„Gastarbeiders" in Nigeria zien
hoop op beter leven vervliegen
Walesa staat weer op
loonlijst Leninwerf
GEDWONGEN EXODUS VAN MILJOENEN BUITENLANDERS
Chanel lijkt weer
in ere hersteld
Reagans weifeling
speelt Democratei
in de kaart 1
BUITENLAND
CeidaeComa/wl
DONDERDAG 27 JANUARI 1983 PAGINjf'
WARSCHAU Lech Walesa, de
leider van het verboden Poolse
vakverbond Solidariteit, vindt dat
hij een morele overwinning op de
autoriteiten heeft geboekt nu hem
verteld is dat hij weer op de loon
lijst staat van de Leninwerf in
Gdansk.
Het is nog niet bekend wanneer hij
weer aan het werk kan als elektro-
-monteur. De afdeling personeelsza
ken van de scheepswerf heeft de
39-jarige Walesa verteld dat hij van
af 17 januari twee maanden na
zijn ontslag uit internering op
loon kan rekenen. Het commentaar
van Walesa hierop was dat op de
loonlijst staan „feitelijk gelijk staat
met hervatting van net dienstver
band".
Twee leden van een Poolse vliegclub
zijn gisteren in een gehuurd vlieg
tuigje naar West-berlijn gevlucht.
Een technicus werd tegen zijn zin
meegevoerd en zal naar Polen terug
keren.
VS bezorgd over
Suriname
WASHINGTON De Verenigde Sta
ten maken zich grote zorgen over Su
riname, wanneer er tekenen zijn dat
dit land nauwere betrekkingen wil
aanknopen met Cuba en de Sovjet-
-Unie. Dat heeft het ministerie van
buitenlandse zaken in Washington
verklaard. De Surinaamse ambassa
deur in Nederland, Herrenberg, heeft
een oproep gedaan aan de Surinamers
in ons land, het hoofd koel te houden
en elkaar niet te lijf te gaan. Hij rea
geerde daarmee op het in elkaar slaan
(afgelopen zondag) van een Surinaam
se journalist door radicale tegenstan
ders van het regime-Bouterse. De
man had kritiek geuit op de Bevrij-
dingsraad voor Suriname.
Restant Kosmos
begin februari
naar beneden
WASHINGTON
Het laatste stuk van de
Kosmos-1402, de Sov-
jet-spionagesatelliet
die in de ruimte in
moeilijkheden geraak
te, keert tussen 6 en 10
februari in de damp
kring terug. Dit heeft
het Amerikaanse mi
nisterie van defensie
gisteren bekendge
maakt.
Frankrijk wil
uitlevering Barbie
PARIJS Frankrijk zal Bolivia vragen
om de uitlevering van de oorlogsmisda
diger Klaus Altmann, alias Klaus Barbie,
die eergisteren in de Boliviaanse hoofd
stad La Paz is gearresteerd. Altmann
stond in de Tweede Wereldoorlog aan
het hoofd van de Gestapo in Lyon en is
in Frankrijk bij verstek ter dood veroor
deeld voor de misdaden die hij heeft be
gaan. Overigens is het nog maar de
vraag of de Boliviaanse justitie Barbie
lang vast zal kunnen houden. Omdat hij
gearresteerd is op beschuldiging van
fraude, kan hij wellicht op borgtocht
worden vrijgelaten, waarna hij van de
gelegenheid gebruik kan maken om te
ontkomen/
Video-diefstal
POITIERS Dieven
hebben gepoogd van de
enorme achterstand bij
de inklaring van bui
tenlandse videorecor
ders in Frankrijk te
profiteren.
Op het douane-terrein
bij Poitiers waar zo'n
200.000 Japanse appara
ten liggen opgeslagen
tot zij op de markt wor
den toegelaten, braken
zij twee containers open
en verdwenen met 101
video-apparaten. De po
litie heeft geen spoor
van de daders.
„Agca sprak over
aanslag op Walesa,,
NEW YORK Mehmet Ali Agcaj
Turk die in een Italiaanse gevangeni
wegens het plegen van een misli
moordaanslag op paus Johannes Pajfl
II in 1981, heeft voordien met de Buk
Sergei Antonov de mogelijkheid bes-1
ken om Lech Walesa te vermoorden.!
heeft het Amerikaanse televisiesta
NBC gemeld. In een gisteren uitgezor
documentaire zegt net televisiestal
dat Agca tijdens het bezoek van de Pog
vakbondsleider aan Rome in 1980
ontmoeting heeft gehad met Antonov'
directeur van de Bulgaarse luchtvjje
maatschappij in de Italiaanse hoofd; ,j
die wordt beschuldigd van medeplicl
heid aan de aanslag op de paus.
LAGOS Een grote blin
kende radio-cassetterecor
der in de ene hand, een
naar de laatste mode ge
klede vriendin aan de an
dere en gekleed in een
goedzittend driedelig pak:
dat zijn zo de uitèrlijke
kenmerken van een Gha-
nees die in Nigeria goed
geboerd heeft. Alles bij el
kaar wonen er in Nigeria
ruim twee miljoen illegale
buitenlanders. De meesten
van hen zijn afkomstig uit
Ghana, maar ook inwo
ners van Benin, Niger, Li
beria, Guinea en Sierra
Leone zijn in de loop der
jaren naar Nigeria geko
men om mee te profiteren
van de oliewinsten.
Nu is hen door de Nigeriaanse
regering de wacht aangezegd.
Voor eind februari moeten alle
buitenlanders die niet over de
juiste papieren beschikken het
land hebben verlaten. Van
Afrikanen die reikhalzend uit
keken naar een toekomst vol
consumptie-artikelen, zijn ze
vluchtelingen geworden die
niets anders te doen staat dan
hun koffers te pakken en te
rug te gaan naar hun straatar
me geboorteland.
Aangrijpende verhalen over
de persoonlijke gevolgen zijn
een onmiddellijk gevolg van
de Nigeriaanse maatregel. Po
litiek veel ernstiger is echter
het mogelijk dramatische ef
fect op de stabiliteit van de
Ghanese regering van kapi
tein-vlieger Jerry Rawlings.
Naar verluidt zou in Ghana
opnieuw een staatsgreep op
handen zijn en het hoeft geen
nader betoog dat een miljoen
vluchtelingen de positie van
Rawlings niet bepaald zou ver
sterken.
Het Nigeriaanse besluit van
vorige week om alle illegale
buitenlanders het land uit te
zetten kennelijk in een po
ging om bij de kiezers in de
gunst te komen met het oog op
de verkiezingen aanstaande
zomer is in West-Afrika in
geslagen als een bom. Het
enorme aantal mensen waar
het om gaat en het korte tijds
bestek waarin ze moesten ver
trekken, lokten bij de meeste
waarnemers sceptische com
mentaren uit. Bijna niemand
geloofde dat de Nigeriaanse
regering het echt meende.
Smeekbeden
Inmiddels zijn de omringende
landen echter wel van de ernst
van de situatie doordrongen.
Hun smeekbeden aan het
adres van de Nigeriaanse rege
ring om de tijdslimiet wat te
verlengen hebben succes ge
had. De termijn van twee we
ken is inmiddels verlengd tot
eind februari. Maar dan moet
ook echt iedereen die niet over
de vereiste papieren beschikt,
het land uit zijn.
Ghana en Niger zijn de twee
zwaarst getroffen landen met
respectievelijk één miljoen en
300.000 mensen in Nigeria.
Beide landen hebben opmer
kelijk mild op de Nigeriaanse
maatregel gereageerd. Radio
Niamey in Niger sprak over
de economische moeilijkheden
waarmee Nigeria te kampen
heeft en de begrijpelijke wens
„om orde op zaken te stellen
in eigen huis".
Het enorme aantal werkloze
Nigerianen in de steden is de
laatste jaren in toenemende
mate aanstoot gaan nemen aan
de luxueuze levensstijl die an
deren buitenlanders zich
hebben verworven. In de Ni
geriaanse pers wordt bijna da
gelijks melding gemaakt van
een stijgend misdaadcijfer.
Misschien dat het vertrek van
de buitenlanders hierin veran
dering brengt. De regering
hoopt in ieder geval xlat haar
populariteit door de maatregel
zal stijgen, al was het alleen
maar omdat ze heeft gepro
beerd de situatie voor de eigen
bevolking te verbeteren.
Ironisch genoeg voor Ghana
en Niger hebben de inwoners
die zij wel graag terug willen
hebben, omdat ze het land wat
te bieden hebben, heel gemak
kelijk een werkvergunning
gekregen van de Nigeriaanse
regering. Het zijn de niet of
nauwelijks geschoolde, door
paniek bevangen illegalen die
in grote getalen zijn neerge
streken voor de ambassades in
Lagos, op de luchthaven en in
de haven.
Uittocht
De Ghanezen zitten veruit in
de moeilijkste situatie omdat
de Ghanese grens al twee
maanden gesloten is. zowel te
gen smokkel als om veilig
heidsredenen. Een reis over
land door Benin en Togo is op
het moment niet mogelijk.
Angst slachtoffer te worden
van geweldsmisdrijven heeft
een paniekerige uittocht uit
Lagos op gang gebracht rich
ting Benin. Gelukkig zijn de
betrekkingen tussen Benin en
Ghana een stuk hartelijker
dan die tussen Ghana en Nige
ria of Ghana en Togo. Benin
heeft eerder deze week zijn
grenzen opgesteld voor vluch
telingen en een hoge delegatie
naar Accra gestuurd om de si
tuatie met de Ghanese rege
ring te bespreken.
Aan het arme Ghana de taak
om de miljoen vluchtelingen
op te vangen. De meesten zijn
niet of nauwelijks geschoold
en hebben weinig kans op een
baan in de hoofdstad Accra.
Ook voor het boerenbedrijf lij
ken ze niet erg geschikt. Toch
is huisvesting op het platte
land - hoe onpopulair ook -
waarschijnlijk de enige realis
tische oplossing voor de Gha
nese regering.
VICTORIA BR1TTAIN
THE GUARDIAN
Een pils voor de president! Tijdens een bezoek aan Massa
setts liet de Amerikaanse president Reagan zijn auto een oir'
wachte stop maken bij een café, omdat hij trek had in eenj:
bier. Omgeven door veiligheidsagenten kwam Reagan het j'
binnen en bestelde zijn pils, waarna hij de barman met eenjl
dollarbiljet betaalde. li
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
WASHINGTON Nu president Reagan van de V9
nigde Staten gisteren zijn State of the Union (de Ajj
rikaanse jaarlijkse „troonrede") heeft uitgesprokeijj
daarmee de tweede helft van zijn vierjarige ambti,
mijn heeft ingezet, speculeert Amerika nog druk'
dan voorheen over de vraag of de president, die J
gende week zijn 72e verjaardag viert, nog een tw4
ambtstermijn zal begeren.
Er is al weer volop stembuskoorts in de Verenigde Staten?
verkiezingsdag, in november 1984 komt erg dichtbij. Grief!
dichtbij vinden veel leidende figuren in Reagans Republikjj
partij. Zij maken er zich zorgen over dat Reagan nog 1
zwijgt over zijn ambities en blijkbaar zelf nog niet besloten r
of hij tot bijna 80-jarige leeftijd het Witte Huis zou willen blf
bewonen. j
De president had daarover al lang duidelijkheid moeten f
schaffen, al was het alleen maar om eventuele andere Repf
keinse presidentskandidaten te laten weten of zij zich ernstj
een verkiezingscampagne moeten gaan voorbereiden. Tot!
ver heeft alleen Reagans partijgenoot Howard Baker, de 57j
ge gematigde voorzitter van de Republikeinse Senaatsfri
een voorzichtige toespeling durven maken op Witte Huis asj
ties voor het geval dat...
Veel waarnemers verklaren de kennelijke aarzeling van Rel
uit de lage populariteit die hij thans in eigen land doormj
Wacht hij tot het beter gaat om ja te zeggen, of tot het sled
gaat om nee te zeggen? Zijn optreden tiidens zijn State o|
Union leek een beslissende poging om het geschonden ir
van de president en van zijn „harde maar heilzame" econ
sche en buitenlandse politiek weer aanlokkelijk te doen fa
len voor een meerderheid van het Amerikaanse volk. Re
zag er stralend en vastberaden uit en zijn partijgenoten iij
Congres probeerden met luid geklap en gejuich toch nog
een keer om van hun voorman het beeld van de held te i
afstralen.
Geringe kennis
Maar de voorafgaande weken was er veel gegromd in de B
blikeinse partij over het „gebrek aan leiderschap" van Rei
wiens geringe kennis van ingewikkelde zaken hem steed
hankelijker maakt van de al te sterk uiteenlopende advl
van zijn medewerkers. De klacht is dat zijn flinke woordeit
de dag holler gaan klinken.
Hoelang bijvoorbeeld kan de president in het ontwapenii
verleg met Moskou nog vasthouden aan de nul-optie en
volhouden dat hij over elk serieus Russisch tegenvoorsté
onderhandelen? Het ontslaan van zijn al te onafhankelijk
kende ontwapeningsraadgever Rostow en het tot de orde rc
van zijn onderhandelaar Nitze die „intieme" wapenvei
deringsafspraakjes bleek te maken met zijn Russische
ner heeft Reagans leiderschap geen nieuwe glans kunne
ven.
Hoelang kan de president nog roepen, zoals hij in zijn trooi
deed, dat verdere bezuinigingen op sociale uitgaven (die
VS toch al een schaduw zijn van die in Europa) nodig zijn
economisch herstel? Het land telt 12 miljoen werklozen e
publiek krijgt door kranten en televisie dagelijks hun el
voorgeschoteld. Er groeit een brede paniek om niet tot de
noemde nieuwe armen te gaan behoren. Mensen als iede
gisteren nog onderwijzer, geschoold handwerker of bankbe
de zwerven nu dakloos over straat.
Mondale
Anderzijds protesteert radicaal-rechts tegen de bescheiden
le koerscorrecties, waarvan de president in zijn State c
Union er opnieuw enkele moest afkondigen. Na de algehe
lastingverlaging met 10 procent, waarmee hij zijn bewind
te, is reeds de benzineaccijns verhoogd, zal nu de inkomst
lasting in 1985 omhoog moeten en komt er zelfs een ge
dieerd banenplan, om althans iets van een welzijnsstaat
eind te houden.
Sceptisch beluisterden zowel het kamp der Republikein!
dat der Democraten Reagans verkondiging, dat de econon
wederopbloei inderdaad zojuist is begonnen. De aanmerk
opgang sedert enkele maanden van de autoverkopen en d
zenbouw zouden de onmiskenbare zwaluwen zijn. Maar hei
partijloze economen zien daarin alleen wat geborrel diep
bodem van het economisch dal, dat nog lang en donker z
ven.
Geen wonder dat bij deze angstige stemming in het land, i
positiepartij, de Democraten, kansen ruikt om eind 1984 R
of welke andere Republikeinse presidentskandidaat dan c
verslaan. Bij de Democraten staan dan ook heel wat kand
openlijk te dringen voor de nominatie. Een gegadigde ste
voorlopig bovenuit: voormalig vice-president (onder J
Carter), Walter Mondale. Of zijn kansen zo goed blijven
vooral vanaf hangen of hij de steun krijgt van senator Ei
Kennedy, die definitief niet meedoet aan de race. Andei
mocratische „runners" zijn ex-ruimtevaarder John Glei
waarlijk progressieve Gary Hart uit Colorado en lid vj
Huis van Afgevaardigden, Morus Udall, over wiens ziekl
Parkinson en de eventuele invloed daarvan op het functie
als president pagina's grote beschouwingen in Ameril
kranten verschijnen.
Franse oud-premier
Bidault overleden
PARIJS In Cambo-les-Bains in Frans-Baskenland is woens
dagnacht de voormalige Franse premier Georges Bidault overle
den, zo is van familie vernomen. Hij was 83 jaar. Bidault kreeg
bekendheid door zijn ruzie met president De Gaulle over toe
kenning van onafhankelijkheid aan Algerije. Hij ging om die re
den zelfs in ballingschap. Bidault had regeringsverantwoorde
lijkheid als premier van juni tot november 1946 en omdat
Frankrijk toen nog geen grondwet had. was hij ook staatshoofd.
Hij trad weer op de voorgrond toen hij in 1959 hooglopende ru
zie kreeg met president De Gaulle die voor Algerijnse onafhan
kelijkheid was. Hij werd ervan beschuldigd nauwe banden te
hebben met de OAS (Organisation de l'Armee Secrete) bestaan
de uit Franse militairen die tegen de onafhankelijkheid waren.
NIEUWE FRANSE
ATOOMRAKETTEN
PARIJS Frankrijk heeft
negen nieuwe atoomraketten
opgesteld in de Haute Proven
ce. In totaal bestaat de Franse
afschrikkingsmacht nu uit 18
intercontinentale ballistische
raketten. Elke raket, van het
type S3, kan een atoombom
van een megaton (gelijk aan 50
Hirosjimabommen) over een
afstand van meer dan 3.500 ki
lometer vervoeren. De totale
slagkracht van de Franse stra
tegische raketten wordt er bij
na zeven maai door vergroot.
BUITENHEER
(Van ónze moderedactie)
PARIJS Het modehuis Cha
nel is er in geslaagd weer alle
aandacht op zich te vestigen
dankzij de prestaties van haar
voornaamste ontwerper Kar]
Lagerfeld. Hij bracht gisteren
84 variaties op het thema Cha
nel: voor eenmaal heeft hij
zijn talent aangewend in het
beteugelen van zijn soms
ongebreidelde fantasie.
Het is dan ook een hyperklas-
sieke Chanelcollectie gewor
den, door Lagerfeld op een
subtiele manier gestileerd. Ze
zijn er allemaal: de witte ca
melia's en klavertjes-vier, de
zwarte strikjes, de galonnetjes,
de gouden kettingen, de kno
pen. de parels zo groot als een
ei. Toch is de taille veel na
drukkelijker ingesnoerd, de
ceintuur tot het allerlaatste
gaatje gespannen, de rok veel
strakker. Lagerfeld heeft Cha
nel gerestaureerd, hertekend,
de stofnesten weggeveegd en
het goud opgepoetst. Maar de
„filosofie" achter die kleren,
die heeft hij niet begrepen.
Het rustige understatement,
het achteloos langs het li
chaam glijden zonder het ooit
te raken, het toevallige, non
chalante comfort is zoek. La
gerfeld is bij de uiterlijke vor
men gebleven, maar stond niet
stil bij de normen van Chanel.
Want hij kan er nog zo ver
wijfd uitzien, een Chanelpakje
zal hij nooit dragen. Hoe kan
hij dan begrijpen wat Coco be
doelde met een pak om in te
wonen, jurken waarin je je
thuis voelt? Visueel is zijn col
lectie waarschijnlijk een groot
succes, maar de geest van Cha
nel
„Men" schijnt overigens zeer
gelukkig met zijn prestatie,
want Lagerfeld mag voortaan
ook de kant- en klare Chanel-
collecties ontwerpen.
tie, die altijd verdienstelijk en
meestal zelfs sensationeel is,
heeft Ungaro de goede ge
woonte om steeds een live or
kest aan te werven voor de
muzikale begeleiding van zijn
show. Is het oog teleurgesteld,
dan resten ons altijd nog de
troostrijke geluiden van Mo
zart, Beethoven of Boccherini.
Maar het oog is verrukt, want
Ungaro heeft zijn beste beentje
voortgezet ditmaal. Om te be
ginnen heel korte en schriele
pakjes, gemiddeld 6 kleuren
per model. En wat voor kleu
ren: kanariegeel, oranje, paars,
rood, groen, turkoois. Toch
ook weer veel zwart en wit.
Veel gedrapeerde panden over
de heupen, opzij in een gesp
van strasS gevat.
Driekwartjassen met. tussen
mouw en schouder, een wijde
zwarte streep. Witte jassen met
Ontwerper Lagerfeld keurt een van de modellen voor het begin
van zi|n show.
zwarte voering. Rokken met
schuine stroken, klokkende
schootjes. Prachtige gebro
cheerde zijde. In een discrete
re bui ook een aanfal mantel
pakjes met lange (10 cm onder
de knie) klokkende rokken
van grijzige stoffen, wazige
hanepoten. kippepoten, prins
van Walesruiten (soms alle
drie naast elkaar op een pak).
De bruid („een droom van
steen" zegt Ungaro), komt zo
uit een sprookje van duizend
en één-nacht gestapt. Ze wiegt
heel voorzichtig een paar
enorme lelies in de armen en
verdwijnt onder een stormach
tig applaus.
Zilverlamé van top tot teen:
tulband, jurk, schoenen. Een
meesterlijk gedrapeerd pand
ontspringt aan de schouder
naad, buigt om de rug en ver
schijnt aan de andere heup
weer.
O ja, het bananenkapsel is te
rug.
De klassieke
modellen van
modehuis
Chanel,
gemaakt door
Karl Lagerfeld.
Belde
mantelpakjes
zijn gemaakt
van tweed.
Ungaro
De bruid van Ungaro, die zo uit een sprookje lijkt te komen.
Maar de ster van de dag is Un
garo. Afgezien van zijn eollee-
