„Horb in koelen bloede vermoord Koop het Tussenrappo BUITENLAND Horb slachtoffer eigen revolutie Bush: Nederland plaatst raketten Vluchtelingen uit Nigeria juichend terug in geboorteland Italiaanse politie twijfelt aan verhaal over nieuwe aanslag op de paus CeUbeSoutont VRIJDAG 4 FEBRUARI 1983 PAGINA 11 irop Salvadoreans leger neemt stad ftiijn zonder strijd 5AN SALVADOR Een ba- 2 lal jon van het Salvadoraanse regeringsleger heeft gisteren ijwel zonder strijd de in het sten gelegen stad Berlin in- nomen. De guerillastrijders, lie deze stad eerder deze week t er padden veroverd, hadden vlak j jg poor de aankomst van het ba- je dl^jon teruggetrokken om de [pen burgers van Berlin niet in ge- ei hcK3*1" brengen, uidel loalSp, s™h?Pailje W1 ^Europees fgenieVeCbtS- e"nafliegtuig eeft I 1S bgilADRID De Spaanse rege- maniHg overweegt een "Europees Tternatief" voor de aanschaf ook lan 84 Amerikaanse F-18a ge- somsechts bommenwerpers. Het ijli^aat om een order ter waarde ten tan drie miljard dollar, ns èéet mogelijke alternatief voor 1^. ÏP 1 Oo ir^n urtttannall tt/\ti. F-18a van McDonnell Dou- de Tornado van een En- rjjSC(jels-Frans-Duits concern. In n mjecember had de regering al »n kif1n voorlopig contract voor de zaaj,-18a getekend. Voor 31 mei ?e tuf"** nu een definitief besluit ^VOrdenomen worden. Als Spanje p]antlsnog afziet van de Ameri- ïtje eaanse toestellen verliest het genve reeds gedane aanbetaling j kof311 acbt miljoen dollar. estduitse ;x-officier [pion DDR ^JBialige Westduitse landmach- HBbfficier is gearresteerd op ^Herdenking van het leveren ^^■an geheimen aan de DDR na- ^at hij om aan schuldeisers te ntkomen naar dat land was evlucht. De 23-jarige ex-mili- iir, die op 21 januari werd ingehouden, had in septem- r op zijn standplaats in het •orden van West-Duitsland irtrouwelijke documenten, lanco paspoorten en 800 mark 'eggenomen. Bij de Oostduit- grens bood hij de papieren in in de hoop dat hij in ruil laarvoor zou mogen blijven, la een aantal maanden werd lem meegedeeld dat hij niet linger in de DDR welkom itscffS willen hulp Turkije verdubbelen Hf nr )ie I/C |ïri I 180 i ioo ASHINGTON De rege- •ing van Ronald Reagan wil iaar militaire hulp aan Tur- lije bijna verdubbelen. In di- ilomatieke kringen werd ver- lomen dat Turkije 755 miljoen lollar zal ontvangen in het be- [rotingsjaar 1984 vergeleken net 400 miljoen dollar in het opende jaar. Griekse functio- tarissen hebben gezegd dat de [rote toename voor Turkije de raditionele verhouding tussen teide landen zal verstoren. )ie verhouding tussen Grie- nland en Turkije is tot nu e 7:10. De militaire hulp aan Griekenland ten bedrage van 80 miljard wordt niet ver- toogd. Penguins gedupeerd door staking in waterleidingbedrijven De dierenverzorgers In Re gent's Park, de dierentuin van Londen, hebben zo hun eigen problemen met de al elf dagen durende staking van de arbei ders in de waterleidingbedrij ven. De watertoevoer van het bassin waarin de penguins ge woonlijk zwemmen is als ge volg van de staking afgesne den. In een poging om water uit te sparen krijgt deze pen guin nu dagelijks de inhoud van een gieter over zich heen gesprengeld. WALESA EN WIESENTHAL KANDIDATEN NOBELPRIJS OSLO De leider van de thans verboden vrije vakcentrale Solida riteit in Polen, Lech Walesa, is op nieuw voorgedragen voor de No belprijs voor de Vrede. Ook de Oostenrijkse nazi-speurder Simon Wiesenthal is een van de ruim 75 kandidaten. Voor hem is het de eerste keer. Walesa was al kandi daat voor de prijs in '81 en '82, maar kreeg haar niet. De nieuwe drager van de Nobelprijs voor de vrede wordt elk jaar in oktober be kendgemaakt. Nieuwe problemen vertragen vlucht Europees ruimtelab DEN HAAG In Westeuropese ruimtevaartkringen is nog al wat onrust ontstaan door berichten uit de Verenigde Sta ten over een mogelijke (nieuwe) vertraging van de eerste vlucht van het Europese ruimtelaboratorium Spacelab met een klein half jaar. Die missie van tien dagen, waaraan on der andere door de Westduitse wetenschapper dr. Ulf Mer- bold wordt deelgenomen (met Wubbo Ockels als „reserve"), staat officiéél nog steeds voor begin oktober op het program ma, maar het begint er steeds meer op te lijken, dat de on derneming uiteindelijk pas in februari 1984 zijn beslag zal krijgen. Deze zoveelste vertraging in de realisering van het Spacelab-project is een gevolg van de problemen met Ame- rika's tweede ruimtependel, de Challenger. Zoals bekend is de eerste testvlucht van de Challenger tot op zijn vroegst half maart uitgesteld in verband met een brandstoflek in een hoofdmotor. En zolang de Challanger niet twee grote communicatie-satellieten in de ruimte heeft gebracht, kan het Spacelab-project niet naar behoren worden afgewerkt. DEN HAAG/PARAMA RIBO „Roy Horb zat op blote voeten met alleen zijn onderbroek aan in een cel op Fort Zeelandia. Hoe je je dan kunt ophan gen, is voor mij een raad sel. Horb is in koelen bloede vermoord en ik ben bang dat Bouterse en de zijnen door zullen gaan totdat zij al hun tegen standers uit de weg heb ben geruimd". Aldus één van de vele Surina- mers, hier en in Suriname, die gisteren met woede, maar vooral met een gevoel van „dat hadden we kunnen ver wachten", vernamen dat ma joor Roy Horb zich in zijn cel zou hebben opgehangen. Hoe wel de preciese toedracht nog niet bekend is, kennen de meeste Surinamers geen twij fel. Horb, die begin deze week met twintig anderen werd ge arresteerd omdat hij plannen zou hebben Bouterse uit de weg te ruimen, is in opdracht van diezelfde Bouterse om het leven gebracht. Van de 21 ar restanten waren er eerder tien vrijgelaten. Over het lot van de tien die nu nog vastzitten is niets bekend. „Vier weken geleden, toen Horb zich uit het leger had te ruggetrokken om zich tijdelijk in West-Suriname te vestigen, is hij al gewaarschuwd. Men heeft hem toen verteld, dat hij door aanhangers van Bouterse werd gezocht, aldus een be trouwbare Surinaamse bron. In de Surinaamse hoofdstad is het bericht over de dood van Horb als een bom ingeslagen, ook al verwachtte men dat er iets met hem zou gebeuren. Uit telefonische gesprekken met mensen in Paramaribo werd duidelijk, dat men nog steeds erg bang is om zich in het openbaar tegen de militai ren uit te spreken. „Maar des ondanks heeft iedereen het over Horb. Niemand gelooft dat een militair als Horb zich zelf heeft opgehangen. Daar was hij de man niet naar. In de stad is de sfeer gespannen, maar demonstraties, zoals na de dood van 15 in december, zullen er niet komen. Wie daarvoor de straat opgaat, wordt gefotografeerd en tele fonisch bedreigd door de volksmilities, die nog steeds achter Bouterse staan". De voorzitter van de Suri naamse Bevrijdingsraad, ex- president Chin A Sen, hoorde het nieuws over de dood van Horb op Schiphol. Hij was daar net aangekomen uit de Verenigde Staten om zich als leider van de oppositie tegen het bewind van Bouterse in Nederland te vestigen. „Wij geloven geen enkele uitleg van dit terreur-regime. Horb is vermoord", verwoordde hij de mening van vrijwel alle Su rinaamse organisaties in Ne derland. Chin A Sen noemde Horb een „persoonlijke vriend". Toen na de stakingen van de Moederbond in oktober vorig jaar de kloof tussen Horb en Bouterse steeds wijder werd, en de eerste het beter vond even uit Paramaribo te verdwijnen, heeft hij enkele dagen bij ex-premier en -presi dent Chin A Sen in de Vere nigde Staten gelogeerd. „Horb moest dood, omdat hij onder de bevolking veel popu lairder was dan Bouterse. Dat kwam omdat hij zich openlijk heeft gedistantieerd van de moordpartij op 8 december. Een vrije Horb zou een grote tegenstander zijn geworden van Bouterse. Toen ik hoorde dat hij was opgepakt vermoed de ik al, dat hem het ergste zou overkomen", aldus Chin A Sen, die verder bekend maak te dat hij tijdens zijn verblijf in de Verenigde Staten de situa tie in Suriname heeft bespro ken met leiders van de Ameri kaanse vakbond AFL-CIO, le den van het Congres en het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington. De Su rinaamse Bevrijdingsraad zal de komende dagen beslissin gen nemen over de te voeren acties die, zo stelde Chin A Sen met nadruk, niet geweld dadig zullen zijn. De gebeurtenissen van giste ren hebben de toekomst van Suriname er niet rooskleuriger op gemaakt. „Ik zie geen op lossing. Het wordt nu allemaal nog veel moeilijker. Misschien dat Chin A Sen iets kan doen, maar hij zit nog altijd negen uur vliegen bij ons vandaan. Roy Horb aldus een inwoner van Para maribo aan de telefoon. Een medewerker van de Be vrijdingsraad zei te vrezen voor verdergaand geweld in Suriname. „Surinamers zijn voor twee dingen bang: kogels en regen, maar momenteel ben ik niet zo gerust op de ac ties vanuit de bevolking". Volgens Chin-a-Sen is het de vraag „hoe lang het volk rus tig kan blijven. Er is nog maar een klein vonkje nodig. Ik ben bang voor het ergste". Een woordvoerder van de Su rinaamse ambassade, die wij om commentaar op de gebeur tenissen wilden vragen, was onbereikbaar. In de ambassade werd de telefoon niet opgeno men. JOS TIMMERS „Smekende en biddende mensen kregen de kogel" DEN HAAG „Er moeten zich afschuwelijke taferelen hebben afgespeeld .«waarbij smekende en biddende mensen in plaats van hulp, kogels in het lijf kregen". Aldus citeert vanmorgen het dagblad Trouw een brief die deze krant uit Suriname heeft ge kregen en waarin een gedetailleerd verslag wordt gegeven van de executie van vijftien oppositieleiders op 8 december van het vorig jaar. Volgens Trouw is de briefschrijver betrouwbaar, maar is zijn identiteit om veiligheidsreden niet bekend gemaakt. „De perso nen werden twee bij twee vermoord", aldus de briefschrijver. „Eerst werden de ledematen beschoten. Bij velen zijn de lopen tegen het lichaam gedrukt. Daarna werd op de romp gevuurd. Paul Bhagwandas, een van de vertrouwelingen van Bouterse, had de leiding over de executies. Toen zes mensen gedood wa ren en de zevende, Fred Derby de leider van de vakbond C'47, aan de beurt was greep Bouterse in. Hij voerde een heftige dis cussie met Bhagwandas, die alle arrestanten wilde executeren. Het lukte Bouterse Bhagwandas te overreden en Derby naar huis te sturen. Tijdens de executies werd volop met andere wa pens geschoten, om de moordpartij te overstemmen". DEN HAAG Dat de revolu tie haar eigen kinderen opeet, lijkt wel in het bijzonder van toepassing op de dood van Roy Horb, een van de zestien mili tairen die bijna drie jaar gele den de macht van de regering Arron overnamen. Hij was, zo zeggen ingewijden, de eigenlij ke initiatiefnemer van de coup van 25 februari 1980. Horb ontwierp de militaire blauw druk voor de machtsoverna me. „Bouterse heeft de coup eigenlijk van Horb gestolen", zegt een Surinaamse journalist. De sergeant met de snerpende en brouwende stem, die uitein delijk garnizoenscommandant werd, boezemde de bevolking aanvankelijk angst in met zijn brute optreden, waarvan de moord op Oripskerk een diep tepunt vormde. „Hij was een fanaticus. Hij verhoorde de mensen met de zweep", zegt een Surinamer die hem per soonlijk heeft gekend. Op Horbs gezag verdwenen gere geld gewone en vooraanstaan de burgers achter de tralies. Toch wist hij merkwaardig ge noeg zich langzamerhand eni ge populariteit te verwerven. „Hij is later gekalmeerd. Hij begon zich in de loop van 1981 te herstellen", zo verklaart een kennis van Horb. De garni zoenscommandant ging zich bezighouden met „nuttige za ken". Zo werd hij belast met het grondbeleid. Hij beloofde een einde aan de heersende vriendjespolitiek. In redevoe ringen gebruikte Horb altijd de taal van volk en vermeed het revolutionair jargon dat Bouterse bezigde. Die redevoe ringen werden veelal geschre ven door adviseurs van de „oude politiek" die Horb om zich heen had verzameld. Bou terse isoleerde zich steeds meer door zich met extreem- -linkse adviseurs te omringen. Volgens ingewijden was Horb er al lange tijd van overtuigd dat de militairen uiteindelijk naar de kazerne zouden moe ten terugkeren, terwijl Bouter se voor het leger blijvend een „revolutionaire voorhoederol" wilde reserveren. De politieke verwijdering tussen Bouterse en Horb werd definitief na de stakingsacties eind oktober. De grote breuk kwam na de moorden van 8 december. JU MISLUKKING )NDERH ANDELIN GEN (Van onze correspondent Aad Jongbloed) 1RUSSEL De Amerikaanse vice-president George lush is ervan overtuigd dat Nederland de 48 kruisra- letten zal plaatsen als de onderhandelingen in Genève liet voor het einde van dit jaar tot resultaat leiden. In hussel, waar hij sprak met de ambassadeurs bij de ÏAVO en met de Europese Commissie, zei hij: „Mijn iesprekingen in Duitsland, Nederland en België heb- •en me de sterke indruk gegeven dat de bondgenoten olidair blijven." lush zei begrip te hebben voor de angst in Europa voor de kern- rapens. „Ik heb de mensen in Den Haag gezien, die demon- Ireerden. Ze konden mijn kinderen zijn. Het is goed dat zoiets i een vrij bondgenootschap kan." Bush was het met president leagan eens dat je niet alle voorstellen van de Russische leider indropov kunt negeren, maar hij vond het moeilijk al die voor tellen („die geen echte voorstellen zijn") bij te houden. „Ik zou rillen", zei hij, „dat de Russen nu eens een echt gebaar zouden taken. Ik denk aan Polen, aan Afghanistan, aan de mensen- echten, aan de onderhandelingen in Genève." lush heeft gisteren gezegd dat hij de leiders van West-Duits- ind, Nederland en België om alternatieven heeft gevraagd voor e Amerikaanse onderhandelingsstrategie in Genève. Van den Broek verwerpt Franse verwijten Minister Van den Broek van buiten landse zaken had gisteren in Parijs een korte ontmoeting met zijn Franse colle ga Claude Cheysson (rechts op voor grond). De Fransen hebben zich erover beklaagd dat Nederland veel meer naar Frankriik uitvoert dan andersom en dat Nederland met name geen Frans defensiemateriaal koopt. Ze zijn ook bezorgd over het feit dat Nederland on duidelijk blijft over de plaatsing van nieuwe Amerikaanse kernwapens. Verder wijst men de suggestie van mi nister Van den Broek van de hand dat de Franse kernmacht moet worden meegewogen bij het overleg in Geneve. Minister Van den Broek heeft onder meer geantwoord dat de Fransen niet uitsluitend naar de balans tussen de twee landen dienen te kijken maar het zien moeten in het ruimere EG-kader. Wat de Franse defensie-verkopen be treft antwoordde Van den Broek met een tegenvraag: sinds wanneer hebben de Fransen van Nederland iets gekocht op dit gebied. Het Franse dagblad Le Monde schrijft in een hoofdartikel dat het in de eerste plaats aan Frankrijk ligt dat men zo weinig aan Nederland verkoopt. Er is veel Franse inspanning voor nodig om er voor te zorgen dat de uitdrukking 'met de Franse slag' uit Nederland verdwijnt ACCRA De even ten zuiden van de Ghanese hoofd stad Accra gelegen haven Tema arriveren momenteel dagelijks zo'n tienduizenden Ghanezen. Juichend en zingend springen ze op de kade, opgelucht dat ze na een angstige reis van soms meer dan een week einde lijk hun geboorteland hebben bereikt. De vluchtelin gen zijn afkomstig uit Kano en Maidoegoeri in Noord- Nigeria, maar ook uit de hoofdstad Lagos. Het zijn niet alleen ongeschoolde arbeiders, maar ook advocaten, onderwijzers, boekhouders, monteurs en timmerlieden. Voor Ghana vormen deze mensen een immens probleem. Alleen Libië heeft tot dusver rechtsstreeks hulp geboden, maar het Li bische aanbod om gratis vliegtuigen en schepen te sturen om de vluchtelingenstroom sneller te verwerken is door Nigeria van de hand gewezen. Inmiddels hebben echter ook de EG en de Verenigde Staten hulp beloofd. Met 100.000 man voor de oostelijke grens en nog eens 100.000 verspreid over het land gaat momenteel alle aandacht in Ghana uit naar het lot van de vluchtelingen. In het hele land wemelt het op de wegen van de bussen, vrachtwagens en particuliere auto's, die tot aan de nok zijn gevuld met uitgeputte mensen en hun schamele bezittingen. De vier schepen, die tussen Accra en Lagos heen en weer varen om vluchtelingen op te halen, zitten zo vol dat zelfs op het dek niet meer gezeten kan worden. Op één schip is deze week een vrouw bevallen en dertig mensen waren door gebrek aan eten zo verzwakt dat zij niet op eigen kracht van boord konden gaan. „We trilden en beefden van angst toen we hoorden dat de Nige- rianen ons zouden dwingen te vertrekken", zei een Ghanese vrouw nadat zij veilig van boord was gekomen. „Wij kennen hen en weten wat zij buitenlanders aan kunnen doen". Een an der zei: „Die vijf dagen wachten op de kade van Lagos en die tweedaagse reis op dat overvolle schip met absoluut onvoldoen de sanitair was niets vergeleken bij wat ons elders in Nigeria te wachten had gestaan". In lichter laaie Wat zij daarmee bedoelde, kunnen de inwoners van Ijora, een moerassig gebied vlakbij Lagos waar veel Ghanese gastarbeiders in armoedige hutten waren neergestreken, haarfijn uit de doe ken doen. Kort na het bekendworden van het Nigeriaanse rege ringsbesluit stond deze sloppenwijk al in lichter laaie. De bewo ners hadden niet eens de tijd gekregen om hun bezittingen in te pakken. Sindsdien is „Ijora" een ander woord voor Nigeriaanse wreedheid. „Jagoeda" wat „slaan en martelen" betekent, is een ander woord dat keer op keer in de mond wordt genomen door Ghanese vluchtelingen. In de haven van Accra liggen de westerse consumptieartikelen, die ooit zo'n grote aantrekkingskracht op de Ghanezen uitoefe nenden dat ze er hun geboorteland voor in de steek lieten, vaak bovenop de stapel bagage zodat het thuisfront kan zien dat zij toch nog iets van hun verblijf in het buitenland hebben overge houden. Met de grootste zorg worden de radio's, cassetterecor ders, koelkasten, televisie's, wandelwagentjes, fietsen en kratten vol kleren, op de gereed staande vrachtwagens geladen. Deze westerse consumptieartikelen zijn in Ghana immers nergens te koop. Onmiddellijk na het aanmeren wordt een begin gemaakt met het aan land takelen van grote stalen hutkoffers, pakken bedde- goed, plastic zakken en uitelkaar vallende dozen. Twee mannen duiken in hun ondergoed het water in als zij een deel van hun bezittingen tussen wal en schip zien verdwijnen. De orde in de haven wordt gehandhaafd door legerpolitie en vakbondsfunctionarissen. Als er een schip aanlegt, rijden er on middellijk bussen, vrachtwagens, taxi's en particuliere auto's voor en worden de vluchtelingen afgevoerd naar het stadion van Tema waar ze in de rij kunnen gaan staan voor een hap eten en registratie. De dure consumptie-artikelen die ze invoe ren, zullen pas later door de douane worden verwerkt. Vrijwilligers Alle vrijwilligersorganisaties in Accra zijn bij de hulpverlening betrokken. In het stadion van Tema en op de grote markt van Accra waar een doorgangskamp is ingericht, wordt volop voed sel uitgedeeld. „Toch is er een schrijnend gebrek aan voedsel en medicijnen", zei de directeur van het kamp, commandant Ste ven Obimpen van de Ghanese marine. Staatshoofd Jerry Rawlings heeft er bij Ghanese stamhoofden op aan gedrongen om landbouwgrond ter beschikking te stellen aan de vluchtelingen. In heel Ghana is genoeg braakliggend land beschikbaar. Het opvoeren van de voedselproduktie is een van Rawlings belangrijkste doelstellingen voor dit jaar. Mis schien dat deze doelstelling met de extra mankracht onverwacht makkelijk wordt bereikt. VICTORIA BRTTTATN The Guardian (Van onze correspondent Cees Manders) ROME De Italiaanse justitie is niet overtuigd van de juistheid van het verhaal over een nieuwe Turkse sa menzwering tegen het leven van de paus. Het zou om een aanslag gaan die tijdens het bezoek van de paus in Milaan in mei zou worden uitgevoerd. Een onlangs gearresteerde Italiaanse drugshandelaar heeft de politie verteld dat hij door een Turk voor deze klus was bena derd, tegen een beloning van ongeveer zeshonderdduizend gul den. De Turk in kwestie, Moestafa Savas, is inmiddels door de justitie uitvoerig ondervraagd. De Turk beweert dat hij handels reiziger is met uitsluitend commerciële bedoelingen. Hij zei voor zijn werk geregeld in Milaan te komen. Om beschuldigingen en verweer tegen elkaar af te kunnen we gen, zal de justitie van Milaan de Italiaanse drugshandelaar en de Turkse glashandelaar met elkaar confronteren. Als ook dit niets nieuws oplevert dan zal Moestafa Savas tenminste van deze blaam moeten worden gezuiverd. Wel blijft er bij de politie het evrmoeden bestaan dat de Turk betrokken is bij een om vangrijke handel in wapens in Noord-Italië. BUITENHEER Hoge commissaris Zimbabwe kocht peperduur huis in Mayf air LONDEN De Hoge Commissaris van Zimbabwe in Londen, Robert Zwinoira, heeft gisteren gezegd „een onschuldige vergis sing" te hebben begaan door een huis ter waarde van 2,5 miljoen gulden in het dure Londense Mayfair te kopen. Dat bedrag kwam neer op vrijwel de gehele begrotingspost voor de aankoop van panden voor alle missies van Zimbabwe in het buitenland. „Ik maak bij geen zorgen, het is een goede belegging", zei Zwi noira in een commentaar op een vernietigend parlementair rap port over zijn handelwijze. De regering vatte de zaak echter niet zo licht op. Zij beschuldigde hem van een hele reeks wangedra- ADVERTENTIE Het Tussenrapport vormt de basis voor Brede Maatschappelijke Discussie over Energiebeleid. Voor vijf gulden is het verkrijgbaar bij vrijwel alle openbare bibliotheken. U kunt ook f9,25 (inclusie! verzendkosten) overmaken op postgiro 121488 t.n.v. Stuurgroep MDE, Postbus 20102,2500 EC Den Haag. Informatie telefoon: 070-624562. Ié belangrijk om alleen aan de deskundigen over te laten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 11