heiding verpleeghuispatiënt
partner is te voorkomen
bloeden voor een huwelijk
evenslang
van twee
■^il tot loonvrede
jaar
geschenk uit de hemel voor kabinet
13f/m21nov.
ahov'
Politiek
Partij
Parlement
JENLAND
tezin t eer gi j begin t
KREATIEVE
IDEEËN
OPDOEN
Verder veel nieuws over
woningverbetering, doe-het-
zelf materialen en vrijetijds
besteding met:
grote sanitairshow
kompleet zelfbouwhuis
WIN EEN INTERIEUR
Open: dagelijks van 11.00-17.00 uur
en van 19.00-22.30 uur.
Zd. en zon. geen avondopening.
LEIDSECOURA
ZATERDAG 20 NOVEMBER 1982 PAGINA 9
van die patiënten zijn al zo
oud en blijven toch wel ziek.
Besteedt dus meer aandacht
aan de „thuissfeer", aan het
leefbaar maken van het ver
pleeghuis en minder aan het
dokteren".
De overheid is hier niet op te
gen, zoals telkens blijkt uit of
ficiële nota's en dergelijke,
maar beauinigingen gaan
blijkbaar voor. Vandaar dat de
overheid de voorkeur geeft
aan strak georganiseerde, dus
zuinige, verpleeghuizen met
grote nadruk op de genees-en
verpleegkundige verzorging.
Gevraagd aan mr. H. Linssen,
secretaris van de Centrale
Raad voor de Volksgezond
heid, wat er ondanks die be
zuinigingswoede op gezond
heidszorg voor de mensen zelf
overblijft.
„Het kost enorm veel geld om
bijvoorbeeld logeerkamers in
te richten voor mensen die een
paar dagen hun partner in het
verpleeghuis willen opzoeken.
En dat geld is er niet. De over
heid heeft beslist wel oog voor
een beter leefklimaat in die
inrichtingen, maar vergeet
niet. dat de verpleeghuizen er
in de eerste plaats zijn voor
medische behandeling. Het zal
er op neerkomen dat elke in
richting zelf de praktische op
lossingen moet vinden".
Inventiviteit
Inventiviteit in het verbeteren
van het leefklimaat voor de
verpleeghuispatiënt is zeker te
vinden bij de directie van de
Gemeentelijke Dienst Verple
ging Verzorging in Den Haag.
Deze dienst heeft negen ver
pleeghuizen onder haar hoede,
terwijl er drie nieuwe ver
pleeghuizen in aanbouw zijn.
De partner van de patiënt(e)
mag komen eten en bijvoor
beeld deelnemen in een van
de vele bewonerscommissies.
Komt er weinig bezoek, dan
belt het personeel met de fa
milie om te vragen „hoe dat
zit". Dreigt iemand te „verpie
teren", dan is het soms moge
lijk dat hij zo nu en dan een
weekeinde naar huis gaat. Is
er een verpleegbed vrij, dan is
het mogelijk dat het bezoek
blijft overnachten. In de be
staande verpleeghuizen be
staan al regelingen dat patiënt
en partner samen kunnen zijn.
In de nieuwe huizen zal per
manent een aparte kamer
hiervoor gereserveerd zijn,
Algemeen directeur A. Burger:
„We kunnen vrij veel doen om
een goed en regelmatig contact
tussen de langdurig verpleeg
de en de partner of familie
mogelijk te maken. Maar een
verpleeghuis blijft toch aller
eerst een inrichting alleen
voor zieke mensen. Verlies
daarbij niet uit het oog dat
veel bezoek voor de patiënten
dikwijls vermoeiender is dan
doorgaans wordt aangenomen.
Bovendien, in hoeverre doe je
de partner er plezier mee?
Wanneer je de bezoeker diep
in het hart kijkt, blijkt volgens
mij dat hij of zij eigenlijk wel
blij is om een tijdje van de
voortdurende zorg af te zijn
voor de zieke. Vergeet niet dat
het meestal om oude mensen
gaat. En tenslotte zijn aparte,
speciale logeerkamers alleen al
duur omdat ze ook soms leeg
zullen staan".
De heer G. Mak, arts en verte
genwoordiger van de Nationa
le ziekenhuisraad in de Natio
nale Ziekenfondsraad, kijkt
heel anders tegen de zaak aan.
Sprekend op persoonlijke titel,
zegt hij dat het verpleeghuis
vooral een behandelinstituut
moet blijven. „Hoe meer de
nadruk ligt op het verplegende
aspect, hoe makkelijker de
mensen er ook weer uit gaan.
Hoe schitterender het leefkli
maat, met luxe voorzieningen
en dikke tapijten op de vloer,
hoe makkelijker ze er blijven".
Dat klinkt ongenuanceerd,
maar Mak erkent wel „het
drama", van de oudere echtpa
ren die gedwongen gescheiden
zijn. Eerst moet er gekeken
worden, vindt Mak, naar de
wanverhouding tussen de zorg
voor ouderen in tehuizen en
inrichtingen en de zorg voor
de meerderheid van alle oude
ren. „Tachtig tot negentig pro
cent woont nog thuis en voor
hen wordt veel minder ge
daan".
Het geluk van de bejaarde ligt
thuis, zegt Mak. „Het is door
de mentaliteit van de maat
schappij dat ouderen in een
hokje gestopt worden in plaats
dat de kinderen hen opvan
gen. Ouderen zijn beter af met
kleinere en meer gespreide be
jaardencentra, zodat het con
tact met hun wijk niet verlo
ren gaat. Dan zijn er ook min
der verpleeghuizen nodig".
Bij monde van een woordvoer
der verklaart het COSBO,
Centraal Orgaan Samenwer
kende Bonden van Ouderen,
dat de ouderenbonden on
danks de bezuinigingen bij de
overheid gaan aandringen op
ISfAAG Verpleeg-
die het verblijf van
slsoitiënten minder on-
?$j|aam willen maken,
•beeld door klach-
"behandelen en voor
privacy te zorgen,
daar nooit aparte
Ie steun voor ge-
Volgens Volksge
zond heeft de over-
ik in de toekomst,
ge de noodzakelijk
bezuinigingen,
ioojeld voor „humani-
l^van het verpleeg-
waar de laatste ja-
veel om te doen is
.701,
.10 ft-
.50
;<X)V)ndheidheidszorg aan
.00 (bonden is, moeten dus
.oo« verpleeghuispatiënten.
.90 pden die geïsoleerd ra-
[dat hun partner of fa-
jen niet in de buurt
■0® Mogelijkheden om
oo phrijnende situatie te
.00 ren, liggen bepaald niet
$jjet opscheppen, maar
!oo evenmin onvindbaar.
jghuizen zijn er voor
die geholpen moeten
bij de verzorging van
haam. Velen zijn chro-
ek en bedlegerig, ande-
ïien er alleen voor re-
je. Sommigen verblij-
enkele weken, anderen
er in feite om te ster-
ie meesten zijn ouder
jaar. De afgelopen jaren
veel mensen geweest
ben gezegd: „De meeste
financiële steun voor de ver
pleeghuizen om het leefkli
maat te verbeteren. Een uitge
werkte visie en concrete voor
stellen heeft de COSBO nog
niet.
Individuele aanpak
Wim Looze, voorzitter van de
„Vereniging Verbetering Ver
pleeghuizen" (VVV), zegt dat
de VVV voor deze categorie
ouderen „ook het wondermid
del niet heeft".
De vereniging probeert de
zaak levend te houden in de
gesprekken die gevoerd wor
den met de directies van de
verpleeghuizen. Daarin wordt
er telkens op aangedrongen
dat ook de directie blijft zoe
ken naar mogelijkheden om
een isolement van de patiënt
in het verleeghuis te voorko
men. De vereniging merkt dat
in de praktijk veel valt te re
gelen voor individuele geval
len. Soms wordt huisvesting
voor een partner gevonden in
een verzorgingstehuis in de
buurt van het verpleeghuis.
Soms is meer mogelijk. Zoals
in Rotterdam waar naast een
al bestaand verpleeghuis een
huis wordt gebouwd voor de
partners van de patiënten.
Wim Looze: „Verder helpen
we familieleden aan vervoer
naar het verpleeghuis, we voe
ren gesprekken, doen voorstel
len, en spreken regelmatig
met het verplegend personeel.
Veel misstanden in de ver
pleeghuizen zijn ingesleten ge
woonten, ontstaan door onna
denkendheid. En het kost
niets om anders met patiënten
om te gaan".
HENK ENGELENBURG
Zonder bezoek raakt de hulpbehoevende bejaarde geïsoleerd.
jo JAAG Er leeft in
land een man die
g wee jaar getrouwd
w b nu al 44 jaar ali-
itïe betaalt aan zijh
g Er leeft in Neder-
x> een tandarts die al
^dan 42 jaar alimen-
[etaalt aan zijn „ex",
j>k tandarts was en
die 42 jaar zelf
u™jk heeft uitgeoe-
11 Er leeft in Neder-
bo ten man die al twee
|g Tuchteloos probeert
w heiden. Hij betaalt
so rouw bij de zogehe-
voorlopige voorzie-
g li" 2900 gulden per
io 3. De vrouw is afge-
ïrd aan een van de
g rsiteiten, is lid van
>0 meenteraad in haar
blaats, is vast niet
g lan te gaan werken,
>o ist levenslange ali-
5 itie. Tegen deze toe-
g in ageert de Stich-
io Organisatie Geschei-
Wensen (SOGM) die
12 lag in het Haagse
.gebouw een mani-
hield onder het
ót> „Limiteer de ali-
o itie nü".
o
o I alleszins aanleiding is
pe manifestatie te orga-
blijkt wel uit het feit
jaar het aantal echt
ingen in Nederland de
ruimschoots zal passe-
SOGM-voorzitter D.
ïren die deze cijfers in
ipeningsrede bekend-
zei dat de jongste
;en hebben uitgewezen
imenteel tussen een op
5 ee en een op de drie
ijken op een scheiding
pt. Sinds 1971, toen de
Prof. dr. Hoefnagels: „Discussie over alimentatie wordt vaak onzuiver gevoerd".
nieuwe echtscheidingswet in
werking trad, „en tevens de
min of meer draagkrachtige
man vogelvrij werd ver
klaard" is het aantal huwelij
ken jaarlijks met 26 procent
verminderd en het aantal
scheidingen met 260 (twee- maar zoals de zaken er bij de
honderdzestig!) procent toe- huidige wetgeving nu voor
genomen. Van die scheidin- staan, betekent dit voor de
gen werd 75 procent aange- man meestal „levenslang",
vraagd door de vrouw. Zelfs het voorstel van een
Slechts achttien procent ambtelijke werkgroep, de ali-
vroeg ooit alimentatie aan, mentatie wettelijk te beper
ken tot twaalf a achttien
jaar, kan bij de SOGM geen
genade vinden.
Voorzitter Verhaaren: „We
zijn niet tegen alimentatie.
We zijn tegen levenslange
alimentatie.
We zijn tegen vrouwen die
wel van hun man willen
scheiden, maar getrouwd
willen blijven met zijn sala
ris.
We zijn tegen vrouwen die -
na hun man van huis en
haard te hebben verdreven,
hem elk recht tot inbreng in
de opvoeding van hun kin
deren willen ontzeggen.
We zijn tegen vrouwen die
vinden dat de gescheiden
vrouw tot niets positiefs
meer in staat is, zoals bij
voorbeeld het voorzien in ei
gen levensonderhoud".
„Even afrekenen"
Prof. dr. G.P. Hoefnagels,
hoogleraar in de criminolo
gie en het kinderrecht aan
de Erasmus-universiteit in
Rotterdam, formuleerde het
in zijn prikkelende redevoe
ring zó: De discussie over de
alimentatie wordt vaak on
zuiver gevoerd. Het gaat al
leen om een verplichte bepa
ling van de duur door de
rechter en een maximaal
wettelijke duur door de wet
gever. De argumenten voor
limitering van de alimentatie
zijn niet gelegen in de eman
cipatie van de vrouw. Het
gaat erom dat er na het hu
welijk wordt „afgerekend"
om daarin de economische
nadelen die dóór het huwe
lijk zijn ontstaan, te vereffe
nen. Dan spelen dus mee: de
verzorging van de kinderen,
de duur van het huwelijk
dan wel van de feitelijke sa
menwoning, de duur van de
alimentatiebetaling en in
verband hiermee de leeftijd
van de man. De economische
nadelen bij scheiding moeten
dóór het huwelijk zijn ont
staan. Dus factoren die in de
maatschappij liggen zoals de
markt, de werkgelegenheid
of werkloosheid, de rolver
deling tussen man en vrouw,
of de emancipatie-achter-
stand van de vrouw moeten
niet meespelen. Op grond
van deze maatschappijfacto
ren kan men - en daarin is
Hoefnagels het eens met de
ambtelijke werkgroep - niet
levenslang een vordering op
een privé-persooon laten gel
den.
„We mogen het niet
zeggen
Hoefnagels vervolgde: „Het
zit - we mogen het niet zeg
gen, maar we stellen het wèl
vast - met de marktpositie
van vrouwen wel anders dan
men gemeenlijk suggereert.
In de eerste plaats betreft het
bij die achttien procent ali
mentatie-ontvangende vrou
wen voor het merendeel
vrouwen met een redelijke
opleiding, meermalen een
beroepsopleiding. Bovendien
- maar dat mogen we hele
maal niet zeggen, dus stellen
we het alleen maar vast -
zijn zeer vele banen waarin
zeer vele vrouwen een inko
men verdienen, zwart. Huis
houdelijke hulp - emanci
patie of niet - nog steeds een
vrouwelijk domein dat door
vrouwen bestierd wórdt".
„Witte hulp in deze domei
nen is alleen betaalbaar voor
overheden en bedrijven. In
de particuliere sector zijn
diensten en hulp - mooi of
niet - zwért. Voor veel werk
- we mogen het niet zeggen,
maar we stellen het slechts
vast -wordt een vrouw van
vijftig niet te oud bevonden.
Een vrouw van vijftig is
trouwens niet oud. We mo
gen het niet zeggen, we stel
len het slechts vast. Mythen
moeten worden doorge-
)/sHAAG 't Is weer
i/afklaastijd. Rond de
|/8f van de Goedheilig-
va plegen werkgevers
vjferknemers zich naar
[ER-gebouw in Den
/a te begeven voor het
/aücse overleg over de
gil die het volgend
le verdelen zijn. De
/flat er rond Sint in
gesprekken werke-
Iets uit te delen of
mfn te halen viel, ligt
p al ver achter ons.
«(koektrommel is al
leeg, sterker nog,
i.2j de broodtrommel
!jjt steeds schaarser be-
«Jaad. De jaarlijkse on-
iikndelingen tussen
evers en werkne-
over het arbeids-
aardenbeleid staan
meer en meer in het te
ken van het zo eerlijk mo
gelijk spreiden van de el
lende.
Toch is er dit jaar een opmer
kelijk lichtpuntje in de sociaal-
economische duisterris. Er zijn
immers onverwachte en hoop
volle tekenen dat in tegenstel
ling tot vele eerdere afleverin
gen van deze gesprekken
werkgevers en werknemers
het dit maal niet over werke
lijk alles oneens zullen blijven.
Gezamenlijke aanbevelingen
over een voor de werkloos
heidsbestrijding belangrijke
zaak als de arbeidstjdverkor-
ting in ruil voor de prijscom
pensatie leken tot voor kort
een volstrekte utopie.
Zulk een saamhorigheid heeft
ons land tien jaar moeten ont
beren. Juist in tijden van eco
nomische recessie, zoals deze,
zou een grotere mate van
overeenstemming een zegen
voor het land kunnen beteke
nen. De traditionele gesprek
ken tussen werknemers en
werkgevers zijn de laatste ja
ren echter steeds meer op ritu
ele dansen gaan lijken, omdat
de uitkomst voorspelbaar ne
gatief was en doorgaans in
oorlog uitmondde. Een onver
wacht vredesakkoord tussen
deze natuurlijke vijanden is
bovendien een uiterst welko
me surprise in de schoen van
het kabinet-Lubbers. Dat is
immers voor het slagen van
zijn sociaal-economisch en fi
nancieel beleid grotendeels af
hankelijk van steun van werk
gevers en werknemers. Het
heeft zelfs drie maanden van
„adempauze" uitgekozen om
met hen om de tafel te gaan
zitten in een poging voor
meerdere jaren overeenstem
ming te krijgen over het te
voeren beleid. v
De sociaal-economische specia
listen in de beide regerings
fracties onderstrepen het grote
belang van elk spoor van
overeenstemming tussen de
sociale partners. Zij spreken
zelfs van een „levensbelang"
voor het kabinet-Lubbers. Zou
het opnieuw op „oorlog" uit
draaien, dan zou onmiddellijk
het voortbestaan van deze
kersverse regeringsploeg aan
een zijden draadje komen te
hangen. Bij het ontbreken van
overeenstemming tussen
werkgevers en werknemers
zou immers „de politiek haar
eigen verantwoordelijkheid
moeten nemen", zoals dat in
het Haagse jargon heet. Dan
moeten het kabinet en de re
geringspartijen een antwoord
geven op de vraag of er wel of
niet in de lonen moet worden
ingegrepen en zo ja, van wie
en hoe.
Het regeerakkoord biedt in dat
geval wel uitkomst, maar die
is slechts theoretisch. De extra
miljarden bezuinigingen die bij
het ontbreken van matiging in
de lonen zou moeten worden
doorgevoerd, worden door de
leden van de werkgroep A, die
deze clausule zelf bedacht heb
ben, als „een maatschappelijk
onhaalbaar rampscenario" ge
kenschetst. Een werkelijk al
ternatief voor het geval over
eenstemming over het arbeids
voorwaardenbeleid uitblijft, is
eigenlijk niet voor handen.
Blijven werkgevers en werk
nemers het op alle fronten on
eens dan zullen de politieke
spanningen onmiddellijk hoog
op gsjian lopen, voorspellen de
specialisten. De VVD voelt im
mers niets voor een nieuwe al
gemene looningreep en weet
zich daarin gesteund door de
belangrijkste sociaal-economi
sche experts uit het CDA-
kamp. Ook ex-minister De
Graaf (CDA, Sociale Zaken)
heeft zijn opvolger en nieuwe
baas, partijgenoot Jan de Ko
ning, uitvoerig op het hart ge
drukt voor 1983 een nieuwe
looningreep achterwege te la
ten. Er zal echter toch bezui
nigd moeten worden en dus
komen de voorstellen tot be
vriezing van ambtenarensala
rissen en uitkeringen weer on
vermijdelijk op tafel. Maar bij
het vrij laten van de lonen in
het bedrijfsleven betekent elke
bevriezing een regelrechte
streep door de koppelingen en
de trend.
Met het slachten van deze hei
lige koeien zullen een paar
grote ondernemers hun zin
krijgen. Zij lijken meer heil te
verwachten van de^harde con
frontatie die leidt tot het einde
van de door hen al zo lang
verfoeide automatismen in de
ontwikkeling van de lonen en
uitkeringen, dan van enig ak
koord dat naar hun oordeel
slechts uitstel van executie
voor de koppelingen en de
trend zou betekenen. Hun re
denering is dat elk plan tot
herstel a priori wordt geblok
keerd zolang hiermee niet
voor eens en voor altijd is af
gerekend.
Zoals bekend denkt de vakbe
weging hier wat anders over.
Voor haar staat handhaving
van koppelingen en trendbe-
leid min of meer gelijk aan het
verdedigen van de laatste
rechtvaardigheid van onze na
oorlogse welvaartsstaat. Hoe
men hier ook verder over den-
ke, vast staat dat bij het sneu
velen van deze mechanismen
in de loon- en salarisontwik-
keling een golf van sociale on-
prikt", aldus prof. Hoefna
gels.
Jammer
De hoogleraar gaf ook nog
advies aan degenen die van
plan zijn de huwelijkse staat
te aanvaarden:
Besef dat de rechtsgevolgen
van scheiden tot de rechtsge
volgen van het huwelijk be
horen.
Indien u trouwt, trouw dan
onder huwelijkse voorwaar
den.
De enige garantie tegen
niet scheiden is niet trouwen.
Maar dat is dan wel jammer
voor de vrouw die dan het
recht op weduwenpensioen
ontbeert.
LEO VAN DER MEEL
rust over ons land zal gaan
rollen, waarbij de waarschu
wingsacties die voor aanstaan
de maandag zijn aangekondigd
zullen verbleken.
Elke effectieve crisisbestrij-
ding lijkt in zo'n toestand on
mogelijk te worden. Extra be
zuinigingen betekenen immers
alleen maar meer ongelijke of
fers en dus meer van datgene
wat al bestreden wordt Tegen
deze achtergrond zal het re
geerakkoord van CDA en
VVD dan snel een loos stuk
papier worden. De uitvoering
van dit akkoord is immers van
meer medewerking afhanke
lijk dan van de 81 leden in de
Tweede Kamer die het kabi
net-Lubbers steunen. Als het
voorzichtig optimisme van
deze week zonder een positief
vervolg blijft, ziet het er wel
zeer somber uit Niet alleen
voor 's lands economie, maar
ook voor zijn nieuwe regering.
ARJEN BROEKHUIZEN
