)nderzoek naar Nederlandse
ttaché bij coup van Bouterse
iouterse schuift tegenstanders
i leger aan de kant
Nederland machteloos
tegen piraterij op zee
CeidócSoiwamt
DDR: Geen aanslag
op Honecker
Arafat voor onverwachts
werkbezoek in Moskou
Massaproces tegen honderden
inwoners van Turks dorp
Kohl maakt geheime afspraak met Reagan
-ITENLAND
WOENSDAG 12 JANUARI 1983 PAGINA 11-
doctoraat
ir Cousteau
F De riiksuniversi-
an Gent heeft beslo-
in de bekende Franse
oloog Jacques-Yves
eau een eredoctoraat
rlenen. De universi-
il Cousteau daarmee
foor het omvangrijke
schappelijke werk
je Fransman heeft
jht, maar ook voor
i niet aflatende ijver
e publieke opinie te
iseren voor de mi-
üblematiek". Op 1
jri wordt Cousteau
ent doctor honoris
WEST-BERLIJN Het Oostduitse persbureau
ADN heeft berichten over een mislukte aanslag,
op oudejaarsdag, op de Oostduitse president en
partijleider Erich Honecker, als „onwaar" van de
hand gewezen. Wel bevestigde het persbureau
dat zich in het Oostduitse dorp Klosterfelde een
„ernstig verkeersincident" heeft voorgedaan
door de schuld van een dronken automobilist. De
man werd gesommeerd te stoppen. Toen hij weg
vluchtte werd hij door de politie achtervolgd en
neergeschoten. Voordat hij gearresteerd kon
worden pleegde hij zelfmoord. Of de stoet auto s
met Honecker bij het incident betrokken was, is
niet uit het bericht van ADN op te maken. Over
de mislukte aanslag was bericht door het West-
duitse nieuwsmagazine „Stern".
MOSKOU PLO-leider Jasser Arafat is gisteren voor een kort
werkbezoek onverwachts in Moskou aangekomen, nadat hij in Am
man gedurende drie dagen besprekingen met de Jordaanse koning
Hoessein had gevoerd.
Arafat zal, naar wordt aangenomen, in Moskou worden ontvangen
door de Sovjet-leiders. Zij schijnen zich zorgen te maken over de
toenemende Arabische betrokkenheid bij de Amerikaanse pogingen
om een vredesregeling in het Midden-Oosten tot stand te brengen.
Hoewel niets over het onderhoud, dat Arafat met Hoessein had, be
kend is gemaakt, wordt aangenomen dat de afgelopen dagen de ver
standhouding tussen de PLO en Jordanië opnieuw is verbeterd.
Hoessein heeft laten weten dat hij van president Reagan „een schrif
telijke belofte" heeft ontvangen, waarin deze bevestigt „het gehele
gewicht van de Amerikaanse regering in de schaal te zullen werpen
om Israël ertoe te brengen het Amerikaanse vredesplan voor het
Midden-Oosten te aanvaarden".
Yorkshire
Ripper in
gevangenis
verwond
LONDEN De Britse
vrouwenmoordenaar
Peter Sutcliffe, die de
Engelse misdaadge
schiedenis is ingegaan
als de „Yorkshire Rip
per", is gisteren behan
deld voor drie snijwon-
den in het gezicht, die
hem in de strenge straf
gevangenis „Parkhurst"
door een medegevange
ne waren toegebracht.
ANKARA Van het Turkse kustplaats-
je Fatsa aan de Zwarte Zee verschijnen
vandaag 740 inwoners voor een militaire
rechtbank in het 150 kilometer verderop
gelegen Amasya.
Meer dan 250 van hen kunnen ter dood
worden veroordeeld op beschuldiging
van de poging Fatsa om te vormen tot
een onafhankelijke linkse „staat". In de
762 pagina's tellende aanklacht worden
de 740 mensen beschuldigd van overne
ming van de noordeljke plaats, vorming
van volkscomités en volksrechtbanken
in de dagen voordat de militairen in sep
tember 1980 de macht overnamen. Ook
worden diverse beklaagden beschuldigd
van moord en gewapen acties.
De beklaagden zijn leden van de verbo
den Dev-Yol (Revolutionaire Weg)-be-
weging, dat deel uitmaakt van het Turk
se volksbevrijdingspartijfront. Onder de
260 beklaagden, die ter dood veroordeeld
kunnen worden, bevindt zich de oud-
-burgemeester van Fatsa, Fikri Sonmez.
Hij wordt in de aanklacht „een actief
deelnemer aan de illegale activiteit in
Fatsa" genoemd.
HAAG De Neder-
se kolonel Valk, die
tijde van de staats-
j> in Suriname in 1980
air attaché was in Su-
he, heeft bij die gele-
,eid een „geheel eigen
d" gevoerd. Dit zegt
hinisterie van buiten-
se zaken in Den
de deskundigen op
iepartement verwach-
lat het gedrag van de
nel in zijn laatste jaar
iramaribo binnenkort
ie doeken zal worden
an. De regering is be
let onderzoek te vol-
n, dat werd ingesteld
nadat het weekblad Vrij
Nederland kolonel Valk,
thans werkzaam bij de
NAVO in Brussel, in een
artikel had aangewezen
als het brein achter de
staatsgreep van de Suri
naamse sergeants.
Kolonel Valk kwam in 1975
naar het pas onafhankelijk ge
worden Suriname, als hoofd
van de tamelijk omvangrijke
militaire missie, die deel uit
maakte van de Nederlandse
ambassade. In Vrij Nederland
zegt de officier dat hij het ook
tot zijn taak rekende de veilig
heid van de zesduizend Neder
landers in Suriname te waar
borgen. In 1980 zouden er
vooral als gevolg van grote on
tevredenheid bij de onderoffi
cieren en officieren tal van
plannen voor een staatsgreep
in omloop geweest zijn. Naar
de mening van Valk zouden
lijf en goed van de Nederlan
ders gevaar lopen in het geval
van een „amateuristisch uitge
voerde coup".
Volgens hem kende iedereen
dat gevaar, maar deed nie
mand er wat aan, ook de rege
ring-Arron niet. Daarom had
het Valk en zijn mede-missie
leden de kapiteins Clements
en Briaire beter geleken de
zaak dan maar zelf in handen
te nemen, zodat het een en an
der professioneel en met zo
weinig mogelijk bloedverlies
zou verlopen. Daartoe zou
Valk aan sergeant Desi Bou
terse de plannen hebben over
handigd, die ooit waren opge
steld door Nederlandse militai
re deskundigen, tfoor het geval
er in Suriname een opstand te
gen het Nederlandse gezag zou
zijn uitgebroken.
In de nacht van de staatsgreep
zou Valk herhaaldelijk gezien
zijn in de nabijheid van Bou
terse en diens makkers. Valk
erkent dat het voorbereiden
van een coup de kennis van
Bouterse teboven ging. „Na
tuurlijk is hij door experts ge
holpen". Na de coup zou Bou
terse van Valk een spoedcur
sus ontvangen hebben in het
leiden van een leger. Daarbij
zou hij de Surinaamse sergeant
hebben afgebracht van het
plan een zogeheten ontwikke-
lingsleger te vormen, dat in
vredestijd allerlei maatschap
pelijke taken vervult. Het zou
veel te lang duren om zo'n le
ger, waar MTS'ers voor nodig
waren, op te richten, aldus
Valk.
Eind juni 1980 zat Valks perio-
\MARIBO De twaalf Surinaamse officieren die begin
week waren „overgeplaatst", zullen geen militaire taken
mogen vervullen. Dat is in Paramaribo bekengemaakt. Dit
;ent in feite dat de officieren, die het naar verluidt niet lan-
ïet bevelhebber Bouterse eens waren, uit de actieve dienst
rerwijderd, aan de kant geschoven zijn.
r de twaalf officieren bevinden zich ook militairen, die sa-
met Bouterse op 25 februari 1980 de eerste staatsgreep
pleegden. Negen van de twaalf hebben in Nederland gestudeerd
aan het OCOSD (Opleidingscentrum Officieren voor Speciale
Diensten) in Breda, waar een verkorte KMA-opleiding wordt
gegeven. Al langer was bekend dat met name het in Nederland
opgeleid militair kader kritisch was over het beleid van Bouter
se. Het Surinaams leger beschikt nu over slechts drie officieren
die een ëchte officiersopleiding hebben gevolgd. Voor Bouterse
zou de weg open liggen hem welgezinde militairen tot officier te
bevorderen.
>gel hoopvol
er Geneefs
erleg
>KOU Hans-Jochen
ïl, de lijsttrekker van de
Iduitse sociaal-democrati-
partij, heeft gisteren meer
twee uur gesproken met
et-leider Joeri Andropov,
twestie van de Euroraket-
Itond centraal in het over-
""afloop verklaarde Vogel
hij optimistisch was over
verloop van de ontwape-
jsbesprekingcn in Genève
_jn de Sovjet-Unie en de
enigdc Staten.
SPD-politieus wilde geen
inderheden verstrekken
♦at hij eerst de regering in
n op de hoogte wil bren-
van het verloop van het
rek met de Sovjet-leider.
T)een bezoek vorige week
■^president Reagan had Vo-
^fich eveneens optimistisch
platen over het overleg in
ève. maar toen verklaard
de jongste voorstellen van
Jropov verduidelijking ver-
Jden. Die verduidelijking
Jjhij nu gekregen hebben.
Russische partijblad Prav-
leeft zich gisteren positief
uelaten over de opraerkin-
jvan president Reagan in-
de voorstellen van partij-
?r Andropov. „De bewoner
het Witte Huis heeft goed
indeerde opvattingen ge-
luleerd over de Russisch-
[rikaanse betrekkingen",
.merikaanse president had
jn wekelijkse praatje ver-
d bereid te zijn op elk se-
onderhandelingsvoorstel
de kant van de Sovjet-
lome heeft de Italiaanse
stèr van defensie ver
dat Italië ten allen tijde
introle wil houden over
gebruik van de Ameri-
ise kruisraketten. De
irikanen hebben formeel
het recht de raketten
Iwerkelijk te gebruiken.
de in Paramaribo erop en
moest hij vertrekken. Bij een
afscheidsdiner sprak Bouterse,
aldus ooggetuigen, de Neder
landse militaire attaché als
volgt toe: „Wanneer u, kolo
nel, ons niet gezegd had dat
wij het hadden moeten doen,
dan hadden wij de coup nooit
gepleegd. Ooit zullen wij uw
aandeel helemaal bekend ma
ken".
Toen de Nederlandse regering
toch een opvolger voor Valk
aanwees (kolonel G. Maarse-
veen), besloten de kapiteins
Clements en Briaire ontslag te
nemen. Clements trad kort
daarop in dienst van het Suri
naamse leger; hij is nu hoofd
administrateur van deze strijd
krachten.
Kolonel Valk zegt het niet
eens te zijn met de kant die
Bouterse inmiddels is opge
gaan. Hij zegt „gechoqueerd"
te zijn door de moordpartij van
8 december j.l„ waarvan hij
overigens niet gelooft dat ze
door „zijn jongens" gepleegd
is(. Hij stelt hun Cubaanse ad
viseurs hiervoor verantwoor
delijk. Over de activiteit van
de Cubanen in Paramaribo
zegt hij nog het volgende: „Die
ambassade van hen zit anders
in elkaar dan die brave van
ons, hoor. Bij ons lopen ze met
een zuinig mondje en een
krijtstreep aan recepties af.
Die Cubaanse zit daar niet
voor de keizer zijn baard, die
zitten er niet om vliegen te
vangen als ik dat zeg, heb
ik daar geen ondertoon van
kritiek bij. De CIA heeft ook
overal gedaan wat zij nu doen
en ook daar zit bij mij geen on
dertoon van kritiek in".
Zoekactie naar radio-actief materiaal
Brandweerlieden zoeken in de wrakstukken van een DC-8
vrachtvliegtuig, dat gisteren op het vliegveld van Detroit veronge
lukte, naar een deel van de vracht: bijna tien kilo zwaar radio
actief materiaal. In eerste instantie was men bang dat het radio-
-actief materiaal bloot zou liggen. Het ging om het synthetische
element Americium 241 dat in de industrie en bij onderzoek
wordt gebruikt. Wanneer het element met de lucht in aanraking
komt kan gevaar voor de omgeving ontstaan. Later werd het
pakketje onbeschadigd teruggevonden. Bij het ongeluk zijn de
drie bemanningsleden om het leven gekomen.
ONVOORWAARDELIJK ACHTER PLAATSING EURORAKETTEN
BONN De Westduitse rege
ringsleider Helmut Kohl heeft
vorig jaar president Reagan bij
zijn bezoek aan de Verenigde
Staten toegezegd dat de Bonds
republiek Amerikaanse raket
ten zal plaatsen, ongeacht wat
andere Westeuropese landen
doen.
Deze toezegging vormt een
wijziging in de Westduitse op
vatting. Kohls voorganger,
Helmut Schmidt, had de plaat
sing van raketten voor de
middellange afstand afhanke
lijk gemaakt van het tezelfder
tijd stationeren ervan in ten
minste een ander land in
West-Europa.
Volgens bronnen in de West
duitse hoofdstad Bonn deed
Kohl zijn toezegging tijdens
een particulier onderhoud met
de Amerikaanse president op
het Witte Huis op 15 novem
ber. De toezegging werd later
in de officiële verslaggeving
weggelaten. In het openbaar
heeft Kohl steeds gezegd dat
hij de benadering deelt van
zijn voorganger inzake de be
slissing van de NAVO. Vol
gens het draaiboek van dt
NAVO komen er in de Bonds
republiek 96 kruisraketten en
108 Pershing-II, wat West-
Duitsland een sleutelrol geeft
bij het welslagen van het mo
derniseringsplan van het Wes
terse bondgenootschap.
ITENHEER
Thatcher: Falkland Eilanden
voor lange tijd verdedigen
PORT STANLEY Premier Thatcher heeft gisteren tijdens
haar bezoek aan de Falkland Eilanden de belofte gedaan dat zij
de eilanden „voor zeer lange tijd" zal verdedigen. De Falkland
Eilanden, aldus Thatcher, „zijn zeer Brits en worden het nog
meer".
Volgens politieke tegenstanders van Thatcher heeft haar bezoek
aan de Falkland Eilanden de positie van het Britse geld geen
goed gedaan. „Het inzakken van de koers van het pond van
deze week is het gevolg van het besluit van mevrouw Thatcher
om haar verkiezingscampagne op de Falkland Eilanden te be
ginnen", aldus de woordvoerder Sociaal-Democratische Partij.
Directeur Dirkzwager van de Koninklijke Nederlandse Reders Vereniging: ..Heel merkwaardig
dat wij, met al onze moderne middelen, machteloos zijn tegen deze Middeleeuwse toestan
den".
DEN HAAG Het Ne
derlandse vrachtschip
Neddloyd Madras werd
vorige week door gewa
pende Nigeriaanse pira
ten beroofd. De Deense
kapitein van de „Lindin-
ger Ivory" is niet zo lang
geleden door Nigeriaanse
zeerovers doodgeschoten
en zijn bemanning gemo
lesteerd. Meer dan 40
Nederlandse schepen zijn
in nog geen twee jaar tijd
door piraten geplunderd.
Is er iets te doen tegen
de „moderne zeerovers"?
K. Dirkzwager, alge
meen directeur van de
Koninklijke Nederlandse
Reders Vereniging
(KNRV) zegt daarover:
„Héél merkwaardig dat
wij, met al onze moderne
middelen, machteloos
zijn tegen deze Middel
eeuwse toestanden".
„De piraten komen, meestal
's nachts, met snelle kleine
motorbootjes op een schip,
dat in de haven of op een an
kerplaats ligt, af, enteren het,
en gaan dan direct door naar
de kajuit van de kapitein.
Dat neemt nauwelijks tien
minuten in beslag. De Neder
landse reders hebben tegen
de bemanning gezegd dat ze
zich niet aan gevaren bloot
hoeven stellen. Als er gewa
pende piraten komen, <^an
geen verzet. De piraten zijn
niet op de bemanning uit,
maar op de lading'fe-
Langs de hele westkust van
Afrika komt piraterij voor,
en ook op de Middellandse
Zee en in Indonesë. Maar Ni
geria, is hét land van de pira
ten. Hoe komt dat „Het is
een rijk (olie!) en groot land,
maar met veel arme mensen.
En hoe armer de mensen,
hoe meer risico op piraterij.
In het land heerst ook een
zekere bandeloosheid, het re
gime heeft lang niet alles in
de hand. En Nigeria heeft
ook net een burgeroorlog
achter de rug en veel mensen
hebben wapens", aldus Dirk
zwager.
Wat te doen tegen „de mo
derne zeerovers"? De FWZ.
de werknemersorganisatie
voor zeevarenden, heeft voor
z'n mensen bescherming ge
vraagd. Er zouden particulie
re bewakingsdiensten aan
boord van de schepen moe
ten kotnen en er zou een
wachtschip van de marine
moeten worden geïnstalleerd.
Dirkzwager is daar niet zo
voor, wijst althans op de na
delen ervan.
„Als je beroepsbewakers
neemt, of soldaten, dan
wordt je een soort oorlogs
schip en dat moeten we ook
niet hebben. En als je bij
voorbeeld een marineboot
naar Nigeria stuurt, tast je de
soevereiniteit van dat land
aan. Dat nemen ze hoog op.
Bovendien is het maar de
vraag of die dure marinebo-
ten helpen, de Westafrikaan-
se kust is erg lang. Engeland
heeft Nigeria wél een keer
drie patrouilleboten gestuurd,
maar ja, die waren in no time
kapot
Dirkzwager, sinds een jaar
algemeen directeur van de
KNRV, is ook tegen het be
wapenen van de bemanning.
„Geweld lokt geweld uit. Zo
dra je gaat schieten... De be
manning is ook niet ge
schoold om met wapens om
te gaan en dat vragen we ook
niet van ze. En in een geor
dende samenleving als de
onze is eigen rechter spelen
ook uitgesloten".
Russische schepen
„De Russische schepen schij
nen wel bewapend te zijn.
Die worden niet bestolen.
Maar die hebben ook onaan
trekkelijke ladingen zoals
machines. Vooral op Japanse
schepen zijn de piraten be
lust. Dat komt door de elek
tronica. Radio's en videore
corders zijn erg in trek, maar
een schip met cement na
tuurlijk niet. De piraten
schijnen een soort intelligen
ce service te hebben, en krij
gen informatie over de sche
pen. Daarom geeft de beman
ning vaak een foute positie
op".
„De beste methode is, om in
ternationaal diplomatieke en
politieke druk op Nigeria uit
te oefenen, bezorgdheid te ui
ten over de onveiligheid en
1 in internationaal verband te
verzoeken om maatregelen.
Dat land zit erg met de situa
tie in de maag en wil er best
wel wat aan doen, maar is
ook onmachtig. Af en toe stu
ren ze er militairen op af
daar hebben ze er veel van
en dan is het weer een
tijdje rustig. Het is een golf
beweging".
„De- brandspuit kan tegen
ongewapende piraten heel ef
fectief zijn, maar tegen gewa
pende is dat natuurlijk on
voldoende. De piraten heb
ben overigens meestal geen
vuurwapens". Het huren van
Nigeriaanse wachters met pijl
en boog blijkt niet zo'n gek
idee te zijn, althans volgens
Dirkzwager, want er vindt
toch nog zo eens in de twee
of drie weken een zeeroof
plaats.
„Het komt natuurlijk voor,
dat piraten gepakt worden.
Wat ze met die mensen doen,
weet ik niet, maar ze zijn
daar wat minder scrupuleus
dan hier". En inderdaad, op
gewapende roofovervallen
staat in Nigeria de doodstraf,
aldus de Nigeriaanse ambas
sade. Dat weerhoudt de pira
ten (Dirkzwager: „Ach het
zijn doodgewone dieven. En
laten we eerlijk zijn. Piet
Hein was ook een dief") er
overigens niet van op sche
pen te plunderen.
„De waarde van de lading
van de schepen vertegen
woordigt vaak wel miljoenen
guldens, maar de piraten
kunnen met hun kleine boot
jes niet zoveel meenemen.
Hooguit voor enkele tiendui
zenden guldens", meldt hij.
De schade wordt óf gedekt
door de verzekering, die na
tuurlijk hogere premies gaat
vragen, óf betaald door dege
ne die het spul importeert".
Het piratenprobleem speelt al
enkele jaren en een échte op
lossing lijkt er nog lang niet
in te zitten. „Maar wij heb
ben de hoop dat het beter
wordt", aldus Dirkzwager,
die op z'n 25e als jongste be
diende in de scheepvaart be
gon en op z'n 60e dat is hij
nu als (gepensioneerd) di
recteur van Neddloyd zijn
loopbaan beëindigde. „We
blijven naar Nigeria toe gaan.
Als je dat niet meer doet,
neemt een Griek of een Pa-
namees je positie in. En dat is
slecht voor onze werkgele
genheid".
MARTIN VOORN
100-voudige
echtgenoot
Giovanni Vigliotto
uit de Amerikaanse
stad Phoenix luis
tert naar getuigen
verklaringen in het
proces dat tegen
hem wordt gevoerd
wegens bigamie en
oplichting. Vigliotto
wordt ervan be
schuldigd met on
geveer 100 vrouwen
te zijn getrouwd en
een van die vrou
wen een bedrag van
bijna 100.000 gul
den armer te heb
ben gemaakt.
Port Elizabeth moet
straatnamen wijzigen
PORT ELIZABETH Het
gemeentebestuur van de Zuid-
afrikaanse stad Port Elizabeth
heeft van de autoriteiten de
opdracht gekregen andere na
men te geven aan twee straten
in een kleurlingenwijk, die vo
rig jaar naar de zwarte leider
Nelson Mandela en Steve Biko
werden genoemd.
Nelson Mandela, leider van
het Afrikaans Nationaal Con
gres, zit een levenslange ge
vang enisstraf uit. Steve Biko.
eveneens een strijder voor de
rechten van de zwarten, stierf
in 1977 in zijn cel na door de
politie te zijn mishandeld.
