1
Moskou weigert ieder
compromis over raketten
Breyten Breytenbach:
„Nooit meer terug
naar Zuid-Afrika"
Mitterrand vraagt
om eenheid in NAVO
ITENLAND
^oede om
[>ek over
Ipanse
innibaal
Zomermode van Italiaanse en Franse ontwerpers
WALESA: LAAT
COLLEGA'S VRIJ
CeidócSoiviant
VRIIDAG 21 JANUARI 1983 PAGINA 13
imbrief voor
latcher ontdekt
%)EN Een paar uur
het bezoek van premier
jaret Thatcher aan de
Leeds in het noorden
Engeland is op het plaat-
te kantoor van de Con-
jrtieve partij een bom-
i ontvangen.
brief werd bijtijds ont-
en onschadelijk ge
let De onbekende orga-
le „Toornige Brigade"
Jaarde verantwoordelijk
jjn. Overigens stond een
ek aan het kantoor niet
Ihatchers programma.
Bank geeft pistolen
als welkomstgeschenk
WASHINGTON Banken zijn doorgaans
op hun hoede voor cliënten met wapens. Zo
niet de Bank of Findlay in de Amerikaanse
staat Illinois die onlangs heeft besloten om
nieuwe cliënten, die 2.500 dollar of meer
voor zes jaar vastzetten, in plaats van rente
twee fraaie pistolen te geven. We zijn een
kleine bank in het midden van Illinois en
we moeten opboksen tegen de grote banken.
We kunnen alleen maar overleven door
onze klanten unieke service te bieden", al
dus onderdirecteur Greg Bohlen. Op de
vraag of hij geen morele bezwaren had te
gen deze geste, antwoordde Bohlen: „De
meeste mensen geloven in God, geweren en
lef, als de dingen die Amerika hebben ge
maakt tot wat het nu is".
Fred Derby: „Ik was
niet bij executies"
PARAMARIBO De Surinaamse vakbondsleider
Fred Derby heeft gisteren in Paramaribo ontkend
dat hij op 8 december getuige is geweest van de exe
cuties van de 15 vooraanstaande Surinamers door de
militairen in Fort Zeelandia.
Eerder was het vermoeden gerezen dat Derby de moordpartij
had moeten aanzien en dat hij daarna, geestelijk ingestort,
naar Nederland was gevlucht. „Ik werd in de nacht van 8
december om half drie 's nachts gearresteerd en de volgende
avond weer vrijgelaten. Ik kwam naar Nederland om mijn
familie te bezoeken na wat er gebeurd was", aldus Derby.
Volgens de leider van de vakbond C 47 kan de vakbeweging
in Suriname, waarvan de voornaamste leiders op 8 december
werden doodgeschoten, wel degelijk functioneren. Hij zei
verder dat hij met informateur Herrenberg overleg heeft ge
voerd over de politieke toekomst van Suriname.
„Leeuwensafari"
in straten
Spaanse stad
MADRID Vier leeuwen die
uit een circus waren ontsnapt
hebben gisteren voor opwinding
gezorgd in de Spaanse haven
stad Vigo in Galicië.
Honderden burgers sloegen de
jacht op de dieren door de poli
tie van achter de ramen van
huis of auto gade. Eén van de
dieren vluchtte de laadruimte
van een bestelauto in en een
tweede moest worden doodge
schoten. De twee andere wer
den na een jacht van bijna twee
uur gepakt door het circusper-
soneel.
In VS dreigt nieuwe
terechtstelling
met injectiespuit
HOUSTON In de Verenigde
Staten dreigt opnieuw een Ameri
kaan met een injectiespuitje te
worden geëxecuteerd. Het gaat om
de 38-jarige Thomas Barefoot, die
dinsdag in Texas moet worden te
rechtgesteld wegens het doden van
een politieman.
Op 7 december van het vorig jaar
werd ook in Texas Charles Brooks
door middel van de injectiespuit
terechtgesteld. Tegen deze manier
van executie is, onder meer door
Amnesty International, bij de
Amerikaanse regering geprotes
teerd.
Mensenrechten in
El Salvador
slechter dan ooit
WASHINGTON Met de mensenrechten
is het in El Salvador nu slechter gesteld
dan ooit tevoren. Dat concluderen twee
Amerikaanse groepen voor mensenrechten
in een rapport. Zij bepleiten stopzetting
van Amerikaanse hulp aan El Salvador.
De katholieke kerk van El Salvador heeft
in 1982 5.399 politieke moorden geregis
treerd. Een half jaar terug verklaarden de
regering in de VS, dat de situatie verbe
terd was. Verbetering is de voorwaarde die
het Congres heeft gesteld voor voortzetting
van de economische en militaire hulp aan
El Salvador. Binnenkort moet de regering-
Reagan het Congres daarvan opnieuw op
de hoogte stellen.
'an onze correspondent)
jlJS In de Franse
[istad is grote verontwaar-
|g ontstaan ovër Japanse
ngen harde munt te slaan
ie weerzinwekkende mis-
i van de Japanse student
Sagawa, die op 11 juni
in Parijs de Nederlandse
»nte René Hartevelt ver-
fdde en gedeelteijk opat.
week is in Japan een
verschenen, dat „Brieven
Sagawa" heet. Het werk
fcijn gebaseerd op een aan-
irieven van de Japanner,
Je schrijver van het boek
hem heeft weten te ont-
jlen. Het boek is in Japan
tor de publicatie bekroond,
i Sagawa verblijft intussen
Steeds in voorarrest in de
jse Santé-gevangenis.
men verwacht dat hij
jen afzienbare tijd vrijgela-
ivordt, omdat een commis-
:an drie psychiatrische ex-
5 hem „totaal geestesge-
rd" heeft verklaard. Hij is
niet toerekeningsvatbaar
jan niet berecht worden,
genomen wordt dat Saga-
i vader zijn zoon naar Ja-
zal halen om hem daar in
tehuis voor geestelijk ge-
rden onder te brengen,
woede van de Fransen
lt vooral de schrijver van
boek over Sagawa, de 42-
ge dramaturg Juro Kara.
;ig jaar diende hij een ver-
c in Sagawa in de gevange-
te mogen bezoeken. Juro
dat hij een schoolvriend
hem was. Het verzoek
Él gehonoreerd en in de ge
lenis zette Juro aan Saga
zijn plannen uiteen voor
boek over de moord op de
erlandse studente. Sagawa
eef Kara daarna, op diens
»ek, een aantal brieven,
'boek is op die brieven ge-
!erd. De Franse justitie
jm er echter snel achter
de bezoeker geenszins een
;dvriend van de gedeti-
fde was en de briefwisse-
j werd gestopt. Volgens de
pngenisautoriteiten zijn er
f meer dan twee brieven
j relaas gegrondvest is op
zeer uitvoerige en onthul
de correspondetie.
vader van Sagawa over-
gt de schrijver wegens op
ting aan te klagen. Inmid-
zou ook een filmprodu-
i in Tokio het plan hebben,
i in de affaire-Sagawa te
liepen.
olivia zonder
ild en zonder
?enng
PAZ Bolivia, het armste
i van Zuid-Amerika, zit
der geld en zonder rege-
Gisteren is het kabinet,
in oktober vorig jaar aan
macht kwam toen militai-
na 18 jaar de macht uit
iden gaven, afgetreden,
jsident Hernan Siles Zuazo
|gt zodoende de vrije hand
de geschillen, die vooral
rekking hebben op het eco-
frisch herstelprogramma,
de weg te ruimen. Een be-
grijke hinderpaal bij het
ossen van de diepe econo-
jehe crisis is 's lands schul-
last. Aan de 128 Ameri-
ise en Europese banken
bij het land in het krijt
it, is gevraagd of de schuld
in totaal 9 miljard gulden
mag worden afgelost. Bo-
heeft geen geld om de
olgende betaling, van
drie honderd miljoen
jen, op tijd te voldoen.
MOSKOU, WASHING
TON De Sovjet-Unie
wijst als „absoluut onaan
vaardbaar" iedere over
eenkomst over de middel-
lange-afstandsraketten
van de hand, die neer
komt op de stationering
van een klein aantal
NAVO-raketten in ruil
voor beperking van het
aantal SS-20-raketten.
Dit berichtte het persbureau
Tass gisteren. Het voorstel om
tot een tussenoplossing te ko
men die minder ver gaat dan
de nuloptie waarbij alle Russi
sche middellange-afstandsra-
ketten wegmoeten in ruil voor
niet-plaatsing van de Ameri
kaanse raketten, maakt vooral
opgang bij de Westduitse poli
tici. Zij zien dit als een uitweg
om uit de impasse in de be
sprekingen Genève te komen.
Volgens de Sovjet-Unie zijn
echter de principes van gelijk
recht op veiligheid in het ge
ding wanneer zij een aantal
van haar middellange-af-
standsraketten moet ontman
telen.
President Reagan heeft giste
ren tijdens een onverwacht in
gelaste persconferentie gezegd
dat de Verenigde Staten be
reid zijn te praten over „elk
eerlijk ontwapeningsvoorstel" P^rchine1
al blijft het doel de nul-optie. R
De president zei dat het voor
naamste doel van de Sovjet-
Unie is te voorkomen dat de
Amerikaanse raketten worden
geplaatst. Hij zei goede hoop te
hebben dat met de Russen in
Genève een wapenovereen
komst gesloten kan worden.
Volgens hem is een voortdu
rende wapenwedloop te duur
voor Moskou. Reagan zat giste
ren precies twee jaar in het
Witte Huis Volgens Reagan is
er een periode van hoop aan
gebroken en hebben de VS de
laatste tijd respect afgedwon
gen.
De vierdè proefvlucht op de
basis Cape Canaveral van de
Amerikaanse kernraket Pers-
hing II, waarvan de NAVO er
108 in West-Duitsland wil sta
tioneren, is gisteren uitgesteld
wegens slecht functioneren
van een computer. Sinds het
begin van de proefnemingen
met de Pershing II vorig jaar
juli zijn er niets dan moeilijk
heden met dit type raketten
geweest. Het Amerikaanse mi
nisterie van defensie houdt
echter vol dat het wapen nog
eind dit jaar geplaatst kan
worden.
In Rome en Parijs zijn giste
ren door een aantal mode
ontwerpers de modellen voor
de komende zomer gepresen
teerd. De Romeinse ontwer
per Valentino kwam met
twee op dezelfde leest ge
schoeide ontwerpen. Hij cre
ëerde een avondjapon van
zwarte zijde met een top ge
ïnspireerd op een vlinder en
een tweekleurige japaon
waarvan het topje bestaat uit
lovertjes. Zijn collega Lancet-
ti kwam met een veelkleurig
Mexicaanse folklore-ont-
werp. gezet met rood vinyl. Zijn
De modellen van de Pariise collega Jean Patou kwam
ontwerper Courreges vielen met een hand geschilderd en-
vooral op door buitennissig- semble, Anemoon van zijde
heid. Zijn mannequins show- satijnen stof. Het geheel
den katoen-zijden kleding wordt completeerd met een
waarvan een ontwerp is af- strohoed in rose en zwart.
Courreges
JITENHEER
WARSCHAU Lech Walesa en 13 andere functionarissen
en adviseurs van de verboden Poolse vakbond Solidariteit
hebben opgeroepen tot vrijlating van zeven collega's. Het
was hun eerste gezamenlijke daad sinds 13 december 1981,
toen de staat van beleg werd afgekondigd. In een aan het
parlement en de politieke leiding van het land gericht schrij
ven zeggen zij dat de gevangenzetting van de zeven een aan
klacht inhoudt tegen de vakbond zelf. „Een proces tegen hen
is gelijk aan een proces tegen Solidariteit".
Breyten Breytenbach (rechts), zijn vrouw Yolane (midden) en burgemeester Schols gistermiddag bij
de overhandiging van de bijzondere prijs van de Jan Campertstichting in het oude stadhuis aan de
Javastraat in Den Haag.
DEN HAAG „Men gaat
er in Europa als vanzelf
sprekend vanuit, dat ik
mij daadwerkelijk voor
het actieve verzet tegen
het apartheidsregime blijf
inzetten. Natuurlijk ver
werp ik de rassendiscrimi
natie. Maar ik strijd voort
aan alleen vanuit uit mijn
werk als schrijver tegen
de apartheid, ik ga niet
meer de politiek in. Ik
heb mij erbij neergelegd
dat ik niet naar Zuid-Afri-
ka terug kan".
Dat zei gistermiddag de Zuida-
frikaanse schrijver-schilder
Breyten Breytenbach, die on
langs is vrijgelaten na ruim ze
ven jaar in de Zuidafrikaanse
gevangenis te hebben doorge
bracht. Hij was even in Den
Haag om er de bijzondere let
terkundige prijs van de Jan
Campertstichting in ontvangst
te nemen. Deze bijzondere
prijs, die voor het eerst werd
uitgereikt en uit een bedrag
van 9.000 duizend gulden be
staat het bedrag dat vrij
kwam omdat de schrijver Jan
Wolkers enkele maanden gele
den de Constantijn Huygens-
prijs weigerde werd over
handigd door de burgemeester
van Den Haag, drs. F.G.L.L.
Schols.
Breytenbach kreeg de prijs
vanwege „zijn nieuwverwor-
ven vrijheid en als erkenning
en ter stimulering van zijn
schrijverschap, waarin litera
tuur en verzet op overtuigende
wijze zijn verenigd".
Vrijgelaten
Breyten Breytenbach (43)
werd begin december van het
vorige jaar onverwachts uit de
bij Kaapstad gelegen Polls-
moorgevangenis vrijgelaten,
waar hij een straf uitzat van
negen jaar. In 1975, tijdens een
bezoek aan Zuid-Afrika, werd
hij gearresteerd omdat hij poli
tiek actief was voor de door
hem opgerichte verzetsgroep
Okhela, een officieuze tak van
het verboden Afrikaans Natio
naal Congres.
Na ruim zeven jaar in de ge
vangenis te hebben doorge
bracht, waarvan meer dan
twee jaar in een isoleercel,
herkreeg Breytenbach als ge
volg van binnenlandse en bui
tenlandse druk zijn vrijheid.
In het bijzonder de Franse re-
gering-Mitterrand heeft zich
sterk gemaakt voor zijn vrijla
ting. Hij woont nu met zijn
vrouw Yolande, een Frangaise
van Vietnamese afkomst, in
Parijs.
Ballingschap
Breytenbach is geen onbeken
de in Parijs. Hij woonde er ja
renlang, voor zijn arrestatie in
1975. Omdat de raciale Zuida
frikaanse wetgeving een hu
welijk tussen blanke en niet-
blanke verbiedt, verkoos
Breytenbach in de jaren zestig
min of vrijwillig in Frankrijk
in ballingschap te leven. Hij
maakte naam als dichter, in
wiens werk de apartheid
wordt gehekeld. Zijn gedich
ten, die in het Zuidafrikaans
waren geschreven, maakten
hem ook in Zuid-Afrika be
roemd. De Zuidafrikaanse re
gering kon daarom niet om
hem heen en in 1972 ontving
hij een uitnodiging om zijn ge
boorteland te bezoeken. Tij
dens zijn verblijf van drie
maanden hield hij een serie le
zingen, waarin hij de rassen
discriminatie in Zuid-Afrika
ten scherpste veroordeelde. Na
terugkomst in Parijs legde
Breytenbach contacten met
het verboden Afrikaanse Na-
tionaale Congres en richte de
verzetsgroep Okhela op.
„Ander eten voor zwar-
Breytenbach zegt de eerste
Zuidafrikaanse gevangene te
zijn geweest, die enige rechten
had verkregen. Zo mocht hij
gedurende de afgelopen jaren
onder meer omgang hebben
met andere gevangenen. „Op
het ogenblik zijn er meerde
ren, die tussen de „gewone"
gevangenen leven", aldus
Breytenbach. Maar de geringe
versoepeling van het gevange
nisregime betekent volgens
hem niet dat de scheiding tus
sen blank en zwart wordt op
geheven. Breytenbach: „De
scheiding tussen blank en
zwart gaat in de gevangenis
onverminderd voort. Het eten
voor de zwarten is anders dan
dat voor de blanken. Alleen
als een zwarte gevangene ter
dood is veroordeeld, krijgt hij
hetzelfde voedsel als een blan
ke. Hij mag dan brood eten".
„Ik voel me nog niet helemaal
terug in de wereld. Heel gelei
delijk wordt het alledaagse le
ven weer een gewoonte. Veel
is veranderd en ik ben veran
derd. Tijdens mijn gevangen
schap is mijn standpunt ten
aanzien van de apartheid niet
veranderd. Wel is mijn me
ning genuanceerder geworden
en is mijn standpunt verdiept.
Mijn vijand heb ik beter leren
kennen".
Breytenbach zegt verder op
het ogenblik weinig contact te
hebben met Zuid-Afrika. „Ik
heb het te druk met mijn vol
gende boek, waarin mijn erva
ringen in de gevangenis wor
den beschreven. Bovendien
wordt de telefoon daar afge
luisterd. Ook worden mijn
brieven, die ik naar Zuid-Afri
ka stuur, door de autoriteiten
gelezen en in enkele gevallen
verdwijnt er een brief. Ik heb
mij nu er bij neergelegd dat ik
mijn land niet meer kan be
zoeken. Misschien dat ik over
twintig jaar als een toerist die
een verloren land zoekt nog
een keer naar Zuid-Afrika
ga"-
RICK KERSJES
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
BONN Frankrijk vindt dat
West-Europa de Amerikaanse
Pershing-II en kruisraketten
moet installeren als de onder
handelingen tussen de Vere
nigde Staten en de Sovjet-
Unie over de middellange-af-
standsraketten in Geneve
vastlopen. Als de Russen hun
raketten houden en het Wes
ten daar niet op antwoordt,
valt er een gat in de verdedi
ging van West-Europa. Ook de
veiligheid van Frankrijk komt
dan in het gedrang.
De Franse president Mitter
rand verklaarde dit gisteren in
het Westduitse parlement. Het
Franse staatshoofd sprak in
Bonn ter gelegenheid van het
twintigjarig bestaan van het
vriendschapsverdrag tussen
Frankrijk en Duitsland.
Mitterrand riep op tot eenheid
binnen de NAVO ten aanzien
van de onderhandelingen met
de Sovjet Unie. Vandaag zal
bondskanselier Helmut Kohl
in dat kader het Franse parle
ment toespreken.
Mitterrand verzette er zich
ook tegen dat bij de onderhan
delingen in Genève de Franse
raketten in de berekeningen
worden meegenomen. De
kernmacht van Frankrijk is
onvergelijkbaar met die van
de Verenigde Staten en de
Sovjet-Unie. „Tussen landen
die elkaar meervoudig kunnen
vernietigen staan landen als
het onze die slechts over enige
afschrikking beschikken," al
dus Mitterrand.
Volgens de president is het
evenwicht in Europa ver
stoord door het overwicht van
de Sovjet-Unie, zowel bij de
nucleaire als bij de conventio
nele bewapening. Er moet
weer een evenwicht komen.
Zonder militair evenwicht
achten de Fransen geen ont
spanning tussen Oost en West
mogelijk.
