Der Spiegel brengt
politici in opspraak
Spionnen „in de rij"
voor Londense rechtbank
Europese NAVO-
landen gaan image
in VS oppoetsen
„Kruisraketten nopen
tot strategie van
direct terugschieten"
„Falklanders worden
Brits staatsburger"
Geen gedwongen ontslagen
bij brandweer Wassenaar
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 30 NOVEMBER 1982 PAGINi
Kersttijd inspireert
Amerikaan
tot moorden
NEW YORK Een rechter in.
New York heeft een 21-jarige
landgenoot gisteren tot 150 jaar ge
vangenisstraf veroordeeld wegens
een zesvoudige moord in december
vorig jaar. De verdachte vertelde
dat hij de moorden had gepleegd
„omdat de kerstsfeer over mij
vaardig was geworden". Psychia
ters hadden hem volledig toereke
ningsvatbaar verklaard. De rech
ter besloot tot zes opeenvolgende
gevangenisstraffen van elk 25 jaar,
om er zeker van te zijn dat dat de
man de rest van zijn leven achter
de tralies zal doorbrengen.
Ex-koningin van
Roemenië overleden
GENÈVE Ex-koningin Hele-
na van Roemenië, moeder van
de laatste Roemeense koning,
Michael, is zondagavond in haar
woning in Lausanne op 86-jarige
leeftijd overleden. De ex-konin
gin, een prinses uit het Griekse
koningshuis Sleeswijk-Hol-
stein-Sonderburg-Gluecksburg,
moest in 1948 onder druk van de
Sovjet-Unie afstand doen van
haar troon en het land verlaten.
Zij was gescheiden van koning
Carol II van Roemenië. Helena
was tijdens de Tweede Wereld
oorlog uitermate populair in
Roemenië, vanwege haar verzet
tegen de nazi's.
Hitiers Mercedes
niet welkom
ESSEN Een zwarte Mercedes
770 k limousine, ooit het eigendom
van Adolf Hitler, is geweigerd
door de organisatoren van een au
totentoonstelling in Essen. „De ex
positie omvat zoveel exclusieve
exemplaren, dat er geen behoefte
is aan een Hitler-auto om haar
aantrekkelijker te maken", zo liet
men weten. Dat was een teleur
stelling voor de huidige eigenaar
van de wagen, het Brusselse auto
museum, dat het voertuig onlangs
van een Amerikaan heeft gekocht.
De Mercedes werd onmiddellijk na
het besluit buiten het tentoonstel
lingsgebouw gezet.
Schultz: Moskou
gebruikt nog
steeds chemische
wapens
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken liet gisteren
weten, dat dit Russische gas
masker Is ontdekt In Afghanis
tan. Op het gasmasker zijn spo
ren aangetroffen van van een
giftige stof die blaren veroorza
ken en mensen doen braken.
Het zou een bewijs zijn dat de
Sovjet-Unie chemische wapens
heeft gebruikt bij de bestrijding
van de guerrillastrijders In dat
land. Oe Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken. Schultz.
heeft in een rapport aan de VN
laten weten dat Moskou nog al
tijd dodelijke chemische wapens
gebrulkj in Laos. Cambodja en
Afghanistan.
Explosie in
Poolse mijn:
Achttien
doden
WARSCHAU Bij een ont
ploffing in de Dimitrov-mijn
bij Bytom (Silezië) zijn in de
nacht van zondag op maandag
18 mensen om het leven geko
men. De ontploffing deed zich
rond voor op een diepte van
bijna 800 meter in de mijn.
Een regeringscommissie stelt
een onderzoek in naar de oor
zaak van de ontploffing.
Griekenland wi
bruidsschat kwi
ATHENE De socialistiche r
ring van Griekenland heeft,
het indienen van een ontv
voor een nieuwe gezinswet,
eerste stap gezet op de weg i
afschaffing van het eeuweni
instituut van de bruidsschat,
menteel is die bruidsschat
plicht en afhankelijk van de
nanciële draagkracht en
schappelijke positie van de ouL
van de bruid. Sociologen heh
jarenlang gepleit voor afschaflL
omdat de bruidsschat het huw<
huns inziens tot een commenj
transactie maakt.
BONN In de Duitse
Bondsrepubliek is gisteren
opschudding ontstaan
over de publikatie door
,Der Spiegel' van ambte
lijke stukken van het par
ket in Bonn inzake het
onderzoek naar geheime
geldschenkingen van het
Flick-concern aan West-
duitse politici. Het gaat
om de letterlijke weerga
ve van getuigenverhoren
in deze zaak.
Regeringswoordvoerder Dieter
Stolze noemde het uitlekken
van de stukken in strijd met
de wet. Volgens hem wordt
het onderzoek daardoor be
moeilijkt, terwijl de publikatie
ook vooroordelen bij het pu
bliek in de hand werkt. Het
onderzoek betreft gelden die
het Flick-concern ter beschik
king zou hebben gesteld aan
de huidige minister van econo
mische zaken, de FDP-er Otto
Graaf Lambsdorff, de gewezen
liberale bondspresident Walter
Scheel, de socialistische oud-
-ministers van financien Hans
Matthöfer en Manfred Lahn-
stein en de Beierse premier
Franz-Josef Strauss. De be
trokkenen hebben verklaard
dat zij niet in strijd met de wet
hebben gehandeld. Volgens
eerdere berichten zouden de
politici de giften hebben ge
stort in de kas van hun partij.
Lambsdorff zou 165.000 mark,
Strauss 950.000 mark, Fri-
drichs 365.000 mark en Mat
thöfer 40.000 mark hebben
ontvangen. Flick zou de West-
duitse regering voor ruim 450
miljoen mark bezwendeld heb
ben.
Het concern verkocht zijn aan
deel van 29 procent in Daim
ler Benz voor circa anderhalf
miljard mark aan Saoedi-Ara-
bië. Het verkreeg van de rege
ring hierbij vrijwel algehele
belastingsvrijstelling voor het
beleggen van 800 miljoen
mark in het Amerikaanse che
mische concern Grace, op
Franz-Josef Strauss
voorwaarde dat deze investe
ring de Bondsrepubliek tech
nologisch voordeel zou opleve
ren. Van deze voorwaarde zou
niet veel terecht zijn gekomen.
Intussen zou Flick uit een rui
me zwarte kas de schenkingen
hebben gedaan.
Gemayel
ontevreden over
Amerikaanse
bemiddeling
BEIROET Beiroet heeft de
Verenigde Staten, Frankrijk
en Italië officieel verzocht om
het multinationale vredesleger
ip Libanon te versterken. Dit
heeft gisteren de Libanese
staatstelevisie bekend ge
maakt. Het verzoek werd ge
daan nadat president Gemayel
overleg had gevoerd met coör
dinatie comité van de vredes
macht. Gemayel zou graag
willen dat het vredesleger, dat
uit 4.000 man bestaat, wordt
uitgebreid tot 15.000 man. Bel
gië, Engeland, Columbia, Zuid-
Korea en Griekenland hebben
al laten weten in principe be
reid te zijn troepen naar Liba
non te sturen. Gemayel heeft
gisteren in een rede zijn onge
noegen kenbaar gemaakt over
-het feit dat er nog steeds begin
is gemaakt met de terugtrek
king van buitenlandse troepen
uit zijn land. Hij zei dat de
troepen van Israël, Syrië en de
Palestijnen aarzelen, „waarbij
elk de ander uitnodigt als eers
te te vertrekken, zodat uitein
delijk niemand zal weggaan".
Over Israël zei Gemayel dat
dit land niet van plan leek Li
banon te zullen verlaten Te
genover journalisten gaf Ge
mayel later toe, dat hij niet op
timistisch is over het verloop,
van de onderhandelingen on
der leiding van de VS. Vol
gens hem betekent de VS-hulp
niet, dat hulp van andere lan
den uitgesloten is. Hierbij ver
wees Gemayel naar de Sovjet-
Unie.
Regering-Begin
overweegt vervroegde
verkiezingen
TEL AVIV Als de gerech
telijke commissie-Kahane, die
een onderzoek instelt naar de
massamoord in twee Palestijn
se vluchtelingenkampen, tot
de conclusie, komt dat een of
meer Israëlische ministers ver
antwoordelijkheid dragen, „zal
de gehele regering aftreden en
zullen er onmiddellijk verkie
zingen worden uitgeschreven".
Dit heeft de voorzitter van de
ministeriële commissie voor
economische zaken, Meridor,
laten weten. Hij zei dat bij
eventuele verkiezingen 80 pro
cent van de stemmen naar het
Likoedblok zouden gaan.
ANDROPOV HAD ONTMOETING MET SPIONERENDE PROFESSOR
LONDEN Spionageschan-
dalen blijven de Britten ach
tervolgen. Drie weken na de
veroordeling van een Britse
taxichauffeur tot 35 jaar ge
vangenisstraf wegens spionage
voor de Sovjet-Unie, heeft de
Londense rechtbank Old Bai
ley gisteren een ex-diplomate
voorwaardelijk veroordeeld
wegens het doorgeven van re
geringsgeheimen. Aansluitend
begon het proces tegen een
Canadese professor, die ervan
wordt beschuldigd dertig jaar
lang voor de Russen te hebben
gewerkt. Verder was eerder
op de dag nog bekendgewor-
den, dat een jonge militair er
van verdacht wordt geheimen
over de Falkland-oorlog aan
de Russen te hebben doorgege
ven.
De zaak tegen de Canadese
professor Hugh Hambleton
(60) houdt de gemoederen in
Engeland stevig bezig. Na zijn
aanhouding heeft hij een be
kentenis afgelegd, maar giste
ren ontkende hij alle beschu-
digingen.
Het opmerkelijkste onderdeel
van de aanklacht is de vermel
ding, dat Hambleton in 1975 in
Moskou een ontmoeting heeft
gehad met Joeri Andropov, de
huidige Sovjet-leider, die toen
nog chef van de KGB was. De
professor kreeg van zijn con
tactpersoon opdracht naar We
nen te komen. In een restau
rant aan de Donau werd hem
verteld dat hij naar Moskou
moest. Met behulp van een
vervalst diplomatiek paspoort
werd hij per auto naar Tsje-
choslowakije gebracht. Daar
werd hij door een andere auto
overgenomen en naar Praag
vervoerd. Vanaf een militair
vliegveld vertrok hij via Oost-.
Duitsland en Polen naar Mos
kou. In een flat in de Russi
sche hoofdstad werd hij op de
hoogte gesteld van de nieuw
ste spionagetechnieken. Later
Rhona Ritchie met haar vroegere vriend, de Egyptenaar
Refa'at El-Ansary.
had hij daar een ontmoeting van de Old Bailey, Sir Michael
met KGB-chef Andropov, die Havers, zei gisteren: „Er valt
de professor onder meer aan- niet aan te twijfelen: de be
raadde in Canada in de poli- klaagde was en is een spion,
tiek te gaan. De KGB was be- Hij hield bijna dertig jaar lang
reid zijn campagne te financie- doorlopend contact met de
ren. De openbare aanklager Russen".
Prof. Hambleton werd kort na
de Tweede Wereldoorlog door
de KGB aangeworven in Que
bec. Hij had voor de Canadese
militaire contraspionage ge
werkt. Op verzoek van de
KGB solliciteerde hij voor een
baan op het NAVO-hoofd-
kwartier, dat toen in Parijs ge
vestigd was. In 1956 trad hij
daar in dienst. Hij werkte in
de economische en financiële
afdeling en kon kennis nemen
van uiterst geheime documen
ten over economische aangele
genheden, NAVO-plannen om
in oorlogstijd grote voorraden
olie op te slaan en economi
sche tegenmaatregelen in Ber
lijn tijdens het hoogtepunt van
de Koude Oorlog. Hambleton
fotografeerde deze geheime
papieren en gaf ze door aan de
KGB.
De professor nam in 1961 ont
slag bij de NAVO. Daarna
werkte hij in Londen, om ver
volgens professor in de econo
mische wetenschappen te wor
den aan de universiteit van
Quebec. Ondertussen bleef hij
contact houden met de Russen.
Hij reisde geregeld naar diver
se wereldsteden om zijn KGB-
oversten te ontmoeten. Prof.
Hambleton zou ook in het
Midden-Oosten bedrijvig ge
weest zijn als spion van de
Russen. Het proces is vandaag
voortgezet
Een paar uur eerder was de
30-jarige Rhona Ritchie, die als
eerste-secretaris verbonden is
geweest aan de Britse ambas
sade in Tel Aviv, veroordeeld
tot negen maanden voorwaar
delijke gevangenisstraf. De
vrouw bekende vorig jaar ver
trouwelijke telegrammen te
hebben doorgegeven aan de
36-jarige Egyptische diplomaat
Refa'at El-Ansary, met wie zij
in die tijd een verhouding had.
Haar spionage-activiteiten
werden ontdekt door de Israë
liërs.
Hierbij treft U de eerste bijdrage aan van onze nieuwe correspondent in Brusst
Aad Jongbloed. Zijn voorganger, Mark de Koninck, wordt per 1 januari on.
nieuwe man in Washington.
(Van onze correspondent Aad
Jongbloed)
BRUSSEL Om het
beeld van de Europese
defensie-inspanningen
bij de Amerikanen te
verbeteren, heeft de
NAVO een film en een
boekje gemaakt voor
verspreiding in de Vere
nigde Staten, waarin met
behulp van cijfers wordt
aangetoond hoe groot de
Europese defensie-in
spanningen zijn. De Eu
ropese bondgenoten ma
ken zich al geruime tijd
zorgen over de kloof tus
sen de Verenigde Staten
en Europa op het gebied
van de defensie-inspan
ningen.
Volgens cijfers van de NAVO
bedraagt de gemiddelde Eu
ropese defensie-inspanning
twee procent, terwijl die van
de Verenigde Staten de laat
ste jaren een procent was ge
zakt. Volgens minister De
Ruiter van defensie zullen
deze cijfers duidelijk indruk
kunnen maken op de Vere
nigde Staten. Men hoopt met
film en boekje met name de
Amerikaanse congresleden
ervan te doordringen dat bij
voorbeeld terugtrekking van
23.000 man troepen uit West-
Duitsland een zaak is, die
Europa eveneens voor one
venredige extra inspanning
zal plaatsen. Vandaag zullen
de Europese ministers de
Amerikaanse minister van
Defensie, Weinberger, een
positieve uitspraak over de
Amerikaanse troepen in Eu
ropa proberen te ontlokken.
Op de eerste vergaderdag i
een reeks van vier van «ty-;
NAVO-ministers van Defen
sie in Brussel, waarin giste
ren alleen de zogenaamd
Euro-groep bijeenkwam, gin
gen de Europeanen in eei
communiqué uitvoerig in o
de inspanningen, die het Eu
ropese deel van de NAVO
zich getroost op defensiege
bied. Bovendien doen zij eei,
beroep op de Amerikaans-
regering om te voorkomei;
dat de ongunstige verhou
ding van 9,4 tegen 1 tei
voordele van de V.S. als he
gaat om het financiële aspec
van de wapenleveranties no|
meer ten nadele van Europ;,
gaat werken. De Europesi
partners zullen een klem
mend beroep op de Ameri
kaanse regering doen om ti-
komen tot een betere com
pensatie-regeling. Dat wi;
zeggen dat de levering vai.
Amerikaanse wapens verge
zeld dient te gaan van tegen
orders voor de Europese in
dustrie.
Minister Weinberger liet ii
Brussel nog weten dat df
Amerikaanse regering alle
op alles zal zetten om te ko
men tot plaatsing van d(
MX-raket ondanks het verze
in het Congres tegen
plaatsing die 26,4 miljard dol
lar gaat kosten.
MOSKOU De kruisra
ketten zullen de Sovjet-
-Unie, als de NAVO ze
plaatst, door hun korte
waarschuwingstijd nopen
tot een strategie van di
rect terugslaan. Dat wil
zeggen: terugschieten zo
dra een westelijk projec
tiel wordt ontdekt, dat in
de richting van de Sov
jet-Unie vliegt, ook al is
het per ongeluk afge
vuurd. Dit schreef giste
ren het Russische pers
bureau Novosti.
Door de uiterst korte tijd van
slechts enkele minuten die de
nieuwe Pershing-II en kruis
raketten nodig hebben om
Sovjet-grondgebied te berei
ken, wordt een vergeldings-
aanval het enige alternatief
en Sovjet-raketten zullen dan
"Amerikaanse lanceerinstal-
laties plus hoofdkwartieren,
verbindingscentra en arsena
len treffen, waarvan vele, zo
als bekend, gelegen zijn in
dichtbevolkte gebieden van
West-Europa", zo schreef het
bureau in een artikel. Voor
de mededeling over de nood
zakelijke strategiewijziging
haalde het bureau niet nader
genoemde officiële bronnen
aan. Zij kwam precies op tijd
voor het begin van een ver
gadering van NAVO-minis
ters van defensie deze week
in Brussel en is volgens wes
telijke diplomaten bedoeld
om de publieke opinie
West-Europa schrik aan te
jagen. Het Novosti-bureau is
een orgaan van de Sovjet-
-propaganda. Zijn status is
opvallend semi-officieel en
juist daardoor heeft het meer
ruimte voor commentaar dan
het regeringspersbureau
TASS of de door de partij ge
controleerde pers.
Geen enkele kernmogend-
heid heeft zich tot dusverre
een dergelijke strategie aan
gemeten, daar deze inhoudt
dat er per ongeluk een oorlog
begint.
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN Barones Vickers, een conservatief lid van
het Britse Hogerhuis, heeft gisteren een amendement
ingediend op het wetsvoorstel om van de 1900 vaste in
woners van de Falkland-Eilanden volbloed Britten te
maken. De nieuwe Britse nationaliteitswet, die per 1 ja
nuari 1983 van kracht wordt, bepaalt da{ de Falklan
ders Britten van de tweede rang zijn. Het amendement
stuit op geen verzet vanwege de regering-Thatcher.
Voor het Falklandconflict wei
gerden premier Thatcher en
haar minister van binnenland
se zaken, William Whitelaw,
de Falklanders als volbloed
Britten te beschouwen, maar
sedert de oorlog heeft de Brit
se regering geleidelijk een an
der standpunt ingenomen. Zij
staat nu achter het amende
ment van barones Vickers.
Op grond van de nieuwe Brit
se nationaliteitswet beschik
ken de Falklanders niet auto
matisch over het recht om zich
in Groot-Brittannië te vesti
gen, tenzij hun grootouders
daar geboren zijn. Dit laatste
moet bewezen worden door
middel van geboorte-acten.
400 Falklanders kunnen het
bestaan van dergelijke groot
ouders niet inroepen. Volgens
de regering Thatcher zouden
in de praktijk ook die Falklan
ders de vereiste toestemming
krijgen hebben om in het moe
derland een nieuw leven te
beginnen.
LHV is tegen
eigen bijdrage
medicijnen
UTRECHT Het plan om
ziekenfondsverzekerden een
eigen bijdrage van een rijks
daalder te laten betalen voor
elk voorgeschreven genees
middel zal nadelige effecten
hebben. De Landelijke Huis
artsenvereniging (LHV) heeft
dit medegedeeld in een schrif
telijk protest aan de vaste ka
mercommissies- voor volksge
zondheid en sociale zaken.
Vooral degenen die regelmatig
medicijnen gebruiken, zoals
chronisch zieken, bejaarden en
gehandicapten, zullen hiervan
de dupe worden, vindt de
LHV. Zij vreest ook dat hier
door patiënten om grotere
hoeveelheden medicijnen tege
lijk zullen vragen om de kos
ten te drukken. „Dit alles is
bedreigend voor de kwaliteit
van de gezondheidszorg". De
Ziekenfondsraad is ook tegen
de maatregel. „Maar als het
plan doorgaat, moeten de apo
thekers de rijksdaalders gaan
innen", zegt de raad. De eigen
bijdrage heeft een maximum
van 125 gulden per jaar.
BEROEPSKERN TERUG NAAR ACHT MAN
WASSENAAR „Er wordt van uitgegaan dat geen
gedwongen ontslagen zullen vallen bij de brandweer".
Dit zei burgemeester K. Staab gisteravond tijdens de
vergadering van de raadscommissie algemene zaken, in
antwoord op door het CDA gestelde vragen over de op
handen zijnde bezuinigingen bij de Wassenaarse brand
weer.
In een brief gedateerd 1 juli 1982 stelt een stuurgroep „Bezuini
gingen" onder meer voor om het aantal beroepsbrandweerlieden
van 17 naar maximaal 7 8 man terug te brengen. De gemeente
liet gisteren naar aanleiding van deze brief weten dat „natuurlij
ke afvloeiing" te lang gaat duren, en verder ook geen wachtgeld
uit te willen keren. Het plan is daarom voor de „overtollige"
brandweerlieden binnen de gemeente te zoeken naar andere
functies. Zoals bekend heeft de gemeente een vacature-stop in
gesteld, zodat openvallende plaatsen inderdaad opgevuld zouden
kunnen worden binnen het gemeentelijk apparaat.
De brandweer in Wassenaar is goed geoutilleerd. De aanwezig
heid van zo'n 250 villa's met rieten dakbedekking, de Rijks
straatweg waarover transport van gevaarlijke stoffen plaats
vindt en het vliegveld Valkenburg, waar regelmatig, als trai
ning, op half vermogen wordt gevlogen, vragen daar ook om.
In 1973 werd de brandweer reeds aan een streng onderzoek on
derworpen. Er werden toen plannen uitgedacht die voorzagen in
bezuiniging op deze dienstverlening. Sterk verzet, zowel van de
zijde van het publiek als van de brandweer, deden de plannen
in de ijskast belanden.
In maart 1981 stond in een notitie over de brandweer als conclu
sie: „Wij (B en W) gaan uit van een beperkte beroepskern met
een vrijwilligerskorps in een evenwichtige onderlinge verhou
ding - 17 beroeps, 40 vrijwilligers - bij een ongewijzigd taken
pakket. Mocht dit takenpakket zich in de toekomst wijzigen, dan
zullen wij ons bezinnen op de consequenties.'
Omdat onlangs werd besloten tot regionalisering van de ambu
lancedienst is het takenpakket van de brandweer gewijzigd en
de grootte van de beroepskern weer ter discussie gekomen.
Brandweerlieden zaten namelijk tevens als chauffeur op de am
bulanceauto, een taak die nu is overgenomen door de regionale
ambulancedienst.
Bij de problematiek speelt verder ook de regionalisering van de
brandweer, waar door overheidswege op wordt aangedrongen,
een rol. Ook de opheffing van de Bescherming Bevolking (BB)
speelt mee, omdat dit een verdere taakverzwaring voor de
brandweer met zch meebrengt.
Opnieuw veel
Poolse
geïnterneerde
vrijgelaten
WARSCHAU Gedur!
de de afgelopen dagen i
327 Polen op vrije voel
gekomen die vorig jaar
december tijdens
staatsgreep van het le|
gearresteerd waren. I
heeft het prsbureau PI
gisteren bekend gemaal
Regeringswoordvoerder Jei
Urban verklaarde eerder d(
maand, dat nog ongeveer 1.0
Polen geïnterneerd wan
Volgens PAP waren de vrij
tingen mogelijk in verba
met de toenemende normali
ring in het land. Waarnem
houden er rekening mee
het parlement, als het op
december in vergadering 1
eenkomt, de staat van bel
opheft en akkoord gaat met
herinvoering van een burgi
bewind.
