Menselijke benadering in
Verpleeg huizen kost nietsr
IVi
Schooldirecties
ontstemd over
leerlingenacties
d®ENE
HBraks weigert uitleg
jgover verdere
bezuinigingen
land- en tuinbouw
„Patiëntvriendelijke"
acties in de
gezondheidszorg
DE TIJD
Binnenland
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 2 DECEMBER 1982 PAGINA 7
hina: Loon
aar werken
IKING De Chinese
der Deng Xiaoping
eft er voor gepleit, dat
;n die veel in hun
hebben meer ver-
dan mensen, wier
•id weinig of geen re-
Itaten afwerpt,
ilgens Deng zitten
jral te veel wetep-
lappers met de armen
»r elkaar, terwijl in
it land juist op techno-
;isch gebied veel te
valt. Met het loon
werken zou dit pro-
a een heel eind kun-
|n worden opgelost.
Abortus in Frans
ziekenfondspakket
PARIJS De Franse re
gering heeft er gisteren
mee ingestemd, dat de
ziekenfondsen volgend
jaar 70 procent van de
kosten van een abortus
zullen vergoeden.
Volgens Jacques Attali,
de woordvoerder van
president Francois Mit
terrand, kunnen straks
alle vrouwen zonder fi
nanciële problemen pro
fiteren van de uit 1975
daterende "wet, waarbij
abortus in Frankrijk
werd vrijgegeven.
Recordworp
Spaanse zeug
MADRID Een zeug
in Sahelices de Sabero
in de Spaanse provin
cie León heeft naar
alle waarschijnlijkheid
een werld record ge
vestigd door in één
worp 37 zwijntjes ter
wereld te brengen.
Een nest van meer
dan 20 wordt al uit
zonderlijk gevonden.
Helaas kwamen maar
15 jongen levend ter
wereld en daarvan
gingen er 13 kort na
de geboorte dood.
Ivoorjagers doden
137 olifanten
JOHANNESBURG
Ivoorjagers hebben het af
gelopen anderhalf jaar in
het Kruger Nationale Park
in Zuid-Afrika in totaal 137
olifanten gedood en van
hun slagtanden beroofd.
Vijf stropers werden door
de politie en parkwachters
betrapt en doodgeschoten.
Onder de slachtoffers van
de ivoorjagers bevond zich
Groot Haaktand, een van
de grootste olifanten ter
wereld. Zijn slagtanden
waren bijna anderhalve
meter lang en wogen per
stuk zeker vijftig kilo.
GEEN TIPPELZONES
IN ROTTERDAM
ROTTERDAM In de Rotterdamse
woonwijken komen geen tippelzones
hebben B en W van de Maasstad beslo
ten. De (heroïne)-prostitutie zal krachtig
worden teruggedrongen. Het stadbe
stuur zal voorts morgen een beslissing
nemen over het sluiten van enkele ille
gale café's in de wijk Middelland. Amb
tenaren van bouw-'en woningtoezicht,
de brandweer en de politie krijgen op
dracht om in alle horeca-vestigingen in'
de wijk toe te zien op strikte naleving
van de vergunningen en andere voor
waarden. Als de regels voor bijvoor
beeld brandveiligheid een geluidsover
last worden overtreden, kunnen de ei
genaren rekenen op fikse maatregelken
van de zijde van het gemeentebestuur.
EG kan boter
uitvoeren naar
Sovjet-Unie
BRUSSEL De Europese Commissie in
Brussel heeft besloten de mogelijkheid te
openen om 25.000 ton Europese boter uit
te voeren, onder meer naar de Sovjet-
Unie. Europese exporteurs kunnen nu
inschrijven voor een exportvergunning.
Bij de inschrijving moet opgegeven wor
den hoeveel boter men wil uitvoeren, te
gen welke prijs en naar welk land. Daar
na neemt de EG-commissie een besluit
over het toekennen van de vergunning
en de exportsubsidie. Na de Russische in
val in Afghanistan in december 1979
werd voor boterexport naar de Sovjet-
-Unie geen uitvoersubsidie meer gege
ven. Daar is nu een einde aan gemaakt.
jOETERMEER Nu de
Dep om een humaner
^efklimaat in de ver-
leeghuizen verflauwt
por bezuinigingen in de
èzondheidszorg, is de
oodzaak om verpleeg-
luispatiënten te steunen,
roter dan ooit. In een
1 rroeiend aantal verplee-
JL ^inrichtingen beginnen
atiënten- en familiera-
len een woord mee te
preken en durven direc-
ies de teugel te vieren,
liaar omdat vele ver-
ileeghuispatiënten een
aam, zeer oud en zwaar
jek zijn, kunnen ze nau-
verha£e^jks een vuist maken,
ge kijl^n patiënt zonder vrien-
se uijen is een patiënt zonder
iar oolechten. De samenleving
'an hjioet nu vóór deze weer-
'erechrze mensen staan, opdat
enGCgie humanisering van het
als prferpleeghuis niet in de
st pr<tiem wordt gesitioord.
ondea
in dÖit is, kort weergegeven, het
>ps, diartstochtelijke pleidooi van
age-imgenieur Wim Looze uit Zoe-
ntie fcrmeer, voorzitter van de nog
lat raleine Vereniging Verbetering
s kenverpleeghuizen (VVV) in Rot-
et venerdam en adviseur bejaarden-
>m hebeleid in Zuid-Holland voor de
gen. hervormde kerk. Als geen an-
e boeier weet hij hoe verpleeghuis-
serièatiënten de dupe kunnen
de Arvorden van de tegenstrijdige
im. I^elangen van familieleden,
s zo'ferplegend personeel, directie
sdaadtn overheid. Evengoed weet
Dij. dat de VVV de lotsverbe-
e.ring voor de patiënt alleen
n Eeitap voor stap kan veroveren,
Vaimdat het overleg met direc-
prij ies behalve zeer voorzichtig,
ft: D|ok plaatsvindt tegen een ach-
prij^ergrond van menselijk leed
Duf
P«j:
Pantoffels
Familieleden bezoeken vader
in het verpleeghuis. Als blijkt
dat hij z'n eigen pantoffels niet
aan heeft, zijn ze verontwaar
digd en zeggen: ,,Wat is dat
voor een zootje hier". De zus
ter wordt erbij gehaald en die
verklaart, „Tja, z'n eigen slof
fen waren zoek. Omdat het
vanmorgen te druk was om
lang te zoeken, heb ik hem an
dere aangetrokken. Want op
z'n blote voeten kan hij de
gang toch niet op?".
Wim Looze: „Dit is het pro
bleem van de verpleeginrich
tingen ten voeten uit. De op
vatting van de een klikt niet
met de goede bedoeling van de
ander. Het heeft echter geen
zin om te zeggen: het is een
beestenboel in die verpleeg
huizen. Zo praten we dan ook
niet met de directies. Men be
kijkt ons weliswaar met argus
ogen, maar tegenwoordig staat
de deur altijd open".
Voorzichtigheid levert meer
succes op dan de harde lijn die
een werkgroep in Utrecht
volgde, maar wat na verloop
van tijd als resultaat had dat
de directies niet meer voor
overleg open stonden. Uit deze
werkgroep van mensen die ge
dreven werden door hun 'ne
gatieve ervaringen met ver
pleeghuizen, ontstond ander
half jaar geleden de VVV. Dat
gebeurde, toen de hervormde
kerk in Rotterdam de werk
groep steun toezegde in de
personen van Wim Looze en
zijn collega Jan Nijboer. De
hervormde kerk had behoefte
aan meer informatie over ver
pleeghuizen, omdat steeds
meer vrijwilligers van de dia
conieën in dergelijke inrich
tingen kwamen te werken.
Wanhoop
Een verpleeghuis is een huis
van onmacht waar de structu
ren vast liggen, waar onder
grote druk wordt gewerkt en
een enkel foutje tot grote con
flicten kan leiden, zegt Wim
Looze. Hij zet alle factoren die
daafbij een rol spelen, op een
rij.
De vele telefoontjes die de
VVV bereiken, zijn meestal
van familieleden die de wan
hoop nabij zijn omdat vader of
moeder niet goed zou worden
behandeld. Anderen, argwa
nend geworden door negatieve
berichten, vragen om een
adres van een verpleeghuis
van goede naam. Ook ver
pleegsters bellen om hun hart
uit te storten over de spannin
gen op het werk.
De meeste familieleden kun
nen op een gesprek rekenen
met de VVV, om de stoom van
de ketel te halen. Hun klach
ten betreffen zelden misstan
den, meestal is het alleen een
emotionele overreactie. Looze
zoekt de oorzaak daarvan in
een soort schuldgevoel omdat
vader of moeder in het ver
pleeghuis is achtergelaten.
De VVV fungeert ook als be
geleider van patiënten- en fa
milieraden (sommige zijn
VVV-lid) en als schakel tussen
de familie en de directie. Het
komt regelmatig voor dat de
familie haar beklag bij de di
rectie niet durft te doen, uit
angst voor represailles op de
patiënt. Onzin, zegt Looze, be
nadrukkend dat directies tus
sen twee vuren zitten. Aan de
ene kant de overheid die het
medische, verplegende karak
ter van het verpleeghuis voor
staat (dat is goedkoper) en aan
de andere kant de samenle
ving, van waaruit signalen ko
men om het leefklimaat in het
verpleeghuis te verbeteren.
Veel begrip he^ft de VVV-
voorzitter voor de moeilijke
omstandigheden waaronder
het personeel moet werken.
.Werken in een verpleeghuis
is geen lolletje. De ellende, het
menselijk leed, is er groot, het
personeelstekort niet minder.
Veel bezoekers zien heel vlug
het kleinste foutje in de be
handeling. De kinderen ken
nen immers de persoonlijke
behoeften en gewoonten van
de patiënt veel beter dan de
verpleegster".
De VVV bemerkt regelmatig
dat directies aarzelen om meer
vrijwilligers toe te laten en
minder strakke huisregels uit
te vaardigen. De VVV-voorzit
ter denkt dat directies bang
zijn dat de organisatie van het
huis ingewikkelder en moeilij
ker bestuurbaar wordt, wan
neer meer vrijheden worden
toegestaan. Management en
perse, eel zouden vanwege de
grote druk van het werk al
gauw naar strakkere regels
grijpen, een keurslijf om de
zaak onder controle te houden.
Looze: „Niet alleen de directie,
ook het jongere personeel
zoekt steun in de regels van
het huis. Wellicht hebben zij
door hun minder grote erva
ring meer moeite met de span
ningen van het zware werk.
Mensen die dagelijks in een
wereld van ziekte en invalidi
teit werken, moeten zo nu en
dan kunnen uithuilen om ac
tief verder te kunnen gaan.
Daarom is begeleiding zo be
langrijk. Eigenlijk wentelt de
samenleving de problemen
van de verpleeghuissector af
op de directie en het personeel
van dezo instellingen. Deze
mensen krijgen te veel op hun
schouders geladen. Humanise
ring van het verpleeghuis be
gint in feite met steun aan di
recties en personeel".
Afgezien van vergoelijkende
omstandigheden, constateert
Looze, dat gemaakte fouten
vaak het gevolg zijn van onna
denkendheid, „ingeslepen ge
woonten". Ook in veipleeg-
huizen van goede naam.
„Dan krijg je patiënten die
klagen, omdat de eetzaal
blauw staat van de rook, om
dat er kort tevoren werd ver
gaderd. Of de verplichting
voor patiënten om 's ochtends
vroeg te douchen, terwijl ze
dat liever 's avonds doen".
Omdat de macht der gewoonte
zulke grote gevolgen heeft in
verpleeghuizen en omdat al
gauw naar het „keurslijf"
wordt gegrepen, tracht de
VVV het personeel en de di
recties bewust te maken van
hun omgangswijze met de pa
tiënten. „Een meer menselijke
benadering van de patiënten
kost immers niets", zegt Looze
doelend op de bezuinigingen
die humanisering van het ver
pleeghuis lijken te frustreren.
Om een voortdurend proces
van verbeteringen te garande
ren, bezoekt de VVV, al of
niet in gezelschap van familie
leden, de verpleeghuizen.
Daar wordt bekeken wat er
van beloofde verbeteringen te
recht is gekomen. Verder doet
de VVV de directies telkens
voorstellen over verbeteringen
in de organisatie, die de ver
pleeghuispatiënt uit z'n isole
ment kunnen halen. Ook
wordt erop aangedrongen per
individu te bezien of het mo
gelijk is, dat de partner of een
familielid in de buurt komt
„De ellende is dat die gesprek
ken zoveel ingewikkelder, zo
veel moeilijker zijn door de
achtergrond van menselijke
eenzaamheid, angst, ouderdom
en ziekte. Het blijft ook zo de
licaat, omdat het allemaal
mensenwerk is, in de marge
van de samenleving. Vandaar
dat het absoluut noodzakelijk
is, dat de samenleving betrok
ken blijft bij het wel en wee
van de verpleeghuizen. Want
te weinig steun en openbaar
heid werken misstanden in de
hand".
HENK ENGELENBURG
iek ij
hniek (Van onze parlementaire redactie)
vaibEN HAAG Minister Braks (Lanbouw) is gesprekken met
'ePasjijn collega Ruding (Financiën) begonnen over de na 1983 voor-,
"liene bezuinigingen op de uitgaven voor land- en tuinbouw. Die
>ezuinigingen, aangekondigd in het regeerakkoord, lopen van
[00 miljoen gulden in 1984 op naar 240 miljoen gulden in 1986.
Omdat er binnen het kabinet' nog over die bezuinigingen moet
zodatrorden gepraat, weigerde Braks gisteren bij de behandeling van
3Pge-«e landbouwbegroting 1983 daar verder op in te gaan. Het Land-
ckenkouwschap heeft inmiddels te kennen gegeven over de „invul-
Ing" van de bezuinigingen te willen meepraten.
Llle fracties hadden dinsdag zware kritiek op de bezuinigingen
oor né '83. Braks gaf toe de algemene zorgen te delen. Over de
zuinigingen in 1983 19 miljoen) Zei Braks dat daarmee „te
valt". Die negentien miljoen vond wel genade bij de Ka-
ïdreL
270foe minister beloofde met minister Van Aardenne (Economische
ken) te praten over de gasprijs voor tuinders. Het gaat
irijs die de tuinders betalen voor de eerste 30.000 m3 gas die zij
Zij betalen daar nu de gezins-gasprijs voor die bijna
ïntig cent per kubieke meter hoger ligt dan de speciale tuin-
goedpersprijs die vanaf de 30.000 m3-grens geldt. De tuinders willen
lie grens omlaag hebben. Het programma waarbij de overheid
nergiebesparing in de tuinbouw met 300 miljoen gulden steunt,
^feaat gewoon door.
V.is
Lrtis-aquarium
een eeuw oud
MSTERDAM Vandaag
honderd jaar geleden
;ing het aquarium van de die-
uin Artis officieel open.
viering van'dit heuglijke
!eit mocht het publiek ook een
;ijkje nemen achter de scher-
Aanvankelijk herbergde
aquarium vooral vissen uit
Noordzee en de Hollandse"
linnenwateren, deels omdat
iet transport in die tijd grote
•roblemen opleverde en deels
•mdat men tot na de Eerste
Wereldoorlog niet beschikte
t koel- en verwarmingsin-
llaties om het water op een
constante temperatuur te hou
den. Vanaf 1920 werd in het
aquarium met kolen gestookt
en pas in 1961 kon na een ing-
i rijpende modernisering over
gegaan worden op een cen
traal reguleringssysteem voor
de miljoen liter water dat op
olie en elektriciteit werkte.
NATUURLIJK DOEN.
MAAKT FLEURIG EN GROEN.
UTRECHT Diverse schooldirecties in het voortgezet onder
wijs zijn ontstemd geraakt over de leerlingenacties die zijn ge
houden tijdens de grote onderwijsstaking vorige maand. De di
recties vinden, dat binnen de bonden eens een hartig woordje
moet worden gepraat over de nadelige gevolgen van de actie.
Dit bleek gisteren op een vergadering van de functiegroepen di
recties van de drie bonden in Utrecht.
Voorzitter Van Zuilen van de directiegroep KOV zei dat een sta
king als deze in eerste instantie een zaak van de onderwijsge
venden Jioort te zijn. „Je kunt je afvragen, of, zoals we nu heb
ben gezien, leerlingen beneden de 16 jaar en zelfs kinderen op
de basisscholen, wel weten waar het eigenlijk om gaat".
Volgens voorzitter C.J. Gaakeer van de directiegroep PCO zijn
ook binnen diverse onderwijsteams grote tegenstellingen ont
staan. „Een collega vertelde mij, dat op zijn school voor de leer
krachten eigenlijk twee koffiekamers nodig zijn sinds de sta
king".
UTRECHT In vier verpleeginrichtingen zijn gisteren „pa
tiëntvriendelijke" acties van start gegaan, gericht tegen de be
zuinigingen in de gezondheidszorg. De acties, die worden ge-,
steund door de ambtenarenbond AbvaKabo en de verpleegkun
digenvereniging „het Beterschap", zijn bedoeld om te tonen wat
er op dit moment aan de gezondheidszorg, de behandeling van
de patiënten en de werkomstandigheden van het personeel
mankeert.
De instellingen, waar gisteren werd gedemonstreerd, waren het
Bergwegziekenhuis in Rotterdam, de Mariastichting in Haarlem.
Verpleegtehuis Nieuw-Vrijthof in Tiel en de Pauwehof in Wa-
geningen. Daar is een dag volgens het boekje gewerkt en fami
lieleden hielpen bij de verzorging van de patiënten.
In de Pauwenhof in Wageningen werkte het personeel een dag
lang „zoals het eigenlijk hoort", maar waar nooit tijd voor is. Het
werk dat daardoor bleef liggen is overgenomen door beroeps-
hulpkrachten van buitenaf. Het werk begon daar met een nor
male bezetting van achttien personeelsleden. Om tien uur 's och
tends was er al een hulpploeg nodig van zestien man. In Tiel
gebeurde hetzelfde, maar werd het „extra" werk overgenomen
door mensen uit de buurt. Het Bergwegziekenhuis in Rotterdam
hield een druk bezochte open dag.
ADVERTENTIE
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque. Zonder kosten
erknjgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland
Elsevier publiceert de uit
komst van een enquête naar
de vraag hoe de Nederlanders
over bewapening denken. Iets
meer dan de helft van de be
volking vindt plaatsing van
nieuwe kernwapens aanvaard
baar, zij het spijtig, en van de
ongeveer 40 procent die er te
gen zijn en blijven, meent een
bescheiden minderheid zich er
maar bij te moeten neerleggen.
Elders deze voorspelling over
Zuid-Afrika van de Ameri
kaanse toppoliticus McNama-
ra: „Als de jaren tachtig geen
werkelijke beweging in de
richting van het delen van de
macht tussen blank en zwart
zulen opleveren, dan geloof ik
dat Zuid-Afrika net zo'n grote
bedreiging voor de wereldvre
de in de jaren negentig zal
gaan vormen als het Midden
oosten nu is". Hte omslagarti-'
kei gaat over de veel te grote,
veel te dure NOS. „Neem dat
decorcentrum, 's werelds
moqiste, zonder twijfel. Ze
hebben daar originele, antieke
Goudse pijpen en theekopjes
van Chinees porcelein voor als
er eens een heel duur tv-stuk
moet worden uitgemonsterd.
Ze danken daar de hemel als
er iemand om komt. Maar ze
moesten eens uitrekenen wat
die attributen in feite kosten,
uitgaande van de personeels-
bezteting in dat decorcen
trum". De rubriek wetenschap
spreekt het vermoeden uit dat
een bijzondere stand van de
planeten ons een serie van
dertig koude winters zal be
zorgen met temperaturen die
gemiddeld anderhalve graad
beneden die van de jaren vijf
tig liggen.
De Haagse Post praat met
voorzitter Ter Hart van de
metaalwerkgevers. „Je moet
oppasssen voor globale afspra
ken met de bonden over her
verdeling van arbeid. Dan
krijg je een enorme wildgroei.
Het moet niet zo zijn dat af
spraken binnerv de ene onder
neming gevolgen krijgen voor
een andere. We moeten niet de
vergissing maken dat decen
tralisatie betekent: je gaat je
gang maar. Dat-zou niet ver
standig zijn". Een artikel ook
over zwart geld en de banken.
Een RABO-directeur> „Als ie
mand met zwart geld korr t
aanzetten, dan zeg ik: ga gauw
mijn kamer uit en zoek het be
neden aan het loket maar uit,
maar praat er alsjeblieft niet
over, want ik wil het niet we
ten. Dat is de methode".
Voorts een reportage over
vrouwen bij de politie. „De
jongens denken: het is maar
een vrouw, die blijft hooguit
vijf jaar bij de politie. Daar
hoef je geen rekening mee te
houden. En dan gaan ze je uit
proberen. Vooral dat uitprobe
ren. In het begin riepen ze
naar me: „hé jij daar met die
varkenspootjes, Dan holde ik
jankend naar boven, naar mijn
kamer". Het omslagverhaal
gaat over „het verval van de
hofleverancier van Sinter
klaas", de Bijenkorf dus. Ik
kan me niet aan de indruk
onttrekken dat men zich veel
moeite getroost om de succes
sen te imiteren van anderen
die, tegen de tijd dat men de
Bijenkorf zal hebben omge
vormd naar hun beeld, dat al
weer verlaten zullen hebben.
In Amerika en Frankrijk gaan
grote filiaalbedrijven binnen
kort een heel andere kant op".
Vrij Nederland ontrafelt de
geheimen van Slavenburgs
Bank. „Met de rekbaarheid
van het directiegeweten
maakten Justitie en de FIOD
onlangs kennis toen ze een ge
heel nieuw onderpand in het
bankwezen tegenkwamen
waarop een krediet was ver
strekt: heroïne". Burgemeester
Polak praat over zijn aan
staande afscheid van Amster
dam. „Ik weet nog niet wat ik
ga doen. In ieder geval niet
niks. Ik ben zo langzamerhand
een geoefend commissaris.
Maar ik geloof dat het be
drijfsleven niet mijn roeping
is. Wat wel? De Raad van Sta
te? Ik maak er geen geheim
r de
opmars van de jeugdcriminali
teit. „Er is een afnemend ver
schil tussen jongeren uit de di
verse bevolkingsgroepen. Jon
geren lijken steeds meer met
dezelfde problemen te zitten.
Ze zetten zich af tegen de be
zoekers van het café ernaast.
Want die zijn stommer, rech
ter, gebruiken te veel drank in
plaats van drugs. Maar als je al
die jongeren door een filter
laat lopen, dan hou je hetzelf
de over. Verveling, gebrek aan
perspectief, angst voor de toe
komst". Een vraaggesprek ook
met de uitgewezen Rus Oleg
Popov, tot voor kort de enige
vertegenwoordiger van Am
nesty International in het
Oostblok. „De Sovjet Unie
wenst alleen maar de Westerse
publieke opinie te beinvloeden
zodat er in het Westen ontwa
pend wordt. De Westerse vre
desgroepen zouden hun con
tacten met officiële instanties
en met officile vredescomité's
in het Oostblok moeten ge
bruiken om navraag te doen
en te protesteren tegen de re
pressie van de werkelijke vre
desgroepen".
In De Tijd een uitvoerig ge
sprek met de nieuwe minister
van Financiën Ruding. „Ik
ben een minder flexibel mens
dan de heer Lubbers. Ik denk
dat juist op dit moment mijn
optreden en mijn visie over de
oplossing van de problematiek
goed klikt. De huidige situatie
roept kennelijk om een soort
figuur als ik. Dat zou mis
schien een paar jaar geleden
heel anders zijn geweest". Een
artikel ook over de zorgelijke
toestand bij de kranten. „De
aankondiging van het Sijthoff-
concern dat het ook redacteu
ren kwijt wil, betekent een
kleine omwenteling in kran
tenland. Voor het eerst zijn
ook redacties doelwit van
rechtstreekse, omvangrijke be
zuinigingsoperaties. De tijd dat
de afdeling die inhoud en
kwaliteit van hun produkt be
paalt, door de uitgevers als de
spreekwoordelijke kip werd
ontzien, is voorbij. Een duide
lijker symptoom van geldnood
is er niet". Elders de vraag wat
Den Haag moet doen met Jan
maat van de Centrum Partij.
„Het racistisch electoraat heeft
zich tussen 1977 en 1982 ver
dubbeld. Ik vind het naief te
denken dat dit zich niet zou
kunnen uitbreiden. Boven
dien: van die ene zetel kan
pressie uitgaan. Andere partij
en kunnen zich geroepen voe
len het vreemdelingenbeleid
om te buigen. Dat feit is mis
schien nog gevaarlijker dan
die zetel op zichzelf". Een ge
sprek tenslotte met Herman
Gordijn die het staatsieportret
van Beatrix schilderde. „Ze
loopt je tegerqpet, ze kijkt je
aan. Niet het feit dat ze je aan
kijkt is belangrijk, maar hoe ze
kijkt, het kijken op zich, het
contact. Een vrolijke dame,
denk je dan".
De Groene Amsterdammer
vindt het jammer dat Ed van
Thijn niet de nieuwe burge
meester van de hoofdstad wil
worden. „Hij lijkt de beste
kandidaat te zijn". Het blad
signaleert dat het IKV op de
drempel van het voor de be
wapening beslissende jaar 1983
steeds heftiger wordt aange
vallen. „Je kunt geen krant of
partijblad openslaan of het
IKV wordt op de korrel geno
men. Ogenschijnlijk zakelijke
Oost-West-analyses eindigen
onveranderlijk in scheldka
nonnades aan het adres van
het IKV. Niet de kernwapens,
zo lijkt het wel, moeten de we
reld uit, maar de vredesbewe
gingen, om te beginnen uit Ne
derland". Het omslagartikel
gaat over mannen en porno.
„Dit is wat de discussie over
het verband tussen porno en
sexueel geweld zo gecompli
ceerd maakt: eigenlijk zijn het
twee symptomen van een en
hetzelfde fundamentele pro
bleem het patriarchale ka
rakter van onze maatschappij.
Zolang mannen op dezelfde
manier gesocialiseerd worden
als nu en er zulke grote
machtsverschillen blijven be
staan, zal porno blijven be
staan en zal sexueel geweld
blijven voorkomen". In een
ander artikel doet de krakers-
beweging aan zelfonderzoek.
„Iemand die acties voert om
een gevoel van boosheid kwijt
te raken, is fundamenteel on
betrouwbaar. Een beweging
die uitsluitend op emoties rust,
is geen lang leven beschoren.
Helaas vergt de strijd tegen
een absoluut superieure tegen
stander zoveel mogelijk plan
ning en berekening. Met een
hengel vang je geen tijgers"
A] hemortTKj
li nedertonc
Hervormd Nederland vindt
het niet in de haak dat de dag
bladpers in de financiële geva
renzone verkeert. „Want
kranten- zijn geen borrelwors
tjes of kapstokken waarvan
bedrijven in ons systeem van
vrije ondernemingsgewijze
produktie er al naar gelang de
marktverhoudingen meer of
minder maken, overschakelen
op een ander produkt of er he
lemaal mee stoppen" Ook
wordt gepraat met oud-minis
ter Van Doorn. „We kunnen
geen politiek maken
de
Tweede Kamer, ook al kun je,
wat hun persoonlijke instelling
betreft, niet beter wensen Ik
denk niet dat hun ontzaglijk
zware werk echt betekenis
kan hebben. Ik ben nog lid
van de PPR, maar zonder
overtuiging. Ik vind dat de
PPR zich te apart en en te ei
genwijs heeft opgesteld". Aan
dacht voorts voor de rol van
het IKON in omroepland. „De
plaatselijke raden 'van kerken
kunnen gemakkelijk toegang
krijgen tot lokale kabelnetten.
Daar ligt de toekomst Kerk
diensten, lokaal radiopasto
raat, catechese, vormingswerk.
Juist op plaatselijk vlak kan
de kerk dicht bij de mensen
komen". Een gesprek tenslotte
met dominee Hans Bouma die
onder druk van bedreigingen
zijn werk voor het Dierenbe
vrijdingsfront heeft gestaakt.
„Je onderschat hoe diep het
kwaad zit. Bio-industrie be
staat nu 20, 30 jaar. Het is een
cultureel verschijnsel. Daaraan
hebben we ruimte gegeven
We hebben geen verweer ge
had".
