Als Nederland Suriname weer als
kolonie wilstuur dan een leger
Lubbers pleit voor creatieve aanpak bij wapenoverleg
ONDERHANDELINGEN IN
BRITSE STAKING VASTGELOPEN
Amerikaanse
kapitein stopt drie
Israëlische tanks
START-
overleg
in Genève
hervat
Vredesbeweging maakt kardinale fout"
BUITENLAND
£eicUe6oiu<mt
DONDERDAG 3 FEBRUARI 1983 PAGINA
Arrestaties in
Wiesbaden
WIESBADEN Een 35-jarige secreta
resse uit het Bundeskriminalamt in
Wiesbaden en een 44-jarige journalist
zijn door de justitie in Wiesbaden gear
resteerd.
De secretaresse zou aan het blad
„Stern" voor een bedrag van 2000
Mark geheime onderzoeksresultaten
van de jacht op terroristen en foto's
van verdachten hebben gegeven. De
gearresteerde journalist, die onder an
dere voor Bild-Zeitung werkte, zou ook
dergelijke informatie hebben gekregen.
Hij betaalde de secretaresse daarvoor
500 Mark per maand. Tegen deze jour
nalist wordt een onderzoek ingesteld in
verband met omkoping en het aanzet
ten tot het verraden van geheimen.
Solidariteitsstaking
bij Italiaanse krant
MILAAN De „Corriera della sera",
het in Milaan gedrukte dagblad dat
met een oplage van 600.000 exempla
ren de grootste krant van Italië is, is
gisteren niet verschenen omdat de
journalisten staakten. Aanleiding tot
de actie is het feit dat twee journalis
ten zijn ontslagen. Bovendien willen
de redacteuren met hun staking dui
delijkheid zien te krijgen over de ei
gendomsverhoudingen in de leiding
van het diep in de schuld zittende
Rizzoli-concern, dat eigenaar is van
de krant. Het vertrouwen van het
personeel in het management is danig
aangetast nadat bekend was geworden
dat Rizzoli en andere uitgevers lid
waren van de geheime loge „P 2".
Democraat Cranston
officieel kandidaat
presidentschap VS
WASHINGTON De demo-
cratische senator Alan Cran
ston uit Californië heeft Zich
gisteren als eerste officieel ge
presenteerd als gegadigde voor
de kandidatuur van zijn partij
voor het presidentschap. De
68-jarige liberaal omschreef
zich als de eerste belangrijke
„vredeskandidaat" sinds de
Vietnamese oorlog. Hij con
centreerde zich in zijn rede
vrijwel geheel op het kernwa-
penvraagstuk.
Böll: Sacharov
in levensgevaar
KEULEN De Russische dissi
dent Andrei Sacharov, die drie
jaar geleden door de Sovjet-autori
teiten uit Moskou werd verbannen
naar de stad Gorki, verkeert in le
vensgevaar. Dit verklaarde de
Westduitse schrijver, Heinrich Böll
gisteren in Keulen tegenover het
Westduitse persbureau DPA. Böll
liet weten dat hij op grond van de
„jongste en authentieke inlichtin
gen het ergste vreest" voor de ern
stig zieke Sacharov en zijn vrouw.
Het nu al drie jaar durende isole
ment zal genoeg zijn om Sacharov
„geestelijk en moreel" murw te
maken, aldus Böll.
Arrestaties in grootste
Amerikaanse
roofzaak
NEW YORK De Amerikaanse federale politie FBI heeft
een bewaker en een student gearresteerd in verband met de
grootste roof in de geschiedenis van de Verenigde Staten.
Van de buit van ruim 22 miljoen gulden is echter nog niets
teruggevonden. De twee verdachten werden gisteren gear
resteerd op het strand van Puerto Rico. Een FBI-woordvoer-
der zei dat nog minstens twee andere verdachten worden ge
zocht. Een van de arrestanten, de bewaker Potamitis, had na
de diefstal gezegd dat twee gemaskerde en bewapende man
nen hem hadden overvallen en hem hadden vastgebonden.
De FBI begon hem te verdenken toen een onderzoek met.
een leugendetector negatief uitviel.
Op
einde van dialoog
Aanslag in
Baskenland betekent
lint
tok
ORDIZIA De hoop dat aan het gew^
in Spaans Baskenland een eind kan wt.
den gemaakt door een dialoog tussen Tw
socialistische PSOE en de politieke ai oor
van de ETA is gisteren de grond ing
boord door een aanslag op leden van
Guardia Civil. Daarbij kwam één van h| )Ui
om het leven en werden twee anderen g a-r
wond. De aanval wordt door de Spaad
politie toegeschreven aan de Baskische
scheidingsbeweging ETA, die al vijftil
jaar ijvert voor een onafhankelijke staj
Premier Gonzalez was gisteren tot voor j
moordaanslag bereid op regionaal nivei
een dialoog op gang te brengen tussen z|
partij en Baskische politici.
DEN HAAG „Het moet
uit zijn met dat neo-kolo-
niale gezwam van de Ne
derlandse media. Wan
neer u Suriname weer als
kolonie wilt hebben, stuur
dan een leger en neem
het weer voor Hare Majes
teit. Maar hier, op dit
stukje Surinaams grondge
bied, maak ik de dienst
uit. Wie dat niet bevalt,
die gaat maar weg".
Bijna anderhalf uur duurde
gistermiddag de one-manshow
van Surinames ambassadeur
Henk Herrenberg, in zijn door
agenten en rechercheurs be
waakte ambassade in Den
Haag. Herrenberg had de Ne
derlandse pers opgetrommeld
voor een persconferentie,
maar die journalisten die
hoopten uit zijn mond nieuws
over de situatie in Suriname te
kunnen optekenen, kwamen
bedrogen uit.
Breed lachend betrad Herren
berg de -zaal vol wachtende
verslaggevers. „Hebben jullie
al koffie gehad. Want ook al is
de ontwikkelingshulp stopge
zet, een kopje koffie kan er
wel vanaf". Vervolgens begon
hij één lange tirade tegen de
Nederlandse pers, die hij van
„terreur-journalistiek" en
„kwaadwillige Indianen-ver
halen" beschuldigde. Pogingen
de monoloog van de bij tijd en
wijle zeer kwade ambassadeur
te onderbreken waren tever
geefs. „Daar heb je het weer,
typisch een klassieke vorm
van kolonialisme. Bij jullie ei
gen ministers durven jullie zo
iets niet. Waarom hier wel? Ik
ben aan het woord. Wilt u
gaan of zal ik gaan?" aldus de
ambassadeur op de toon van
een schoolmeester, die voor
een klas vervelende leerlingen
staat.
De woede van ambassadeur
Herrenberg richtte zich vooral
tegen Radio Nederland We
reldomroep en de dagbladen
het Parool en de Telegraaf.
„Wat Radio Nederland doet is
je reinste neokolonialisme. De
uitzendingen hebben tot doel
de mensen bang te maken.
Nou, daar zijn ze w
hoor. Na de berichten
huurlingen werd in Paramari
bo gehamsterd. Waar haalt
Nederland het morele recht
vandaan?", fulmineerde Her
renberg. Op dat moment ston
den in de hoek van de zaal
verslaggevers van de Wereld
omroep haastig de band van
hun opname-apparaat te ver
wisselen, om maar geen woord
van ambassadeur Herrenberg
te missen.
Aan de hand van een uitge
breid dossier, waarin alle ge
wraakte artikelen waren ver
zameld, richtte ambassadeur
Herrenberg zijn boosheid ver
volgens op de Telegraaf. Wij
zend op een foto riep hij: „Hier
staat dat deze man een geheim
agent is. Maar dat is mijn
chauffeur. Die werkt hier al
negen jaar. En die dames, het
lijkt net alsof dat dames van
lichte zeden zijn. Nu, die zijn
er in Nederland al genoeg".
Hij omschreef de berichtge
ving in de De Telegraaf als
„gelul". „Deze krant was fas
cistisch en zal dat blijven". De
Surinaamse ambasadeur liet
verder weten dat hij gerechte
lijke stappen tegen het Parool
en de Wereldomroep wil on
dernemen.
Op de meeste serieuze vragen
van de verslaggevers weigerde
Herrenberg in te gaan. Wel
verklaarde hij dat de Suri
naamse bevolking bereid is
over de gebeurtenissen van 8
december heen te stappen. In
het feit dat tal van maatschap
pelijke groepen hem hebben
gesproken toen hij in Parama
ribo kabinetsinformateur was,
zag hij een legitimatie van het
militaire bewind van bevel
hebber Bouterse. Tijdens die
gesprekken is het hem duide
lijk geworden, dat de bevol
king per sé wil doorgaan met
de militairen. Maar naar de
mening van Herrenberg zal
Ambassadeur Herrenberg wil
de desgevraagd niet ingaan bp
de toedracht van de gebeurte
nissen op 8 december, waarbij
vijftien critici van het regime
van Desi Bouterse werden ge
ëxecuteerd. Hij zei niets te wil
len toevoegen of afdoen aan
de officiële lezing dat de
slachtoffers „op de vlucht zijn
neergeschoten". Daarbij maak
te de ambassadeur een opval
lende slip of the tongue door
te spreken van „mijn vrienden
die zijn' vermoord". Hij corri
geerde zich onmiddellijk met
„of alle andere termen die er
voor zijn gebruikt". Maar
evenals zijn overige verklarin
gen klonk ook deze haastige
de meeste aanwezigen niet erg
geloofwaardig in de oren.
WASHINGTON Een kapitein van de Amerikaan
mariniers in Libanon heeft gisteren zijn pistool getroi
ken om te verhinderen dat Israëlische tanks zijn coj
trolepost bij de universiteitsbibliotheek van Beirol;
zouden passeren. Dit hebben woordvoerders van h
Pentagon laten weten.
Het incident is het ernstigste van eerder gemelde confrontati
tussen Israëlische soldaten en Amerikaanse mariniers van h:
internationale vredesleger. Het voorval deed zich voor toen dr
door Israëliërs bestuurde Centurion tanks een Amerikaanse c
trolepost naderden. De Israëliërs probeerden de controlepost
passeren, maar werden door Amerikaanse gestopt. Na e
zie besloten de Israëliërs weer terug te keren.
De Amerikaanse minister van defensie, Weinberger, heeft i
zegd bevreesd te zijn dat de incidenten tussen Israëlische milit^f
ren en Amerikaanse mariniers zouden kunnen escaleren. Arr
rikaanse militaire leiders zijn al vanaf het begin
ring van de mariniers ongerust dat hun mensen in vuurgevecg;
ten met Israëlische, Syrische, Palestijnse of Libanese soldatlf
betrokken zouden raken.
Twee leden van het Franse contingent van de interna'
vredesmacht hebben gisteren verwondingen opgelopen,
kleine groep trimmende militairen vanuit
den beschoten. Een van hen is er ernstig a
GENEVE De Verenig
de Staten en de Sovjet-
Unie hebben gisteren na
een onderbreking van
twee maanden het zoge
heten START-overleg
hervat. Het is de derde
ronde in deze onderhan
delingen, waarin wordt
gepraat over een vermin
dering van de strategi
sche, oceaanoverschrijden-
de lange-af^tandsraketten.
De Amerikaanse onderhande
laar bij dit overleg, Rowny,
verklaarde dat de VS niet een
overeenkomst tot iedere prijs
nastreven. „Niets zegt dat elk
akkoord beter is dan geen ak
koord", zo zei Rowny. Hij ont
kende dat Washington onder
druk staat om een overeen
komst te sluiten. Een START-
akkoord moet volgens Rowny
„evenwichtig en controleer
baar" zijn. De standpunten lig
gen nog ver uiteen. De VS
hebben voorgesteld de inter
continentale raketten aan bei
de zijden te verminderen tot
850, de Sovjet-Unie wil een
vermindering aan beide zijden
op land en zee gestationeerde
raketten tot een gelijk niveau
van elk 1800.
Soldaat stikt
in kofferbak
HAMBURG Een 21-jarige
soldaat is in Hamburg gestor
ven in de kofferbak van een
auto. De man werd vergiftigd
door benzinedampen uit een
niet geheel afgesloten jerry
can. Volgens de politie had de
soldaat geprobeerd de auto te
stelen. Via de bagageruimte
wilde hij naar het interieur
van de wagen. Toen echter de
klep van de bagageruimte
dichtsloeg zat hij in een dode
lijke val.
Ongekende vei
ligheidsmaatre
gelen gistermid
dag op het
Haagse Binnen
hof tijdens het
bezoek van de
Amerikaanse
vice-president
Bush, die letter
lijk werd om
ringd door zwaar
gewapende vei
ligheidsagenten
(foto uiterst
links). Op de fo
to's links is te
zien hoe de
agenten via klei
ne microfoontjes
op de revers van
hun jas contact
hielden. Rechts
zijn twee van dë
drie gepantserde
auto's te zien.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Lubbers
bleek zijn eigen gedach
ten te hebben over de
wijze, waarop het pro
bleem van de middellan-
ge-afstandsraketten zou
kunnen worden opgelost.
Volgens hem dient er aan
twee voorwaarden te
worden voldaan, „waar
voor wij ons sterk zullen
maken". De eerste is
eensgezindheid in het
bondgenootschap en de
tweede is „ruimte in de
onderhandelingen, voor
een creatieve, niet-dog-
matische aanpak". Wat
dit laatste betekent, daar
over wilde de premier
niet veel meer loslaten
dan dat de „nuloptie voor
ons geen wiskundige aan
gelegenheid is".
Ook Lubbers blijft overigens
nog steeds uitgaan van de nu
loptie (ontmanteling van alle
Russische middellange-af-
stands-raketten in ruil voor
met-plaatsing van de Ameri
kaanse). Hij sprak zelfs de
vrees uit dat deze als uitein
delijk doel „uit het beeld zou
kunnen raken". Dat laatste
zou voor de Nederlandse re
gering kunnen betekenen dat
de NAVO van haar verlangt
uiteindelijk toch een aantal
kruisraketten al zouden dat
er dan wellicht minder zijn
dan de nu voorgestelde 48
te plaatsen. En dat zou weer
gezien het aantal „dissiden
ten" in het CDA het risico
inhouden van een kabinets
crisis. Lubbers staat dus open
voor vele mogelijkheden. Hij
denkt, zo zei hij op Schiphol,
aan de mogelijkheid van „tus
senstappen op weg naar het
uiteindelijke doel", bijvoor
beeld een aanzienlijke reduc
tie van het aantal raketten
aan beide zijden.
Hoe Nederland zich in het ge
val van zo'n tussenstap zou
opstellen of het dan wel
een aantal raketten op zijn
grondgebied zou aanvaarden
daarover wilde de premier
niets loslaten. „We moeten de
onderhandelingen met de
Russen niet tot een publieke
aangelegenheid maken". Ove
rigens is het wel zo dat Ne
derland in het NAVC schema
pas heel laat aan df beurt is
voor plaatsing, na ïelijk in
1986, hetgeen eventueel de
mogelijkheid biedt van het
nogmaals uitstellen van de be
slissing.
Op een vraag van een Ameri
kaanse verslaggever stelde
Lubbers heel nadrukkelijk
dat Nederland zelf uitmaakt,
aan de hand van de uitkomst
van Genève, of het de raket
ten plaatst of niet. „Er is niets
onduidelijks aan onze positie".
De minister-president voegde
daar wel een waarschuwing
aan het adres van de Russen
aan toe. „Hoe meer SS-20's zij
plaatsen, des te groter is de
kans dat zelfs een land als Ne
derland wellicht besluit tot
plaatsing".
BUSH:
Bush: „De Vredesbeweging maakt een kardinale fout". FOTO'S: MILAN KONVALINKA
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De Ame
rikaanse vice-president
George Bush had best ook
met vertegenwoordigers
van de vredesbeweging in
ons land wilen praten.
„Dat ik niet op hun uitno
diging kon ingaan, kwam
alleen doordat het tijd
schema erg krap was. Ik
had vanochterld nog geen
drie minuten over om
mijn handen te wassen,"
aldus Bush gisteren op
een persconferentie.
Buiten op het Binnenhofplein
stonden achter dranghekken
ongeveer tweehonderd de
monstranten, onder wie de ar
tiest Ramses Shaffy in Bag-
wan-kledij. De groep, die van
uit de verte werd gadeslagen
door een peloton van de Mo
biele Eenheid, voerde veel
anti-Amerikaanse en anti-
NAVO-leuzen: zelfs werd er
een Amerikaanse vlag in
brand gestoken. Over deze
mensen zei George Bush dat
hij zich heel goed met hun
kon vereenzelvigen. „Ik hoor
dezelfde geluiden van mijn ei
gen kinderen".
Maar volgens Bush maakten
de demonstranten wel één
kardinale fout. „Waarom
schreeuwen zij niet om de af
schaffing van alle middellan-
ge-afstandswapens, dus ook
die van de Sovjet-Unie?". Die
gedachte zou, zo meent Bush,
een ieder tot de zijne i
maken. De Verenigde Staten
nemen de onderhandelingen
in Genève „heel ernstig", al
dus Bush. Hij verzekerde zijn
toehoorders, dat president
Reagan het echt meent, wan
neer hij aanbiedt alle middel-
lange-afstandsraketten van de
aardbodem te doen verdwij
nen (de zogeheten nul-optie).
„Gelooft u mij, ik ken hem.
Hij aegt dat ook, als ik alleen
met hem ben".
Bush deed een beroep op de
Nederlandse bevolking zich
niet te schikken in de situatie
van dit moment, waarin de
Russen duizend van de ge
noemde raketten hebben en
de NAVO er geen heeft. Mede
daarom zou de uitgangspositie
van de Verenigde Staten (de
nul-optie) moreel verant
woord zijn. „Ik wil niet pro
beren Billy Graham te spelen.
Maar wij hebben het morele
gelijk aan onze kant. Geeft u
dat niet op, alleen omdat An- 1
dropov zegt dat dat moet".
Na afloop van de persconfe
rentie vertrok Bush naar
Brussel. De Belgische minister
van buitenlandse zaken, Leo
Tindemans, heeft Bush mee
gedeeld dat zijn regering het
Amerikaanse voorstel aan de
Sovjet-Unie om alle kernra
ketten voor de middellange
afstand uit Europa te verwij
deren als „ideaal" beschouwt.
Bush bezoekt morgen Gene
ve, waar hij zal spreken met
de Amerikaanse en Russische
onderhandelaar bij het wape
noverleg. Daarna reist hij
naar Italië, Frankrijk en En
geland.
BO]
niei
posl
soci
pan
trel
Vog
ve
naa
die
dw<
Het
dev
wil]
rak
Herr
antw
Met
kiezi
SU
BUITENHEER
(Van onze correspondent Roger Simofts)
LONDEN De onder- voorziening, zijn gisteren
handelingen om een op- hopeloos vastgelopen,
lossing te vinden voor het Zelfs in regeringskringen
slepende arbeidsconflict wordt nu aangenomen,
dat volledige ontredde- dat dit hinderlijke geschil
ring dreigt te veroorzaken noë lanf> zal duren. De
in de Britse drinkwater- stakingsactie in de water
leidingbedrijven duurt nu
al tien dagen.
De stakers weigeren voortaan
nog met hun werkgevers te
praten over noodmaatregelen
om ziekenhuizen en tehuizen
voor bejaarden weer aan wa
ter te helpen- Alle bemidde
lingspogingen zijn mislukt.
Door de stakers wordt een
loonsverhoging van 15 procent
geëist, maar het beste wat de
werkgevers tot nu toe konden
voorstellen, is een verhoging
van 7,3 procent. De stakers
weigeren dit aanbod te accep
teren.
Premier Thatcher verklaarde zijn
^gisteren in het Lagerhuis, d i
veel Britse werklozen
wat graag het loon van de w**-^
terleidingmannen zouden op
strijken. De premier zei, di>
sedert zij in mei 1979 aan hfe r
bewind kwam, de lonen vaic
de waterleidingsector al rn*
procent omhoog gegaaj
