„Toepassing van kernenergie
zo spoedig mogelijk stoppen"
Wedgwood-aardewerk al van prille
begin af erg populair in ons land
zeepost
Reagan:
nieuwe
sancties
tegen
Polen
Gelpke remiseert
it
■m r*
Bloemenloop 1982
met 230 deelnemers
Geen wijziging
in Belgisch
anti-crisisbeleid
BINNENLAND/ SPORf*
LEIDSE COURANT
MAANDAG 11 OKTOBER 1982 PAGI1
vf\
WASHINGTON Presi
dent Reagan heeft beslo
ten Polen de status van
meest begunstigd land in
de handel met de VS te
ontnemen als vergelding
voor het feit dat de eerste
vrije vakbond in het oost-
blok eind vorige week
werd verboden.
Deze handelssanctie betekent
dat de tarieven die de VS hef
fen op de Poolse uitvoer naar
de VS worden verhoogd en
dat de omvang van de Poolse
leveranties omlaaggaat.
Reagan beschuldigde de Poolse
militaire junta ervan door de
ontbinding van Solidariteit
een belofte te hebben gebro
ken om het conflict op vreed
zame wijze op te lossen.
Kort voordat Reagan zijn
plannen bekend maakte, hoor
den journalisten hem nog in
een microfoonproef zeggen dat
de „Poolse militaire junta"
volgens hem „een stelletje lui
zige schooiers" is. Het Poolse
persbureau PAP verweet
Reagan naderhand zich te
mengen in de binnenlandse
aangelegenheden van Polen.
..De Amerikaanse president
moet niet denken dat Polen
een bananenrepubliek is,
waaraan de Amerikaanse pre
sident zijn wettten kan opleg
gen." Het Russische persbu
reau Tass verweet Reagan
chantage op Polen. Het nieuws
over de nieuwe vakbonden
hadden de Russen zonder
commentaar bekend gemaakt.
Er werd niet gerept over het
feit dat Solidariteit verdwijnt,
wel onderstreepte men dat de
nieuwe wet rechten en plich
ten definieert en politieke sta
kingen verbiedt. Paus Johan
nes Paulus riep in Rome de
mensen van goede wil op voor
zijn vaderland te bidden en
herinnerde eraan dat de Kerk
de rechten van de arbeiders
zal blijven verdedigen.
ROTTERDAM De Ne
derlandse regering moet
de toepassing van kern
energie zo spoedig moge
lijk stoppen. Dit houdt in
dat het huidige kernener
gieprogramma niet meer
mag worden voortgezet en
de centrales in Borsele en
Dodewaard moeten wor
den gesloten. Uit weten
schappelijk onderzoek
blijkt dat kernenergie on
aanvaardbare risico's met
zich brengt. Bovendien
kan de noodzaak van
kernenergie voor de alge
hele energievoorziening
niet worden aangetoond.
Dit staat in een slotverklaring
die de deelnemers aan het
tweedaagse internationaal con
gres, vrijdag en zaterdag in
Rotterdam gehouden, met al
gemene stemmen hebben aan-,
genomen. De bijeenkomst was
georganiseerd door het Lande
lijk Energie Komittee (LEK)
en het Instituut voor Maat
schappelijk Gericht Onder
zoek (IMGO). De belangstel
ling voor het evenement, dat
bedoeld was om in het kader
van de maatschappelijke dis
cussie over energie tegenwicht
te geven aan de argumenten
van de voorstanders van kern
energie, viel tegen. Beide da
gen waren niet meer dan 200
mensen aanwezig.
De deelnemers aan het con
gres zijn van mening dat Ne
derland met een dergelijk be
sluit een voorbeeld aan andere
landen moet geven. Verschil
lende deskundigen uit binnen-
en buitenland hebben de afge
lopen dagen op wetenschappe-
lijke^gronden getracht aan te
tonen dat slechts geringe
blootstelling aan ioniserende
straling onvermijdelijk risico's
voor de gezondheid met zich
brengt. Bovendien gaat toepas
sing van kernenergie op grote
schaal gepaard met een gelei
delijke opeenhoping van ra
dioactiviteit in de biosfeer als
gevolg van de lozingen. De on
derzoekers constateren dat er
een grote kans op storingen of
zelfs ongelukken aanwezig is
bij opwerking van het nucleai
re materiaal. Bovendien blij
ven de kosten van opwer
kingsfabrieken onevenredig
stijgen.
De deelnemers aan het con
gres zijn tevens van mening
dat het absoluut onverant
woord is door te gaan met
kernenergie, zo lang er nog
geen afdoende oplossing is ge
vonden voor het radioactief
afval. Dit legt een zware last
op toekomstige generaties. In
de praktijk, zo luidt de slotver
klaring, is de kans op het falen
van kernenergie-installaties
veel groter gebleken dan tot
nu toe werd verondersteld. De
berekeningen van de risico's
die zijn verricht deugen niet.
Ook de opgestelde rampen- en
evacuatieplannen zijn onvol
doende. Grondige studies heb
ben aangetoond dat ingeval
van een ongeluk met een
kerncentrale in een dichtbe
volkt land als Nederland, re
kening moet worden gehou
den met een ramp van onge
kende omvang.
Wat de produktiekosten van
kernenergie betreft zijn de
elektriciteitsbedrijven volgens
de deelnemers aan het congres
veel te optimistisch. Bij de be
rekening ervan wordt onvol
doende rekening gehouden
met de kosten als gevolg van
de steeds strenger wordende
veiligheidsvoorschriften, mi
lieunormen en ontmanteling.
Het congres wil ook stopzet
ting van kernenergie, omdat
er een duidelijk verband is
tussen deze vorm van energie-
-opwekking en de produktie
van atoomwapens.
Slotervaart
protesteert
Personeel van
het Amsterdamse
Slotervaart-
ziekenhuis heeft
zaterdag in de
Kalverstraat
betoogd tegen
de voorgenomen
sluiting van het
ziekenhuis. Het
ziekenhuis moet
volgens minister
Gardeniers dicht
in het kader van
de maatregelen
die het aantal
ziekenhuis
bedden in ons
land moeten
terugbrengen.
DEN HAAG Peter Gelpke, Wim de Kok, Peter Kraane
Hans Stam leiden na de vierde ronde van het kampioens
van de Haagse Schaakbond. Deze spelers hebben 3'/2 put lE!
vier partijen.
Favoriet Gelpke (21) kwam in de vierde ronde met wit te
jonge Dé Kok niet verder dan remise. Kraanen en Stam,
jeugdige spelers, boekten overwinningen op De Gorter en
kampioen Mostert die inmiddels kansloos is en kond
langszij komen. De leiders worden op een half punt geta
door Martin Voorn, die Van der Pol versloeg, en Wim Pojng
mus, die met Broekman afrekende. Er worden zeven ronde ndi
speeld.
Stand:
1. Gelpke, Kraanen, Stam en De Kok 3,5. 5. Voorn, Posthumus 3. 7. Viij^
8 vd Pol, Broekman, De Gorter, Mostert, Stoop, Oudenaarden, Munnik,
De Koning, Van Grotenhuis, Henseler 1), Heijboer, Voortmeijer (-<
daan. Beaart, Hoogeveen 1,5. 23. Helfrich, Dommisse 1. 25. vd Berg
Felkers 0.
vlu
Terpostbezorging Kerst- en Nieuw
jaarscorrespondentie voor landen
buiten Europa.
Zeepostcorrespondentie voor de hier
na genoemde, buiten-Europese be
stemmingen, waarvan het gewenst is
dat zij de geadresseerden voor 25
december 1982, c.q. voor 1 januari
1983 bereikt, moet - onvoorziene om
standigheden voorbehouden - uiter
lijk op de hierna achter de landen
vermelde data ter post worden be-
Landen Da-
Algerije (Algiers) 24 november
Angola (Lobito) 22 oktober
Agentinië (Buenos Aires) 2 novem
ber
Bahama-eilanden (Nassau)
vember
Bahrein (Bahrein) 14 oktober
Bangladesh (Dacca) 1 oktober
Barbados (Bridgetown) 8 november
Bermuda (Hamilton) 2 november
Bolivia (La Paz) 11 oktober
Brazilië (Rlo de Janeiro, Santos) 2
november
Brunei
Burma (Rangoon)
Burundi (Bujumbura)
Chili (Valparaiso)
China (Canton)
Colombia (Buenaventura)
Costa Rica (San José) 22 oktober
Dominicaanse Republiek (Santo Do
mingo) 22 oktober
Ecuador (Quito) 2 november
Egypte (Alexandrië) 18 november
El Salvador (San Salvador) 29 okto-
19 oktober
19 oktober
11 oktober
26 oktober
5 oktober
Maleisië (Kuala Lumpur)
Marokko (Tanger) 3 dec
Marokko (Casablanca) 24
Mauritius (Port Louis) 5 okl
^Mexico (Mexico D.F.) 25 okl
Mozambique (Maputo) 25 okt
Nederlandse Antillen (Willemsti
Oranjestad en Philipsburg) 27
Nicaragua (Corinto)
Nigeria (Lagos)
Oman (Muscat)
Pakistan (Karachi)
Panama (Christobal)
Paraguay (Asuncion)
Peru (Lima)
Portorico (San Juan)
Rwanda (Kigali)
Saudiarabië (Djeddah)
Senegal (Dakar)
Sierra Leone (Freetown)
Singapore (Singapore) 19 okli
Srilanka (Colombo) 21 okfl|
Sudan (Port Sudan) 3 nc
Suriname (Paramaribo) 26 c
Syrië (Damascus) 26 oktl
Taiwan (Kaohsiung) 20 okt]
Tanzania (Dar es Salaam)
Thailand (Bangkok) 1 novd
Trinidad en Tobago (Port of Sn
27 oktober
Tunesië (Tunis) 16 nov]
Uganda (Kampala) 11 oktl
Uruguay (Montevideo) 26 okfe
Venezuela (La Guaira) 26 oktf
Verenigde Arabische Emiraterbev
Fllipijnen (Manila)
Ghana (Takoradi)
Guatemala (San Jose)
Guyana (Georgetown)
Haïti (Port au Prince)
Honduras (Puerto Cortez) 8 okto-
1 november
3 november
27 oktober
2 november
18 oktober
bai)
Verenigde Staten (New York)
vember
Zaïre (Matadi) 18 c
Zambia (Lusaka)
Zimbabwe (Bulawayo)
Zuid-Afrlka (Kaapstad)
Zuid-Jemen (Aden)
Zuid-Korea (Seoul)
saa.
11 oktl
19 oklp
novihan
14 okl| Di
ber
Hongkong (Hongkong)
India (Bombay)
Indonesië (Jakarta)
Irak (Bagdad)
Iran (Teheran)
Israël (Haïfa)
Jamaica (Kingston)
Japan (Yokohama)
Jordanië (Amman)
Katar (Doha)
Kenya (Mombasa)
Koeweit (Koeweit)
Libanon (Beiroet)
Liberia (Monrovia)
Libië (Tripoli)
Malawi (Limbe)
18 oktober
22 oktober
14 oktober
3 november
3 november
.1 november
29 oktober
18 oktober
26 oktober
13 oktober
11 oktober
27 oktober
verkeer gestaakt
3 november
10 november
24 oktober
Landen waarmee ook
binding is Via SAL
Australië (Fremantle, Adelaide], VB
bourne. Sydney) 29 november |ipn
tober f
Canada (Montreal) 22 noveml)00!
november I gj
Nieuw-Zeeland (Auckland)
vember 11 oktober
De overkomstduur is in het algi
berekend tot de plaatsen achl
landen vermeld. Voor andere bi
mingen in bedoelde landen
raadzaam de Kerst- en Niem
correspondentie vroeger te
Stukken die aan douanerechtJT^
derworpen goederen bevatteihen
pectievelijk 15 november en 25^^
end
-TÖOO
ge
Vroeger had de Engels
man zijn maal gegeten
van borden die gemaakt
waren te Delft in Holland,
maar nu gebruiken de
Hollanders al borden uit
Staffordshire"
De uitspraak is van een Brit
uit 1765. Ze toont aan hoe snel
het Wedgwood-aardewerk
hier, met name in de „betere
kringen" populair was gewor
den, want Josiah Wedgwood is
pas in 1755 actief werkzaam
geworden in de aardewerkin
dustrie en zou dat blijven tot
1795. In die tijd werd Wedg
wood de leverancier van ko
ningen en prinsen en over die
tijd gaat« de tentoonstelling die
tot 28 november te zien is in
het Haags Gemeentemuseum
en die speciaal de banden tus
sen Wedgwood en ons land be
licht.
Een charmante tentoonstel
ling, voorbeeldig ingericht in
en rond de stijlkamers van het
museum en alleraardigst bege
leid door tientallen citaten als
het bovenstaande die telkens
bij de voorwerpen zijn ge
plaatst en die, keurig gedocu
menteerd. zijn terug te vinden
in de uitvoerige catalogus.
Toch kunnen we ons voorstel
lén dat de liefhebber van het
hedendaagse Wedgwood wat
vreemd aankijkt tegen sommi
ge produkten die thans ge
toond worden. Wat te denken
bijvoorbeeld van dekors geïn
spireerd op bloemkool, ananas
of meloen? Het zijn inmiddels
zeldzame en dus dure stukken
geworden, maar ze geven
vooral een merkwaardig beeld
van de smaak van hun tijd.
Dat geldt minder voor het
„roomgoed". Wedgwood-zelf
had voor dit soort de grootste
aandacht. Toen Koningin
Charlotte in 1765 bij hen een
koffie- en theeservies bestelde
ging hij het roomkleurige ser
viesgoed „Queen's ware" noe
men. Het werd internationaal
een enorm succes, ook in Ne
derland, waar Wedgwoods
agenten bleven aandringen op
zo snel mogelijke verzending.
Jasper
De vormen van dit roomgoed
Theebusje met roodbruin bedrukt met melkmeid cn knecht.
Voorstelling ontleend aan Gainsborough. Ca. 1765.
waren vaak gebaseerd op het
neo-klassicisme, ook een
merkwaardige voorkeur van
Josiah's tijd. Nog sterker geïn
spireerd op de oudheid (Grie
ken, Etrusken, Romeinen) was
veel van wat in de jasper-tech-
niek is uitgevoerd. Daarbij
werden op een meestal blauwe
ondergrond voorstellingen in
wit relief aangebracht. De
techniek werd wel voor drink-
serviezen gebruikt, maar vond
zijn sterkste toepassing toch in
portret- en andere medaillons,
plaquettes, vazen en zelfs kno
pen. De motieven waren, be
halve bij de portretten dan,
meestal aan de oudheid ont
leend. „Jasper" werd ver
schrikkelijk populair en is dat
eigenlijk altijd gebleven en ve
len associëren nu nog de naam
Wedgwood met dit type aarde
werk dat nog altijd gemaakt
wordt.
Fijne neus
Josiah Wedgwood, in vele op
zichten een kind van zijn tijd,
was in sommige opzichten zijn
tijd ver vooruit. Zo mikte hij
altijd op kostenbewaking en
efficiency, niet om de prijzen
te kunnen drukken, maar om
de kwaliteit op een hoog peil
Stadhouder Willem V en zijn echtgenote Prinses Frederika, So
phia, Wilhelmina van Pruisen. Ovaal medaillon van leverkleurig
jasper in coromandelhouten met been ingelegd lijstje.
zelfs tijdens de vierde Engelse
oorlog vrijwel ongestoord
doorging, zij het dat de handel
toen via neutrale havens
moest gebeuren. Pas Napoleon
en zijn Continentale Stelsel
zou de handel écht stil laten
liggen. Maar later is Wedg
wood in Nederland teruggeko
men om er voor altijd te blij-
Weinig over
Van die eerste veertig Wedg-
wood-jaren is er niet veel in
ons land overgebleven. Dit on
danks het feit dat er enorm
veel is ingevoerd. Natuurlijk is
er, met name van het tafel
goed, veel in het gebruik ver
loren gegaan. Maar er is ook
nogal wat naar Engeland te
ruggekeerd. De Engelsen zijn
al honderden jaren geduchte
verzamelaars en ze hebben
ook op Nederlandse veilingen
veel Wedgwood teruggekocht.
Zo zijn er op de tentoonstelling
typisch voor onze markt ge
maakte voorwerpen te zien,
schotels met Nederlandse op
schriften bijvoorbeeld, die toch
door Engeland moesten wor
den uitgeleend. Veel komt met
name van het Wedgwood Mu
seum te Barlaston, dat na deze
tentoonstelling wel eens een
pelgrimsoord zou kunnen wor
den voor de Nederlandse be
wonderaars van dit zo typisch
Britse produkt.
VOLKERING
Theeketel met verticale ribben;
Sybille als dekselknop. Ca.
1770-1780.
te kunnen handhaven. Daar
naast had hij een fijne neus
voor wat goed in de markt zou
komen te liggen. Ook voor de
Nederlandse markt. In de roe
rige decennia vóór de Franse
revolutie leverde hij hier jas
per medaillons van de stad
houderlijke familie, die er bij
de Orangisten goed ingingen,
maar ook portretkoppen van
„vrijheidshelden" als Olden-
barneveldt, De Witt, Hugo de
Groot en van „tirannenmoor
denaar" Brutus, die in patriot
tische kringen afzet vonden.
Die laatsten waren ook vaak
uitgevoerd in zwart basalt. Op
de tentoonstelling kan men
dus zien dat slimme Josiah
Wedgwood wist te profiteren
van de politieke tegenstellin
gen in ons land.
Zó in trek waren zijn produk
ten hier, dat de levering ervan
ROELOFARENDSVEEN
De jubilerende gymnastiek
vereniging „Excelsior" hield
gisteren voor de twaalfde keer
in sucsessie de Bloemenloop.
Ondanks het regenachtige
weer, het zware parcours en
het feit dat er in de regio meer
„lopen" gehouden werden,
verschenen toch nog ruim 600
sportievelingen aan de start
van de „Bloemenloop 1982".
Niet minder dan 230 deelne
mers deden de halve mara
thon en liefst 360 deelnemers
liepen óf 5 óf 9 km. Tot veler
verrassing was er één deelne
mer die de halve marathon af
legde met snelwandelen. Het
bleek D. Maarssen van de
Brink uit Rotterdam te zijn (in
1981 nationaal kampioen op de
50 kilometer); zijn tijd werd
gisteren 117 minuten.
Behalve vele oude getrouwe
plaatselijke favorieten, was op
de halve marathon ook de be
kende schaatstrainer Egbert
van 't Oever van start gegaan.
De E.M.M.-veiling te Roelofa-
rendsveen was als vanouds
weer de plaats van start en fi
nish. De door de lopers meege
brachte familieleden vermaak
ten zich tijdens de loop uitste
kend in de veilinghallen bij de
discomuziek van niemand
minder dan Peter Bakker.
Alle deelnemers ontvingen bij.
de finish namens de E.M.M.-
veiling een prachtige bos bloe
men en namens „Excelsior"
een eerlijk verdiende medaille
of standaardje.
Uitslagen: Heren halve marathon: 1.
C. J. Schalkwijk (Amstelveen) (71.03
min.), 2. Jan Laan (71.15 min.), 3. M
van der Hoorn (Ter Aar) (73.02 min.)
Dames halve marathon: 1. Karin van
de Berg-Kerkvliet (86.55 min 2. Ca
roline Duivenvoorde (94.35 min.).
Heren 9 km: 1. A. Schijver (29.15
min.), 2. Ben Kerkvliet (29.40 min.).
3. Henk Verboon (29.45 min.). Dames
9 km: 1. Hette Bos-van Rijn (38.35
min.), 2. M. Uyterwaal (Ter Aar)
(38.40 min.), 3. van Gerven (Nieuw
Vennep) (39.00 min.). Jongens 9 km:
1. Lex Wesselman (35.15 min.), 2. G.
van Okburcht (Rijsenhout) 36.50
min.), 3. Edw.n van der Poel (37.55
min.). Meisjes 9 km: 1. Suzanne Kla
ver (37.40 min.). Heren 5 km: 1. Ton
de Vos (Aalsmeerderbrug) (18.28
min), 2. Per Hogenboom (18.45 min.),
3. Jan Huigsloot (19.0,0 min Jongens
tot en met 15 jaar op de 5 km: 1. Ro
bin, van Kessel (22.10 min.), 2. Eric
Bakker (Voorhout) (22.25 min.), 3.
Peter van Lochen (22.40 min Meis
jes tot en met 15 jaar op de 5 km: 1.
Marianne de Vos (22.55 min.). 2. Ten-
nie Jansen (Hoogmadc) 23.00 min 3.
Leonie Wissenburg (Naaldwijk)
(23.05 min.).
Migraine kos°
jaarlijks
honderd
miljoen guldf^
DEN HAAG Migrai gd
niet alleen een hardneknie
felle hoofdpijn die regeli
bij ruim 300.000 Nederla
toeslaat, maar ook een aa
ning die de maatschappij
lijks ongeveer honderd
joen gulden aan ziektevei
in het arbeidsproces ko;
rde
kil
d v
I
WO
|l9-ja
(Vervolg van de voorpagina)
BRUSSEL Tussen de overige partijen waren er 4
grote verschuivingen. Behalve in Brussel, waar het
ti-Vlaamse Front van Franstaligen (FDF) werd ge
veerd en zijn rol als grootste partij van de hoofd
moest afstaan aan de Franstalige liberale PRL, die
in Wallonië flink won.
De socialisten, de Vlaams-nationalistische Volks Unie (V
de Waalse christen-democraten (PSC) behielden gemiddeld
posities, al waren er plaatselijk vaak grote afwijkingen var
landelijke beeld. De lokale politiek lijkt het resultaat va
raadsverkiezingen in België meer te hebben bepaald dan he
leid van de huidige centrum-rechtse coalitieregering Mar
Directe gevolgen voor dat nationale, op indamming van de
gerichte beleid, zijn dan ook niet te verwachten.
De winst van de „Groenen" is vooral in de provincie Ant,^'
pen, in de agglomeratie Brussel en in de stad Luik verra:-
groot. Daar worden de milieupartijen, die landelijk 5,5 pr<U
halen, in veel gemeenteraden bepalend voor de vorming vs >i
colleges van burgemeester en schepenen. In België wordehtig
steden en dorpen altijd bestuurd door politieke meerderheic
leges, waartegen zich in de raad een oppositie vormt.
Opmerkelijke uitslag was die in de Brusselse deelgemi
Schaarbeek, waar gastarbeiders (zonder stemrecht) meer
vijftig procent van de bevolking uitmaken. Daar vergroot iaar
omstreden FDF- burgemeester Nols nog de absolute mee
heid die hij reeds in de raad had. Nols heeft het „terugs
van de immigranten" tot inzet van de verkiezingen gemaal c
Brussel-Centrum lijkt ex-premier Vanden Boeynants (PSC
gen wie thans een gerechtelijk onderzoek wegens belastin
duiking loopt, niet te mogen rekenen op het begeerde I
meesterschap, dat waarschijnlijk in liberale handen blijft.
TCi
)nn<
op
ti in
de
eird.
5, ge
Zweedse marine twijfelt
aan nut opsporingsactie
(Vervolg van de voorpagina)
STOCKHOLM Uit Stockholm was al eerder gemeld dat bij de
Zweedse marine de twijfel groeide of men er nog in zou slagen
de gezochte onderzeër op te sporen.
Kapitein-luitenant-ter-zee, Carlsson, gaf gisteren toe dat er geen
vorderingen waren gemaakt bij de pogingen om het geheimzin
nige vaartuig te identificeren. Zweedse marine-officieren achten
het ook nog mogelijk dat de gezochte onderzeeër binnen het af
gezette gebied hulpeloos op de zeebodem ligt. Dit weekeinde zijn
geen dieptebommen meer toT ontploffing gebracht.
it b
igve
OF
Al
ibpi
igve
deld
Dagboek Anne Fi:h'£
.aanstootgevend"
WISE Ouders van li
gen van een middelbare
in Wise in de Amerik
staat Virginia hebben liege
schoolbestuur ertoe getgdsr
gen, het dagboek van ,e
Frank te verwijderen v.1
lijst van verplichte boekf
achten het boek „aansti
vend" en vinden
Frank's dagboek te lev00."
voor kinderen van 12 jaa 01 0
