Fusie tussen
lagere scholen
in Wassenaar
„Geen concessies
aan het Westen"
Kirilenko uit
Politburo gezet
"raël vervangt loyaliteits-
^rklaring voor werkvergunning
igan over
ANDROPOV:
Ruimteveer gaat Arabische
sateliet in ruimte brengen
Geheimzinnige
„hertog" in
Vaticaan
misleidde nazi's
ashington: Libanese leger heeft
Let onder Palestijnen gemoord
Lloyds:
Iraanse
schepen
beschadigd
^PENLAND
LEIDSECOURAi
DINSDAG 23 NOVEMBER 1982 PAGINA 11
rsxon gaf opdracht
nmoord op Allende"
rstN President Nixon zou in 1970 een
jn volmacht aan de CIA hebben gegeven
rsq te ontdoen van de Chileense president
ijki- Allende. Dit staat in een artikel van de
jrtan de Amerikaanse journalist Seymour
stei het decembernummer van „The Atlan-
vjon zou de opdracht op 15 september van
ged jaar hebben gegeven aan Richard
•rotin aanwezigheid van Henry Kissinger,
ger van de president voor de nationale vei-
anen John Mitchell, minister van justitie,
ge Helms, aldus het tijdschrift, heeft ge-
is president Nixon niet de opdracht tot
aamoorden van Allende heeft gegeven,
ro<)lgens een van zijn naaste medewerkers
i nje de directeur van de CIA niet aan wat
izejedoelde".
De passagiers van het gekaapte Poolse toestel werden gisteren met
een bus naar vliegveld Tempelhof gebracht.
Poolse veiligheidsagent
kaapt vliegtuig
BERLIJN Een Poolse veiligheidsa
gent heeft gisteren een toestel van de
luchtvaartmaatschappij LOT gedwon
gen naar het militaire vliegveld Tem
pelhof in West-Berlijn te vliegen. Daar
vroeg de man samen met vier van de
overige 28 passagiers politiek asiel. De
man dwong het toestel tijdens een.
vlucht van Wroclav naar Warschau
koers te zetten naar West-Berlijn, on
danks de aanwezigheid van twee ande
re veiligheidsagenten. Toen de Pool uit
het vliegtuig sprong, werd hij aan een
voet gewond bij een schietpartij met
een van de agenten. De Duitse autori
teiten hebben meegedeeld dat de vijf
mensen kunnen blijven, maar zij moe
ten wel voor kaping terechtstaan.
Walesa bidt in
eenzaamheid
GDANSK Lech Walesa heeft
gisteren een bezoek gebracht
aan de kerk in Gdansk, waar al
enige tijd het zogenoemde „Soli-
dariteitsaltaar" is ingericht. In
deze kerk, waar zondag duizen
den aanhangers van Solidariteit
tevergeefs op hun leider wacht
ten, heeft Walesa geruime al
leen gebeden. Toen hij de kerk
weer verliet, maakte hij het
overwinningsteken. Walesa was
zondag bij de kerk weggeble
ven, omdat hij „bang was voor
de een of andere vorm van pro
vocatie", aldus pater Jankowski,
die als „pater van Solidariteit"
wordt gezien.
g van de voorpagina)
t tilNGTON
lisa schrijft over het
nt/an ziin voorganger
dl^ te duur is en een
n are belasting voor
tejlieu. Zijn „bundel-
nrfe" kost minder si-
eninder land en min
netten. Dit systeem
de garantie dat op
_tige manier aanval-
irden afgeweerd en
je Sovjet-Unie ertoe
I rslindende techni-
I ontwikkelingen te
I teneinde nog in
zijn tot verras-
invallen, zo schrijft
sident.
K-raketten, „vredebe-
rs" genoemd, dienen
yanging van de verou-
Minuteman-raketten
h er momenteel in de
0 bovengronds gestatio-
ijn. Reagan had dit be-
jdens zijn verkiezings-
ne om zodoende „het
?an kwetsbaarheid" in
'al van een plotselinge
ianval van de Sovjet-
B „sluiten".
voorgestelde systeem
1 onmogelijk alle MX-
u uit te schakelen. De
is>it een Russische aanval
r ercontinentale raketten
»ende effectief zou zijn
tegenaanval wordt ge-
1, zou de Russen doen
prikken voor een aan-
zegt in zijn schrijyen
dat de beste afschrik-
—te bereiken via moder-
g van de raketten aan
7 van onderzeeërs en
'nwerpers en van op
estationeerde raketten.
I |ien trekken de VS
flijks een tot twee van
trouderde Titan-raket-
ug. Van de eerder ge-
Minuteman-raketten
niet alle verdwijnen,
j(Vel een groot deel als
Sowjet-Unie een ak-
iver vermindering van
Btrategische-wapenarse-
prdt gesloten.
toespraak voor de tele-
leeft president Reagan
fjet-Unie gisteren ver-
ilhwekkende maatrege-
Ibrgesteld om het risico
per ongeluk uitbreken
n kernoorlog te verklei-
e voorzien in een uit-
ng van gegevens over
'jlitaire doen en laten. In
levisietoespraak verde-
hij de Amerikaanse de-
litgaven met de opvat-
pit de Sovjet-Unie „wat
He kracht betreft een
voordeel geniet". Hij
'*&rde zich overigens op-
bereid tot ontwapening.
Isident heeft de nieuwe
piding over de maatre
ten brief geschreven. Ze
'j besproken moeten
li bij de onderhandelin-
fer wapenbeheersing in
Andrei Kirilenko
MOSKOU Joeri Andro
pov, de leider van de Sov-
jetrussische communisti
sche partij, heeft gezegd
dat de Sovjet-Unie niet
bereid is vooraf concessies
te doen om zo de betrek
kingen met de Verenigde
Staten te verbeteren. Op
de bijeenkomst van het
centrale comité van de
partij verklaarde Andro
pov gisteren dat de Sovjet-
-Unie met het Westen
overeenstemming over
wapenbeheersing wil be
reiken, maar dat niemand
mag verwachten dat zij
aan een eenzijdige ontwa
pening begint. „We zijn
geen naïevelingen", zo
merkte hij op.
De partijleider zei dat er veel
gissingen" zijn geweest over de
koers van de Sovjetrussische
buitenlandse politiek na de
dood van Brezjnev. De nieuwe
leiding zal trouw zijn aan de
„onveranderlijke doelstellin
gen" van de Sovjetrussische
buitenlandse politiek „het
verzekeren van een duurzame
vrede en de verdediging van
het recht der volkeren op on
afhankelijkheid en sociale
vooruitgang". Andropov zei
dat het Kremlin gelooft dat de
huidige moeilijkheden en
spanningen in de internationa
le situatie „overwonnen kun
nen en moeten worden". „De
mensheid kan niet eindeloos
Joeri Andropov
wapenwedloop en oorlog dul
den, als zij tenminste haar toe
komst niet op het spel wil zet
ten". De communistische partij
van de Sovjet-Unie wil niet
dat ideeënstrijd uitloopt op
confrontatie tussen landen en
volken. „De agressieve patro
nen van het imperialisme"
hebben de Sovjet-Unie en haar
bondgenoten genoopt hun de
fensie op een hoog peil te hou
den, maar militaire wedijver is
niet de keus van Moskou, zei
hij.
De Sovjet-Unie, aldus de par
tijleider, staat open voor eerlij
ke samenwerking met alle
landen en volgens hem is er
sprake van „aanmerkelijke
vooruitgang" in de contacten
met talrijke landen in West-
-Europa. „Wij zijn er diep van
overtuigd dat de periode van
de jaren zeventig, die gekarak
teriseerd was door ontspan
ning, niet, zoals bepaalde im
perialistische leiders nu bewe
ren, een voorbijgaande episode
in de moeilijke historie van de
mensheid is geweest. Neen, de
ontspanningspolitiek is in geen
geval een stadium dat voorbij
is. Aan deze politiek behoort
de toekomst".
Andropov kraakte harde no
ten over de economie van de
Sovjet-Unie. Hij zei dat goede
voornemens niet voldoende
zijn en dat men met alleen
maar leuzen niets voor elkaar
krijgt. Volgens Andropov is er
teveel gepraat over en te wei
nig gedaan aan het onafhanke
lijker maken van organisaties,
fabrieken en boerenbedrijven
van het centrale gezag. Hij
klaagde erover dat nieuwe
technologie te langzaam wordt
ingevoerd, dat nieuwe opvat
tingen geen kans krijgen, dat
de bureaucratie de economi
sche ontwikkeling tegenwerkt
en dat de produkten veelal
minderwaardig van kwaliteit
zijn. Bovendien weten „som
mige mensen niet eens hoe zij
hun werk moeten doen". An
dropov heeft aan de wieg van
de economische hervormingen
in Hongarije gestaan en dat
land is nu het welvarendste
van het hele oostelijk blok.
Wellicht stuurt hij aan op wij
zigingen in de volkshuishou
ding van de Sovjet-Unie naar
het voorbeeld van Hongarije.
MOSKOU Het centrale comité („het parlement") van de com
munistische partij in de Sovjet-Unie heeft gisteren tijdens zijn
eerste zitting onder leiding van de nieuwe partijleider, Joeri An
dropov, de 76-jarige Andrei Kirilenko uit het politburo, het
hoogste partijorgaan, gezet. Als reden werd door het Russische
persbureau Tass aangevoerd zijn slechte gezondheidstoestand.
Het ontslag kwam niet onverwacht omdat Kirilenko al maanden
van het politieke toneel afwezig was. Kirilenko, die in het par
tijapparaat omhooggekomen was in de schaduw van Brezjnev,
gold lange tijd als zijn opvolger. Tot opvolger van Kirilenko in
het politburo is benoemd Geidar Alijev (59), een voormalige chef
van de Russische geheime dienst, die eveneens omhoog geko
men is in de schaduw van Brezjnev.
De verwachte verjonging in het Politburo is uitgebleven. De ge
middelde leeftijd is sinds maandag met slechts drie jaar gedaald,
van 69,8 tot 66,7 jaar.
Het bestaat nu uit twaalf volwaardige leden. Dat zijn Joeri An
dropov, Geidar Alijev, Wladimir Sjtsjerbitski, Michail Gorbats-
jev, Viktor Grisjin, Andrei Gromyko, Dinmouhamed Koenajev,
Dmitri Oestinov, Arvid Pelsje (van wie enige tijd ten onrechte
werd aangenomen dat hij was overleden), Grigori Romanov, Ni
kolai Tichonov en Konstantin Tsjernenko. De plaats van de
overleden partijleider en president Leonid Brezjnjev is niet op
gevuld.
De opperste Sovjet, het nationale Russische parlement, heeft
vanmorgen Joeri Andropov opgenomen in het presidium van
het parlement. Dit wijst er volgens kenners op dat Andropov
binnenkort naast partijleider ook tot president van de Sovjet-
Unie zal worden benoemd in de plaats van de onlangs overleden
Brezjnev.
NEW YORK Een Arabisch consortium, waarvan onder meer
Libië en de PLO deel uitmaken, heeft met de NASA een over
eenkomst getekend voor het in de ruimte brengen van een Ara
bische kunstmaan. Volgens het consortium zal de sateliet, die
bedoeld is voor telecommunicatie, in 1984 omhoog gaan. Begin
volgend jaar zal met het tweede ruimteveer, de „Challenger", de
grootste communicatiekunstmaan ter wereld in een baan om de
aarde worden gebracht. Het gevaarte weegt 2.500 kilogram en
heeft bij uitgeklapte zonnepanelen een doorsnede van ongeveer
17 meter. In juli moet een soortgelijke kunstmaan in de ruimte
worden gebracht. De twee zullen de meeste bestaande grondsta
tions overbodig maken, omdat zij zesmaal zoveel gegevens kun
nen verwerken. De twee kunstmanen zijn eigendom van een
particuliere firma. De NASA huurt ze voor tien jaren tegen een
huur van bijna 700 miljoen gulden per jaar.
Op de rug van een Boeing 747 landt het ruimteveer Columbia
op het Kennedy Ruimtevaartcentrum in Florida. De komende
elf maanden zal het toestel een grote opknapbeurt onder
gaan. zijn volgende vlucht staat voor eind volgend jaar op het
programma.
VATICAANSTAD De Vaticaanse historicus en
jezuiet Robert Graham S.J. heeft het uitzonderlij
ke verhaal verteld over een geheim agent van de
nazi's, die in het Vaticaan spioneerde voor Hitiers
ministerie van buitenlandse zaken. De naam van
de man is echter niet bekendgemaakt. Als een
neutrale staat was het Vaticaan in de Tweede We
reldoorlog een spionagecentrum, waarin concurre
rende geheime diensten binnen de veiligheid van
hoge middeleeuwse muren plannen smeedden en
spionage bedreven.
Centraal in het verhaal over de spion van de nazi's in het
Vaticaan staat een geheimzinnige „hertog". Diens verrich
tingen zijn aan het licht gebracht door de geschiedkundige
pater Robert Graham S.J. en gepubliceerd in het meest re
cente nummer van La Civilta Cattolica, het jezuïetentijd
schrift.
Terwijl Benito Mussolini zijn redevoeringen afstak op het
Palazzo Venezia en Duitse tanks door de straten van Rome
denderden op weg naar bruggehoofden van de geallieer
den in het Zuiden, zorgde de „hertog" voor een stroom van
informatie aan Berlijn. Maar volgens pater Grahams bestu
dering van stukken uit die tijd hadden de nazi's een volle
dig verkeerd beeld van het Vaticaan en speelde de „her
tog" als hij ooit echt heeft bestaan een dubbelrol.
Grahams verhaal begint halverwege de oorlog in de Wil-
helmstrasse in Berlijn, toen een van zijn stuk gebrachte
minister van buitenlandse zaken Joachim von Ribbentrop
naar zijn departement terugkeerde van een bijzonder on
aangename audiëntie bij Hitler. Van Ribbentrop was door
tegenstanders voor gek gezet en Hitler had hem stevig de
les gelezen. Na deze vernedering besloot Von Ribbentrop
de inlichtingendienst van zijn ministerie nieuw leven in te
blazen. Het Vaticaan was een bijna logisch doelwit. Het
nazi-regime was trots op zijn heidense waarden en Berlijn
zat vol mannen, die schrikbeelden hadden over de macht
van de paus en de invloed die hij, als hij dat wilde, op het
lot van Duitsland kon uitoefenen.
Korte tijd later gingen er vertrouwelijke boodschappen uit
naar de Duitse ambassades in Italië en bij het Vaticaan.
Karl von Clemm Hohenberg werd, onder het mom van
economisch attaché, in Vaticaanstad aan het werk gezet.
Hij moest op zoek gaan naar de talrijke inlichtingen, die
Von Ribbentrop in de kleine stad-staat van paus Pius XII
hoopte te vinden.
Op 9 maart 1943 deelde Von Clemm aan Berlijn mee, dat
hij dacht zijn man gevonden te hebben. Het betrof een her
tog, een Italiaans patriot en vriend van Duitsland, goed in
gevoerd in de „Bel Mondo" van Rome, goed aangeschreven
bij de fascistische hiërarchie en gezien in de salons van het
Vaticaan. Von Ribbentrop was zo opgewonden bij het-
vooruitzicht dat hij quasi-achteloos de grootste geheimen
van de omgeving van Pius XII op Hitiers bureau kon gooi
en, dat hij het recruteren van de hertog onmiddellijk goed
keurde.
In 1943, terwijl Hitiers legers in het Oosten nederlaag op
nederlaag incasseerden en vanuit Noord-Afrika werden te
ruggeslagen tot halverwege het Italiaanse schiereiland,
vloeide maandenlang een stroom inlichtingen vanuit het
Vaticaan naar Berlijn. Veel hiervan leek opgepikt uit con
versaties met de vertegenwoordiger van de Verenigde Sta
ten bij de Heilige Stoel, Harold H. Tittmann. Het ging
vooral over geallieerde militaire plannen in het Zuiden,
over het komen en gaan van boodschappers uit Turkije en
Roemenië en over de mening van Pius XII over de oorlog
die, zo hoopten de Duitsers, bepaald zou worden door anti-
-communisme.
Maar er waren problemen. Het materiaal kon niet gecon
troleerd worden, de informatie over geallieerde landings
voornemens was misleidend en dat was nog het erg
ste Von Clemm ontmoette de „hertog" nooit zelf, maar
alleen zijn „betrouwbare contactman", die de gegevens
overbracht. Toen de geallieerde tanks Rome naderden
vluchtte de staf van de Duitse ambassade naar Noord-Ita-
lië. Het plan van Von Ribbentrop was in duigen gevallen.
Bovendien werd het Vaticaan ook „geschaduwd" door het
hoofd van de geheime dienst van Heinrich Himmlers SS,
Walter Schellenberg. Uiteindelijk wogen de opinies van
Himmlers medewerkers zwaarder bij Hitler dan die van de
in diskrediet gebrachte Von Ribbentrop.
De „hertog" is het raadsel gebleven, dat hij van het begin
af aan was. Voor hij in de jaren zeventig stierf, heeft ge
zant Tittmann gezegd dat hij van geen spion afwist. Wel
verklaarde hij veel ontmoetingen te hebben gehad met
aristocratische bezoekers van het Vaticaan.
Had Von Clemm echt zijn hertog? Of streek de „betrouw
bare bemiddelaar" het geld van de nazi's op in ruil voor
overtuigend klinkende prietpraat? Pater Graham laat het
raadsel bestaan. Hij merkt alleen maar droog op dat „be
drog van deze aard schering en inslag is in de duistere we
reld van de spionage".
Oprichter
Rode Brigades
aangehouden
GENUA Giacomo Valle,
een 53-jarige ex-metaalarbei
der uit Cornigliano die wordt
gezien als een van de oprich
ters van de Italiaanse Rode
Brigades, is in Genua aange
houden. Valle, die opereerde
onder de schuilnaam „Mari
no", stond op het punt de ko-
lonne Genua van de Rode Bri
gades, die vorig jaar door de
politie was opgerold, nieuw le
ven in te blazen. In zijn wo
ning en in de buurt daarvan
zijn veel wapens en explosie
ven gevonden.
AVIV Het Israëlische burgerbestuur op de be-
vvestelijke Jordaanoever heeft onder druk van de
ligde Staten besloten de loyaliteitsverklaring
in te trekken. In deze verklaring stond dat de on-
tekende geen enkele binding of sympathie met
-O heeft.
fïs een woordvoerster van het burgerlijk bestuur is de anti-
verklaring vervangen door een werkvergunning, die alle
|en die niet op de westelijke Jordaanoever wonen, maar
daar wel werken, moeten ondertekenen. Zeker 22 docenten, on
der wie Jordaniërs, Amerikanen en Britten, zijn gedurende de
afgelopen weken uitgewezen omdat zij de anti-PlO verklaring
niet hadden willen ondertekenen. Het is nog maar de vraag of
de werkvergunning wel wordt ondertekend, omdat deze een
soortgelijke zinsnede bevat over het afzien van iedere steun aan
de Palestijnen als in de bekritiseerde loyaliteitsverklaring.
De versoepeling is ingegeven door de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Schultz. Deze gaf de Israëlische regering
vorige week een uitbrander omdat op de westoevfer de hand
wordt gelicht met internationaal gangbare academische normen.
HINGTON Het
[ikaanse ministerie
buitenlandse zaken
ontkend, dat de ac-
Tan het Libanese le-
in Beiroet eind sep-
ller aan 1.200 Palestij-
:het leven hebben ge-
Het State Department reageer
de hiermee op het bericht uit
het Israëlische dagblad Ma'ar-
iv, waarin gisteren stond dat
eind september 1.200 Palestij
nen waren gedood en de hui
zen van 60.000 anderen wer
den vernietigd. Waarnemers
in beiroet zeiden dat zelfs Pa
lestijnen zich niet in dergelijke
bewoordingen hebben uitgela
ten over de schoonmaakactie
van het Libanese leger.
Het artikel in Ma'ariv volgde
op de verklaring, die de Israë
lische verbindingsman van het
ministerie van buitenlandse
zaken, Kashdan, afgelopen
zondag voor de onderzoeks
commissie naar de massa
moord in twee Palestijnse
kampen aflegde. Hij zei toen
dat de Amerikaanse afgezant
voor het Midden-Oosten, Dra
per, in september had beschul
digd verantwoordelijk te zijn
voor het bloedbad in Sabra en
Chatila.
WASSENAAR De lage
re scholen Bellesteyn en
de Wassenaer van Ob-
damschool kunnen in de
toekomst mogelijk gaan
fuseren. Besprekingen
zullen moeten gaan uit
wijzen of de beide bestu
ren van de scholen hier,
iets voor voelen. Dit
meldde wethouder J.
Greep gisteravond tijdens
de vergadering van de
raadscommissie onderwijs,
personeel en organisatie.
Tijdens deze vergadering
werd er van gedachten ge
wisseld over de terugloop
van het aantal leerlingen.
Leidraad hierbij was een ge
tal in de aanbiedingsbrief bij
de begroting, dat aangeeft
dat de Wassenaarse bevol
kingsaanwas gestaag terug
loopt. Deze teruggang werkt
uiteraard nadelig op het aan
tal kinderen dat zijn leer
plicht nog dient te vervullen.
De leeftijdsgroep van 0-4 ja
rigen, die Wassenaar per 1-1-
81 rijk was, blijkt zo'n 10%
kleiner te zijn dan de groep
van 5-9 jarigen, die nu de la
gere scholen bevolken.
Het ligt in de bedoeling van
de wethouder om overleg te
gaan plegen met de besturen
van de verschillende scho
len, waarbij het woord „fu
sie" in het middelpunt van
de discussie staat.
„Voor het onderwijs zullen
niet zulke leuke besluiten ge
nomen moeten worden zoals
fuseren, want een school met
één klas is een moeilijk te
verkopen produkt", aldus de
wethouder. Volgens hem
kwamen vooral Bellesteyn
en de Wassenaar van Ob-
damschool in aanmerking
voor fusie, omdat beide scho
len in eikaars „uitstraalge-
bied"' zitten. „De besturen
moeten natuurlijk wel mee
werken, anders is de kous
af".
LONDEN Twee Iraan
se schepen, een tanker en
een hotelschip, liggen op
het ogenblik met zware
schade in de Iraanse ha
ven Boeshehr. Dit heeft
een woordvoerder van het
scheepvaartbureau Lloyds
gisteren verklaard.
De schepen zouden de schade
hebben opgelopen in gevech
ten tussen Irak en Irak het af
gelopen weekeinde. Nadere
bijzonderheden ontbraken.
Eerder had Irak gezegd dat
het vijf tankers bij het olie-
laadstation op het Iraanse
eiland Kharg, zo'n 40 kilome
ter ten noorden van Boeshehr,
had vernietigd. Van Iraanse
zijde was dit ontkend en werd
verklaard dat bij Kharg alles
normaal was.
