Van uitwisseling van studenten tot
goedkoop reisbureau voor iedereen'
Depressies
jan een
Speelfilm
Montv rython niet leuk neel geprojecteerde typische
INAIEGIO LEIDSE COURANT VRIJDAG 29 OKTOBER 1982 PAGINA 5
31NBBS 55 JAAR:
LEIDEN Het Neder-
i.I}andsch Bureau voor Bui-
Studentenbe-
ekkingen, beter bekend
ils NBBS, is in de wereld
jan de gevestigde reisbu-
an hveaus altijd een vreemde
in de bijt geweest,
at te denken bijvoor-
ield van ludieke reisfol-
^H^apangeboden. Of de bro-
|iena phure waarin een aantal
erreilessen parachute-springen
CDAVan een hoogte van der-
e kriitig meter wordt aange
prezen. „De mensen trap
ten er nog in ook", zegt
"BBS-directeur Hans
g. H«Fhpse schaterlachend. De
m^folders dateren nog uit de
dat het NBBS werd
geleid door studenten. Nu
jis de reisorganisatie uitge
groeid tot een volwaardig
(bedrijf en komen derge
lijke studentikoze grap-
ien niet meer voor. Vorig
iar verwerkte het NBBS
14.000 boekingen en no
teerde men een omzet
van een slordige 88 mil-
joen gulden. Over die ge
tallen merkt Flipse op:
„Toch doen we het niet
rengecht voor het geld. Ons
t hejbedrijf is ook niet com-
foiercieel, ik zou het eer-
len d^er Pr°fessi°neel willen
rocepoemen- Wij besteden
roceiinog echt tijd aan onze
Buiklanten. En bij ons kan
,ft balles", aldus de jonge ma-
10 Onager (36), die vertelt dat
e aa*het NBBS werkt met een
kwalminimale bezetting tegen
rindzo min mogelijk kosten,
ge a „Ik eis veel van het per-
in soneel. Je zou kunnen
Jpe&gen dat ze worden uit-
JJ3 ^gebuit. Je hebt lol in je
sled«werk en daar word je
zij hivoor betaald. Sinds drie
betalen wij pas over-
eentWrk ujt."
n a z
bilHet NBBS herdenkt morgen
crat«het fejt jat het vijfenvijftig
^jjaar bestaat. De Pieterskerk in
^^Leiden stroomt morgenavond
m*vol met honderden mensen,
'n ®^die ooit voor het NBBS heb-
^H^ben gewerkt. Volgens een
©goede studenten-traditie viert
wortje reisvereniging elk lustrum.
©De belangstelling voor de reü-
nnie is groot. Zo komen oud-
©NBBS'ers uit Japan en de
^©Werenigde Staten naar Leiden
^yom feest te vieren en zal ook
Open van je oprichters, mr.
6 Guller, van Part'j
™lzijn. Hans Flipse verwacht,
dat de Pieterskerk door zo'n
Mnegenhonderd mensen zal
'worden gevuld.
Directeur Hans Flipse: „Bij ons is het mogelijk dat het balie-personeel een reis naar Zuid-
Afrika weigert te verkopen".
aan het Rapenburg het ver
haal van zijn organisatie.
Hans Flipse lijkt de ideale di
recteur voor een bedrijf, dat
zich primair op de jongeren
markt beweegt. Hij is jong,
lacht veel en maakt een onbe
zorgde, jongensachtige in
druk. Overigens, iedereen
kan kennis maken met de di
recteur. Hij bewoont in het
schitterende kantoor een im
mense werkkamer waarvan
de wanden zijn bedekt met
zeer zeldaam behangschilde-
rij: „Er schijnen maar twee
van deze kamers in Neder
land te zijn. Dat behangschil-
derij staat op de monumen
tenlijst. Iedereen die het wil
zien, heeft het recht mijn ka
mer binnen te lopen en rustig
rond te kijken. Vind ik hele
maal niet vervelend," zegt de
directeur.
Studenten
Het grootste gedeelte van die
reünisten, die morgenavond
tuurlijk. Vijfenvijftig jaar ge
leden werd het NBBS door
een aantal Nederlandse stu
dentenverenigingen in het le
ven geroepen. De organisatie
had ten doel de internationale
uitwisseling tussen studenten
te bevorderen. De eerste reis
die de jonge, in Leiden geves
tigde vereniging organiseerde,
voerde de heren studenten in
1927 naar de Hongaarse
hoofdstad Boedapest. Het
NBBS kwam aan het eind van
de veertiger jaren in het
nieuws door emigrantensche
pen, die leeg terugkeerden uit
Amerika en Canada, te vullen
met Amerikaanse studenten.
Het experiment werd een
Men kwam tot de conclusie,
dat een dergelijke organisatie
niet meer door studenten kon
worden geleid en besloot het
bedrijf professioneel te gaan
opzetten. Hans Flipse: „Dat
was beslist noodzakelijk. In
die tijd was het gebruikelijk,
dat een student zijn studie
voor één jaar opzij zette en
voor de NBBS ging werken.
Die mensen waren niet meer
in staat een bedrijf te leiden.
Het kwam voor, dat reizigers
een in het Pools gesteld reis-
contract kregen voorgelegd.
De kennis en organisatie ont
braken om dat te laten verta
len."
Flipse zegt, dat het NBBS niet
meer had bestaan als men in
1972 niet tot deze aanpak had
groot succes. Uit de vijftiger besloten. Het NBBS gooide
jaren stamt het project om
Amerikaanse studenten in
volkswagenbusjes door Euro
pa te laten trekken.
Tot 1972 richtte het NBBS
zich uitsluitend op studenten.
De reiswinkels waren dan
ook gevestigd in de universi
teiten zelf. In dat jaar echter
kwam de grote ommekeer.
het roer radicaal om. Niet al
leen studenten waren bij het
NBBS welkom, maar voor
taan mochten alle jongeren bij
het reisbureau aankloppen.
Later werd die norm weder
om verlegd, zodat het NBBS
nu aan iedereen zijn diensten
aanbiedt. Flipse: „Die omme
zwaai was nodig, omdat de
studentenpopulatie niet meer
groeide. Onze organisatie
moest om te blijven leven
echter wel groeien, zodat we
op een nieuwe doelgroep
moesten mikken," aldus de
directeur. Het NBBS verliet
de studententerreinen en ves
tigde zijn winkels in de steden
zelf.
Groei
Het is het NBBS in die tien
jaar voor de wind gegaan. De
reisvereniging opent binnen
kort zijn 28ste vestiging. En
aan die groei is nog geen ein
de gekomen, meldt Flipse:
„We openen twee nieuwe ves
tigingen per jaar. We blijven
groeien, maar ik denk niet
dat we dat met een tempo van
twee nieuwe winkels per jaar
blijven doen", aldus de mana
ger die tevreden meldt, dat
het goed gaat met het NBBS.
Het NBBS is een vreemd be
drijf. Het is een stichting die,
zoals alle stichtingen, geen
winst mag maken. Met een
mooi woord heet dat „non
profit organisatie".
In feite maakt dat weinig ver
schil met andere reisbureaus.
De winst die het NBBS
maakt, wordt gewoon ge
bruikt voor investeringen
binnen in het bedrijf. De eer
lijkheid gebiedt te zeggen, dat
het NBBS niet al zijn geld in
de eigen organisatie stopt. Het
NBBS schenkt geld aan
ideëele doelen. Zo ontvingen
organisaties als het Steun
fonds Educatieve Reizen en
de Stichting Zeilen voor Ge
handicapten onlangs een bij
drage. Volgens Flipse zet het
NBBS wel veel om, vorig jaar
88 miljoen gulden, maar
maakt het relatief weinig
winst. Hij houdt het op een
half procent van de omzet.
Vorig jaar zou dat een bedrag
van 440.000 gulden zijn.
Bij het NBBS werken zo'n 180
mensen. Honderd daarvan
zijn actief op het hoofdkan
toor van het NBBS in Leiden.
Het personeel is erg jong. De
36-jarige Flipse schat de ge
middelde leeftijd op 27 jaar.
Een getal dat hem doet ver
zuchten, dat hij eigenlijk te
oud wordt voor het bedrijf.
„Ons personeel werkt hier erg
graag", zegt Hans Flipse.
Onze mensen aan de balie zijn
ook heel anders dan personeel
dat bij andere bureaus achter
de toonbank staat. Wij hebben
over het algemeen mensen,
die zelf veel hebben gereisd.
We hebben erg veel gesjeesde
studenten in dienst. Kleuter
leidsters trouwens ook, dat
zijn prima krachten voor ach
ter de balie". Flipse zegt, dat
hij veel van zijn (goedkope)
personeel 'uitbuit'. „Wij doen
een beroep op de gemeen
schapszin. De mensen hebben
lol in hun werk. Je kunt in
derdaad zeggen, dat het perso
neel wordt uitgebuit. Pas drie
jaar betalen we nu over
werk."
Flipse meldt dat het personeel
niet lang blijft. „Laatst nam
het personeel van het kantoor
in Amsterdam massaal ont
slag. Die hadden het wel ge
zien en hadden geen zin om
nog een zomer te werken. We
hebben allerlei soorten kanto
ren. Feministische vestigin
gen, anarchistische kantoren,
noem maar op. Bij ons is het
nog mogelijk, dat iemand ach
ter de balie een reis naar
Zuid-Afrika weigert te verko
pen. Laatst was er een perso
neelslid dat geen reizen naar
Peru aan de man wilde bren
gen. Dat is opgelost. Zijn col
lega doet dat nu voor hem,"
zegt de directeur die deze za
ken met een lachend gezicht
vertelt. Toch komt er lang
zaam verandering in de aard
van het personeel. Het NBBS
verzorgt nu binnen het bedrijf
opleidingen. Flipse: „Als je
vroeger vijf jaar bij het NBBS
in dienst was. dan werd dat
op grootse wijze gevierd. Nu
zijn er geloof ik zestien men
sen die hier al vijf jaar of lan
ger werken."
Goedkoop
Op de vraag of het NBBS het
goedkoopste reisbureau van
Nederland is, zegt Flipse eerst
heel spontaan „ja". Maar dan
merkt hij op: „Dat mag ik niet
zeggen van het consumenten
contact. Dat mag je pas als al
les wat je aanbiedt goedkoper
is, dan bij andere reisorgani
saties. Soms kan dat niet.
Voor sommige zaken, zoals
vliegtickets, betaal je bij ons
net zoveel als bijvoorbeeld bij
Neckerman. Maar laat ik zeg
gen dat we trachten het goed
koopste reisbureau te zijn. En
dat lukt prima. In bijna alle
gevallen zijn wij het meest
voordelige reisbureau," aldus
de directeur.
Beschouwen de andere reis
bureaus het NBBS als een las
tige concurrent? Flipse: „Ik
denk het niet. Wij liggen an
ders in de markt. Wij verko
pen heel wat anders dan de
meeste reisbureaus. Het NBBS
verplaatst geen groepen naar
een strand in Spanje. Wij zijn
eigenlijk geen reisorganisatie
maar een jongerenorganisatie.
We zijn er primair voor jon
geren, al bezoeken steeds
meer oudere mensen onze
winkels. In de jongerenbran-
che zijn wij toonaangevend.
De grote jongens volgen ons
dan ook op het gebied van
jongerenreizen. We werken
anders dan andere reisbu
reaus. Die laten hun reclame
campagne voeren door een re
clamebureau. Wij doen dat
soort zaken allemaal zelf."
Gezien het aantal boekingen,
vorig jaar waren er dat
214.000, is het NBBS zeker
geen klein bureau, zegt Flip
se. „Het zijn echter boekingen
met een lage reissom. Onze
boekingen kun je gemiddeld
in een bedrag van driehon
derd gulden vertalen. Bij de
andere reisburaus ligt dat veel
hoger, daar is een gemiddelde
boeking zevenhonderd gul
den. Bij ons komen de men
sen bijvoorbeeld alleen voor
een treinkaartje van 65 gul
den. Aan zo'n klant ben je
toch veel tijd kwijt, want we
geven erg veel informatie. We
besteden gemiddeld meer
werk en verdienen relatief
minder aan die klant." Flipse-
noemt nog een verschil met
de andere reisbureaus. „Zij-
hebben hun zomerreizen in
de winter al verkocht. Onze
klanten komen pas in de zo
mer. Die denken pas op het
laatste moment aan op vakan
tie gaan, wanneer zij klaar
zijn met examens. Daarom
ligt ons hoogseizoen ook in de
zomer. Onze personeelsleden
mogen in die periode ook niet
op vakantie," aldus de mana
ger.
Uitwisseling
Het NBBS werd vijfenvijftig
jaar geleden opgericht om in
ternationale uitwisseling te
bevorderen. Dat streven is er
nog steeds, zegt directeur
Flipse: „Je hebt nu internatio
nale uitwisseling gecombi
neerd met volledig reizen. Zo
als ik al zei, brengen wij geen
groepen Nederlanders naar
stranden in Spanje waar ze in
contact komen met landgeno
ten. Mensen die bij ons reizen,
komen terecht tussen de loka
le bevolking waarmee ze in
vreemde taal moeten spreken.
We doen wel groepsreizen,
maar dan stoppen we groepjes
van verschillende nationali
teit bij elkaar en die reizen
dan bijvoorbeeld door Afrika.
Ook dat is internationale uit
wisseling."
KEES VAN HERPEN
NBBS-reisgidsen.
indii
n vf
de g
iï
de Ven en Linda van Dyck: Een
Monique van
voorbij is
depressie die komt en een die
t r
eflDO IV: Ademloos (16)
„„let Monique van de Ven
rice) Linda van Dyck. Re-
Mady Saks.
zou eerst een tele-
Ipie-film van een uur wor-
n. Maar regisseur Mady
ks zag er bij het uitwerken
n haar opzet méér in. Eind-
sultaat: een complete speel-
met een aantal bekende
arderren en vertoning in een
pental bioscopen. Niettemin:
sympathiek „Ademloos"
kijkt naar de problemen
gewone mensen, en hoe
it bij huis die problemen
•r velen mogelijk zijn, de
i lijkt in zijn anderhalf uur
:h teveel op een wat uit te
id gelopen nagespeeld do-
nent om als zelfstandige
te boeien. Het ver-
van de jonge vrouw die in
depressies terechtkomt
blijft te zeer een „geval", toets
steen voor discussies na afloop.
Merkwaardig genoeg zit er een
parallel in met „Van de koele
meren des doods", die andere
Nederlandse speelfilm van dit
moment. Daarin vlucht een
vrouw uit het keurslijf van
tijd, huwelijk en bekrompen
heid om zich zó monomaan in
een relatie te storten dat ze,
wanneer die breekt, psychisch
ontwricht raakt. De vrouw die
Monique van de Ven in
„Ademloos" speelt is een door
snee-meisje dat in een comple
te depressie raakt doordat alles
te hard voor haar gaat: Het
huwelijk met een best aardige
jongen dat te snel een automa
tisch samenzijn wordt, veran
dering van leefklimaat (ver
huizing van de grote stad naar
Almere), de baby die haar te
veel wordt. De spanningen lei
den tot een steeds groter wor
dende depressie, zich uitend
via hyperventilatie, over een
vorm van postnatale depressie
heen, tot aan een zelfmoordpo
ging
Ook hier een keurslijf dat
knelt. Het onvolwassen
vrouwtje, dat Monique van de
Ven overigens knap speelt, dat
geen tijd heeft om volwassen
te worden, maar in een huwe
lijk stapt waarin huisje-baby-
man meteen een ontonkoom-
baar en voldongen feit zijn.
Het is meer gevoelsmatig be
grijpelijk, dan dat Mady Saks
de aanzetten tot die depressie
scherp definieert. Ze bouwt
bovendien een vriendin in het
verhaal (gespeeld door Linda
van Dyck), die dramaturgisch
té goed van pas komt. Deze
heeft zelf een depressie achter
de rug, vertelt daarover (flash
backs van een psychiatrische
inrichting) maar in plaats van
dat dat bij Monique van de
Ven een opening maakt om te
praten, lijkt het haar versneld
naar die diepe depressie te
moeten toedrijven. Vooral
dankzij de aimabele uitstraling
van acteur Pieter Groenier als
de echtgenoot blijft die aan
vaardbaar; Mady Saks laat
hem wel heel erg op de ach
tergrond. En dat terwijl de
film eindigt met een soort
boodschap via de psychiater.
Kijkend naar video-beelden
waarin het echtpaar de moei
lijkheden uitkijft, zegt die:
„Zullen we nu eens op een an
dere manier verder praten".
Het heeft teveel van een mak
kelijke oplossing naar het posi
tieve toe. Zou praten alleen
echt alles rechtzetten na een
zo diepgaande depressie? Mady
Saks kan met acteurs werken,
kan een verhaal vertellen,
maar aan psychologische
scherpte en duidelijkheid ont
breekt het haar nog.
BERT JANSMA
"71 M~ M B i i i stelaar die het tegen zichzelf
J J Monty Python-scènes: Olym-
pische wedstrijd voor hardren-
1 0 ners zonder richtinggevoel
O* KI fr T7'/~hd~k¥* /f ill i^lG (alle kanten op), een marathon
X^J-J. X*f XsfUm r XJ X*r A. VJ. V U J. XJiC/ voor mannen met een kleine
C—J blaas (voortdurend het struik-
LIOO II: Monty Python life
at the Hollywood bowl
(al) met John Cleese en
Michael Palin. Regie: Ter
ry Hughes.
De zes Monty Pythons hebben
inmiddels een respectabele
carrière in de bios achter de
rug en niets slechts daarvan.
Maar je krijgt toch de indruk,
dat ze hun image een beetje
aan het uitmelken zijn. Hun
laatste, „Monty" Python life at
the Hollywood bowl" is een op
video gemaakte registratie van
een optreden in dat befaamde
Amerikaanse openluchtthea
ter. Zodat je een op zichzelf
merkwaardige opeenstapeling
van media krijgt: Een groep,
voornamelijk bekend door tv-
humor, met een optreden in
een theater dat eerst op video
band wordt vastgelegd, waar
van later weer een filmkopie
wordt getrokken. De fans zul
len toch wel gaan, dus dit is
voor de twijfelaars: Deze serie
theatersketches van Monty
Python is echt niet goed ge
noeg voor de bios.
Natuurlijk valt er hier en daar
best te lachen: Een waanzinni
ge kwis waarin Mao Tse
Toeng, Lenin, Marx en Che
Guevara naast elkaar op de
vraagstoelen zitten. En een
kwismaster die doodgemoede
reerd gaat vragen naar Engel
se voetbalwedstrijden. Een
dolgedraaide Python, die in
een vloed'van woorden alle el
lende van een vakantie aan de
Spaanse kust uitbraakt en
door een psychiatrische witjas
wordt afgevoerd. Een scène
~**et gekke loopjes, en een wor-
gewas in) en zo voort.
Op het kleine scherm thuis
werkt zoiets anders dan in de
bios. Je blijft je te bewust van
de scènetjes (straks komt er
wéér een) en het echte lachen
vergaat je. Bovendien spelen
de Pythons wel heel sterk, en
nogal grof, in op het (overi
gens zeer dankbare) Ameri
kaanse publiek in de zaal.
Zelfs een uitgemolken taarts-
mijt-variatie, waarvan er echt
wel betere bestaan, krijgt iets
als een ovatie. Ik heb John
Cleese en zijn mannen beslist
beter gezien.
BERT JANSMA.
ue Moniy pythons als politieke figuren,verdwaald in een quiz over voetbal.
