beschuldiging van het illegaal bezit van een handgranaat en verscheidene kogels, hielden drieduizend boeren een wake, totdat hij was vrijgelaten. Het maartnummer van het maandblad voor geloofsver dieping „De Heraut", (Postbus 418, 6500 AK Nijmegen), is geheel gewijd aan Jesaja 40- 55, de „Deuterojesaja" oftewel de tweede Jesaja. De Belgi sche jezuïet Frans Cromp- hout, verbonden aan het be zinningscentrum te Drongen legt uit en laat de hoofdstuk ken zien als troost en bemoe diging, verstilling en opwek king. In het maartnummer van het op hetzelfde adres uitgegeven jongerenblad „Jonge Kerk" geven vele jon geren hun mening over God. Het is dan ook getiteld „Be treft: God". Het Interkerkelijk Vredes beraad, Pax Christi en het Platform van Radicale Vre desgroepen hebben in een brief aan ambassadeur Belets ki van de Sovjet-Unie, gepleit voor de 24-jarige Russische vredesactivist Oleg Radzin- sky. Hij is de zoon van een bekend acteur in Moskou. Eind oktober is hij gevangen gezet, omdat hij verboden lec tuur zou bezitten en deze als onderwijsmateriaal zou heb ben gebruikt. Later werd hij opgenomen in een psychiatri sche inrichting. De vredesbe wegingen vragen de ambassa deur hun bezorgdheid over en hun kritiek op de behande ling van Radzinsky aan zijn regering over te brengen.*. Pikante kapucijnersoep, kwark vla met rozijnen en hazelnoten vegetarisch Voor twee personen hebt u nodig: 250 g kapucijners, 1 liter water, zout, laurier blad, bonekruid, 1 grote ui, stukje knolselderij van 250 g circa 100 g winterwor tel, stukje witte kool van 250 g, iets sambal, 20 g bo ter, tamari of ketjap asin, worcestersaus, peper, selde rijblad (volkoren) brood; 200 gr kwark, 3 dl gele vla, 1 lepel hazelnoten, 1 lepel ro zijnen, 1 lepel jam. Was vanavond de kapucijners een keer en zet ze met het wa ter weg. Kook ze morgen in dat water met zout. laurierblad en bonekruid in circa ander half uur goed gaar. Stamp de kapucijners dan wat kleiner of maak ze helemaal fijn met een roerzeef of elektrische meng beker. Snipper de ui tamelijk grof. snijd de knolselderij en wortel in gelijke reepjes en snijd de kool fijn. Zet al deze groente met sambal op in een- ruime braadpan met gesmol ten boter en smoor ze in circa tien minuten beetgaar smoren in met de deksel). Doe er dan de kapucijners met het kook vocht bij en breng de soep op smaak met zout, tamari of ket jap, worcestersaus. peper en fijngeknipt selderijblad. Geef bij de soep brood, eventueel met boter als daar behoeft aan is. Rooster de hazelnoten in een droge koeke- of braadpan, laar ze wat afkoelen, wrijf er de velletjes af en snijd of maal ze fijn. Kook de rozijnen in wei nig water tot ze zacht zijn, laat ze uitlekken en afkoelen. Meng de vla met de kwark, noten en rozijnen en garneer haar met jam. Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 20.00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071- 122248 en uw krant wordt nog dezelf de avond nabezorgd. Bijzonder onderwijs In politiek Den Haag is na een eerste aanzet VVD een discussie op gang gekomen over de wt heid van het bijzonder onderwijs. Als er zoveel bc moet worden dan moet er ook worden gekeken of l zuilde onderwijssysteem nog wel betaalbaar is. De vr ze tussen openbaar, katholiek, protestants-christelijk meen bijzonder onderwijs zal best mogelijk zijn in waarin het niet op kan, maar in een periode van bezi gen moet dat nog maar eens goed worden bekeken, de redenering. Dat de VVD de discussie op deze wijze is begonnen niet geringe gevaren met zich mee. Nijpels zegt wel principe van het bijzonder onderwijs wat hem betreft' tastbaar is, maar door alleen maar het bijzonder on discutabel te maken kunnen de al-oude emoties schoolstrijd weer volop oplaaien. En daarmee maakt r bijzonder onderwijs juist onbespreekbaar. DaT ligt niet alleen aan Nijpels. De voorlieden van zonder onderwijs hebben zelf een zeer hoge graad van ligheid als het om de vrije keuze van het onderwijs ga. voelt zich al heel gauw bedreigd en vlucht dan in een- diging, die in al z'n rechtlijnigheid eigenlijk niet veel' komt dan het wijzen op de verworven rechten. Dat mer, want men zou daarentegen met grote zelfverzekc alle kwalitatieve voordelen van het bijzonder on* naast het openbaar onderwijs kunnen belichten. En n^ daarbij kunnen aantonen dat ons onderwijssysteem w. zevrijheid betreft moet blijven zoals het is. GEEN discussie derhalve over de vrijheid van onderl( ons land. Dat is trouwens een recht, dat aan de ou voorbehouden. Maar wel discussie over de wijze waaij onderwijsstelsel in het algemeen wordt gefinancie^ daarbij mogen de financiële verhoudingen tussen het baar en het bijzonder onderwijs best aan de orde kom^ ker daar waar van scheefgroei sprake is, ontstaan in e riode dat er toch genoeg geld was. De manier waa-j VVD de discussie nu is begonnen is echter onwensej onpraktisch: via zich op eigen stellingen terugtred schoolbestuurders wordt dat een doodlopende weg. Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezon- f den stukken te bekorten. Het zwarte schaap Uw medische medewerker schreef op 26 februari j.l. een genuanceerd artikel over tran quillizers en slaapmiddelen. De zaak werd toegespitst op Modem farmacologische eigenschap pen van benzodiazepine ke onderling nogal vt, lend kunnen zijn. Het artikel werd besloti'1 de constatering, dat kwart van de geneesmici markt nu wordt beheer^ benzodiazepines". j, Dit laatste behoeft enig,, vulling. In 1982 namen diazepines 4,19 van d^1 geneesmiddelenmarkt e Tranquillizers hadden met 30,75 miljoen e 2,36 en slaapmiddele 23,85 miljoen 1,83 A gen af-fabriek prijzen. pmiddele. ,83 Ar Na het brommen en snorren nu de zoemfiets. Milieuvrien delijk en geluidloos de paden op en de lanen in. En dat zonder veel inspanning. Rustig trappend en een handje ge holpen door een elektromotortje kan wielrijdend Neder land over enige tijd moeiteloos zware tegenwind trotseren of met flinke snelheid langs fietspaden rijden. De zoem fiets, een uitvinding van een Drentse uitvinder die nu zijn gestalte heeft gekregen in Machinefabriek Bongers in Doe- tinchem. De belangstelling van de fietsfabrikanten is groot. Het familiebedrijf Bongers ziet er brood in zpals medewer ker Henk Bongers volmondig beaamt. Innovatie van de bovenste plank deze zoemfiets. De uitvinder was jaren met het idee bezig. Bongers realiseerde de technische ontwik keling in een half jaar. Het prototype waarvoor fietsen fa brikant Union medewerking verleende is gereed... en loopt gesmeerd, zoals Henk Bongers op proefritten al heeft vastgesteld. „Innovatie staat bij ons hoog in het vaandel. Dat is al jaren zo geweest. Als machinefabriek maken wij ook juist al die machi nes die niet standaard te verkrijgen zijn". Henk Bongers van het gelijkna mige familiebedrijf Ma chinefabriek Bongers BV in Doetinchem praat dan ook met enthousiasme over de zoemfiets. De uit vinder van de fiets met elektrohulpmotor zijn naam blijft nog even ge heim is een bekende van de machinefabriek.. Zo kwam het dat de firma Bongers de technische ontwikkeling in handen kreeg van deze zoemfiets. „Wij zijn aan de ontwik keling ongeveer een half jaar bezig geweest. Het prototype hebben wij ge maakt. Daarvoor stelde Union ons een fiets ter be schikking. Dit bedrijf was dan ook bij de ontwikke ling betrokken". „Dat klopt. Vroeger is er een elektrische fiets geweest, net als een veerfiets die je al rij dend kon opwinden. Maar het grote verschil is, dat die fiet sen een rechtstreekse aandrij ving hadden. Onze zoemfiets, doet dat niet, maar helpt de fietser bij het trappen. Je moet ook blijven fietsen, want zon der te trappen rijdt de fiets maar een heel klein stukje bij een snelheid van 10 tot 12 km per uur. Dat trekt namelijk zo veel vermogen dat de accu's zó leeg zijn". „Het elektromotortje (24 of 12 volt) kun je zo kopen. Bij ieder servicestation voor tractoren is het verkrijgbaar. Waar het om gaat is de naaf en het freew heel. Deze naaf heeft een dia meter van zo'n 23 cm en is 4,5 cm dik. Daarin zit het gepa tenteerde geheim van de smid", vertelt Henk Bongers. „De zoemfietser moet tegen de wind in starten of hellingop waarts of op de vlakke weg bij windstil weer even een flinke kracht ontwikkelen. Je trapt gewoon en bij een snelheid van 8 tot 10 km per uur slaat de elektromotor aan en helpt ie vooruit. Rustig trappend kom je zelfs tegen een flinke storm in of hellingopwaarts toch tot een normale snelheid. Ga je naar beneden of voor de wind dan moet je even freew heelen, waarna de naaf naar een grotere versnelling gaat. Met behulp van de motor kan je zonder grote krachtinspan ning zo'n 40 km per uur berei ken Stopcontact De twee accu's eenvoudig via het stopcontact 's nachts op te laden van 12 Volt 9A, zorgen voor een flinke actiera dius. Bij tegenwind kun je toch al bijtrappend zo'n 30 km af-* leggen. Rijd je in de grote ver snelling, dan gaat het bereik ineens enorm omhoog. Rustig trappend kom je dan toch wel tot een afstand van 70 tot 80 km. Wilco Bongers, zoon van de maker, met zijn zoemfiets Het systeem, waarbij de motor aanslaat bij een bepaalde uit geoefende kracht is bewust ge kozen. Zou men het motortje zo maar via een schakelaar kunnen inschakelen, dan zou de motor ook blijven lopen als de fietser remt. En dat is niet bepaald veilig in het verkeer. Volgens Henk Bongers is de belangstelling bij fietsfabri kanten al gewekt. Volmondig zegt hij ,ja" op de vraag of er een markt zal zijn voor de zoemfiets. Inmiddels zijn con tacten gelegd met Gazelle en al eerder met Union. Bongers wacht eerst de techni sche evaluatie af van het pro totype voordat over produktie gedacht kan worden. Hierbij speelt ook het gewicht van de naaf een rol. Om de zoemfiets, die overigens ook als een normale fiets te gebrui ken is, niet te zwaar te maken zal het gewicht van accu's, motor en naaf goed onder de loep worden genomen. Hindernissen Maar er zijn hindernissen te nemen. De zoemfiets is een rij wiel met hulpmotor en zou dan ook niet harder mogen rij den dan 20 km per uur. Nu is dat technisch wel op te lossen, maar men zit ook met het pro bleem dat de fietswielen voor een rijwiel met hulpmotor gro ter zijn dan wettelijk toege staan. Over die wettelijke be palingen zegt Henk Bongers. dat Nederland daarin ver ach ter loopt bij andere Europese landen. „Kijk maar naar de bromfiets. In West-Duitsland moet een brommer op de grote weg. De wettelijke beperkin gen die voor de snorfiets gel den zouden vrij moeten wor den gelaten, met name voor de wielmaten en voor de snel heid, die van 20 tot 25 km per uur kan". Machinefabriek Bongers met zijn twintig medewerkers wil zich niet toeleggen op de pro duktie van een complete zoemfiets. „De bedoeling is, complete naven te leveren, eventueel inclusief de velgen. Daardoor zal het ook mogelijk zijn, dat mensen hun eigen fiets tot zoemfiets kunnen om bouwen". Andere toepassingen waaraan men denkt zijn inva lidewagens met handbedie ning, zoals trappers of bomen, maar ook voor moeders die dagelijks door weer en wind met een kind voor en een kind achterop naar school fietsen, kan de zoemfiets volgens Henk Bongers een plezierige uitkomst betekenen. Alleen is de vraag nog wel, hoe duur deze hulpmotor zal blijken. Daarover durft Henk Bongers nog niets te zeggen. „Dat hangt af van het materi aal waarin wij de produktie- modellen gaan maken en van de omvang van de serie's, die geproduceerd kunnen worden. Maar een markt die is er zeker voor de zoemfiets". Wellicht is het schaap P minder zwart. UTRECHT, Dr. J.C. S*t voorzitter N^; i ft Het is modern om kre» discriminatie, feminisn facisme te pas en te on- gebruiken. Wanneer jcv dat Nederland te vol ia discrimineer je al. Waniki zegt dat de sociale wetj niet is berekend op zc buitenlanders, vindt Isi vooral bij links, dat je e cist bent. Wat feminist- discriminatie tegenover wen betreft, gaat het cel van de PSP zover dat wen voorrang moeten hl bij sollicitaties en bij onfc ontzien moeten worden. nou juist wèl discrimr* Waar gaat de Nederland menleving naar toe, wa deze moderne kreten te pE te onpas worden geuit ers keerd in praktijk wordesk bracht? Li P. de Jong, DEN Hte Wolken vel der. 1 DE BILT/KNMI Mjf' drijven wolkenvelden ovd- het is mogelijk, dat er hiP daar regen valt. Het i?' drukgebied boven Oost-P pa neemt in betekenis af, 7 een nieuw gebied met hog"61 rometerstanden komt terir den van de Britse Eilar* De wind gaat uit het wPs waaien en bewolking vaia< Oceaan wordt over Eng^" naar ons land gevoerd. A' toe kan er regen vallen, ii* noorden van het land zijc regenkansen het grootst.re' temperatuur daalt vanr^' tot ongeveer 2 graden. Mc 1 noverdag wordt het omstr1 8 graden. De matige we.^ wind neemt zaterdag gele2!! lijk toe tot krachtig. 'ei< ur< vanmorgen 0> 1 O 5 lnS Slrd 10.2 trm i°*2 -S o U 4 0 an, -2 0 r :ÏS| 3 SiPS Eindhoven h.bew. Den Helder h.bew. Twente zw.bew. Vllsslngen onbew. Z.-Limburg zw.bew. Aberdeen I bow. Athene h.bew. Bar colons Frankfort l.bew. Genève l.bew. Innsbruck onbew. Klagenfurt onbew. Kopenhagen zw.bew. Lissabon h.bew. Locarno onbew. Londen geh.bew. Luxemburg onbew. motregen 2 00.2 n Stockholm Wenen Zürich 2 .2 oi ri

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2