Bolivianen massaal
p de been voor de
ieuwe burgerpresident
*aiis verklaart
kolbe heilig
>p eigen gezag
Aanslag op
synagoge
verbijstert
Italië
CSU blijft in
Beieren heersen
We hebben onze buik vol van de militairen
"iTENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 11 OKTOBER 1982 PAGINA 7
stduitse
litie pakt
iikrover
oen:
PuiJlENZ De West
recherche heeft een
teg de twee bankrovers
m, Oesteerd, die vorige
r en dinsdag een spaar-
ond in Koblenz overvie-
je n negen mensen in
1 Poing hielden.
)nde ndere dader is nog
vluchtig. De politie
ook beslag op een
V'ivan de buit van een
en mark. Zij wenste
bijzonderheden te
■ekken over de arres-
Surinaams actiecomité
benoemt militaire adviseurs
DEN HAAG Het Actiecomité
'Herstel Democratie Suriname
(AHDS) heeft „militaire adviseurs"
benoemd, die moeten adviseren over
'.militaire stappen tegen het bewind'
"van de Surinaamse legerleider Desi
Bouterse. Dat staat in een zaterdag
door het comité uitgegeven verkla
ring. De verklaring is een reactie op
uitlatingen van Bouterse. die don
derdag via de Surinaamse radio liet
weten geen enkel contact meer te
willen met het AHDS. Volgens de
Vredesprijs voor
Amerikaanse diplomaat
FRANKFORT De Ameri-
kaanse diplomaat en historicus
G. F. Kennan heeft gisteren in
Frankfort de vredesprijs van de
Westduitse boekhandel gekre
gen. De 78-jarige Kennan werd
geprezen als diplomaat en des
kundige op het gebied van de
Sovjet-Unie. Hij is ervan over
tuigd dat de vrede tussen Oost en
West door politiek handelen en
niet door militaire voorzorgs
maatregelen verzekerd moet
worden. Als tegenstander van de
verdergaande bewapeningswed
loop heeft Kennan zich meerdere
malen uitgesproken voor af
schaffing van de kernwapens.
Anna Freud
overleden
LONDEN De psycho
analytica Anna Freud, jong
ste dochter van de grond
legger van de psycho-analy-
se. Sigmund Freud. is afge
lopen vrijdagnacht op 86-ja-
rige leeftijd in Londen
overleden.
Anna Freud werd in We
nen geboren. Zij heeft als
enige van de kinderen het
werk van Sigmund Freud
voortgezet. Zij studeerde bij
hem en was daarna zijn se
cretaresse en medewerk
ster.
Bomaanslag
islamitisch
centrum Rome
ROME Bij het isla
mitisch centrum in
Rome heeft zich za
terdagavond een lich
te explosie voorge
daan. Niemand raak
te gewond en de ma
teriële schade is ge
ring.
Ongeveer een uur eer
der ontplofte voor de
Syrische ambassade
een kleine bom. Hier
bij deden zich even
min persoonlijke on
gelukken voor.
De nieuwe president van Bolivia Hernan Siles Zuazo (r)
en de vice-president Jaime Paz Zamora groeten in een
gemeenschappelijk gebaar de menigte na hun inhuldi-.
ging zondag.
5*AZ De Boliviaan-
ievolking is gisteren
pal de straat opge-
om de machtsover-
de militaire
grote feesten die tot diep
in de nacht voortduurden.
Opvallend in de nieuwe Boli
viaanse regeringsploeg is de
aanwezigheid van communis
tische en christen-democrati-
i Habile tui C.IU ï&ieii-uemucrau-
o r6erPreSident sche ministers. In La Paz werd
tan Sues Zuaso te vie-
JJJjDirect na de inaugu-
van het 69-jarige
ihoofd en de beëdi-
aideTvan zijn regering be-
jten in alle wijken van öndVr'Vuk"ëKKtt?n"'De 'te
erwacht dat de communisten,
die wel deel uitmaakten van
Zuaso's coalitie UDP, uit de
regering zouden blijven om de
zeer belangrijke betrekkingen
met de Verenigde Staten niet
ofdstad La Paz maar noeming van christen-demo-
elders in het land craten wordt gezien als een
poging van Zuaso de politieke
draagkracht van zijn regering
te verbreden. De UDP heeft in
het parlement namelijk maar
een derde van het aantal ze
tels.
Met de installatie van het
nieuwe burgerbewind is voor
Bolivia een einde gekomen
aan twee jaar zeer brute mili
taire dictatuur. Tijdens de 27
maanden, dat de zogenaamde
cocaïne-generaals de macht in
handen hadden, zijn duizen
den Bolivianen door het leger
vermoord en is 's lands toch al
wankele economie totaal ten
gronde gericht. Zuaso kreeg
gisteren het bestuur over een
land dat zijn buitenlandse
schulden niet kan betalen.
Verder zal hij oplossingen
ministers, ambassadeurs en
een afvaardiging van de Euro
pese Gemeenschap. Onder de
moeten vinden voor de talrijke genodigden bevond zich ook
economische en sociale proble
men. Zo is er bijvoorbeeld
geen geld meer voor de beta
ling van de arbeiders in de tin
mijnen, die met hun langduri
ge staking een belangrijke bij
drage hebben geleverd aan het
verdrijven van de militairen
en nu voor hun houding een
zekere beloning verwachten.
De plechtigheden in La Paz
werden bijgewoond door afge
vaardigden uit talrijke landen,
de Argentijnse winnaar van de
trokken bij de cocaïnesmokkel
naar de Verenigde Staten.
Omdat de nieuwe president
vastbesloten is de cocaïne-
maffia aan te pakken hebben
nobelprijs voor de vrede Perez zij het land inmiddels met de
d'Esquivel. Met verschillende noorderzon verlaten.
de officiële gasten is over
leg gevoerd over mogelijke
hulpverlening aan Bolivia.
Concrete resultaten hebben
deze contacten nog niet gehad,
al heeft de EG toegezegd spoe
dig met voorstellen te komen.
Afwezig bij de machtswisse
ling van gisteren waren de ge
neraals die in juli
onder wie de presidenten van staatsgreep pleegden. Een aan-
Peru, Equador en Colombia, tal van hen is zeer nauw be-
De sociaal-democraat Siles Zu
aso was al eerder president
van Bolivia. Van 1956 tot 1960.
In 1980 koos het parlement
hem opnieuw tot staatshoofd.
Maar de ingreep van de mili
tairen heeft er toe geleid, dat
de Bolivianen twee jaar heb
ben moeten wachten voor zij
hun nieuwe burgerpresident
konden toejuichen.
ie vj onze speciale verslagge
ver Jos Timmers)
achtJPAZ „Signor, we
attei6en onze buik vol van
n 25fnilitairen. Ze hebben
énden landgenoten
iioord en ons land ka-
gemaakt. President
O go, op hem hebben we
1 hoop gevestigd",
den van gelijke
king komen uit de
van vrijwel van ie-
Boliviaan, die op
kt, in een restaurant of
lift van het hotel ge-
;d wordt, wat hij van
i ieuwe burger-rege-
vindt. Voor de mees-
voners van Bolivia is
ijj-jarige Zuaso de eni-
er{jaan, die de problemen
irlafc
van het land kan oplos
sen.
Vele uren voordat de militai
ren gisteren de macht over
droegen, begaven duizenden
Bolivianen zich al op straat.
Eerst op weg naar één van de
vele kerken in La Paz, vervol
gens naar de Plaza Mordillo,
waaraan het presidentieel pa
leis en het parlement gelegen
zijn. Overal langs de kant van
de weg zaten Indiaanse
vrouwtjes kranten tev verko
pen, die met grqte koppen op
de voorpagina's melding
maakten van de komende
machtsoverdracht en uitge
breid verhaalden over de tal
rijke hoge buitenlandse gasten.
De meesten van die genodig
den waren ondergebracht in
het luxueuze Sheratonhotel.
ARTELAAR VAN NIEUW TYPE
Voor de ingang hiervan was
het een drukte van belang.
Voorafgegaan door politiemo
toren met loeiende sirenes re
den de auto's van de presiden
ten, ministers en ambassadeurs
af en aan. Veel gejuich van de
nieuwsgierig toekijkende Boli
vianen was er voor de Peru
aanse president Belaunde Ter
ry; gejoel en gefluit voor de
zwaarbewaakte Amerikaanse
delegatie en ex-presidente me
vrouw Lidia Geiller.
Geruime tijd voor het uur van
de machtswisseling was de
Plaza Mordillo al volge
stroomd. De menigte, onder
wie ook talrijke mijnwerkers
die na een reis van vele uren
pas gistermiddag in La Paz ar
riveerden,- trotseerden de bij
tijd en wijlen uit de hemel
neergutsende regen in afwach
ting van „hun" president.
Zingend, zwaaiend en klap
pend verwelkomden zij de ge
nodigden, die bij het parle
mentsgebouw arriveerden.
Een hels fluitconcert brak ech
ter los, toen generaal Guido
Vildoso Calderon (sinds gister
middag ex-president) op straat
verscheen. Wellicht heeft de
generaal tijdens de korte wan
deling van het paleis naar het
parlement een moment ge
dacht aan het lot van zijn
voorganger, generaal Villar-
roel. Deze werd in 1946, kort
na zijn ambtsaanvaarding,
door een woedende menigte
opgehangen aan een lantaarn
paal, welke nog steeds op het
plein staat. Tijdens de toe
spraak van Vildoso in het par
lement maakte de menigte-
buiten een enorm kabaal, dat
vele straten verder te horen
De toch al grote vreugde van
de mensen op de Plaza Mordil
lo bereikte een hoogtepunt
toen president Siles Zuaso op
het balkon van het presiden
tiële paleis verscheen. Toen
alle officiële plechtigheden
waren afgelopen, begaven de
Bolivianen zich naar huis om
zich in de talrijke wijkfeesten
te storten. Voor één dag kon
den zij de problemen van alle
dag vergeten. Verdrong de
economische en sociale proble
men van het land, alswel om
de vraag, of het Boliviaanse le
ger in de hand kan worden ge
houden. Voor hij de macht
overdroeg heeft generaal Vil
doso aan Zuaso laten weten,
dat het leger baas in eigen huis
wenst te blijven. Om die eis te
onderstrepen, was gisteren in
La Paz behalve de totale poli
tiemacht een groot aantal mili
tairen op de been en posteerde
vrolijkheid de gedachte aan de generaal Vildoso zich op het
werkloosheid, de lange rijen
voor de winkels en het grote
tekort aan vlees en brood.
Vanmorgen echter had het le
ven in La Paz zijn gewone
gang weer hernomen.
Maar ondanks alle vreugde
van gisteren zijn er ook talrij
ke Bolivianen die de toekomst
met enige zorg tegemoet zien.
Het gaat daarbij minder om de
balkon van het paleis nadruk
kelijk naast de zojuist geïnstal
leerde president.
„Zuaso zal al zijn niet geringe
politieke gaven moeten ge
bruiken om land en leger in
goede banen te leiden. Maar
dat is hem wel toevertrouwd",
luidde het gisterenmiddag, ook
onder diplomaten met kennis
van Boliviaanse zaken, in het
feestende La Paz.
:e
onze correspondent Cees
'iCAANSTAD Paus
prdnnes Paulus II heeft
?v;»rochtend tijdens een
1* htige eucharistievie-
ieic op het Sint Pieters-
p in Rome zijn landge-
de franciscaan Maxi-
ootiaan Kolbe heilig ver-
Daarin kwam hij terecht toen
hij vrijwillig en spontaan de
plaats innam van een getrouw
de Poolse medegevangene die
door de Duitse bewakers tot de
hongerdood was veroordeeld.
Deze Pool, voor wie Kolbe dus
zijn leven gaf, heeft Auschwitz
en de oorlog overleefd en
woonde gisterochtend op 82-ja-
rige leeftijd de heiligverkla-
VaIU,» ic iAnncia rins van zün redder bij. Zijn
rd. Kolbe is de jongste getuigenis heeft een grote rol
Jês ge van de katholieke gespeeld in het heiligverkla-
en tegelijk ook de "«"er.™, - -
.tin st opvallende, de
1 b st bijzondere. Met zijn
igverklaring heeft de
pl :htelijke regels met
j^ekking tot het marte-
schap terzijde gesche
ld Al die Nederlanders
3hopen op een zalig- of
rik igverklaring van de
>en ïegenaar Titus
gefidsma kunnen daaruit
moed putten.
imilliaan Kolbe werd
ringsproces van Kolbe.
Dit proces heeft zich in een re
cordtijd van ruim tien jaar
voltrokken, maar is zeker niet
een van de gemakkelijkste ge
weest. Paus Paulus VI had
Kolbe in 1971 al zalig ver
klaard zonder zich te storen
aan de regel dat de persoon in
kwestie eerst een halve eeuw
dood moest zijn. Maar met
deze zaligverklaring waren de
Polen niet tevreden. Ze wilden
Kolbe heilig, en graag zo gauw
mogelijk, zolang er nog een
Poolse paus huisde in het Vati-
caan.
Om heilig te worden moet je
martelaar zijn. En dit was
imer van '41 in Auschwitz juist het punt dat in het heilig-
j od na twee weken zonder verklaringsproces van Kolbe
J~ 1grote problemen gaf. Kolbe
ging vrijwillig de dood in en
het martelaarschap van het
oude canonieke recht was hier
dus niet aan de orde. De Con
gregatie van de Heiligen, be
staande uit theologen, kerkju
risten en andere deskundigen
op het gebied van canoniek
recht hebben tot drie keer toe
het martelaarschap van Kolbe
afgewezen.
Waar de kerkrechtjuristen met
Kolbes heiligverklaring niet
verder konden, heeft de paus
zelf ingegrepen. „Krachtens
mijn apostolische autoriteit
heb ik bevolen dat Maximilli-
aan Kolbe van nu af aan als
martelaar wordt vereerd", zei
de paus gisteren tijdens de ho
milie voor de heilige Maximil-
liaan. De Vaticaanse krant,
Osservatore Romano, ging gis
teren wat nader op de merites
van het martelaarschap van
Kolbe in. Het gaat hier vol
gens deze krant niet meer om
het klassiek martelaarschap,
maar om dat van een geheel
nieuw type. De moderne mar
telaar wordt niet meer voor de
leeuwen geworpen als hij wei
gert zijn geloof af te zweren.
Tegenwoordig bestaan anonie
me systemen die met bereke
ning en raffinement iemands
geloofsleven trachten te ver
stikken. Die nieuwe martela-
Franciszek Gajowniczek (82) uit Polen kust de hand van
de paus aan het slot van de heiligverklaring van pater
Maximilian Kolbe op het St.-Pietersplein in Rome. Ga
jowniczek is de man, wiens leven werd gered door pater
Kolbe in het concentratiekamp Auschwitz in 1941.
ren zullen eerder met hun in
stelling, hun gedrag en hun
voorbeeld aantonen hoeveel ze
wel voor het evangelie over
hebben.
Kolbe werd niet door de Duit
sers vermoord omdat hij ka
tholiek priester was, maar
Kolbe bood zichzelf aan te
sterven omdat dit volgens hem
volgde uit de manier waarop
en de mate waarin hij het
evangelie beleefde en uit
droeg. Kolbe is volgens de Os
servatore dan ook de eerste
nieuwe martelaar, en de be
slissing van de paus om af te
wijken van de bestaande ge
bruiken, „zal de technici ertoe
nopen de kerkrechtelijk regels
met betrekking tot het marte
laarschap opnieuw te bekijken.
Voor de Nijmegenaar Titus
Brandsma voorspellen deze
ontwikkelingen veel goeds.
Zijn zaligmakingsproces zat al
lang vast op het punt van het
martelaarschap dat door de
Congregatie voor de Heiligen
niet werd erkend. Titus
Brandsma koos een levenshou
ding die hem onvermijdelijk
in het concentratiekamp Da
chau deed belanden met alle
fatale gevolgen van dien. Hij
wordt niet als martelaar in de
strikte zin des woords be
schouwd omdat de Duitsers
hem niet hebben gedood van
wege zijn geloof. Op dit punt
in het Kolbe-proces onderbrak
de paus zelf de beraadslagin
gen van de kerkrechtsgeleer-
den en verklaarde Kolbe hei
lig. Of hij dit ook in het geval
van de Nederlander Brandsma
zal doen is niet te zeggen. In
elk geval kan de heilige Kolbe
de Vaticaanse theologen ertoe
bewegen het martelaarschap
van de kandidaat-zaligen met
andere ogen te gaan bekijken,
en dan zal Titus Brandsma
toch nog zalig kunnen worden.
Arrestaties na
brandstichting
in baptistenkerk
in Jeruzalem
JERUZALEM De Is-
raëlische politie heeft
twee verdachten aange
houden in verband met de
brandstichting in de bap
tistenkerk in Jeruzalem.
Dit meldde gisteren het
Israëlische dagblad Ye-
dioth Ahronoth. De kerk
werd afgelopen vrijdag in
brand gestoken door jood
se extremisten.
In joods extremistische krin
gen wordt de baptisten verwe
ten, dat zij leden tracht te win
nen. Zaterdag namen tiental
len joodse burgers deel aan
een protestbijeenkomst, die de
predikant van de getroffen
kerk had georganiseerd. Bur
gemeester Koliek bestempelde
de brandstichting als een bar-
(Van onze correspondent Cees Manders)
ROME Italianen zijn heel wat gewend op het gebied
van terroristische aanslagen, maar weinig bomexplosies
en mitrail^eurvuur hebben zo'n desastreuze uitwerking
gehad als de aanval zaterdagmiddag op de joodse tem
pel te Rome.
Het dodental bedraagt slechts één (een kleuter) en het aantal ge
wonden 35 (van wie drie zeer ernstig), maar de schrik, de angst,
de woede, de verbijstering bij de joden van Rome is enorm. Zij
voelen zich opnieuw mikpunt van anti-semitisme en zijn bereid
zich daartegen legaal maar ook illegaal te verdedigen. „We wil
len Begin", zo werd zaterdagmiddag al bij de synagoge ge
schreeuwd.
Het Loofhuttenfeest was zojuist afgesloten en tientallen joden,
ouderen maar vooral kinderen, verlieten zaterdagochtend om
vier minuten voor twaalf hun tempel aan de oever van de Tiber
toen enkele passanten de uitgang van het gebouw onder vuur
namen met automatische geweren en handbommen. De aanval
duurde minutenlang. De intensiteit waarmee werd geschoten
was zo hevig dat het een wonder mag heten dat er niet vijftig
doden zijn gevallen in plaats van maar één.
Het gebouw stond onder bewaking en de hoeken van het per
ceel zijn zelfs uitgerust met camera's. Maar de politie werd volle
dig verrast en ook de camera's werkten op dat moment toevallig
niet. De daders ontkwamen zonder problemen, temeer daar de
tempel ligt aan een van de hoofdstraten langs de Tiber, waar
langs het in snelle auto's gemakkelijk ontkomen is. Van hen
ontbreekt ook tot op dit ogenblik nog elk spoor.
De politieversterkingen waren snel ter plekke, maar konden
niets anders doen dan de ontketende woede van de joden be
dwingen. Hysterische mensen schreeuwden hun haat uit jegens
de autoriteiten, jegens de politici en jegens de president van de
republiek, Pertini. die allen drie weken geleden nog PLO-leider
Arafat hadden omhelst. Zelfs paus Johannes Paulus II werd be-
schimpd, omdat ook hij het had gewaagd Arafat uit te nodigen.
Volgens de joden van Rome heeft de ontvangst, die Arafat in
Rome bereid is, een sfeer gekweekt waarin anti-semitische aan
slagen voorkomen. De omhelzing van „terroristen-leider Ara
fat" was zelf al de eerste grote aanslag op de joodse gemeen
schap, zo vinden zij.
De Romeinse vertegenwoordiging van de PLO heeft onmiddel
lijk haar verontwaardiging over de aanslag geuit („een aanslag
op de tempel is een aanslag op de PLO"), en ook president Perti
ni en paus Johannes Paulus II hebben openlijk hun afschuw uit
gesproken.
Maar voor de joodse gemeenschap van Rome (ongeveer 20.000
personen) is hun leed daarmee nog niet geleden. Er moet betere
bescherming van joodse eigendommen komen, van de kant van
de Italiaanse politie. In afwachting daarvan zullen joodse man
nen zelf die bewaking ter hand nemen. Want de joden verwach
ten nog meer aanslagen. Heel lang heeft het anti-semitisme in
Italië gesluimerd, ze verklaarde een joodse leider, maar sinds de
Israëlische invasie in Libanon treedt dat anti-semitisme openlijk
aan de dag. Aanslagen in andere landen bewijzen dat deze ont
wikkeling ook elders gaande is.
Hoe het ook zij, Italië is dit keer erg geschrokken. De burge
meester van Rome heeft voor vandaag de stadsrouw afgekon
digd.
De moeder van een van de gewonde kinderen na de
aanslag op een Romeinse synagoge wordt door een Ro
meinse politieman opgevangen. Een kind werd gedood
en meer dan dertig mensen raakten gewond bij de actie
van de terroristen.
MUNCHEN Het parle
ment in de Beierse hoofd
stad München bestaat
voortaan nog maar uit
twee partijen; de conser
vatieve CSU en de SPD.
De nederlaag voor de
FDP wordt hier gezien als
een straf te meer van de
kiezers voor de regerings
wisseling in Bonn. Hans-
-Dietrich Genscher, de
leider van de FDP, stond
aan de basis van deze
machtswisseling door uit
de coalitie met de SPD
van Helmut Schmidt te
stappen. De liberalen vor
men nu samen met de
CDU/CSU de Bondsrege
ring.
Genscher bestempelde de ne
derlaag in Beieren als een
„zware nederlaag", die hij
weet aan de verdeeldheid in
zijn partij. Ook bij de deel
staatverkiezingen in Hessen,
twee weken geleden, leed de
FDP een vernietigend verlies
en verdween zij uit de Land
dag in Wiesbaden. In politieke
kringen in de Bondsrepubliek
meent men dat de nieuwe af
gang van de liberalen de ge
loofwaardigheid van de nieu
we regeringscoalitie in Bonn
aantast. De CDU /CSU regeert
nu met een partner die uit de
kiezersgunst ligt De nederlaag
in Beieren zou bovendien een
nieuwe stimulans kunnen be
tekenen voor die FDP'ers die
Genscher zijn overstap naar de
christen-democraten hoogst
kwalijk nemen en die hem als
leider van hun partij willen
wippen. Van de Bondsdagfrac
tie van de FDP stemde een
week geleden een twintigtal
leden voor de vertrekkende
kanselier Helmut Schmidt en
tegen zijn opvolger. Helmut
Kohl. De nieuwe Bondskanse
lier zag in de verkiezingsuit
slag in Beieren een „duidelij
ke' bevestiging van zijn
CDU/CSU/FDP-regering. De
uitslag toont aan dat de meer
derheid van de kiezers zich
niet links van ons bevindt zo
als Willy Brandt (de voorzitter
van de SPD) beweert. Over de
neergang van zijn liberale re
geringspartner zei Kohl dat hij
het met Genscher eens is dat
een partij waarvan de leden in
een onderling gevecht verwik
keld zijn geen kiezers trekt.
