Finale
weekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
NR. 6 RUITENPUZZEL
\U
QeidóaQowumt
evis
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1983 PAGlf-
J)ER
De prijswinnaars van puzzel nr. 5 zijn:
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Rondom de genummerde vakjes dienen woorden van 4 letters van
navolgende betekenis te worden ingevuld. Alle antwoorden lezen
in de richting van de wijzers van de klok. De beginletter van het
eerste antwoord komt in het vakje boven het cijfer 1. Het vakje
waarin de beginletter van elk van de overige antwoorden komt,
dient door combinatie met de letters van de omringende antwoor
den te worden vastgesteld. Bij juiste oplossing vormen de letters op
de buitenrand - te beginnen met de letter in het vakje boven het
cijfer 1 en verder lezend in de richting van de wijzers van de klok -
een spreekwoord.
Dunne plek in een kledingstuk;
Wars van laagheid;
Vaste bodem;
Bloedvat;
Helder;
Zachtste veren;
Wandelhoofd in zee;
Buitengewoon groot mens;
Verbond;
Land in Azië;
Vreemde munt;
Matig koud;
Wijnsoort;
Bloeiwijze;
Soort mijt;
16. Eenmaal;
17. Vogel;
18. Draagriem;
19. Regelmaat;
20. Kleur;
21. Hooistapel;
22. Ploegsnede;
23. Opslagplaats voor goederen;
24. Denkbeeld;
25. Ooverwinning;
26. Mannelijk kind;
27. Lekkernij op koffie;
28. Australische struisvogel;
29. Levenslucht;
30. Schuifbak.
Welk spreekwoord vormen de letters op de buitenrand?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 6 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van;
Eigen postcodenummer s.v.p, leesbaar vermelden.
Niet
■lec
RVU
Hoo
t
Da
seri«
1-17.1!
ma
wet*
voor
Marl
TEL
dagr
het I
D
Da
filmf
Wia
latje
Joui
Dalli
beer
hoe\
ken
day.
zijn
loos
ond<
gaat
Sue
Klav
ten
ting
tatie
Tale
Actu
AVR
ma.
Haai
Jour
f Niau
Nederlands team geselekteerd
De eindstand van 444-356
Waarmee Studiecentrum I na
192 spellen de selektiefinale
Van USS I won. moge een re
delijk groot verschil te zien ge
ven, overtuigend kan hun
overwinning zeker niet ge
noemd worden. Daarvoor
werd er in de finale veel te
wisselvallig gespeeld. Het sco
reverloop is in dat opzicht
overduidelijk. Eerst nam USS
een voorsprong, die ze tot
halverwege de finale wisten te
handhaven (196-164). Op dat
moment deelde Studiecentrum
een enorme dreun uit. waar
door de stand op 273-334
kwam. Die marge wist Studie
centrum op het eind nog iets
"uit te bouwen tot een verschil
van 80 imps.
De winnende paren, Hans
I^reijns (de nieuwe bonds
coach) met Hans Vergoed en
Anton Maas met Eddie Roos-
nek, mochten in overleg met
de selektiecommissie een der-
paar uitzoeken voor de EG-
kampioenschappen in Oosten
de (eind april) en de EK in
Wiesbaden (eind juli). Hun
keus is gevallen op Max Re-
battu jr. en Cees Sint, een van
de verslagen paren van USS I.*
Hiermee is het tweesnijdende
zwaard van het transfersys
teem als bagage aan de natio
nale afvaardiging toegevoegd.
Het tweesnijdende karakter
van dit biedsysteem zit 'm in
het stichten van verwarring,
dat zowel bij de tegenstander
als in de eigen gelederen
plaatsvindt.
Een paar spellen uit deze se
lectiefinale:
N ♦HVB107 3
OA75 WO°V43
In de gesloten kamer kwamen
Kreijns-Vergoed als OW tegen
Sint-Rebattu niet verder dan 3
SA 3), mede als gevolg van
de 1-schoppenopening (trans
fersysteem) van de zuidhand.
In de open kamer konden Ra-
mer-Schippers alle registers
opentrekken:
Zuid West Noord Oost
pas 2 Ru 2 Ha 2 Sch
pas 3 KI pas 3 Ha
pas 3 Sch pas 4 KI
pas 4 Ha pas 6 Sch
pas 7 KI pas 7 Ru
pas pas pas
Het eindbod is natuurlijk een
fraktie te hoog. Waarschijnlijk
ligt het biedmisverstand bij
het 3-schoppenbod van west,
waarvan de betekenis - gezien
oosts (voorlopige) eindbod van
6 schoppen - niet geheel dui
delijk was. Maar ja, USS stond
in deze fase van de wedstrijd
fors achter en... kom als noord
maar eens uit tegen zo'n groot
slem.
Anton Maas, die deze bieding
ook gehoord had (of eigenlijk:
gezien, want er werd natuur
lijk met bidding boxes ge
speeld), geloofde ook niet in
een renonce schoppen bij west
en startte met schoppenaas,
waarna de leider voor z'n
groot slem plotseling over vol
doende slagen beschikte.
De 16 imps die USS I (het na
tionale team van vorig jaar) op
dit spel verdiende, brachten
hen maar heel even iets dich
terbij. Op het volgende spel le
verden zij er weer 13 in:
N/OW 109 3
9112
O 1098652
H5
A V 8 2 ♦HB54
10 7 654 _.INn SAV8
0 4 3 U O A H b
*A7 L *V84
B93
O V 7
B 10 9 6 3 2
In de gesloten kamer eindig
den Kreijns-Vergoed in 5
schoppen, te spelen door oost.
Zoals u ziet, heeft 6 schoppen
maakkansen als het in de an
dere hand gespeeld wordt,
west, omdat dan de klaverstart
geenszins dodelijk is.
Zuid West Noord Oost
Roosnek Ramer Maas Schippers
KI 1)
2) rill 3) p»
Helaas voor OW zit het con-
trakt in de minst kansrijke
hand. Na klaverstart - met het
aas genomen - moet je helder
ziende zijn om de ruitenpositie
goed te taxeren. Als dat ge
beurt, is het contrakt gemaakt.
Er gaat dan een klaver op rui
ten weg en vervolgens wordt
er slechts één hartenslag afge
geven. Gezien de bieding ta
xeerde oost de ruitenlengte -
en daarmee de vrouw - bij
noord. Hij sneed dus, waarna
hij zelfs twee down ging.
Als west spelleider zou zijn ge
worden, was het slem zonder
problemen binnengekomen.
Er verdwijnen dan twee kla
vers van oost op twee vrije
harten van west. Dat noch oost
noch west de 5 klaver van
noord doubleerde, is hoogst
merkwaardig. OW zouden dan
toch in ieder geval 1100 heb
ben gescoord (10 imps) en dat
is een zekere winst tegenover
een slem waaraan nogal wat
sleutelkaarten ontbreken.
Correspondentie over deze ru
briek: p/a Leharstraat 10, 2162
AC Lisse.
In de schaduw van de grote
meesters ploeterden in Wijk
aan Zee ook nog de gewone
meesters. Deze schaduw was
duidelijk te merken in de da
gelijkse verslaggeving, want
velen onder u zullen nauwe
lijks van het bestaan van een
dergelijke groep hebben gewe
ten. Omdat landgenoten het
grootste deel van deze groep in
beslag namen en zij bovendien
de belangrijkste rollen speel-
dën, zal ik aan de hand van
hun resultaten het toernooi be
spreken.
Allereerst de winnaar Gert
-Ligterink. Na zijn prachtige
Nederlands kampioenschap in
'1979 (eerste voor Timman So-
sonko en Ree) kwamen er nog
.maar weinig uitschieters in de
goede richting. Zijn grote theo
retische kennis en strategisch
Inzicht bewees hij in vele par-
'tijen, maar op beslissende mo
menten leek er iets te knak
ken in zijn spel, waardoor de
broodnodige resultaten uitble
ven. In dit toernooi gebeurde
dat echter niet en een verdien
de zege was het gevolg. On
derstaande partij toont Ligte-
rink's positionele kwaliteiten.
G. Ligterink R. Kuijf
Slavisch
door
L. Hofland
I.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3
c6 5.Dd3
Vermijdt de lastige Meraner-
systemen, die na 5.e3 Pbd7
6.Ld3 dxc4 7.Lxc4 b5 kunnen
ontstaan.
5...dxc4 6.Dxc4 b6?!
De reden van dit tempoverlies
ontgaat mij volkomen, het re
sulteert dan ook in een minde
re stelling.
7.g3 Le7 8.Lg2 b5 9.Db3 b4
10.Pa4 Pbd7.
In dit systeem hoopt zwart,
door aktief stukkenspel, kom-
pensatie te vinden voor zijn,
vrijwillig, versplinterde dame-
vleugel.
II.Dc2 Lb7 12.0-0 Tc8 13.Pd2
Da5.
De enige manoeuvre om c6-c5
door te zetten, hetgeen nodig
is, daar anders c6 dodelijk be
legerd wordt.
14.Pc4 Db5 15.Lf4 c5 16.Lxb7
Dxb7 17.Tacl Da6
Hier blijkt een tempo hard no
dig te zijn, want de rokade
faalt nu op 18.Ld6 met materi-
aalverlies.
18.Pxc5 Pxc5 19.dxc5 Txc5
20.Ld6!
De verplicht uitgestelde roka
de wordt goed uitgebuit, want
20...Txc4 faalt nu op 21.Dxc4
Hoogovenstoernooi (slot)
Dxd6 22.Tfdl gevolgd door
23.Dc8f met winst.
20...Tc6 21.Lxe7 Kxe7 22.Db3
Tb8 23.Pe5 T6c8 24.Txc8
Dxc8 25.De3 Tb7 26.Tcl Tc7
27.Dxa7! Txa7 28.Txc8 Txa2
29.Pd3 Pd5 30.Tb8 f5 31.Tb7f
Kf6 32.f4.
Zie diagram
Op het eerste gezicht lijkt het
niet veel bijzonders waarop
Ligterink heeft gespeeld, voor
al omdat het toreneindspel na
32.Pxb4 Pxb4 33.Txb4 Talf
zwart goede remisekansen zou
bieden. Toch is de stelling in
hogere zin al volkomen ge
wonnen voor wit. De dreiging
.is 33.Pe5 Pe7 (het enige tegen
Tf7 mat!) 34.Txb4 en wit wint
een pion met behoud van alle
positionele voordelen. Van
daar dat zwarts volgende zet
gedwongen is; hierna faalt
33.Pe5 op 33...Pe7 34.Txb4 gxf4
35.gxf4 Pd5 enz. Helaas voor
zwart is het resterende eind
spel makkelijk gewonnen voor
32%5 33.Txh7 gxf4 34.gxf4
Kg6 35.Tb7 Kh5 36.Kf2 Kg6
37.e3 Tal 38.Pe5t Kh6 39.Pd7
Tbl 40.Pf8 Pf6 41.Txb4 Thl
42.Tb7 e5 43.Kg2 Tel 44.fxe5
Pg4 45.Th7t
Zwart geeft het op.
Rini Kuijf behaalde in dit
toernooi wel zijn felbegeerde
meesterresultaat, daarmee zal
hij bij het volgende FIDE-kon-
gres de titel Internationaal
Meester krijgen. Kuijf's stijl is
het best te omschrijven met
„handig"! Onderstaande partij
maakt duidelijk wat ik daar
mee bedoel.
R. Kuijf-H. Böhm.
Aljechinverdediging.
I.e4 Pf6 2.e5 Pd5 3.d4 d6 4.Pf3
Lg4 5.Le2 c6 6.c4 Pb6 7.Pbd2
P8d7 8.Pg5 Lxe2 9.e6! fxe6
10.Dxe2 e5 ll.Pde4 Pxc4
12.Dxc4 d5 13.Db3 Db6 14.Pe6
dxe4 15.Dxb6 Pxb6 16.Pc7t
Kd7 17.Pxa8 Pxa8 dxe5.
Waarom de zwartspeler hier
niet opgaf is mij een raadsel,
vermoedelijk rekende hij zijn
tegenstander nog niet als „kol-
lega-IM", zijn beloning was 98
zetten zwoegen met het te
verwachten resultaat.
Bondscoach 3/an Wijgerden
streed lang mee om de eerste
plaats maar een ongelukkige
finish deed hem maar op de
derde plaats belanden. Naast
zich moest hij de verrassend
goed spelende Böhm dulden,
die wanhopige pogingen doet
om aan de zuigkracht van de
grote sub-top te ontkomen.
Zeer teleurgesteld zal Paul
van der Sterren zijn, na een
goede start viel hij sterk terug.
Dit werd mede veroorzaakt
door een ongelukkige neder
laag tegen Ligterink.
Een zeer goed idee van de or
ganisatie was de uitnodiging
van de nationale jeugdkampi
oen Friso Nijboer. Hoewel hij
in een dergelijk gezelschap
nog maar nauwelijks mee kan,
is het toch een goede gelegen
heid om ervaring op te doen.
Het is te hopen, dat Hoogovens
in de toekomst talentvolle jon
ge spelers blijft uitnodigen.
De finale om het kampioen
schap van Nederland voor da
iries wordt van dinsdag 5 april
tot en met woensdag 13 april
in de raadzaal van het Amstel-
veense gemeentehuis gespeeld.
-Amstelveen is de woonplaats
van kampioene Mieke Heit-
pieier, die al een finaleplaats
heeft, evenals Eef Nieuwen-
huizen (Wageningen), Karen
'Van Lith (Rosmalen) en Bar
bara Graas (Zaanstad), de
nummers 2, 3 en 4 van vorig
jaar.
De andere plaatsen, zes, wor
den verdeeld in de drie halve
finales die dit weekeinde be
ginnen. Het toernooi wordt in
Noord-Holland gehouden
mede ter gelegenheid van het
^0-jarig bestaan van de Noord-
höllandse Dambond.
Noord-Holland heeft ook de
Organisatie op zich genomen
van de finale voor de heren,
die hun kampioenschap afwer
ken tussen 29 maart en 9 april.
De halve finales zijn zaterdag
j.l. in Dordrecht beëindigd.
Daarin moest o.a. Johan Basti-
aannet een finaleplaats verdie
nen. Vorig jaar deed hij nl.
niet mee in de finale, nu kreeg
hij een keuzeplaats. Zelfs een
grootmeester (sinds het WK in
Sao Paulo) moet zich op de re
glementaire wijze plaatsen.
In de derde ronde raakte de
Amsterdamse bioloog zijn eer
ste punt kwijt tegen Morsink.
In de stand van het eerste dia
gram speelde Morsink 31. 32-
28 waarop Bastiaannet 9-13 32.
28x17 11x22 antwoordde. Bas
tiaannet geeft zelf aan dat
i.p.v. 9-13 winstkansen kun
nen ontstaan door 8-13 28x17
25-30 23x12 9-14 34x25 14x41
36x47 26x48. Bastiaannet
houdt aan deze combinatie
weliswaar schijfwinst over,
maar de winstgang is aller
minst duidelijk door de han
gende schijf op 10 en de vang
stand van wit zodra zwart de
hoofdlijn in bezit wil nemen.
Partijverloop: 33. 35-30 15-20
34. 24x15 10-14 35. 49-13 21-27.
Wanneer Bastiaannet tot 13-19
19x28 kan komen, heeft hij
Halve finales
JOHAN BASTIAANNET
TT¥
I JN
IS M SS I...
t s u a m
MARINUS MORSINK
zijn schijf terug en een opper
machtige positie. Met een aar
dige wending kan Morsink
aan deze omknelling ontsnap
pen.
36. 23-19 13x35 37. 33-28 22x24
38. 31x13 8x19 39. 44-10 35x33
40. 38x9 4x13 41. 15-10. De
doorbraak ten koste van twee
schiiven levert Morsink, on
danks de zwarte vangstelling,
een punt op.
41. 12-17 42. 43-39 13-18 43.
42-38 19-24 44. 38-33 2-8 45. 37-
32 8-13 46. 33-28 13-19 47. 36-31
26x37 48. 32x41 24-30 49. 39-33
30x39 50. 33x44 10-24 51. 10-5
24-30 52. 5-10 30-34. Remise.
Jos Stokkel, een van de terug-
vallers uit de finale van vorig
jaar, speelde tegen Ron Heus-
dens een degelijke partij. Hij
liet zich niet van de wijs bren
gen door het grillige spel van
de Schiedammer.
Heusdens-Stokkel: 1. 34-30 18-
23 2. 30-25 12-18 3. 40-34 7-12 4.
34-30 20-24 5. 33-28 14-20 6.
25x14 9x20 7. 39-34 10-14 8. 44-
40 20-25 9. 38-33 15-20 10. 43-38
5-10 11. 31-27 23-29 12. 34x23
25x34 13. 40x29 17-22 14. 28x17
11x31 15. 36x27 19x39 16. 45-40
24x33 17. 38x29 10-15 18. 4944
4-9 19. 44x33 1-7. Deze slagwis
seling heeft grote gaten gesla
gen in de witte stelling, waar
in weinig samenhang meer is
te brengen.
20. 4934 14-19 21. 41-36 6-11 22.
46-41 11-17 23. 36-31 2925 24.
31-26 914 25. 41-36 14-20 26. 37-
31 17-21 27. 26x17 12x21 28. 42-
37 3-9 29. 47-42 7-12 30. 42-38
12-17 31. 4942 1924. Verhin
dert 50-44 (door 18-23 29x18
13x22 27x18 24-30 35x24 20x49)
en 31-26 (door 18-23 29x18
13x31 36x27 24-30 35x24
20x40). 32. 5945 914 33. 31-26
14-19 34. 45-40 912 35. 27-22
17x30 36. 26x8 24x33 37. 38x29
2-7 38. 35x24 19x30 39. 8x19 29
24 40. 29x20 25x23. Wit geeft
het op.
Inmiddels worden alweer de
voorbereidingen getroffen
voor de halve finales 1984. Op
zaterdag 30 april wordt in
Dordrecht de eerste ronde ge-
ten opleveren. Gerechtigd tot
meedoen zijn de twaalf terug-
vallers uit de halve finales, de
nummers 3 en 4 uit de kwart
finale 1982 (Capelle, Adema,
Th. Berends, H. van Wester-
loo, H. Meijer, P. v.d. Stap, F.
Passchier, C. Kuystermans en
twee open plaatsen), alsmede
28 spelers uit de provinciale
wedstrijden.
Op 1 maart verschijnt de eer
ste bijzondere Nederlandse ze
gel in 1983, gewijd aan het
honderdjarig bestaan van de
ANWB. Officieel viert de
ANWB dit jubileum op 1 juli.
Het begon voor de ANWB op
22 april 1883, toen een „actie
groep" van 27 sportieve wiel
rijders elkaar in de lommerrij
ke dreven van Bennebroek
ontmoetten. Dit waren vijftien
leden van de „Haarlemsche
Vélocipède Club" en twaalf le
den van de Vélocipède Club
„De Ooievaar" uit Den Haag.
Hier werden de zaken resoluut
aangepakt, want reeds op 1 juli
1883 werd „De Nederlandsche
Vélocipèdisten Bond" opge
richt: nu de ANWB. Voor de
filatelisten is het van belang te
weten, dat sinds 1 januari alle
poststukken van de ANWB
worden voorzien van jubi
leumstempels.
Het ontwerp voor de zegel
kwam van de hand van René
van Raalte en Hans Kruit uit
Den Haag. Deze ontwerpers
hebben in de afbeelding de
thema's recreatie, toerisme,
bewegwijzering en hulpverle
ning verwerkt. De zegel werd
uitgevoerd in de kleuren geel,
rood, blauw, groen en grijs.
Het drukken werd verzorgd
door Joh. Enschedé en Zonen
te Haarlem. De zegel zal ver
krijgbaar zijn zolang de voor
raad strekt, doch uiterlijk tot
31 maart 1984. De geldigheids
duur voor frankering is onbe-
Tot 9 maart is in Suriname een
uit drie zegels bestaande serie
in de verkoop, gewijd aan de
herdenking van 250 jaar EBG-
missiewerk in het Caraïbisch
gebied. Achtereenvolgens de
waarde van de zegel en de af
beelding: 35 c.: Grote stads
kerk; 65 c: St.Thomas en 150
c.: het portret van Johann Le-
onhardt Dober (1706-1766). Op
elk van de zegels treft men de
bijzondere tekst: „250 Jaar
zending Caraïbisch gebied".
Het ontwerp voor deze zegels
kwam van de hand van S.
Kromoredjo uit Paramaribo.
De zegels werden in meerdere
kleuren offsetdruk vervaar
digd door Joh. Enschedé en
Zonen te Haarlem.
Op 12 januari verscheen in Su
riname een uit twaalf zegels
bestaande bijzondere bloemen-
serie. Met deze serie wordt eer
gebracht aan de Duits-Neder
landse schilderes, tekenares en
grafica Maria Sibylle Merian
(1647-1717). Zij was de dochter
•lec
ANWB-zegel ei
Surinaamse
bloemenserie
door Joh. Enschedé en J
te Haarlem en blijvenM4-
0C
van de graveur en uitgever
Matthaeus Merian de Oudere.
In 1665 trouwde zij te Neuren
berg met de schilder-architect
Johan Andrea Graff. In 1685
sloot zij zich aan bij de reli
gieuze stroming der labadisten
te Wieuwert en vestigde zich
in 1691 te Amsterdam. Van
1699 tot 1702 verbleef zij met
haar jongste dochter in Suri
name. Zij heeft grote naam ge
maakt door haar fraai ge
kleurde tekeningen van rup
sen en vlinders. Deze publi
ceerde zij in een werk dat niet
alleen in kunstzinnig, maar
ook in wetenschappelijke op
zicht alle voorafgaande publi
caties op dit gebied in de scha
duw stelde. Ook vervaardigde
zij een groot plaatwerk over
de Surinaamse insectenwereld.
Haar persoonlijkheid en werk
hebben verscheidene kunste
naars geïnispireerd. Zo ook
o.a. Bertus Aafjes,. die een ge
dicht aan haar wijdde (Maria
Sibylle Merian, 1946). De bloe-
menzegels hebben een waarde
van 1 c., 2 c., 3 c., 5 c., 10 c., 15
c„ 20 c., 25 c., 30 c„ 35 c., 45 c.
en 65 c. De zegels werden in
vier kleuren offset gedrukt
verkrijgbaar.
tage
De postdienst van de in i °P d
lantische Oceaan geleger WK
muda-eilanden heeft kc ren
leden een uit vier zegd-16.00
staande serie in omloc tr® -
bracht. Op deze, door Lé lag©
Curtis uit Engeland ontw op d
zegels ziet men historisch WK
ten, zoals die op deze eil| r®n 1
voorkomen. i Nieu
Het fort Charles, op heti ®l®cl
van gelijke naam, is te P®*P
een zegel van 10 c. Dit^^
gelegen nabij het plaatsj^^^®
le Harbour en werd ge)A%/ic
in 1614. Het is daarJCVIC
uniek omdat het bijnar
rept is gebleven wat dei NE
tectuur betreft. Dit is hflH
ste Engelse fort in de ij
wereld. 0 N|ei]
Het fort Pembroke c
eiland Cooper, eveneenj
Castle Harbour, komt vq_^
de zegel van 25 cis. D ring
werd gebouwd rond 161, q
einde de oostelijke aanlol Qntl
te te beschermen, die na sum
haven leidde. Op de zegt gt.
30 ets. ziet men het fori
hampton op het eiland Nieii
man. Van dit fort res
slechts een restant, dat 65 Qpe
druk geeft van de vri 0urj
vorm. Het fort stamt i(j Qpe
jaar 1620. Curj
Op de zegel van één dolli t|ev€
men twee forten voor Jouf
fort Smith en het fort
Deze forten werden bei«j Hoe
gericht om de zee-engte 1 tc^j
oude stadje St.George t |jrje|
schermen. Het fort Smit! yijfd
wel de Batterij genaanj) Hon(
aan de noordoostkant v? 8c|,j
eiland Smith. Aan de zul van
zijde_van het eiland I3 bOUV
AVR
tionï
Ad
fort Paget.
De forten van BermudF
een afspiegeling zijn var
muda's verleden tot int
dienden aanvankelijk gjU(j
ting van defensief ven» Seh<
Ze behoefden echter nl men
dienst te doen. Het jaai en <j
was tevens het jaar ck r,ere
Britse gouverneur R{) §pr<
Moore zich hier vestigt W00(
1613 werd de defensie \j5 Sew
eilanden geconfronteerijg Qe
twee Spaanse schepen, gran
nieuwd naar de bijzon» ^uns
den van de forten tracht» yjjfjj
de engte binnen te varfl |<uns
zo het eiland te naderen! |an(j
schoten (uit een totale lp gjutj
raad van drie) werden 1 ten
het fort gelost. Dit bleekj yre^
doende om de dreigende: g0ja
jaarden het hazepad teg jour
kiezen. 0 Pane
- met
Arafi
de
Op het kankerinstituut van de
Californische universiteit in
San Francisco is een methode
gevonden om erachter te ko
men waarom interferon bij de
ene tumor of patiënt wel en bij
de andere niet of minder
werkzaam is. Dat kan een gro
te doorbraak betekenen.
De resultaten van dit unieke
onderzoek worden op de 2e in
ternationale TNO-conferentie
over interferon van 18 tot 22
april in Rotterdam bekend ge
maakt.
Het is al enige tijd bekend dat
de biologisch meest actieve
stof interferon, die in 1957 in
Zwitserland werd ontdekt,
met succes gebruikt kan wor
den bij de bestrijding van vi
russen en bepaalde vormen
van kanker.
Maar bij klinische proeven
bleek dat de stof, die een on
derdeel vormt van het be
schermingsmechanisme van
het menselijk lichaam, lang
niet in alle gevallen effectief
De grote vraag, die geleerden
nog steeds bezig houdt, is
interferon bij de ene
mens en de ene soort kanker
wel en bij de andere niet
werkt. Er blijken ook verschil
len te bestaan tussen patiënten
die met interferon worden be
handeld.
Dr. Lois B. Epstein van het
Amerikaanse instituut heeft
nu met behulp van een specia
le scheidingstechniek tumor
cellen van patiënten onder
zocht, die met verschillende
typen interferon zijn behan
deld.
Uit de onderling verschillende
effecten op de kankercellen
hoopt zij vast te kunnen stel
len welke elementen een sleu
telrol vervullen bij het stoppen
van kwaardaardige groei. Het
onderzoek heeft volgens Ep
stein erg veel gegevens opgele
verd.
Hoewel Epstein nog geen con
clusies uit het verzamelde ma
teriaal kan trexken, verwacht
de deskundige veelbelovende
resultaten van het uiterst
moeilijke en gecompliceerde
onderzoek op de TNO-bijeen-
komst te kunnen melden.
Bij ontleding van met interfe
ron behandelde cellen blijkt
dat het bestrijdingsmiddel in
Vooruitgang bij
onderzoek naar
interferon
de cel 24 verschillende
stoffen (polypeptiden) of
Het grootste deel komt i»
len, die niet met intei
zijn behandeld, niet voofl
Er blijkt een groot verstf
bestaan tussen de werkiit.
de drie verschillende K
menselijk interferon. U
derzoeken is gebleken d'
gamma-interferon de
van kankercellen 10 tol
sterker remt dan alpha-1
ta-interferon.
Epstein ontdekte dat hel)
ma-interferon veel mefc
andere soorten eiwitstofc
de cel opwekt dan de t
typen interferon. I-
meent dat het gamma-ri
ron unieke biologische!
ties heeft, die nog niet*
zijn ontdekt
Er zijn volgens haar a®'
zingen dat een gen, de
lijke drager van erfelijk
genschappen^ de cëlke*
ontvankelijk^is voor heft
ma-interferon, is gesitu<~
het menselijk, chromi
De ontvangers van
en béta-interfèron
schillend.
gehc
..Tus
weer
Hum
Vijf 1
Jone
Shov
kaan
Jone
gelij
gren
crati
king
Agt,
junc
man
ters.
Lam
Alm<
PPR
Lan»
