De stoel van Romme is wel een draai waard
ïr. J. L. H. Geulen
an vier jaar neemt
afscheid van de Heilige Stoel
drie pausen
!YAN ST.-PIETER NAAR ST.-PIETER
xEN NOG EEN COMPLIMENT VAN DEN UYL OOK!
Politiek
Partij
Parlement
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1982 PAGINA 7
taralhons
Jet is dus toch waar wat ze
aaltiden van de VVD'er Pieter
ewinsemius, onze nieuwe mi
nister van Volkshuisvesting,
"-Ruimtelijke Ordening en Mi-
ëubeheer zeg maar VROM).
iQ-'odra bekend was geworden
déat Winsemius in het kabinet-
n ubbers zou worden opgeno-
Ien, trok er een hardnekkig
erucht over het Binnenhof:
Sportief figuur schijnt dat te
(!n, die Winsemius. Schijnt
arathons te lopen, die man".
ijn. Marathons?"
ze „Ja, marathons. Je weet wel.
luim tweeënveertig kilometer
f- an één stuk doorjoggen. Dat
d'\ort werk".
Niet te geloven
b ging dat gerucht. En we
4 ónden het ook haast niet ge
lven. Maar nu wel, want we
ebben het de minister ge-
g, oon op de man af gevraagd.
Vinsemius (klemtoon op de
veede lettergreep graag), een
\nge magere man met een
ril waarachter vriendelijk
knipperende ogen de wereld
inkijken, wond er geen doek
jes om.
„Inderdaad", sprak hij een
voudig. „Ik heb al verschillen
de marathons gelopen. Dat
kwam zo: ik heb jaren op een
voetbalvereniging gezeten,
maar op een gegeven moment
kwam daar een eind aan,
doordat het elftal waarin ik
speelde door gebrek aan be
langstelling werd opgeheven.
Dat is nu bijna twee jaar gele
den. Maar omdat ik wel graag
iets aan sport wilde blijven
doen, zon ik op andere moge
lijkheden. Enfin, op een avond
zit ik met m'n zoon, die toen
twaalf was, naar de televisie te
kijken waar een verslag werd
uitgezonden van een mara
thonloop in Frankfurt. Ik zeg
tegen m'n zoon: „Dat is het.
Dat gaan we ook doen".
Nog geen vijf minuten laten
stonden we buiten om een
paar kilometer te gaan lopen
en we besloten daarna regel
matig met trainen door te
gaan. De loopafstand hebben
we gaandeweg steeds uitge
bouwd en toen we langzamer
hand een aardige conditie be
gonnen te krijgen, zei ik tegen
m'n zoon: „Als we de tweeën
veertig kilometer halen, dan
schrijven we ons in voor een
marathon in de Verenigde Sta
ten. Hebben we tenminste iets
om naar uit te kijken". Nou,
het eind van het liedje was dat
we een paar maanden later sa
men een marathon in Chicago
hebben gelopen. We kwamen
gelijk aan de eindstreep, na
drie uur en drieënvijftig minu
ten. Later heb ik nog een ma
rathon in Berlijn gelopen en
onlangs één in Amsterdam.
Maar in Nederland aan zo'n
wedstrijd meedoen, vind ik nu
wel wat bezwaarlijk. Stel je
voor, je staat daar in je sport-
broekje aan de start en dan
hoor je door de luidsprekers:
Dames en heren, daar hebben
we onze minister van Volks
huisvesting, Ruimtelijke Orde
ning en Milieubeheer! Dat lijkt
me niet zo leuk. Nee, als ik er
nog tijd voor heb, ga ik er wél
mee door, maar dan liefst al
leen in het buitenland".
Toch makkelijk, voor het ge
val de chauffeurs van de mi
nisters ooit nog eens zouden
gaan staken. Daar zou Winse
mius niet mee zitten. Die pakt
dan gewoon de benenwagen.
Regeringsverklaring
De afgelopen week stond aan
het Binnenhof geheel in het
teken van het kamerdebat
over de regeringsverklaring.
Met deze verklaring, een toe
spraak van bijna twee uur,
boordevol beloften en sombere
mededelingen, presenteerde
premier Ruud Lubbers zijn
kabinet maandagmiddag aan
de Tweede Kamer. Zo'n debat
is altijd een fraai kijkspel,
want alle ministers en staatsse
cretarissen zitten dan op een
kluitje voor het aangezicht van
de Kamer. Zo keken we vier
dagen aan tegen een minzaam
glimlachende minister Onno
Ruding van Financiën, die
deze week voor het eerst de
Kamer mocht toespreken, een
voortdurend getergd kijkende
Job de Ruiter, de man die van
Justitie naar Defensie werd
overgeplaatst en kennelijk nog
steeds bezig is allerlei wapen
tuig uit het hoofd te leren, een
aanvankelijk in oogverblin
dend rood maar later meer in
schutkleuren gehulde Neelie
Smit-Kroes Verkeer en Wa
terstaat), een met zware diep
gang in zijn zetel verzonken
Gijs van Aardenne (Economi
sche Zaken) en ga zo maar
door. Starend met de blik op
oneindig, fantasiefiguurtjes te
kenend, nu en dan een grappi
ge opmerking makend tegen
buurman of buurvrouw en af
en toe wat uitspraken van ka
merleden op een bloknoot
werpend, kwam het gezel
schap de week door. Alleen
Lubbers en Ruding maakten
voortdurend aantekeningen en
bleven zo te zien goed bij de
les.
De staatssecretarissen, achter
het ministersteam gezeten in
nissen en op ongemakkelijke
rechte stoelen, hadden hele
maal weinig te doen. Het aan
tal geregistreerde geeuwen
was bij deze categorie be
windslieden dan ook het
grootst. Enkelen, onder wie de
heer Willem Hoekzema, voor
malig burgemeester van Coe-
vorden en thans staatssecreta
ris van Defensie (opvolger van
Scharrel Schwietert) trachtten
bij tussenpozen de tijd te do
den met verwoede pogingen
binnen het blikveld van een
televisiecamera te komen. Al
dus deed ook Nell Ginjaar, de
staatssecretaris van Onderwijs,
die ons laatst nog kleurrijk
vertelde hoe zij een hoge, stij
ve ambtenaar van haar minis
terie de stuipen op het lijf had
gejaagd door losjes te zeggen
dat hij haar gerust „Nell"
mocht noemen. Groot was het
aantal grappen dat in het ka
mergebouw werd gemaakt op
de uitspraak van Lubbers, dat
ons land in economisch opzicht
„in de winter is terechtgeko
men". Onzerzijds lanceren we
hier het voorstel om na de cri
sis het Wilhelmus tijdelijk te
vervangen door het schone
oude lied „Die winter is ver-
ghangen, ic sie des Meien
schijn
Van Agt
Ineengedoken op één der ach
terste banken van de CDA-
fractie volgde ex-premier
Dries Van Agt bij tussenpozen
het debat met een gezicht dat
overduidelijk de rustgevende
gedachte van „ze doen maar"
uitstraalde. Maandagmiddag,
kort voor het uitspreken van
de regeringsverklaring, kwa
men we hem toevallig tegen in
de wandelgangen, waar hij
nog altijd als een dolende de
Weg zoekt, omdat hij als minis
ter en als premier gewend
was, slechts op één manier het
kamergebouw in en uit te
gaan. „Ik ben benieuwd wat ze
ervan bakken", zei hij, doe
lend op de nieuwe regerings
ploeg. „Op welke etage moet
ik uit de lift? De tweedeGoed'
dat je 't zegt. Ik had het niet
geweten".
Het feit dat Van Agt het debat
niet van minuut tot minuut
volgde, leverde dinsdag nog
een vermakelijk schouwspel
op, toen de nieuwe CDA-frac-
tieleider Bert de Vries in zijn,
speech enkele waarderende
woorden aan het adres van dé.
voormalige minister-president
richtte. Hij draaide daarbij
herhaaldelijk zijn hoofd naar
de plaats waar Van Agt zou
moeten zitten, maar zijn ogen
aanschouwden slechts een lege
plek. Van Agt heeft gekozen
voor de luwte van de Tweede
Kameraldus De Vries,
opnieuw zoekend rondziend:
Én toen zijn blik opnieuw
geen doel trof, voegde hij et
snedig aan toe: Al is het
me nog niet duidelijk waar dat
precies is".
DICK VAN RIETSCHOTEN
se|
pVan onze correspondent
ifc Cees Manders)
07
ATIC A ANST AD
iare Majesteit's „buiten-
[ewoon en gevolmachtigd
imbassadeur bij de Heili-
'rete Stoel", ir. Jozef L. H.
Jfeulen, gaat per 1 decem
ber met pensioen. Deze
snaatste dagen wijdt hij aan
jfscheidsrecepties, af
scheidsetentjes („volgende
veek heb ik er zes") en de
laatste bezoekjes aan de
iepartementen van het
dfaticaan, vier jaar zijn
Iverkterrein.
hoogtepunt van het af-
aa.cheidsritueel is het bezoek
lan het staatshoofd, paus Jo-
lannes Paulus II. Een ge
bruikelijke gang van zaken
n de diplomatieke dienst.
Traditie is ook, dat de ver-
oprekkende ambassadeur zijn
Opvolger niet ziet. Ceulen
'^Vioet uit Rome weg zijn als
',de nieuwe", Beelaerts, ten
bnele verschijnt. „Je kunt
tu eenmaal geen twee am-
assadeurs hebben", zo ver
klaart Ceulen deze diploma-
lieke usance. Inwerken is er
[liet bij, „dat doen wij schrif-
lelijk".
Ceulen werd 65 jaar geleden
geboren aan de verkeerde
kant van de Limburgse
grens, in België dus, maar
groeide op in een dorp bij
Maastricht, St.-Pieter, waar
aan vijf generaties voorvade
ren burgemeester zijn ge-
i^veest. Als hij zijn ambtelijke
rarrière bij die andere St.-
Pieter, die in Rome, afsluit,
34ceert hij terug naar het land
rVan geboorte.
5,Mijn vrouw en ik, we heb
ben lang geaarzeld of we nu
Jn Den Haag zouden gaan
'Elvonen of in Antwerpen of
Brussel. Uiteindelijk is het
toch Brussel geworden. Daar
hebben we tegen Tervuren
aan een huisje met een tuin
er om heen gekocht. Een be
hapbaar huis, voor als we
geen personeel meer heb
ben".
Ceulen's weg van St.-Pieter
naar dè St.-Pieter loopt via
Maastricht, Brussel, Bonn,
Praag, Saigon, Den Haag,
Parijs, München en Antwer
pen, zijn voorlaatste post. Op
zijn eerste post (Brussel) was
de landbouwingenieur Ceu
len nog landbouwattaché;
naar Bonn ging hij als werk
nemer van het ministerie
van buitenlandse zaken, als
„echte" diplomaat dus. De
Heilige Stoel is zijn eerste
ambassadeurspost (geweest).
Niet zo rustig
Carrièrediplomaten die het
wat kalmer aan willen doen
lopen de kans naar het Vati-
caan te worden gestuurd.
Tenminste dat overkwam
Ceulen. Na een hartoperatie
jaren geleden, stond hij bij
Buitenlandse Zaken geno
teerd voor een rustige post,
„en uiteindelijk stuurden ze
me naar de Heilige Stoel.
Maar gelukkig was het hier
niet zo rustig als ik eerst ver
wacht had en ik dan had
moeten vrezen".
Ambassadeur Ceulen „ver
sleet" drie pausen en op een
haar na waren dat er vier
geweest. De huidige paus Jo
hannes Paulus II, ontpopt
zich steeds meer als een
staatshoofd van internationa
le allure, met wie de rest van
de wereld maar rekening
heeft te houden. Voor de on
geveer honderd diplomaten
die bij hem geaccrediteerd
zijn betekent dat vaak extra
werk, waar men niet altijd
op had gerekend. Zo vertelt
Ceulen, dat het tot aan de
laatste twee reizen van de
paus gebruikelijk was dat
alle ambassadeurs hem bij te
rugkeer op het Romeinse
vliegveld verwelkomden.
„Alleen de laatste twee ke
ren kwam de paus midden in
de nacht aan, en toen was hij
nog doodmoe ook. Daarom
hebben we het toen maar
niet meer gedaan".
De Heilige Stoel vindt Ceu
len „een uitgesproken typi
sche post", waar geen speci
fiek economisch of cultureel
werk te doen is, maar waar
je als ambassadeur zo'n beet
je alles zelf moet doen. Je
wordt hier volledig op jezelf
teruggeworpen. Je moet je
waarmaken hier. De Heilige
Stoel is een eenmanspost, die
naar buiten toe volledig am
bassade moet spelen".
Vijf mensen
De Nederlandse ambassade
bij de Heilige Stoel (of „prés
la Sainte Chaise", zoals di
plomaten onder elkaar zeg
gen) bevindt zich ook geo
grafisch vlak bij het Vati-
caan, even buiten de fraaie
zuilengalerij van Bernini,
naast het eindstation van de
bij de „pelgrims" zo bekende
buslijn 64. Het onderkomen
(een royale étage) is eigen
dom van het Vaticaan, en
volgens de ambassadeur
„voor een vriendenprijsje"
door het koninkrijk gehuurd.
Afgezien van Ceulen zelf,
verdienen nog eens vier per
sonen er hun dagelijks brood.
Deze vijf mensen, die halve
verdieping bij het Vaticaan,
de ambtswoning van de am
bassadeur in de Romeinse
buitenwijk en de dienstauto,
die hem haalt en brengt: dat
is de Nederlandse diploma
tieke vertegenwoordiging bij
de Kerkelijke Staat. Deze
„eenmanspost" zal, zo leren
enige snelle calculaties, de
Nederlandse belastingbeta
lers niet veel meer dan zo'n
half miljoen gulden per jaar
kosten.
Ceulen kent geen bedragen.
In elk geval kost zijn ambas
sade volgens hem stukken
minder dan al die andere
ambassades die Nederland in
de wereld heeft. Overigens
kun je volgens hem de am
bassade bij de Heilige Stoel
niet opheffen, „vooral niet in
deze tijd en met deze paus.
Dat zou je trouwens aan de
katholieken van Nederland
niet kunnen verkopen".
Ondanks de bescheiden af
metingen van Vaticaanstad,
is haar invloed als centrum
van de wereldkerk enorm.
„Er is geen enkele gods
dienst, die zo centraal geor
ganiseerd is als de rooms-ka-
tholieke. Achthonderd mil
joen katholieken in alle de
len van de wereld, naar wie
elke dag vanuit het Vaticaan
signalen gaan en die signalen
naar het Vaticaan zenden.
Het Vaticaan is een geweldig
reservoir voor gegevens, die
elke dag uit de hele wereld
binnenkomen. En wat de
paus bijvoorbeeld zondag op
het St.-Pietersplein zegt, gaat
naar alle hoeken van de aar
de. Een diplomatiek verte
genwoordiger kan hier zeer
waardevolle informaties krij
gen, al moet hij er wel zijn
best voor doen om die er uit
te halen. Voor de Nederland
se regering is het belangrijk
gedocumenteerd te zijn over
hoe er in het Vaticaan ge
dacht wordt over bepaalde
kwesties".
Rapportage
De voornaamste taak van
een diplomaat bij de Heilige
Stoel is dan ook de rapporta
ge aan Den Haag, op verzoek
van Den Haag, of op initia
tief van de ambassadeur zelf
wanneer hij denkt, dat iets
voor Nederland van belang
kan zijn. Ceulen noemt voor
beelden van zaken die spelen
en die interessant zijn voor
de Nederlandse regering. Het
Midden Oosten („Wat denkt
het Vaticaan over de situatie
en wat gaan ze er aan
doen"), Polen („Natuurlijk"),
het geschil Argentinië en
Chili waarin de paus zelf be
middelt, enzovoort, enzo
voort. „Dit moet je allemaal
niet zien als informatie, die
de Nederlandse regering
haar standpunt laat bepalen,
nee, het is meer aanvullend.
Ceuljp kan niet zeggen of
zijn informatie uit Rome ooit
echt beleid heeft gemaakt in
het Haagse regeringscen
trum. „Ik heb het recht niet
daar mededelingen over te
doen". Maar met de hand op
het hart beweert hij in elk
geval nooit door Den Haag te
zijn gevraagd tussenbeide te
komen in de (gevoelige) ver
houding Nederlandse kerk
provincie en Rome. „Dat is
nooit gebeurd. In Nederland
hebben we een zuivere
scheiding kerk en staat; Je
kunt eerder zeggen, dat ze
hier in het Vaticaan bijzon
der tevreden zijn over de
manier waarop wij kerk en
staat gescheiden hebben. Bij
ons worden alle katholieke
scholen door het rijk betaald,
zoals elke andere school.
Moet je eens in België of
Frankrijk komen. Paus Pau
lus VI zei me nog, dat de Ne
derlandse situatie ideaal was,
ook gezien het feit, dat in ons
land de katholieke pers, ra
dio en tv hun eigen katholie
ke identiteit kunnen hand
haven".
Ceulen's opvolger Beelaerts
Ir. J. Ceulen niets te klagen...
van Blokland, is protestant.
Vindt Ceulen dat geen han
dicap voor een diplomaat bij
de Heilige Stoel? „Helemaal
niet. Ik heb juist heel hard
voor een protestant gevoch
ten. Ik heb altijd al gepre
dikt, dat het eens goed zou
zijn een protestant hier te
hebben. Nederland is geen
overwegend katholiek land
en dan is het ook niet juist
altijd een katholiek te sturen.
Dat is niet in het belang van
de geloofwaardigheid van de
post. Wij zijn hier niet van
wege de katholieke kerk.
Wij zijn vertegenwoordigers
van Nederland. Ja, een ka
tholiek begrijpt misschien
beter wat de heilige mis is,
maar dat is niet belangrijk.
Het is trouwens beter een
protestant te hebben die ge
ïnteresseerd is dan een ka
tholiek die helemaal geen
belangstelling heeft".
Bezoek koningin
Sneu voor ambassadeur Ceu
len is dat hij door zijn pen
sionering twee zeer belang
rijke reizen misloopt: die van
koningin Beatrix naar de
paus en die van de paus naar
koningin Beatrix. Ambtelijke
richtlijnen verbieden de di
plomaat te zeggen in hoever
re hij betrokken is bij de
voorbereiding van beide be
zoeken. Beatrix komt waar
schijnlijk in mei naar het
Vaticaan, een unieke gebeur
tenis in de geschiedenis van
Oranje, ook al gaat dat be
zoek (volgens Ceulen) niet
meer dan „een uurtje" du
ren.
Over de reis van de paus
naar de Nederlanden, zijn
weerbarstigste kerkprovin
cie, staat nog niets vast. Maar
de ambassadeur praat er met
zoveel stelligheid over, dat in
elk geval de eventualiteit
van de reis vaststaat. „Het
initiatief ligt bij de Neder
landse bisschoppen. Die moe
ten de paus uitnodigen. En
als ze dat doen ligt het voor
de hand dat ze de regering
en het staatshoofd daarvan
in kennis stellen. Dat is een
kwestie van elementaire be
leefdheid, zoals je ook van de-
paus kunt verwachten, dat
hij als hij akkoord gaat
onze regering en staatshoofd
inlicht". En dan pas wordt de
ambassadeur ingeschakeld;
Ceulen had er best bij willen
zijn, „maar ik gun het mijn
opvolger best. Ik heb hier
drie pausen meegemaakt, ik
heb dus niets te klagen.."
"DEN HAAG Het debat
tj)ver de regeringsverkla
ring mag dan weinig op-
fvindend zijn geweest (met
■litzondering van de laat-
■te paar uur) het leverde
™n elk geval een zeer zeld
zaam gebeuren op. Van
'én partij zaten er twee
remiers in de Tweede
lamer: de zojuist aange
reden en de scheidende
ian. Onwillekeurig gle-
ien de blikken van de
;oeschouwers (en vermoe
delijk ook de tv-kijkers)
lan ook vele keren nu
;ens naar Ruud Lubbers
;n dan weer naar Dries
an Agt.
ojTemeer omdat het verschil zo
jjroot was, vooral wanneer de
•egering het woord had. Dan
itond daar aan de ene kant
an de zaal in al zijn glorie de
"inister-President, in de
hijnwerpers van de open-
larheid, en zat daar aan de
ndere kant op de achterste rij
:ijn voorganger, in zijn bankje
luisteren, een beetje iel, een
beetje in de schaduw en
meestal stilletjes.
Dit fraaie contrast had echter
ook een nadeel. Het versterkte
de toch al bij velen levende in
druk, dat er een wereld van
verschil is tussen Lubbers en
Van Agt. Wil dit niet verkeerd
verstaan. Natuurlijk is de hui
dige premier in vele opzichten
een andere persoonlijkheid
dan de vorige. De één is geslo
ten, in zichzelf gekeerd en
voor velen volstrekt ondoor
grondelijk. De ander is het te
genovergestelde; intimi wisten
altijd precies welk standpunt
„den Dries" innam.
Treffend
Maar wie zich verdiept in de
politieke carrières van Lub
bers en Van Agt staat versteld
over de vele treffende over
eenkomsten. Beiden maakten
hun entree in de politiek als
wat linkse KVP'ers en beiden
bereikten het toppunt van hun
macht in een coalitie met de
VVD. Wellicht klinkt dat be
gin waar het Lubbers betreft
vreemd, omdat hij toch be
kend staat als de sfinx, die
zich nooit voor een richting in
de politiek zou hebben uitge
sproken. Reizen we vijftien
jaar terug door de tijd.
Op 28 augustus 1967 is een
aantal KVP'ers bijeen in hotel
Americain te Amsterdam. Zij
zijn verontrust over de koers
van hun partij, die onder
Schmelzer, wiens „Nacht" nog
vers in het geheugen lag,
steeds rechtser geworden was.
De verontrusten besluiten een
adres te richten aan de partij
top; deze wordt opgeroepen
„het vertrouwen in de demo
cratie te herstellen" en te stre
ven naar „een krachtig voor
uitstrevend beleid", in samen
werking met PvdA en D'66.
De ondertekenaars zijn onder
anderen Jo Cals, Harry van
Doorn, Erik Jurgens en ene
Ruud Lubbers.
Een half jaar later menen ve
len van deze inmiddels als ra
dicalen bekend staande
KVP'ers dat de maat vol is. Zij
verlaten het „ouderlijk" huis
en richten de Politieke Partij
Radikalen op. Maar zo niet
Ruud Lubbers, die dan 28 is.
Hij acht het zinvoller te blij
ven proberen de KVP „van
binnenuit te hervormen".
Wellicht dat hij daarbij ook
overweegt, dat het na het ver
trek Van zovele zwaargewich
ten stil zal worden op de lin
kerflank van de KVP en hij
daar dus veel meer in „the pic
ture" kan komen dan in die
drukke, rumoerige PPR.
Hoe dan ook, als Joop den Uyl
in 1973 zijn kabinet aan het
formeren is, wordt hij attent
gemaakt op de dan 34-jarige
fabrikantenzoon uit Rotter
dam. Hij vraagt Lubbers als
minister van Economische Za
ken. Voor de post Justitie
heeft Den Uyl zijn keus ook
bepaald: Dries van Agt, die
zelf had gezegd zich als pro
gressief jurist weinig thuis te
voelen in het centrum-rechtse
kabinet Biesheuvel
Centrum
De KVP en later het CDA is
echter geen progressieve, maar
een centrumpartij, met een
sterke voorkeur voor samen^
werking met de VVD. Wie
zich voorneemt deze groepe
ring nog eens aan te zullen
voeren, kan daaraan niet
voorbij gaan, op straffe van
een snelle politieke dood. Pre
mier Cals kon daarvan mee
praten.
Zo bezien is het dan ook niet
verwonderlijk, dat zowel Van
Agt als Lubbers het leider
schap van het CDA alleen
konden verkrijgen doordat zij
hun draai hadden gemaakt,
zoals dat heet in het Binnen-
hofse bargoens. Niets nieuws
overigens, de van origine pro
testantse koning Hendrik IV
van Frankrijk wist het al: Pa
rijs is wel een mis waard.
Waarom zou zoiets dan ook
niet gelden voor de stoel van
Romme, temeer als die ook
nog in het Catshuis staat?
Treffend is voorts dat én Van
Agt én Lubbers hun koerswij
ziging niet verklaren uit ande
re inzichten, maar uit de hou
ding van de Partij van de Ar
beid! Van Agt placht vrij ver
taald te zeggen: als Joop en
zijn kornuiten nu maar niet
van die horkerige drammers
waren, dan zou het allemaal
heel anders zijn gelopen. De
variant van Lubbers is: als
Joop en zijn kornuiten nu
maar niet zulke maniakale
verkwisters waren, dan had
het allemaal heel anders kun
nen lopen.
Winters
Ja-maar hoor 'ns, zullen nu
velen denken, Van Agt was in
zijn hart echt rechts geworden,
terwijl we dat van Lubbers
nog pioeten zien. Dat kan zo
zijn, al wil de ironie van het
noodlot dat nu juist Van Agt
(in 1977) aanvankelijk nog
wel, zij het met frisse tegenzin,
met de PvdA wilde regeren,
en Lubbers nu al bij voorbaat
had gekozen voor de VVD.
Maar in wezen doet het er niet
toe hoe een politicus er van
binnen uitziet, het gaat erom
wat voor beleid hij meent te
moeten voeren.
Daar heeft Lubbers dan deze
week op een voor hem onge
bruikelijke wijze duidelijkheid
over verschaft. „Onze samen
leving is in de winter terecht
gekomen", zei hij in de rege
ringsverklaring. En hij voegde
eraan toe maar één manier te
zien waarop, om met ex-minis-
ter Marcel van Dam te spre
ken, Jan Splinter door die
winter heen kan komen. Jan
dient zich te matigen, om te
buigen en te bezuinigen.
Mocht het daarbij nodig zijn,
dat hij een extra gaatje in zijn
broekriem boort, helaas
Geen wonder dat VVD-leider
Ed Nijpels vrijwel onzichtbaar
bleef; hij had het niet beter
kunnen zeggen.
De Vries
Daarmee werd tevens duide
lijk hoe het CDA voor deze re
geerperiode de taken verdeeld
heeft. Ruud Lubbers dient de
coalitie met de liberalen in
stand te houden en fractielei
der Bert de Vries moet het
„sociale gezicht" van de partij
laten zien. De strijd over de
bescherming van de koop
kracht van de mensen met de
laagste inkomens was daar
wellicht het beste voorbeeld
van. De Vries, die een evange
lisch bevlogen verhaal kan
houden, al mist hij de flair van
Aantjes, sleepte de (magere)
toezeggingen van de regering
als het ware weg voor de poor
ten van de hel. Volgens inge
wijden verliep alles keurig
volgens plan.
Daarom werd het debat ook
pas echt leuk, toen de CDA-
strategen zich verkeken ble
ken te hebben op een PvdA-
motie over een VN-resolutie
over bevriezing van de kern
wapenarsenalen. Zeven „loya
listen" wilden dat Nederland
in de Algemene Vergadering
alsnog voor deze resolutie zou
stemmen en dreigden derhal
ve met steun aan de concept
uitspraak van Den Uyl.
Toen bleek dat er ook een fun
damenteel verschil is tussen
Ruud Lubbers en Dries van
Agt. Lubbers betrachtte juist
voldoende soepelheid om bijna
alle partijen tevreden te stel:
len: CDA-minister Hans van
den Broek (Buitenlandse Za:
ken), die de ambassadeur in
New York had opgedragen te
gen de resolutie te stemmen,
de VVD-ministers, die van een
bevriezing niets verwachten,
en vijf van de zeven „loyalis-,
ten", die tegenstander zijn van
alle nucleaire wapens.
Ja zelfs mocht Ruud Lubbers
van oppositieleider Joop den
Uyl een compliment in ont
vangst nemen, „omdat er met
dit kabinet een dialoog te voe.-
ren valt". Vandaar dat het
„proficiat Ruud" van Dries
van Agt meer dan verdiend
was. Na vijftien jaar polarisatie
lijkt eindelijk het veel gesma
de maar in barre tijden zo
noodzakelijke harmoniemodel
in ere hersteld te worden.
RIK IN T HOUT
