weekpuzzel door dr. Pluizer
1
X
A H
J1
postzegels
WETENSCHAPPEN
NR. 51
KRUISWOORDRAADSEL
1 enufiifrnii
i SCHAKEN I
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 24 DECEMBER 1982
rijswinnaars van puzzel nr. 50 zijn:
rijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. metaal, 5. gemelijk persoon, 10.
overrijp (van vruchten), 12. stof, 14.
buigzaam, 15. boom, 17. deel v.e.
stoommachine, 19. hemellichaam, 20.
soort dolfijn, 23. veerkracht, 25. mu
ziekwerk, 27. korte kous. 28. bloeiwij-
ze, 29. tweetal, 30. meelachtig, 32. land
in Azië, 34. werpkoord met strik, 35.
bijwoord, 36. niet glimmend, 38. tocht,
39. telwoord, 40. voorzetsel, 41. kleur
ling, 43. uitspansel, 45. soort vaas, 46.
stoot, 47. hoofddeksel, 48. onsierlijk
van vorm, 50. miniatuurfeuilleton met
tekeningen, 53. zangstem, 56. ooster
lengte (afk.), 58. aanmatigende hou
ding, 59. soort hond, 61. haarkrul, 62.
muzieknoot, 63. sierlijke tafelfles, 65.
telwoord, 67. draaien, 69. deelbaar
door 2; 70. zoogdier, 71. verplaatsing
v.e. schaakstuk, 73. zomerverblijf, 74.
regiment (afk.), 75. weervoorspeller,
78. vogel, 79. liefderijk, 81. voorzetsel,
82. vlug Spaans rijpaard, 84. stad in
Engeland, 86. universiteitsfunctie, 87.
Grieks eiland, 88. onderricht in b.v.
het paardrijden.
VERTICAAL:
1. Japanse munt, 2. deel v.e. theepot,
3. zinnebeeld der waakzaamheid, 4.
vizierlijn v.e. verrekijker, 6. van ge
ringe dichtheid, 7. hoofdstad van Se
negal, 8. putemmertje, 9. onderdeel
v.e. tennispartij, 10. begrip, besef, 11.
tovergodin, 13. kostbaar pelswerk, 14.
lang en smal kleed, 15. bijenhouder,
16. dekstuk v.e. geweerkolf, 18. taille,
19. jaargetijde, 21. elektrisch geladen
atoom, 22. paling, 24. schippersboom,
26. gelijktijdig, 29. bewaarruimte voor
waardepapieren enz., 31. bittere vloei
stof, 33. kippenziekte, 34. kleefstof, 37.
dier met een slurfachtige snuit, 39.
draadvormig deeltje v.e. stof, 41. vo
gel, 42. hoogste punt, 43. lidwoord, 44.
oude lap, 49. kaartspel, 51. koraal
bank, 52. deel v.e. naainaald, 54. bo
venhoek v.e. zeil; 55. langzaam (mu
ziek); 57. sanitaire inrichting; 59. be
waarplaats; 60. zwaarlijvig, 62. appel-
soort, 64. schrijflijn, 65. dwaas, 66.
keurig, 68. opstandeling, 70. planeet,
72. platte steen, 75. plomp dier, 76.
sporeplant, 77. denkvermogen, 80.
scheepsvloer, 83. landtong, 85. sint
(afk.), 86. kledingstuk v.e. monnik.
Welke 2 sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 45 88 52 69
47 36 25 59 35 48 en 24 55 15 76 56 49 10 84 3 80
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 51 dienen
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
D|ENe3et laatste centrale week-
n Sassenheim is de lande-
viertallencompetitie weer
ond. Dat het Haagse Stu
ntrum I landskampioen
1983., evenals vorig jaar, was
ielijks nog nieuws. Hans
•Hans Vergoed met
n Maas-Eddie Roosnek
wie het laatste weekend
-«g Borst inviel) scoorden
liefst 201 victory points
wedstrijden en dan ben
Hg ^ggls concurrent nergens
meer spanning was er
""""de degradatie uit en de
otie naar de meesterklas-
it het laatst aan toe is dat
strijd geweest, die de
toeschouwers in „De
Tol" op de voet konden
'n, aan de hand van het
ntaar van Carol van
jen opwindende laatste
zagen zii het Amster-
ABC I degraderen, sa-
iet het Rotterdamse Stu-
ing. Zeker voor ABC een
1983.it nare affaire na zo'n jaar
twintig meesterklasse,
ran vele seizoenen wer-
fgesloten als landskampi
oen. Het vertrek van Anton
Maas naar Studiecentrum
heeft ABC weinig goed ge
daan.
Uniek en zeer verheugend wa
ren de beide promoties naar de
meesterklasse. Allereerst de
Volmac-dames: Marijke van
der Pas, Elly Schippers, Petra
Kaas en Bep Vriend, uitko
mend voor het Amsterdamse
USS, dat daardoor volgend
jaar met maar liefst drie vier
tallen in de MK vertegen
woordigd is. Door coach Hans
Kreijns werden ze op de
schouders genomen, d.w.z. drie
van hen, want Petra Kaas
speelde het laatste weekend
niet mee, die was bij de baby.
In haar plaats speelde echtge
noot Rob.
Deze promotie is volstrekt
uniek in de vaderlandse brid-
gehistorie. Het Volmac-project
heeft daarmee voor de zoveel
ste maal zijn rijpe vruchten af
geworpen. Net zo uniek is ei
genlijk de andere promotie,
die van het Groningse EGBC I
(Laan, Rouwendaal, Van der
Goot, Meulenbroek), waardoor
eindelijk het hoge noorden
ook tot de bridgetop is doorge-
Twee unieke
promoties
drongen. Samen met het Til-
burgse WAC, dat zich dit jaar
zonder moeite in de MK hand
haafde, mogen ze het het vol
gend jaar gaan opnemen tegen
het Utrechtse (Star), Haagse
(Studiecentrum) en Amster
damse (Hok en driemaal USS)
geweld.
Uitkomst brengt
negende slag
Een van de aardigste spellen
kwam voor in de wedstrijd
Studiecentrum IUSS I:
N/-
10743
<?3
O B 1084 2
«984
AHB86 n
OV4 w O AH 102
O V 7 5 3 z o A H9 6
B 2 10 7653
V952
B98765
O
AHV
Borst-Kreijns) ging als volgt:
noord 1 schoppen (een ver
plichte opening met 010
punten in het transfersysteem,
waarvan we de laatste tijd al
meer voorbeelden in deze ru
briek hebben gehad) - oost
twee klaver - zuid 2 harten -
west doublet (negatief), dat
door oost om begrijpelijke re
denen werd ingelaten. Dit
contract ging drie down voor -
500 en dat was een score die
OW op eigen kracht niet bin
nen hadden kunnen halen op
dit spel.
In de open kamer (voor de
Vugraph) een veel simpeler
bieding die resulteerde in 3
sans-atout voor OW, te spelen
door oost. OW hebben zelf
standig acht slagen. De negen
de slag moet dus ergens van
daan komen. Maar als u de
zuidhand, die moet uitkomen,
bekijkt, ziet u dat die in de
eerste slag al 'geplaced' is. Di
rect met de start moet zuid de
negende slag al brengen (als
hij met driemaal klaver start
brengt hij er nog meer). Hans
Vergoed startte met schoppen
2, voor de boer van tafel,
waarna de negen slagen een
feit waren. Roald Ramer en
Henk Schippers, als OW, zul
len niet verwacht hebben op
dit spel 3 imps te verliezen.
Alhoewel, als je in de andere
kamer een nevenpaar hebt zit
ten dat het transfersysteem I
speelt, moet je af en toe zo iets L
incalculeren.
Risico's
Cees Sint en Max Rebattu heb
ben inmiddels wel ingezien
dat dit transfersysteem - en
dan met name de opening van
1 schoppen in de eerste of
tweede nand met 010 pun
ten, ongeacht de verdeling - in
viertallenwedstrijden nogal
wat risico's met zich mee
brengt. Vandaar dat ze beslo
ten hebben het met ingang
van de selektiewedstrijden
voor open teams (selectie voor
de EEG-kampioenschappen in
Oostende en de EK in Wiesba
den, resp. eind april en eind
juli 1983) zodanig te verande
ren, dat ze het niet hanteren
in ongunstige kwetsbaarheid,
d.w.z. kwetsbaar tegen niet
kwetsbaar. Vanaf begin janua
ri gaan ze dus twee systemen
spelen: in gunstige en gelijke
kwetsbaarheid het transfersys
teem (geënt op de Napolitaan-
se klaveren) en in ongunstige
kwetsbaarheid de 'gewone'
Napolitaanse klaveren. Dit is
overigens geen nieuwtje, want
er zijn Poolse paren die het
zelfde doen met de 'Poolse
pas'. In ongunstige kwetsbaar
heid vervangen ze dat systeem
door b.v. Precisie.
door
L. Hofland
1700
i en eematig heb ik in deze ko-
len gefoeterd op het vol
uit de hand gelopen sy-
sjkji van titeltoekenning.
nee heb ik wat reakties
kt, die varieerden van
Iwend tot scheldpartijen.
iatste in de trend van: „Je
dt omdat je zelf geen in-
657 tionale titel hebt". Ken-
snnissi zijn dit mensen die vin-
lg 198 dat recensenten beter
..^in zijn dan de uitvoeren-
'"""Vtiesten en kunstenaars
I.a.w. in welke verslagge-
dan ook, mag zelden een
DE che ondertoon zijn.
serieus waren de mensen
önden, dat titels een sti-
rende werking hebben op
1983 p^ksport. Hierin zit veel
leid, want de laatste ja-
trekken de toernooien
,r _rrrtitelresultaten te behalen
Tieel veel sterke hoofd-
!rs. Met als gevolg dat het
toernooien sterk uitge-
is, met name de open
boien.
heeft dit weer tot ge-
ivens de kern van mijn
•en, dat er teveel (groot-
kendters komen. Op zichzelf
geen bezwaar, maar een ge
volg is, dat teveel zwakke spe
lers aan deze titels komen. Dit
verdient enige uitleg, aan de
hand van een voorbeeld. Voor
het behalen van een meester-
resultaat in een open toernooi
met negen ronden, moet aan
de volgende eisen voldaan
zijn: alle tegenstanders moeten
een internationale rating heb
ben (2200 of meer), vijf spelers
moeten tenminste een rating
van 2300 hebben en men moet
minstens drie internationale
meesters gehad hebben. Daar
komt dan nog bij, dat hooguit
vier tegenstanders uit het ei
gen land bestreden mogen
worden.
Als aan deze voorwaarden is
voldaan en men laat een spe
ler spelen tegen een gemiddel
de sterkte van 2326-2375, dan
moet 6 uit 9 gescoord worden
voor het begeerde resultaat.
Organisatoren vinden het om
fmblicitaire redenen natuurlijk
euk, dat in hun toernooi en-'
kele resultaten worden ge
boekt. Daarom zoekt men niet
zelden de tegenstand van een
kandidaat uit in de buurt van
Meestertitels
de ondergrens. Dit uitzoeken
wordt makkelijker gemaakt
omdat er toch voldoende
zwakke internationale mees
ters voor handen zijn („ge
maakt" in andere open toer
nooien). Het spreekt voor zich,
dat het aantal titelhouders op
deze manier flink vermenig
vuldigd wordt.
Op deze manier verliest de ti
tel internationaal meester een
hoop waardering. Voor diege
nen, die dat net worden is dat
nauwelijks een bezwaar, maar
voor beroepsspelers, die hard
voor hun titel hebben geploe
terd, moet deze hele zaak bij
zonder frustrerend zijn.
Een voorbeeld uit eigen land:
I. M. v.d. Sterren (ELO 2470)
kon enkele jaren geleden, na
hard werken, vol trots zijn ti
tel aanvragen. Gezien zijn
ELO en prestaties volledig te
recht. Tophoofdklasser Plies-
ter (ELO plm. 2350) verdiende
dezelfde titel in diverse open
toernooien, volgens het ge
noemde recept. Hiermee wil ik
geen afbreuk doen aan de door
Pliester geleverde prestaties,
die blijven uitstekend, maar
het klasseverschil tussen hem
en v.d. Sterren is te groot om
ze in één adem te noemen. Zo
zijn er ergere voorbeelden te
bedenken en, als de FIDE niet
ingrijpt, wordt de titeltoeken
ning even belachelijk als bij de
Nederlandse Bridgebond, waar
men, net als bij de kruidenier,
puntjes kan sparen om deze bij
diverse grenzen in te leveren,
waarna men zich „huppelde-
pup"-meester kan noemen.
In de jacht op resultaten is
onze landgenoot Rini Kuijf de
laatste maanden het meest
succesvol geweest; bij twee
open toernooien in Engeland
behaalde hij evenzovele mees-
terresultaten. Onderstaande
partij is uit het Lloyds Bank
toernooi.
ParamaswarenKuijf
Réti-opening
L Pf3 Pf6 2. c4 c6 3. b3 d5 4.
Lb2 Lg4 5. e3 e6 6. Le2 Pbd7
7. h3 Lh5. Na 7. Lxf3 8.
Lxf3 Ld6 9. 0-0 0-0 10. Pc3
stond wit iets beter in een par
tij SmejkalMalich '71.
8. (M> Ld6 d3 (H> 10. cxd5 exd5
11. Pbd2 Te8 12. Tel?! Te pas
sief, beter 12. Pd4
12. a5 13. a3 Pc5 14. Dc2
Pfd7 15. Lc3 Pfd7 16. Db2
Pdc5 17. Dc2 De7 18. Lfl
Pcd7 19. Db2 Pdc5 20. Le5?!
Nu is wit te aktief, beter was
het nu om rustig af te wachten
wat zwart van plan is.
X
X
V
i
A
1
1
A
m
•JA
a
A
A
m
SS
A
20. Lxf3 21. Lxd6 Dxd6
22. Pxf3 a4 23. bxa4 Pxa4 24.
Dc2 b5 25. d4 Ta6 26. Ld3 g6
27. e4 Pb6 28. e5 Dd7 29. h4
Pf8 30. h5 Tea8? (nu had
zwart in moeilijkheden kun
nen komen).
31. hxg6 hxg6 32. 6e Pxe6 33.
Lxg€?
Na 33. Pe5 De8 34. Pxg6 had
wit aan het roer gestaan.
33. hxg6 34. Dxg6 Pg7 35.
Pg5 Df5 36. Dh6 Txa3 37.
Txa3 Txa3 38. Pe6 Ta7 39.
Pxg7 Txg7 40. Dx6 Pd7 41.
Te8? Kh7 42. Dc8 Kg6! 43.
Dc6+ Pf6 44. Te6 Dbl 45.
Kh2 Th7+
En zwart won na nog enkele
zetten.
Ladderwedstrijd (4)
iog maar één punt voor-
^eer Lammerts
ries de winnaar gewor-
eneéan je prijs na de eerste
.ronden van de ladder-
sss^ijd in dit seizoen. Zijn
prong slonk door de gro-
öblemen' die het vraag-
ran v.d. Ploeg in de eers-
ide opleverde,
tweede ronde scoorden
alle deelnemers acht
1983,1- Deze punten, gevoegd
I al veroverde, leverden
Igende stand op: 1. Lam-
i Vries 147, 2. Huisman,'
AT9%aien 146, 3. Ten Kate,
e 144, 4/5. Jongerman,
82 'e en v.d. Ploeg, Zwolle
1/7. Ludwig, Smilde en
^^1. Hardenberg 142, 8/9.
I Wateringen en Pruiks-
INGPróenberg 140, 10. Smits,
rmeer 135, 11. Foppen,
n 133, 12. Bom, Poeldijk
13. Buisman, Oldebroek
14. Winter, Oude Pekela
5. Mulder, Nieuwe Peke-
daoafl* 16/17. Deters, Deventer
9 uivesteijn. Poeldijk 120,
Jloosterman, Schipluiden
555558. Pruijs, Emmeloord 103,
20. Prins, Zwolle 99, 21. Van
Dam, Rijnsaterwoude 92, 22.
Lelieveld, Leidschendam 91,
23. Los, Smilde 80, 24. Rue-
sink, Vorden 76 en 25. Van
Slooten, Nieuw Weerdinge 68
punten. De andere 54 deelne
mers hebben 65 punten of
minder.
Voor deze ronde heb ik een se
lectie gemaakt, waardoor de
deelnemers een paar pittige
vraagstukken krijgen voorge
legd. Zij krijgen alle gelegen
heid om de problemen op te
lossen. Uiterlijk vrijdag 21 ja
nuari moeten de oplossingen
in het bezit zijn van B. J.
Nuys, Oleander 12, 2671 NN
Naaldwijk.
De vraagstukken zijn alle
eerste publikaties en hebben,
ter controle, de volgende cij-
ferstanden. Hauschild (13):
zwart 1, 6. 7, 9, 11. 13, 14, 21,
26, 27. 30. 31, 39, 43. wit 12, 18,
22, 23, 24, 28, 29, 37, 42, 45, 46.
48; Jeneson (14): zwart 5, 9, 12,
13. 14, 18, 19, 20, 22, 31. 36. 45,
wit 25, 29, 30, 34, 38. 39. 43, 44.
46, 47, 49; De Jong (15): zwart
L 2, 3, 4, 6, 15, 21. 25, 26. 28, 29.
33, 34, 35, 43, wit 8, 9, 12, 13,
14, 16. 18. 19, 20. 24. 27, 36, 37,
47, 50; Vuurboom (16): zwart 1,
3, 5. 6, 7. 9, 10, 13, 14, 23, 35, 36,
wit 16, 17, 22. 26, 27, 32, 34, 38,
44, 45, 47, 50.
Een aantal oplossers probeerde
een punt te verdienen met een
b.o. van De Jong (7), waarvan
de cijferstand is: zwart 1, 4, 9,
14, 23, 25, 26, 29, 30, 33, 34, 35,
36, wit 11, 17, 18, 20, 21, 32, 38.
42, 44, 45, 47, 49. Zij gaven aan:
11-6 23x12 17x8 26x17 8-3 34-
39 (17-22 3-26 enz.) 3x26 39x50
49-44 45-40 35x44 42-37 33x31
26x5 25x14 5x49. Erg fraai,
maar na 8-3 kan zwart beter
14-19 spelen, waarna 3x11
25x14 11x39 34x43 44-39 43x34
49-44 niet meer oplevert dan
remise.
Oplossingen vorige ronde.
Hauschild (9): 19-14 20x9 29-24
18x49 27x16 36x27 16-11 6x17
38-32 49x20 32x25; Jeneson
(10): 32-28 37x46 35-30 46x35
40-34 35x18 34x5 4-10 5x8 2x13
48-43; De Jong (11): 25-20
14x34 35-30 24x44 33x13 22x42
lSx2 27x38 49x29 38x49 45-40
ARD DE JONG (15)
'49x35 29-24 35x19 2x16; Kas
teel (12): 32-27 37x46 28-22
46x19 27-21 26x28 39-34 28x39
40-34 39x30 35x2 19-35 of 19-46
VUURBOOM (16)
29-24/23. xl9 2x24 12-17 24-8
17-22 8-13 22-28 13-24 28-32 24-
42 14-19 42-15 19-23 15-20 23-
28 20-42 enz.
Elk land verbeeldt
Kerst op eigen wijze
Kerstzegels vormen een ge
liefd onderwerp voor motief-
verzamelaars. Als regel gaat
het om schitterende zegels die,
naast fraaie kunstwerken, ook
vaak een indruk geven van de
kerstviering in het land van
herkomst.
In de afgelopen weken zijn in
deze rubriek al verschillende
kerstzegels aan de orde ge
weest. Aan de vooravond van
het kerstfeest willen wij graag
de kerstzegels van Christmas
Eiland aan u voorstellen. Het
gaat hierbij om drie zegels van
verschillende waarde, die'sa
menhangend werden gedrukt.
Als afbeelding voor deze ze
gels, die een waarde hebben
van 27 c., 50 c. en 75 c., koos
men voor de Japanse kunst
van origami. Op de zegels ziet
men voorstellingen van Jozef,
Maria en de Engel Gabriël, ge
maakt van gevouwen papier.
Het ontwerp werd vervaar
digd door Jennifer Toombs en
het drukken was in handen
van Walsall Security Printers.
Om nog even in de kerstsfeer
te blijven: op de Cayman Ei
landen (bij Cuba) kwamen
vier kerstzegels in de waarde
van 3 c., 10 c., 20 c. en 30 c. in
omloop. De zegels dragen als
afbeelding schilderijen van
Rafaël (1483-1520).
De kerstzegels van de Norfolk
Eilanden (Stille Oceaan) gaan
voor wat de afbeeldingen be
treft niet zover terug in de ge
schiedenis. Men maakte daar
van de gelegenheid gebruik
om met de drie kerstzegels het
feit te herdenken dat 40 jaar
geleden voor het eerst een
vliegtuig landde op Norfolk
Eiland. Dat was om precies te
zijn op le Kerstdag van het
jaar 1942. De zegels hebben
een waarde van 27 c., 40 c. en
75 c. en tonen de landing van
het vliegtuig.
Kerken op de Bahama's zijn te
zien op zes kerstzegels die door
dit land werd uitgebracht. De
zegels hebben een waarde van
5 c., 12 c., 15 c., 21c., 25 c. en 1
dollar.
Op de kerstzegels van Botswa
na ziet men de afbeelding van
paddestoelen. Het gaat hierbij
om vier zegels in de waarde
van 7 t., 15 t., 35 t. en 50 t.
Pitcairn Eiland (Polynesië) ge
bruikt als thema voor de vier
kerstzegels de engelen van Ra
faël. Deze zegels hebben een
waarde van 15 c., 20 c., 50 c. en
1 dollar. Ook Fiji koos voor
Rafaël als thema voor de drie
kerstzegels en een blokje. De
zegels tonen „De Geboorte" en
hebben een waarde van 6 c.,
20 c. en 35 c. Het blokje heeft
een waarde van 1 dollar.
Vooral de kinderen zullen de
kerstzegels van Lesotho bij
zonder weten te waarderen.
Deze zegels tonen in fraaie
kleuren veel van de figuren
afkomstig uit films van Walt
Disney. Het gaat om vier
waarden en in totaal acht ze
gels. Voor elke waarde twee
verschillende afbeeldingen die
samenhangend werden ge
drukt. De zegels hebben een
waarde van 2s., 3s., 43 s. en
75 s. Daarnaast verscheen een
blokje met een compleet Dis-
ney-tafereel, in de waarde van
1.50 m. Alle afbeeldingen heb
ben betrekking op „De twaalf
dagen voor Kerstmis".
Sint Christoffel (ofwel St.
Kitts, Antillen) koos voor kin
dertekeningen om als afbeel
ding voor de kerstzegels te
dienen. De vier zegels hebben
een waarde van 5 c., 55 c., 1.10
dollar en 2.50 dollar.
Ook Canada brengt jaarlijks
een aantal kerstzegels in om
loop. Dit jaar zijn het drie ze
gels met als afbeeldingen de
beeldjes uit kerstgroepen. Een
zegel in de waarde van 30 ets.
toont Maria en Jozef met het
Kind, liggend in de kribbe, de
zegel van 35 ets. de herders,
wakend over hun schapen, en
de zegel van 60 ets. de drie ko
ningen met hun offergaven.
De beeldjes maken deel uit
van een kerstgroep, die meer
dan 30 jaar geleden vervaar
digd werd door mevr. Hella
Braun, te Kitchner in de pro
vincie Ontario. Het ontwerp
voor de zegels werd vervaar
digd door Jonathan Eby te To
ronto. De zegels werden in
meerdere kleuren gedrukt
door de Canadian Bank Note
Company te Ottawa.
NASA: Leven mogelijk
op Jupitermaan
Het is vermoedelijk mogelijk
om op de maan Europa van de
planeet Jupiter primitief leven
in stand te houden. Dat heb
ben geleerden van de NASA
onlangs gezegd. Het moet dan
wel een erg primitieve levens
vorm zijn, zoals die onder de
poolkappen van de aarde.
„Europa" is wat kleiner dan
„onze' maan. Foto's en metin-'
gen door ruimtevaartuigen
hebben aangetoond dat Europa
bedekt is met een vijf kilome
ter dikke ijskorst, die op een
50 kilometer diepe oceaan
drijft.
Dat oceaanwater bevriest niet.
Dat komt door warmte van ra
dio-activiteit uit de gesteente
kern van de Jupitermaan niet,
de wrijving van de getijdek
rachten veroorzaakt door de
reuzenplaneet Jupiter en door
het zonlicht.
Op de foto's ziet Europa er
„glad" uit, als een grote witte
biljartbal, met over het hele
oppervlak donkere lijnen. Die
donkere lijnen blijken scheu
ren in de ijskorst te zijn, die
worden veroorzaakt door de
getijdekrachten. In die scheu
ren dringt het zonlicht recht
streeks tot het water door.
Dat zou voldoende moeten zijn
om aardse organismen vijf tot
tien jaren in leven te houden,
voordat het ijs weer te dik
wordt en het zonlicht tegen
houdt. Het totale oppervlak
van deze „vensters" van dun
ijs wordt op 25 tot 50 m2 ge
schat en elk jaar ontstaan er
nieuwe scheuren.
„Wittebrood en eieren
zijn niet ongezond"
Tegen wittebrood wordt steeds
l met een uitsteken
de voedingswaarde en bevat
10% eiwitten. Dat zegt de Brit
se voedseldeskundige dr. Elsie
Widdowson.
Widdowson, die bij de univer
siteit in Cambridge gewerkt
heeft, neemt het ook op voor
eieren. „Ik eet elke morgen
een gekookt eitje". Ze maakt
zich helemaal geen zorgen
over haar cholesterolgehalte.
„Het meeste cholesterol wordt
door het lichaam zelf ge
maakt". Dr. Widdowson is
„ver over de 70".
Zij heeft de jaarlijkse Bristol-
-Myers-onderscheiding van
25.000 dollar gekregen voor
haar werk op het gebied van
voedselonderzoek. Widdowson
eet veel vers fruit en groente
en slechts kleine hoeveelhe
den vlees. De overmatige por
ties vlees die in de Ameri
kaanse restaurants worden op
gediend maken haar bang.
„Eén ons of twee per dag is
meer dan genoeg. De mensen
hebben die grote porties hele
maal niet nodig Zij heeft
evenmin veel op met alcoholi
sche dranken, zelfs niet met de
appelwijn die zij zelf maakt
van het fruit uit haar eigen
boomgaard. Met haar mede
werker prof. R.A. Mccance
heeft ze uitgebreide dieetlij-
sten opgesteld.
Haar chemische analyses leid
den tot het opstellen van het
werk „De chemische samen
stelling van voedsel", dat in
1940 uitkwam en nog steeds
als belangrijk naslagwerk
wordt gebruikt. Tijdens haar
onderzoek stelde zij met ver
bazing vast dat de mensen on
derling sterk verschillen in
het tot zich nemen van voed
sel en energie.
„Er moet nog veel onderzoek
worden verricht voordat wij
inzicht hebben waarom de één
volmaakt gezond blijft bij het
aantal calorieën dat voor een
ander nog lang niet genoeg is",
aldus de bejaarde, maar gezon
de Widdowson, die 40 jaar
heeft gewerkt bij de Britse
Raad voor Medisch Onder
zoek.
Nu werkt ze voor het Adden-
brookes hospitaal in Cambrid
ge. Na de oorlog heeft Wid
dowson meegewerkt aan het
herstel van Duitse kinderen,
oude mensen en. teruggekeer
de Duitse krijgsgevangenen,
die ernstig ondervoed waren.
Het dieet waarmee dat gebeur
de bestond voor driekwart
uit... wittebrood.
Russen sturen ruimte
vaartuigen naar Venus
De Sovjet-Unie wil in 1984 2
ruimtevaartuigen met came
ra's naar Venus zenden, waar
ballonnen en landingssondes
worden neergelaten, en de
ruimtevaartuigen daarna door
sturen naar de komeet Halley,
waar zij in 1986 moeten aanko
men.
Dat heeft dr. Tomas Gombosi
van het Hongaarse centrale in
stituut voor natuurkundig on
derzoek in Washington meege
deeld. Hij zei dat de twee
ruimtevaartuigen instrumen
ten uit acht Europese landen
vervoeren en naar verwach
ting definitieve gegevens leve
ren voor een ruimtevaartuig
van de ESA, de Europese or
ganisatie voor ruimtevaart, die
een week later bij de komeet
moet aankomen. „Dit is een
nieuw soort internationale sa
menwerking ten bate van de
hele mensheid", zei Gombosi
op een persconferentie ter ge
legenheid van de eerste suc
cesvolle vlucht van de Ameri
kaanse Mariner 2 naar Venus.
