Leidse Courant | 1983 | 15 januari 1983 | pagina 2

TAFEL

iïïïïil

Mannelijke kerk,
eenzijdige kerk

kerk
vSèreld

Nieuwe ramen van

Chagall in Mainz:
glazen vuurwerk'

KORTE METTEN

fieidócSotvta/rf

I

ACHTERGROND

EeidócSommit

ZATERDAG 15 JANUARI 1983 PAGI!

Zaligverklaring Titus
Brandsma in Heilig Jaar

De Titus-Brandsmastichting te Rijswijk
heeft van de vice-postulator in het zalig
verklaringsproces van de karmeliet pater
Titus Brandsma, dr. Adr. Staring, de me
dedeling ontvangen, dat de zaligverkla
ring van de „Dienaar Gods" op het pro
gramma is geplaatst van het Heilig Jaar,
dat in de komende vasten begint. De juiste
datum is nog niet vastgesteld. Titus
Brandsma. die in 1942 in Dachau is gestor
ven, zal worden zaligverklaard als ge-
loofsmartelaar in strikte zin, zij het in
„moderne" omstandigheden. De Titus-
Brandsmastichting heeft enkele keren ac
tie gevoerd om verzoekschriften ten gun
ste van de zaligverklaring naar Rome te
sturen. Aan deze oproep is in ruime mate
gehoor gegeven

Poolse plaat voor paus

Paus Johannes Paulus II krijgt vandaag
van kardinaal Willebrands een langspeel
plaat, die in de Plechelmusbasiliek van
Oldenzaal is opgenomen tijdens een con
cert van het Poolse barok-ensemble By-
dgosteinsis. De werkgroep „Poolse zieken
huizen Noord-Oost-Twente" wil door de
verkoop van deze plaat geld inzamelen
voor een longkliniek in Torzim. Het en
semble bestaat uit een koor en een strijk
orkest met oude instrumenten. Door deel
te nemen aan diverse festivals in West- en
Noord-Europa heeft het de afgelopen ja
ren een belangrijke bijdrage geleverd aan
een grotere bekendheid van de oude Pool
se muziek. Dat de langspeelplaat van het
ensemble aan de paus wordt aangeboden,
heeft te maken met diens Poolse afkomst
en het feit, dat het ensemble eerder spe
ciaal voor de paus in het Vaticaan heeft
geconcerteerd.

Katechismus eerste
boek Thailand

Het eerste gedrukte boek in
Thailand was een katholieke
katechismus. Volgens de histo
ricus M. L. Manich Jumsai is
hem na uitvoerige onderzoe
kingen gebleken, dat de boek
drukkunst in de achttiende
eeuw door missionarissen naar
Thailand is gebracht. Het oud
ste boek. zover kon worden
achterhaald, stamt uit het jaar
1796 en is een door Franse je
zuïeten gedrukte katechismus.
Tot nu toe werd de Ameri
kaanse missionaris dr. Dan
Bradley de eer gegeven in
1836 het eerste boek in Thai
land te hebben gedrukt.

Paus heelt breuk met
werkende jongeren

Na elf jaar is de organisatie van ka
tholieke werkende jongeren in Italië
(ACLI) weer door een paus ontvan
gen. In 1971 beschuldigde paus Paulus
VI de leiding van de ACLI van een
socialistische koers. Hij wilde daarna
de ACLI nooit meer een audiëntie
toestaan. Paus Johannès Paulus II
heeft dat weer gedaan en hij riep de
ACLI op een authentiek christelijk
getuigenis af te leggen, waaraan de
arbeiders en de maatschappij naar zijn
mening meer dan ooit behoefte heb
ben. Hij noemde de „ongelukkige" te
genstelling tussen de identiteit van de
arbeider en die van de kerk en die
tussen arbeid en geloof waarvan en
kele ideologieën in de vorige eeuw
van spraken, achterhaald.

BISSCHOP BLUYSSEN:

In een kerk van mensen
moeten mannen én vrouwen
tot hun recht kunnen ko
men. Een mannelijke kerk
is een eenzijdige kerk. Dit
zei bisschop J.Bluyssen van
Den Bosch gisteren bij de
installatie van een werk
groep „Vrouw en Kerk" in
zijn bisdom.

Volgens bisschop Bluyssen
heeft de r. k. kerk niet tijdig
genoeg gereageerd op wat
vrouwen in deze tijd be
weegt en heeft ze de moge
lijkheden van vrouwen in
de geloofsgemeenschap ver
onachtzaamd. De werkgroep
moet praktische wegen aan

geven om de vrouw de haar
toekomende plaats in de
kerkgemeenschap van het
bisdom te geven. Dat is soms
wel moeilijk in zo'n manne
lijke kerk, zoals veel vrou
wen efvaren, aldus bisschop
Bluyssen.

Hij haalde met instemming
de secretaris-generaal van
de Wereldraad van Kerken,
dr. Philip Potter, aan die
erop heeft gewezen, dat de
scheiding tussen lichaam en
geest waarbij het lichaam
bij de vrouw hoort en de
geest bij de man een ket
terij is geweest, erger dan
welke ketterij ook. De Bos

sche bisschop hekelde ook
de scheiding tussen privé en
openbaar leven, waardoor
de mening postvatte, dat
normale menselijke waar
den slechts thuis gelden, en
de scheiding tussen zacht
heid (vrouwen) en macht
(mannen).

De taak van de nieuwe
werkgroep waarin elf vrou
wen zitting hebben, is onder
meer bewustwordingspro
cessen op gang te brengen
over de rol van de vrouw in
de kerk en advies te geven
over zaken die voor de posi
tie van de vrouw in de kerk
van belang zijn.

De in de buurt van Nice
wonende joodse kunste
naar Marc Chagall, die in
juli 96 jaar wordt, heeft
ontwerpen gemaakt voor
nog eens drie ramen in
de St.-Stephanskerk in
Mainz. Chagall heeft eer
der al zes ramen gemaakt
voor het oostelijke koor
van de kerk.

Evenmin als toen hebben de
kunstenaar en zijn vrouw
Vava honorarium voor hun
werk gevraagd. De atelierkos-
ten worden uitsluitend uit gif
ten gefinancierd. Met het uit
voeren van de ramen wordt
wederom het atelier van Jac
ques Simon in Reims belast,

onder leiding van Charles
Mare.

De St.-Stephanskerk in Mainz
is de grafkerk van de heilige
Willigis, die ongeveer duizend
jaar geleden de kerk, alsmede
de dom van Mainz bouwde als
plaatsen van gebed van het
„Heilige Roomse Rijk" De
kerk is later omgevormd tot
eerste „hallenkerk" op Duits
grondgebied.

Zij onderscheidt zich door een
buitengewoon fraaie lichtval,
die de ramen van Chagall
waarvan het eerste in februa
ri 1977 gereed kwam goed
tot hun recht doet komen. De
nieuwe vensters moeten dan
ook op de bezoekers overko
men als een „blijmakende
kleurexplosie, een vuurwerk
van kleuren als het ware".

THEOLOGEN:

Doe afstand
van valse
goederen

Ongeveer tachtig theolo
gen uit negentien ont
wikkelingslanden,
twaalf Westeuropese lan
den en de Verenigde Sta
ten hebben de christenen
opgeroepen op te komen
voor de onderdrukte vol
keren. De christenen
zouden afstand moeten
doen van de valse goede
ren: de absurde con
sumptie, het militarisme,
de vrije markteconomie
en de nationale veilig
heid.

De theologen waren bijeen
voor een conferentie van de
„Oecumenische organisatie
van theologen uit de Derde
Wereld" in Genève. Deze or
ganisatie is in 1976 in de
hoofdstad van Tanzania, Dar
es Salaam, opgericht en heeft
sedertdien vier conferenties
georganiseerd. Voor de bij
eenkomst in Genève waren
voor het eerst theologen uit
het westen uitgenodigd om te
debatteren „over de theologi
sche praxis in een verscheur
de wereld".

Tijdens de conferentie wer
den uitgangspunten van het
huidige christendom ter dis
cussie gesteld. Zo werd ge
zegd, dat het woord van God
niet alleen in de bijbel, maar
ook in de geschriften van het
hindoeisme, het boeddhisme,
de islam, de tradionele gods
diensten van Afrika en het
geloof van de inheemse be
volking van Amerika naar
voren komt.

Tijdens de 125e vergade
ring sinds zijn oprichting
heeft de Raad van Kerken
in Nederland zich deze
week beziggehouden met
een aantal suggesties, die de
werkgroep „Kerk en Ont
wikkelingssamenwerking"
aan de raad had voorgelegd
om binnen de kerken een
proces van bezinning op
gang te brengen over een
wijze van kerk-zijn, die soli
dariteit met de armen moge-

lijk maakt. Men had ook an
dere secties van de raad ge
vraagd op deze suggesties te
reageren, maar de meningen
over zowel theologische,
maatschappelijke als metho
dische aspecten liepen zo
uiteen, dat de raad nu eerst
maar de secties daarover in
tern laat discussieren. De

raad achtte het echter van
groot belang, dat met deze
aanzet toch een begin is ge
maakt met een bezinning op
kerk en kerk-zijn in de toe
komst.

Een brief ondertekend
door 378 Christenen uit de
Sovjet-Unie en gericht tot
„alle mensen van goeden

wil" roept op tot hulp voor
alle vervolgde christenen in
de USSR. Gevraagd wordt
„de door de Sovjetregering
begane genocide op gelovi
gen" voor te leggen aan de
veiligheidsraad van de VN.
De ondertekenaars behoren
bijna alle tot de groepering
van niet-erkende Adventis
ten. Deze zijn niet erkend,
omdat ze zien niet willen la
ten registreren. Daarmee
zouden zij zich akkoord ver

klaren met de staatsvoor-
schriften en het staatstoe
zicht op kerkgenootschap
pen. In de brief worden con
crete gevallen opgesomd
van wangedrag van de over
heid ten opzichte van chris
tenen.

Het gereformeerde depu-
taatschap voor zending en
werelddiakonaat heeft de
raad van kerken in de Vere
nigde Staten steun toegezegd

in de pogingen de regering
van de VS terug te laten ko
men op het besluit de mili
taire hulp aan Guatemala te
hervatten. In een brief aan
de Amerikaanse raad van
kerken spreekt het depu-
taatschap van zorg over de
situatie in Centraal Amerika
en speciaal over de vreselij
ke schending van mensen
rechten in Guatemala en de
systematische vervolging
van Indianen.

Verklaring met oog
voor realiteit

De Amerikaanse bisschoppen hebben in het ontwerpris
een pastorale brief die binnen afzienbare tijd op ruime scI
zal worden verbreid, een uiterst consciëntieuze poging^
daan om het vraagstuk van de kernwapens op evenwiclr
wijze te belichten.

In een zo'n ingewikkeld vraagstuk is het niet hun bedi
geweest te komen tot de aanbeveling van uiterst gedetai
de voorstellen ter beperking van de wapenwedloop. Ma;
hebben ook begrepen dat het niet voldoende was een
vloek uit te spreken tegen de bewapening in het algei
zonder rekening te houden met bepaalde legitieme vé
heidsbehoeften. Indien dat gebeurd was, zouden de bisscj
pen zich te ver van de dagelijkse werkelijkheid en de
staande internationale verhoudingen hebben verwijderd,1
langrijk is ook dat zij niet de fout hebben willen maken
slechts een bepaalde ontwapeningsvisie gedekt wordt
het gezag van de kerk.

Er is ruimte gelaten voor eigen gewetensvrijheid er
brief heeft dan ook binnen de omvangrijke Amerikaan»
meenschap nog niet tot diepe meningsverschillen aanleiij]
gegeven. Maar de teneur van de verklaring is niettemin^
delijk. Met het oog op onvermijdelijke escalatie wordt.,
idee dat een kernwapenoorlog op beperkte schaal mogelijk
zoals bepaalde Amerikaanse overheidsfunctionarissen
een niet al te ver verleden hebben gesuggereerd
kracht van de hand gewezen. De produktie van nien
kernwapens die bijdragen tot verlaging van de atoomd^j
pel, zoals het neutronenwapen, wijzen zij dan ook zoi
enig voorbehoud af. Maar het wordt door de bischoj
daarentegen irreëel geacht, laat staan voor mogelijk ge(.j.
den, dat de bestaande kernarsenalen zonder meer wordeuri
gebroken. Zij aanvaarden, dat het afschrikkingsevenvüs
betekenis heeft omdat het in de naoorlogse situatie w?r
schijnlijk erger kwaad heeft helpen voorkomen. Zij erPr
nen wel hoe paradoxaal deze opstelling in feite is, aangeP1
de brief tegelijkertijd de ongekende wereldbedreigende
nietigingskracht van kernwapens signaleert en juist als
slissend motief aanvoert voor het schrijven ervan.

De bisschoppen menen verder dat de bouw van nieuwe
pens, zoals de MX-raket, moet worden voorkomen. Bepv>
eenzijdige stappen zijn verantwoordelijk, mits deze hei-
schrikkingsevenwicht niet in gevaar brengen en hierop 1
de tegenpartij met soortgelijke maatregelen wordt ge
geerd. Ontwapening zal uiteindelijk hoe dan ook tweeq
moeten zijn. L

HOEWEL de omstandigheden in Nederland anders lii
zouden de Nederlandse bisschoppen hun voordeel kuiu
doen met de argumentatie van hun Amerikaanse collega»
de samenstelling van een eigen brief over dit vraag:
waarover zij tot nu geen eensgezindheid hebben kunner.l
reiken. lc

Karbonade met

sinaasappel, witlof

met kaas en

aardappelen

chocoladepudding

met slagroom en

mandarijntjes

Voor twee personen hebt u
nodig: 2 kleine rib- of haas
karbonade, 30 g boter, zout,
peper, paprikapoeder,
kruidnagelpoeder, 1 flinke
sinaasappel;

500 g witlof, zout, iets ci
troensap, paar plakjes
kaas;

0,5 tot 1 kg. aardappelen;
4 dl melk, 32 g maizena, 45
g suiker, 20 g cacao, 0,5 dl
slagroom, erica half blikje
mandarijn tjes.

Schroei de karbonades dicht in
hete boter, temper het vuur
sterk en bak ze langzaam (in
een kwartier) bruin en net
gaar. Strooi er halverwege een
mengseltje over van zout, pe
per, parpikapoeder en iets
kruidnagelpoeder. Snijd van
de sinaasappel twee mooie
schijven en pers de rest uit.
Bak de schijven de laatste mi
nuten mee met het vlees. Leg
de karbonades op een warm
bord, garneer ze met de si
naasappelschijven. Maak de
jus af met weinig lauw water
en het sinaasappelsap.

Spoel de hele struikjes witlof
schoon, hol ze aan de onder
kant iets uit en kook ze in
weinig water met zout en ci
troensap gaar in tien a vijftien
minuten. Laat de struikjes uit
lekken. Leg ze in een boven-
schaal. bedek ze met kaas en
laat die lichtbruin worden on
der een hete grill of in een
oven die op zijn heetst staat.
Strooi er dan iets peper op.
Kook de pudding tenminste
een halve dag eerder, zodat hij
kan opstijven. Zet bijna alle
melk op, meng maizena, sui
ker, cacao in de pan en laat
het even doorkoken. Vul er
direct een natgemaakte vorm
mee en zet die koel weg. Keer
de pudding kort voor de maal
tijd en versier hem met opge
spoten slagroom en uitgelekte
mandarijn tjes.

Menutip voor maandag: ge
bakken lever met gesmoorde
uien of prei en aardappelen
vla met mandarijntje (de over-
geblevene). JEANNE

zondagsmissen
en avondmissen

LEIDEN: O.L.Vr. Hemelvaart za.
11.00 euch.viering mmv Dames- en
herenkoor, zo. 11.00 Idem.
H. Leonardus: za. 19.00 jongerenvie
ring; zo. 09.00 euch.viering, 10.45
hoogmis.

H. Middelares: za. 19.00; zo. 9.30 ge
zongen viering, 11.30
H. Lodewijk: za. 10.00 en 19.00. zo.
6.30, 10.00 hoogmis. 11.30. 18.00.
19.00 Lo».

St. Anlhonius van Padua: za. 19.00
euch.. zo. 9.30 en 11.30 euch.
H. Petrus: za. 19.00; zo. 9.00. 10.30
hoogmis. 12.00.

O.L.Vr. Onbev. Ontv.: za. 19.00; zo.
9.30, 10.45 hoogmis. 12.15.
Oud Katholieke Kerk: zo. 10.00.
AARLANDERVEEN: za. 19.00; zo.
10.30 hoogmis.

AARDAM: za. géén; zo. 9.00 hoogmis.
12.00.

ALPHEN AAN DEN RIJN: H. Pius: za.
19.00; zo. 9.00, 10.30 hoogmis.
H. Bonifatius: za. 19.00; zo. 9.45
hoogmis. 11.30.

De Heilige Geest: za. 19.00; zo. 9.30
en 11.00.

BOSKOOP: za. 17.30 „De Stek";
19.00 In kerk; zo. 9.30 en 11.00.
HA2ERSWOUDE DORP: za. 19.00
met orgel; zo. 9.30 hoogmis: 11.30
wisselend van opzet.
HAZERSWOUDE-RIJNDIJK: za. géén.
zo. 10.00. Dep. Het Anker: za. 19.00;
zo. 8.45 en 11.15.

HILLEGOM: St. Jozef: za. 19.00 met
Ned. liederen; zo. 10.00 gezinsmis
(kinderkoor), 11.30 Ned. liederen.
HILLEGOM: H. Martinus: za. 19.00;
zo. 9.00 en 11.00.

HOOGMADE: za. 19.00; zo. 10.00.
KATWIJK A D. RIJN: za. 19.00 euch
.viering met zang; zo. 9.30 hoogmis.
11.15 met zang. Dep. Rijnsburg: za,
gebeds- en communieviering; zo.
10 30 met zang.

(Buiten) KAAG/ABBENES: za. 19.00;
zo. 10.00.

LANGERAAR: za. 19.00; zo. 9.30 en
11.30.

LEIDERDORP (H. Menswording): za.
19.00; zo. 9.00. 10.30. 12.00 (Jonge
renkoor).

LEIMUIDEN: za. 19.00; zo. 7.30. 9.30.
11.15.

LISSE: Agathakerk: za. 19.00 euch.;
zo. 10.00 en 11.30 (kinderneven-
dienst). Dep. Poelpolder: za. 19.00
euch.. zo. 9 en 11.30 euch.viering.
Mariakerk: za. 19.00; zo. 8.30. 10.00
hoogmis, 11.45.

H.H. Engelbewaarders (Beekbrug): za.
19.00; zo. 9.30 hoogmis, 11.00 en
17.45.

NIEUWKOOP: za. 19.00; zo. 9.00
hoogmis. 10.45.

NIEUWVEEN: z
11.00.

NIEUW-VENNEP: za. 19.00 avondmis;
zo. 10.00 hoogmis.

NOORDEN: za. 19.00; ZO. 9.00. 10.30
hoogmis.

SASSENHEIM: za. 19.00 euch.; zo.
9.30 hoogmis. 11.00 euch.
STOMPWIJK: za. 19.30 met zang
(laatste zaterdag v.d. maand thema
viering). zo. 9.30 hoogmis. 11.00,
18.00.

VOORHOUT: za. 19.00; zo. 9.00
hoogmis. 10.30. 11.45.
VOORSCHOTEN: St. Laurentius: za.
19.00; zo. 11.30. Moeder Gods: za.
19.00; zo. 10.00.

WARMOND: za. 19.00; zo. 8.30. 10.00
hoogmis. 11.30.

WOUBRUGGE: za. 19.00; zo. 10.00.
ZEVENHOVEN: za. 19.00; zo. 9.00
hoogmis, 10.45.

ZOETERWOUDE-RIJNDIJK: Meer
burgparochie: za. 19.00 met wisselen
de koren; zo. 10.00 hoogmis met wis
selende koren. 11.30 met orgel en
Ned. liederen.

ZOETERWOUDE: St. Jan: za. géén
opgave; zo. 9.30 hoogmis. 11.00. Chr.
Dienaarkerk: za. 19.00 met zang; zo.
10.00 hoogmis.

DE ZILK (Noordwljkerhout): H. Hart-
kerk: za. 19.00; zo. 10.00 hoogmis.
11.30.

predikbeurten

19.00; zo. 9.00,

NOORDWIJK-BINNEN: za. 16.00 In
Kerkhofkapel; 19.00 In de kerk; zo.
8.00, 10.00 hoogmis. 11.30.
NOORDWUK AAN ZEE: za. 19.00
euch.; zo. 9.30 hoogmis, 11.00 euch.
NOORDWIJKERHOUT: St. Victor: za.
19.00 met koorzang; zo. 9.30 hoog
mis. 11.00 mis met samenzang. St.
Jozef: za. 19.00; zo. 10.00 en 11.30.
OEGSTGEEST: St. Willibrord: za.
19.00; zo. 9.00 en 10.30.

OUD-ADE: za. 19.00 avondmis: zo.
8.30 hoogmis, 10.30 gezinsmis.
OUDE-WETERING: za. 19.00 avond
mis; zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Marlapre-
sentatle: za. 19.00; zo. 9.00 en 11.00.
Petrusbanden: za. 19.00 avondmis;
zo. 9.30 hoogmis. 11.30.
RIJPWETERING: za. 19.00 avondmis;
zo. 7.30, 9.00 hoogmis (herenkoor).
10.30 mis.

STAD LEIDEN Herv. Gemeente:
Hoogl. kerk: 10 ds. Pannekoek. Mare-
kerk: 10 dr. Balke, Den Ham; 17 ds.
Koelewijn. Woubrugge. Maranatha-
kerk: 10 ds. Kramer. Regenboog:
9.30 prof. De Jonge, 11.45 Oik. stu-
dentendienst past, v Well. 11.15 ds.
v. Leeuwen, doopfeest. Bethlehem-
kerk: 10 mw. De Mwy-Meulendijk. Be
vrijdingskerk: 10 ds. Steringa. Vre-
deskerk: 10 ds. Hortensius. Eglise
Wallone: 10.30 pasteur Ribs. Acad.
Ziekenhuis: 10.15 ds. Bakker. Diaco-
nessenhuis: 10.30 ds. Hemmes en ds.
van 't Hoff, H. Av. Jeugdkapeldien-
sten: Pniei 11.30 F. Arnoldus. Bevr.
kerk: 10.30 dhr. Faas.

Geref. Kerken en andere kerken Stad
Lelden: Zuiderkerk. Petrakerk: g.d.
Vredeskerk dr. Vlijm, 10 ds. Franken
(Dovendienst). Oude Vest: 10 drs. v.d.
Zwaan. Maranathakerk: 10 ds. Kool
stra. Bevrijdingskerk: 10 ds. Rietveld.
Bejaardenhuls Groenhoven: 10 dhr.
Wallinga. Merenwijk aula Valkenpad:
9.30 en 11 Eucharistie/Avondmaal.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 drs. den
Hertog. Geref. Kerk Vrljg.: 10 en 17
prof. Ohman. Doopsgez./Rem.kerk.
10.30 ds. Brusewitz, Bunnik. Bapt-
.gem.: 10 ds. Bosveld. Ev. Luth. Kerk:
10.15 ds. Hage, Amsterdam. Nieuw
Apost. Kerk: Diensten 9.30 en 16.00.
Ev. Chr. Gemeenschap: 10 Evang.
Dikkes. Leger des Heils: 10 en 19 sa
menkomsten. Zevende-Dag-Adventis
ten: 11 ds. Bouwer. Evang. Centrum
Zijlsingel 2a: 19 dhr. Zijlstra. Zen-
dingsgroep „Jeruel": samenkomst
17.00. Pinkstergemeente Oude Vest
13: 10 dhr. Eikerbout.
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10 ds. Hoegee. 19 ds. Haakman.
Geref. Kerk: Diensten 9.30 en 18.30.
Chr. Geref. Kerk: Dienst 9.30.
TER AAR Herv. Gem.: 9.30 en
18.30 ds. Klein Kranenburg. Geref.
Kerk: Diensten 9.30 en 18.30.
ABBENES Herv. Gem.: 9.30 ds.
Bergsma, H. Av.

ALPHEN A.D. RIJN Herv. Gem.:
Opstandingskerk: Diensten 10 en
18.30. Adventskerk: Idem. Kruiskerk:
Idem. Geref. Kerk Maranathakerk:
9.30 drs. Vree. H.Av.. 18.30 ds. Mod
deraar, H.Av. Salvatorkerk: 10 ds.
Lamme. H. Av., 18.30 dr. Vree. H. Av.
Baptistengemeente: 10 en 18.30 ds.
Koekkoek. Leger des Hells: 10 en
19.30 samenkomsten. Volle Evangelie
Gemeente: 10 dhr. v.d. Hoorn.
ALPHEN-NOORD (Herv./Geref.
diensten): Goede Herder: 10 ds. Ver
heul. 18.30 ds. Moll. De Bron: 9 en
10.30 ds. Oosthoek. Ashramcollege:
10 ds. Mulder. Albanianae: Alblanae
10 ds. Moll

ALPHEN-NOORD (Herv. Gem.):
Slonskerk: 9.30 en 18.30 ds. Ouwen-
dijk. Oudhoornseweg: 10.00 ds. Oort.
BODEGRAVEN Herv. Gem.:
Dorpskerk: 10 ds. v.d. Hoef. 18.30 ds.
v. Ginkel. Salvatorkerk: 10 ds. Sierag.
18.30 ds. v.d. Hoef. Bethlehemkerk:
10 ds. Richter. 18.30 ds. Pater. Geref.
Kerk: 9.30 en 18.30 ds. Elderman.
BOSKOOP Herv. Gem.: Dorps
kerk: 9.30 ds. Haitlnck. 18.30 ds.
Vlasbloem. De Stek (Herv./Geref.):
9.30 ds. Vlasbloem. Geref. Kerk: 9.30
ds. van "t Hoff. 17 ds. Davidse. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 Dienst.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
ds. de Graaf. 18.30 Kand. de Boo,
Jeugddienst. Geref. Kerk: 10 dr. van
Oeveren, Rijnsburg. 17 ds. Knotters.
HOOGMADE Herv. Gem.: 10 ds.
v.d. Hoek.

DE KAAG Herv. Gem.: 10 ds. Kolk-

KATWIJK A.D. RIJN Herv. Gem
Dorpskerk: Diensten 10 en 18. Ont-
moetingskerk: Diensten 10 en 18.30.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem,:
Nieuwe Kerk: 10 ds. Schuurman. 18
ds. v. Sliedrecht. Oude Kerk: 10 ds.
Visser, 18 ds. v. Roon. Ichtuskerk: 10
ds. Vorgindewey, 17 ds. Driebergen.
Pnlélkerk: 9.30 ds. van Roon. 18 ds.
Visser. Bestevaer Mavo: 10 ds. de
Jong. Overduinkapel: 14.15 ds. Baan.
Geref. Kerk: Open Hof: 10 ds. Kerst
en. 17 ds. Koster. Triumphator: 10 ds.
Koster, 17 ds. v.d. Veen. Vredeskerk:
10 ds. v.d. Veen. 17 ds. Kersten. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 17 ds. Slagboom.
KOUDEKERK A.D. RIJN Herv.
Gem.: Diensten 10 en 19.00. Geref.
Kerk: 10 ds. Bade, 19 ds. Laprè.
LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
sten): Dorpskerk: 10 ds. v.d. Born,
18.30 ds. Doesburg. Hoofdstraat: 10
ds. v. Loenen. Schepplngskerk: 9 en
10.30 ds. Doesburg.

LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 ds.
Schalk. Geref. Kerk: Diensten 9.30 en
19.

LISSE Herv. Gem.: Dorpskerk: 10
ds. 't Hooft. H. Av., 19 Idem. Paulus-
kerk: 10 ds. B. C. de Gelder. Geref.
Kerk: 10 en 19 ds. E. Boswijk. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 16.30 ds. van Dij
ken. Geref. Gemeente: 10 en 16 ds.
Hakkenberg; woe. 19.30 ds. Hakken
berg. Geref. Kerk Vrljg. (Pr.str.): 8.45
ds. de Putter. 15 ds. Messeünk. Ned.
Geref. Kerk (Salvatori): 9 Dienst. 17
ds. Waagmeester.

NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 en
18.30 ds. Bronsgeest. Geref. Kerk: 9
ds. Ferwerda. 18.30 ds. de Zwart.
Chr. Geref. Kerk: Dienst 9.30.
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30
kand. Pauw, 18.30 ds. Monen.
NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30
ds. Goverts, H. Av., 19 Idem. Geref.
Kerken: 9.30 en 16.30 ds: Wijngaar
den. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16.30
ds. Visser.

NOORDWUK Herv. Gem.: Grote
kerk: 10 ds. v.d. Lee. H Av.. 19 gez.
dienst. Kerk aan Zee: 10 ds. Keuning.
De Rank: 10 ds. van Eyk. Grote kerk:
17 ds. Verwellis. Geref. Kerk
Hoofdstr.kerk (Buurtkerk): 10 dhr.
Brouwer, 17 ds. Keuning. Vinkelaan:
9.30 ds. Kuiper, 19 dhr. van Duin.
Stlchtingskerk: 11 uur: ds. Kuiper.

OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten): Mauritslaan: 10 ds. Heemskerk.
Groene Kerkje: 11 ds. ter Linden en
pater van Vliet. Pauluskerk: 10 ds. ter
Unden. Gem. centrum: 10.30 ds. de
Nie, 19 ds. Schwenke. Endegeest:
9.30 ds. Frlederich. Acad. Ziekenhuis:
10.15 ds. Bakker. Dlaconessenhuis:
10 ds. van 't Hof en ds. Hemmes, H.
Av. Van WIJckersloot: 16 ds. Koeman.
Ned. Geref. Kerk: 8.45 d3. de Lange,
16 ds. van Leeuwen.

OUDE WETERING Herv. Gem.:
9.30 ds. de Korte, 17 ds. v.d. Hoek
(Ger. Kerk). Geref. Kerk: 9.30 en 17
ds. Jaspers Focks.
RUNSATERWOUDE Herv. Gem
9.30 ds. v.d. Kamp.

RIJNSBURG Herv. Gem.: Grote
Kerk: 9.30 ds. Romein, 17 ds. Sma
ling. Bethelkerk: 9.30 ds. Smaling. H.
Av. Geref. Kerk: Petrakerk: diensten
9.30 en 17. Immanuelkerk: Diensten 9
en 10.30, 17. Maranathakerk: Dien-
'sten 9.30 en 17. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 17 ds. van Sorge.
SASSENHEIM Herv. Gemeente: 9
en 10.30 ds. Germans, 19 ds. Hem
mes. Geref. Kerk: 10 ds. Baas, 17 ds.
Ferwerda, beide diensten H. Av. Chr.
Geref. Kerk: Diensten 10 en 17. Ned.
Prot. Bond Sassenheim/Llsse: geen
dienst.

VALKENBURG Z.H. Herv. Gem.:
10 ds. Vermeulen. 18.30 dhr. Hoffe-
naar. Geref. Kerk: 9.30 ds. v.d. Werf.
18.30 dr. v. Oeveren.

VOORHOUT Herv. Gem.: 10 ds.
Brokerhof.

VOORSCHOTEN Hery. Gem. Dorp:
9.30 ds. Bakker. 19 ds. v.d. Schoot,
zangdlenst. Geref. Kerk: 10 ds. de
Zwart, 19 ds. v.d. Schoot. „Ontmoe
ting" (Herv./Geref.): 10 ds. v.d.
Schoot.

WARMOND Herv. Gem.: 10 Dienst
des Woords.

WASSENAAR Herv. Gem. Dorp:
Diensten 10. 16.30 en 19. Klevitskerk:
Dienst 10. Messiaskerk: Dienst 10.
Dorps-Centrum: Dienst 9.30. Shalom
(Jeugdkerk vanaf 12 J.). Geref. Kerk:
10 en 17 ds. v.d. Meulen. Zuid: 10
drs. v.d. Kamp. Ned. Prot. Bond:
10.30 Bezinnlngssamenkomst.
WOUBRUGGE Herv Gem. Dien
sten 9.30 en 18.30. Geref. Kerk: 9.30
en 10.30 ds. Aalders. H. Av. Ned.
Prot. Bond: 19 pater van Sasse van
IJsselt.

ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30
ds. Molenaar. Geref. Kerk: 9.30 en 19
ds. Rang.

ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 10
ds. Haakman, 18.30 ds. Vuljst. Geref.
Kerk: 10 en 18.30 ds. Verdoorn.

dienstverlening

ARTSEN Leiden: Wijk 1: Boerhaa-
vedistrict. Binnenstad-Noord, Groe-
noord. Kool. Merenwijk, za dr. KoolJ-
man. tel. 122286, zo dr. Crul. tel.
142888. Wijk 2: Binnenstad-zuid,
Tuinstadwijk, Professorenwijk, de
Waard, za dr. De Bruyne, tel. 141225,
zo dr. De Bruyne. tel. 141225. Wijk 3:
Mors. Haagwegkwartier. Zuidwest, za
dr. Van Rijn. tel. 210797, zo dr. Roos
tel. 766123. Voor de praktljkgebleden
van Groeneveld, Van Leeuwen, Mey
er. Relnders, Tan, Van Tol: za. en zo:
dr. Reynders, Brandtstraat 29,
spreekuur 11.00 tot 11.30 uur aan
huis Oegstgeest: Dr. Van Overvest
tel. 173994. Leiderdorp: za: dr.
Kemme tel. 893139, spreekuur van
12.30 tot 13.00 aan de Florijn 10. zo:
dr. Landsmeer, tel. 413913, spreek
uur van 12.30 uur tot 13.00 uur Florijn
10. Voorschoten: za dr. Vrijenhoek
en dr. Schtanus tel. 2356 Warmond

- Voorhout: Dr. Hoornweg tel. 02522-
10140. Noordwijk: Groepspraktijk
tel. 19300. Noordwijkerhout: Dr.
Van Heeech tel. [phone]. Kat
wijk aan Zee: Dr. Timmers tel. 24004.
Katwijk - Rijnaburg - Valkenburg:
Dr. Verhage tel. 21818. Ueae: Ant
woordapparaat eigen huisarts. Sae-
eenheim: Dr. Moerman tel. 11119.
Hillegom: Dr. Van der Have, tel.
15417 Alkemade - Rijnsaterwoude

- Leimuiden: Dr. Beekhuis tel. 01712-
8202. Alphen: Voor de praktijken
van Stehouwer, Van Gemeren. Plag.
Visser, Varkevisser. Van Engelen en
Zikel: za Dr. Visser tel. 22088, zo Dr.
Van Engelen, tel. 21915 Voor de
praktijken van Boss, Eradus. Van Der
Steen. Hetzberger, Klelnhaneveld en
Wijnmaalen: za dr. Boss. tel. 72472;
zo. dr. Wijnmalen tel. 72079 Ha-

- Koudekerk: Dr. Harkes-
Onderwater tel. [phone]. Lan-
g er aar - Nieuwveen - Ter Aar - Wou
brugge: Dr. Van Sprang, tel. 01722-
2811. Nieuwkoop - Noorden: Dr.
Sanders, tel. [phone].

TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegatgeeat: Dr. Thljsaen,
Smaragdlaan 308-310, Lelden, tel.
313748, zaterdag en zondag spreek
uur om 13.00 uur. Leidachendam:
Voor spoedgevallen tel. 238356.
Bollenstreek: Dr. De Jong. Hoofd
straat 169h, Sassenheim. tel. 02522-
17037.

APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp

- Oegatgeeat - Voorschoten: Haven
apotheek In Lelden en apotheek
Noord-Hofland In Voorschoten Al
phen: Apotheek Somberg. Katwijk:
Apotheek Rijnsoever, tel 01718-
26457 Noordwijkerhout: za geo
pend van 9-13. u. en van 17-18 u. en
zo van 12-13 u. en 17-18 u. Spoedre-
cepten tel. 3511 of dienstbel.

WIJKVERPLEGING BOLLENSTREEK

8aeeenheim - Warmond - Liaae

Beekbrug: Bruin tel. [phone].
Noordwijkerhout -Voorhout - De
Zilk: Schoneveld tel. [phone].
Hillegom: Opgave vla het antwoord
apparaat tel. [phone]. Leid
achendam: Leldschendamse Kruis
vereniging tel. [phone].

DIERENARTSEN Leiden: Dr.

Muurling tel. 125057 en Dr. Van Oost-
rom tel. [phone]. Oegatgeeat:
Dr. van Duyn tel. 153266. Voor
schoten: Dr. Westgeest tel. 071-
768616. Leidachendam: dr. Frenc-
ken, tel. 768616

Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur. zaterdags
tusen 14.00 en 15.00 uur. nummer 071-122248 en uw krant
wordt nog dezelfde avond nabezorgd.

ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis) en
van vrijdag 13.00 u. tot zaterdag
13.00 u. (Ellsabeth-ziekenhuls).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 20.00 uur. Kinder-'
afdeling dagel^ks van 14.00 tot 20.00.
Niet meer dan twee bezoekers per
patiënt Sint Elizabeth-ziekenhuia:
Volwassenen dagelijks van 14.00-
14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klas
se-afdelingen ook 11.15-12.00
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00
u. (alleen voor echtgenoten) van
15.00-16.00 u. en van 18.30-19.30 u.
Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u.
CCU (hartbewaklng) dag. van 14.00-
14.30 u. en van 19.00-19.30 u. Inten
sieve verpleging: dag. van 14.00-
14.30 u. en van 18.30-19.00 u. Sport-
Medisch Adviescentrum: Spreekuur
ma. 19.30-20.30 u. in het St. Ellsa-
beth-ziekenhuis. Endegeest: Di. en
vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u.
en 14.00-15.00 u.; eerste klasse: de
gehele dag. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.00 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdellng dagelijks van 14.30-
14.45 u. en 18.30-18.45 u. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. De bezoektijden
van de kinderkliniek zijn dagelijks
15.00-15.45 u. en 18.30-19.00 u. De
bezoektijden van de kinderafdeling
(alleen voor ouders van kinderen kan
er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundi
ge) zijn dagelijks van 14.15-15.00 u.
en van 18.30-19.00. Rijnoordzie-
kenhuia: Dagelijks 14.30-15.15 u. en
18.30-19.30 u. Extra bezoek hartbe
waklng: 11.00-11.30 u. Extra bezoek
vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u.
Kinderafdeling 15.00-15.30 u. alleen
voor ouders 18.00-18.30 u.
S.O.S.-OIEHST Telefonische hulp
dienst. tel. [phone]. Voor allen die
In moeilijkheden verkeren of eenzaam
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be
reikbaar.

BUREAU VOOR RECHTSHULP

Herengracht 50, tel. 123942; spreeku
ren ma. en di. 10.00-12.30 u.. wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau. Noordeinde 2a
(voormalige marinecomplex). tel.
130775. (Met ingang van maandag 22
november verhuist de Leldse recht
swinkel. Het nieuwe adres luidt: Ke-
telboetersteeg 10. De openingstijden
blijven hetzelfde

Afdeling wonen en werken: ma.

18.30-20.30. wo. 10.00-12.00. do.
18.30-20.30. Afdeling belastingen:
dl. 18.30-20.30, wo. 18.30-20.30.
Klachtenbureau: di. 18.30-20.30, do.
18.30-20.30.

DIERENHULPDIENST Hulpverle
ning aan verongelukte honden, kat
ten, vogels, e.d. In de gemeenten Lel
den, Leiderdorp. Oegstgeest, War
mond en Zoeterwoude. Tel. 071-
125141.

BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2. tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., di. en wo.
11.00-12.00 u.. do. 18.30-20.00 u.
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Lelden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Op woensdag- en zaterdagmiddag
van 14-18 u. telefoon 071 - 120611.
MAATSCHAPPELIJK WERK Bu
reau Maatschappelijk werk. Oude
Rijn 44c. spreekuur dagelijks 14.00-
15.00 u.; do. ook 19.00-20.00 u.. tel

EN KL
Elke dinr
!0.00 u. f

142144. Spreekuur gemeentelij^,
ciale dienst: di 14.00-15.00 u. Aj
laan 1a, Zuid-West; do. 14.00-,
u. Herensingel 3. Leiden Noord0
tel. van 09.00-10.30 via 766600,n
ling maatschappelijk werk. -c
RAAD VAN ARBEID Hoge Ril
306. Lelden, tel [phone]. Ka
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14'
Telefonische informatie over kir
bijslag: 8-12 u.

SOCIALE RAADSVROUW Sr

uren sociale raadsvrouw. Binnen
Gerecht 10. wo. 17.00-18.0C
Noord: Van Hogendorpstraat 36]
10.30-11.30 u.; Kooi: Driftstraat
di. 10.30-11.30 u.; Morskwi
Buurthuis Morskwartier. Topaai
10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.0
Tuinstadwijk: Herengracht 45f
10.30-11.30 u.

SOCIALE RAADSVROUW VI
SCHOTEH Spreekuren: ma. 1|
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u.,
seweg 33, Voorschoten. Tel. 32fc
SP HULP- EN INFORMATIEDII

Groenesteeg 33, Lelden. Tel
134640 of 071-144600. Hulp en 1
matie op medisch, juridisch en rr
gebied, werk. sociale verzekerli[
huurkwesties. Spreekuur: elke
derdag van 20.00-21.00 u.
STICHTING VRIJWILLIGERS
TRALE Pallasstraat 1, Alphei
den Rijn. Tel. [phone]. Be(]
ding en opvang van mensen, di]
welke reden dan ook, tijdelijk
nodig hebben. Bovendien wordt I
matie verstrekt over andere mof
•heden van hulpverlening en dfl
reikbaartteid daarvan. r
VRIJWILLIGERS CENTRALE
gegracht 246a, Leiden. Tel. 14!
Dagelijks bereikbaar van 9.00-*
u. voor informatie over vrijwilll)
werk en cursussen of een por so
gesprek.

WERKENDE JONGEREN

ten- en informatieuur Elke dli
avond van 17.00 tot 20.00 u.
kantoor Koppenhinksteeg 2, Ut
Tel. [phone].

WERKLOZEN ADVIESCENTRA]
Adviescentrum: Breehuys, Breet
19 (Ingang Schoolsteeg) tel. 13T
Openingstijden: ma. t/m wo. 10-1
vr. 14-16 u. Belangenverenl
buurtwinkel, Haarlemmerstraat 5
tel. 125736. Geopend: wo. 10-11
WETENSCHAPSWINKEL Info
tiecentrum voor onderzoek var
Leldse universiteit. Stationsweg
tel. 071 - 148333. Geopend: ma
vr. 10.00-16.00 u.

FIOM Hulpverlening bij zwa(
schap en alleenstaand ouders#
Noordeinde 40 b. tel. 144715. t
GASTOUDERPROJECT Stiel
Gastouderproject, Merenwijk
dorhorst 1. tel. 210430 (dag. 1-
15.30 u

HULP VOOR MOEDER EN KlH

Bij niet gewenste zwangerschap,!
foon 071-895724 en 01728-8333
HUURAANGELEGENHEDEN
Spreekuren huurcommissie. V001
den: Schuttersveld 9 (tel. 071-13
van 10.00-12.00 u.). Spreekuur)
t/m vr. 8.30-10.00 u. Voor AIR
Opstandingskerk. Prinses Mai
straat 69. Spreekuur do. 14-15.3
MOEDERS VOOR MOEDERS
vrouw zuster E. Janssen-Nlen*
Hofdljck 32, Oegstgeest. tel.
153652.

ONDERWUSW1NKEL Sophlaa
36. tel [phone] of 126325. 0
maandag tot en met vrijdag 1!
17.30 u.

OPVANGCENTRUM VROUWEN

Crisiscentrum voor vrouwen j
eventuele kinderen) In nood. Huil
Maarten. St. Jacobsgracht 1. Le
tel.[phone]. Dag en nacht ttf

HULP AAN BUITENLANDERS

Spreekuur voor Marokkanen, Al!
aan den Rijn, Emmalaan 2, tel 0

- 94841. ma. 9-10 u. di. 14-15 ui
den, bureau voor maatschap!
werk, Oude Rijn 44c tel. 071 - 14j
en 146049. do. en vr. 14-15 u.