I finale
weekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
NR. 40 CRYPTOGRAM
m m m m
mm» mn
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 9 OKTOBER IS
De prijswinnaars van puzzel nr. 39 zijn:
z
f Mevr. P. van Haasteren, Utr Jaagpad 123, 2314 AV Leiden.
E. van RijFavier, Oxfordlaan 27, 2314 EB Leiden.
y De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Schuilplaats voor een bangerik?
(6):
4. Stemt u voor het voorstel betref
fende de bevordering? (8);
10. Dat hoeven dames zich niet aan te
trekken (9);
11. Hiermede kan elke last zonder
boom worden verplaatst (5);
12. Wie hem houdt zal heus niets zeg
gen!. (4);
13. Hoofdsieraad van circa 45 cent (5);
14. Komt voor in vraaggesprekken
(4);
17. Daarmede ziet een vogel welk een
pijn hij kan berokkenen (9);
20. Men zal soldaten de kost moeten
geven die erin zitten! (4);
22. Als de sint hierachter komt, wordt
hij vermetel (4);
23. Het is bijzonder afgelegen en 't
wordt naar buiten gekeerd (9);
25. Het wordt haast anders door de
lettergrepen te verwisselen (4);
26. Ik ben ervan overtuigd dat u deze
waterplant niet sierlijk vindt (5);
28. Hoewel u hem er niet zult zoeken,
vindt u deze rivier in Oldebroek
(4);
32. Zou de ingenieur een dochter heb
ben die zo heet? (5);
33. De heer Pietersen is er ook bij! (9);
34. Wie gaf deze man order dit li
chaamsdeel te verbinden? (8);
35. Wie liep er zojuist bij het tuinhuis
je? (6).
VERTICAAL:
1. Zo onfris wordt dit paard eerst in
bed (8);
2. Ook op deze wijze kunt u het ge
luid van dit blaasintrument waar
nemen (5);
3. Houdt die spies in het oog! (4);
5. Is dit wat Riet binnenhaalt voor
de suiker wel genoeg? (9):
6. Zou een Zuidamerikaans team dit
in de rust ook te drinken krijgen?
(4);
7. We hebben het geweten dat het
maar een spelletje was (9);
8. Dit is niet rond van wat u van een
vrouwelijke linie zonder stof te
rugkrijgt (6);
9. De vracht ging over het water (4);
15. Dik plaatst u ervoor (5);
16. Zo'n uitblinker kan hoog komen
(5);
18. De zeehond vocht hierom zonder
ons veel in de weg te leggen (9);
19. Deserteur die veel bij iemand aan
huis komt? (9);
21. Ik vind de kleur van die stoel erg
opzichtig (8);
24. Kleur van 'n godin (6);
27. Onvrijwillige indruk? (4);
29. Klein onderdeel om een groot te
vormen (5);
30. Als ze er erg mee zit, wil ik het
haar wel voorschieten (4);
31. Die stof is niet sterk (4).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 40 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
LAh
Ra
an i
ng -
van
niss
oks
chei
jke
nam
iver
kers
als
'oori
met
rin
lapie
trie
|al d
|st or
kor
Vi
sit -
de r
en 1
zaai
ïtrod
;i,i kc
ls vc
ot zi
rzoe
K'tlC
au'
Dor h
van
iolla
)rgai
tus t
Tijdens de 6de Internationale
Bridgenacht van Twente
kwam ver na het middernach
telijk uur een spel voor dat
van de meer of minder slape
rige zuidspelers nogal het een
en ander verlangde op het ge
bied van speeltechniek. Fris
en monter kijk je daar natuur
lijk heel anders tegenaan.
♦HV84
^3 2
OV95
H963
A3
A964
O A 7 6
4 A 10 7 2
Na een pas van oost opent zuid
- niemand kwetsbaar - 1 kla
ver, west volgt met 1 harten.
Noord biedt 1 schoppen en na
oost pas geeft zuid met 1 SA
aan dat hij over 15-17 punten
beschikt met een SA patroon
(NZ spelen de z.g. „wisselende
sans atout") 3 SA bij noord be
sluit de bieding.
Tegen dit contract komt west
uit met schoppen boer, die
zuid in de hand neemt. Zuid
beschikt over zeven vaste sla
gen. De achtste zal uit klave
ren moeten komen en de ne
gende - op het eerste gezicht -
uit ruiten. Rekenend op een 3-
2 zitsel in klaveren speelt zuid
een klaveren uit de hand, west
legt de 4 en in de dummy laat
zuid de 9 leggen, die de slag
wint. Sterker nog. Oost renon
ceert en gooit een schoppentje
bij.
Zuid heeft nu in ieder geval al
acht slagen en is een heel stuk
wijzer geworden over de
kaartverdeling. Van die gege
vens moet hij nu genadeloos
gebruik gaan maken. Daartoe
dienen allereerst de hartens
uit de oosthand te worden op
geruimd, omdat daarmee de
mogelijkheid van een placing
wordt geschapen. Uit de dum-
De kleine uurtjes
my dus een kleine harten, bij
oost de 5, in de hand de 9 en
bij West de 10. West speelt
schoppen terug.
Hoe moet de spelleider dit
karwei afmaken? (Maak eerst
zelf uw speelplan alvorens
verder te lezen).
Zuid weet nu vrijwel de gehe
le verdeling: West is begonnen
met vijf klavers, vijf harten
(met H V B lOxx zou hij onge
twijfeld met harten zijn ge
start), een doubleton schoppen
en een singleton ruiten. Er
leidt nu meer dan één weg
naar Rome, maar de simpelste
is de volgende: ruiten aas,
waarop westssingleton ver
schijnt. Misschien is dat wel de
kale heer, gezien z'n volgbod,
dan zijn er direct negen sla
gen. Vervolgens harten aas,
om oost van z'n laatste harten
te beroven, waarmee hij zou
kunnen ontsnappen. Klaver-
naar de heer, schoppen heer
en schoppen na, waarna oost
niet anders kan dan een rui
tenslag brengen.
Dat O-W dit spel verre van
optimaal hebben tegenge
speeld, zal inmiddels duidelijk
zijn, maar dat hoort zo bij de
kleine uurtjes.
Het hele spel lag als volgt:
H V 84
Ü32
O V 9 5
11963
B 2 N 109765
OH V 1087 w 0 OB5
O A964
O A 7 6
A 10 7 2
Zelfs na hartenstart is het con
tract te winnen, aangezien
west geen snelle nevenentree
heeft.
De 6de Internationale Bridge
nacht van Twente, georgani
seerd door de stichting „Gou
den Aktie Jong Talent voor
F.C. Twente" en gesponsord
door de Twentsche Courant en
de NMB, was - ondanks een
schoonheidsfoutje, waardoor
er i.p.v. 60 maar 56 spellen
konden worden gespeeld - we
derom een doorslaand succes.
Winnaars werden de Nijmege-
naren Gerard Mutter en Harry
Verkade met een score van
bijna 68%. Aangezien het toer
nooi samenviel met het eerste
centrale weekend van mees
ter- en overgangsklasse (vier
tallen), ontbrak de nationale
top volledig, waardoor het een
sterk regionaal karakter
kreeg. Voor Twente en om
streken was het tijdstip, be
wust of onbewust, dan ook
goed gekozen, aangezien een
toernooi als dit een heel ander
karakter krijgt als er een grote
groep topspelers uit de rand
stad aan deelneemt.
Correspondentie over deze ru
briek p/a Leharstraat 10, 2162
AC Lisse.
door
L. Hofland
Interpolis (1)
Vorige week is in Tilburg het
zesde Interpolis grootmeester-
toernooi van start gegaan. De
formule voor dit toernooi is
dezelfde gebleven; twaalf zo
sterk mogelijke schakers spe
len een halve kompetitie. Ón
der de topschakers is dit toer
nooi bijzonder populair van
wege de uitstekende financiële
voorwaarden en de ideale
speelvoorwaarden. Een nadeel
van een dergelijk toptoernooi
is dat de toppers tegen gelijk
waardige tegenstanders sneller
geneigd zijn een extra dagje
rust te nemen, d.m.v. een snel
le remise.
Gelukkig ziet de Interpolisor
ganisatie dit ook, ze treden
hard op tegen erkende lui
aards. Dit jaar is bekend, dat
Spasski en Hort (trouwe Inter
polisklanten) graag weer mee
wilden doen, maar ondanks
diverse verzoeken moeten ze
thuis blijven.
Dit schrikbewind heeft in de
eerste drie ronden al vruchten
afgeworpen, want er is harder
gevochten dan ooit. Favorieten
voor de eerste plaats zij Kar-
pov, Portisch en Timman.
x w
x 12
aa AL a a
a a va a
a a
a a
aaa. a
a w a. a
a 4
a m
m 4a
a a a a
fc's a
|y
a a a a
B
Diagram 1.
Voor hen is een schrikbewind
niet nodig, als goede professio
nals weten zij dat vechtlust op
de lange termijn winst ople
vert. Niet voor niets zijn zij
daarom de meest gevraagde
spelers voor de tegenwoordige
toptoernooien.
In de eerste ronde was het
duel tussen Karpov en Htibner
zeer interessant.
A. KarpovR. Hübner
CaroKann
l.e4 c6 2.d4 d5 3.Pd2
Dit is nauwkeuriger dan 3.Pc3,
Diagram 2.
want dan is 3. .g6 een goed
alternatief voor zwart.
3. dxe4 4.Pxe4 Lf5 5.Pg3
Lg6 6.h4 h6 7.Pf3 Pd7 8.h5
Deze oude zet is in de 19de
matchpartij SpasskiPetros
jan '66 nieuw leven ingebla
zen. Sindsdien wordt 8.h5 bij
na zonder uitzondering door
witspelers gekozen.
8. .Lh7 9.Ld3 Lxd3 10.Dxd3
Pgf6 ll.Lf4 e6 12.0-0-0 Le7
De kritieke stelling in deze va
riant. In TorreKarpov Mos-
kou'81 bereikte wit niets met
13.Kbl a5 14.Pe4 Pxe4 15.Dxe4
Pf6 16.De2 a4 17.Pe5 Dd5!
Daarom lanceerde Beljavski in
het Russische kampioenschap
'81 tegen Tal het nieuwtje
13.Pe5, maar bereikte na
13. .0—0 14.De2 Da5 15. Kbl
Tad8 eveneens weinig. Vorig
jaar in Tilburg won Beljavski
briljant tegen Larsen met
13.Pe5 a5?! 14.Thel a4?
15.Pg6!Pd5 16.Pf5!Lf8
17.Ld6! Tg8 18.c4 Pb4 19.Dh3!
fxg6 20.Txe6 Kf7 21.hxg6!
Kxe6 22. Telf enz. Karpov
heeft een „verbetering" in de
genoemde partij Beljavski-Tal
ontdekt.
13.Pe5 0—0 14.c4?!
Dit is alleen goed als zwart het
witte centrum op de verkeerde
manier ondermijnt: 13. b5?
14.Pxc6 bxc4 15T)e2 (15.Dxc4?
Tc8) De8 I6.d5! met groot
voordeel voor wit. De door
Hübner gekozen weg lijkt me
goed voor zwart.
14. .c5! 15.d5 Pxe5 16.Lxe5
Pg4.
Zie diagram 1.
Het stukoffer dat de wereld
kampioen nu brengt, moet de
konsekwentie van het witte
systeem zijn, want na het al
ternatief 17.De2 Pxe5 18.Dxe5
Lf6 staat zwart beter.
17.Lxg7!? Kxg7?
Na 17. .Lg5f 18.Kbl Pxf2! zou
zwart het stukoffer ernstig aan
de kaak hebben kunnen stel
len, bv. 19.Dc3 Te8! 20.Lh8? f6
en zwart wint.
18.De2 Lg5t?!
Dit schaak had in reserve
moeten worden - gehouden,
voor later eventueel Df4, nu
kan de Wereldkampioen zijn
kombinatoire gaven demon
streren.
19.Kbl Pf6 20.dxe6 Dc8 21.e7
Te8 22.Td6 Dg4 23.De5 Kg8
24.Tel!
Impliceert de diep berekende
slotcombinatie.
24. .Pd7
Zie diagram 2
25.Txd7!Dxd7 26.Pf5 f6
27.Dd5t!
De fraaie pointe, wit, krijgt
twee sterke vrijpionnen en
een sterk paard voor een kom-
plete toren.
27. .Dxd5 28.cxd5 Lf4 29.g3
Lc7 30.Kc2
Na het direkte 30.d6 kan zwart
onder opoffering van zijn plus
toren remisekansen krijgen.
30. .b5 31.Pxh6t Kh7 32.Pf5
Tg8 33.d6
Nu is het eindspel na
33. .Lxd6 34.Pxd6 Te8
35.Pxe8 Txe8 36.g4 gevolgd
door f4 eenvoudig gewonnen
voor wit. Wat Hübner doet
komt op hetzelfde neer.
33. .La5 34.Te6 Tg5 35.Txf6
Txh5 36.d7 Th2 37.Pe3
Zwart geeft het op.
Russen sterker
De Russen hebben er in de elf
de interland geen twijfel over
laten bestaan: de Sovjet-Unie
is het sterkste damland ter we
reld. De vierrondige twee
kamp in het warme Scheve-
ningen eindigde via 911, 8
12, 9—11 en 10—10 in 36—44.
Van de elf interlands wonnen
de Russen er negen; twee ein
digden in een gelijkspel. Gant-
warg, Tsjegolev en Wiersma
hebben als enigen aan alle in
terlands meegedaan.
Wie de wedstrijd heeft ge
volgd, kan zich toch niet aan
de indruk onttrekken dat de
Russen op beslissende momen
ten koelbloediger blijken. De
blunder van Jannes van der
Wal in de eerste ronde - hij
gaf pardoes zijn dam weg -
kostte Nederland de zege, te
meer omdat John van den
Borst en Auke Scholma hun
voordeel niet konden uitbui
ten.
In de tweede ronde verzandde
het voordeel van Jos Stokkel
en Ron Heusdens; bovendien
liet John van den Borst zijn
vlag vallen in de overtuiging
al 50 zetten te hebben gedaan:
het bleken er slechts 49, dus
een nederlaag.
De derde ronde leverde een
HEUSDENS
I
1 I
ji
IL HUBS
JS J
TSJIZOV
regelmatige 911 nederlaag
op. In de slotronde herstelde
de Nederlandse ploeg zich. Ge
ïnspireerd door het sterke spel
van Rob Clerc en Anatoli
Gantwarg, die het in de eerste
twee ronden lieten afweten
via grootmeesterremises, ba
lanceerde de Sovjet-Unie op
de rand van verlies. De ploeg
van trainer Nikolai Sretenski,
zelf Internationaal Meester,
bofte dat Scholma met de vlag
op vallen de beslissende fout
maakte, waardoor Mogiljanski
Uiteindelijk keerden zeven
VAN DER WAL
Russen naar huis terug met
een positieve score. Baljakin,
Wirni, Wigman. Tsjegolev, Da-
vidov en Mogiljanski scoorden
53, de grote ontdekking, de
pas 17-jarige Tsjizov, zelfs 62
tegen de falende Ron Heus
dens.
Aan Nederlandse zijde was er
succes voor Wiersma (62),
Rob Clerc en Jos Stokkel (bei
den 53). Vooral de afstraf
fing die grootmeester Mitsjans-
ki kreeg van de regerende
Wereldkampioen Wiersma
maakte veel indruk.
Onder leiding van coach Dou-
we de Jong heeft de Neder
landse ploeg zich toch duchtig
geweerd. Weliswaar had Ne
derland het voordeel van de
thuiswedstrijden en ontbraken
bij de tegenstander toppers als
Korenevski, Dibman en Lets-
jinski. De Jong kon wijzen op
een team waarin om uiteenlo
pende redenen de grootmees
ters Sijbrands en Roozenburg
alsmede Internationaal Mees
ter Hans Jansen ontbraken.
De Sovjet-Unie bleek in de
breedte sterker. Zij paste zich
gemakkelijker aan. Van Tsipes
was bekend dat hij Snel in tijd
nood komt. Daarop werd de'
speelwijze van Jos Stokkel af
gestemd. Maar na Stokkels
overwinning in de eerste ron
de, bleek Tsipes snel te hebben
geleerd: na een moeizame
puntendeling in de tweede
ronde, werden de partijen 3 en
4 gelijkwaardige remises.
Uit de eerste ronde mag na
tuurlijk de slagzet van Tsjizov
in zijn partij tegen Ron Heus
dens niet ontbreken. Let voor
al op de voorbereiding van de
beslissende klap, die Tsjizovs
grote talenten aantoont.
Tsjizov-Heusdens: 1. 3228
19—23 2. 28x19 14x23 3. 37—
32 10—14 4. 41—37 14—19 5.
4641 5—10 6. 32—28 23x32 7.
37x28 9—14 8. 38—32 16—21 9.
31—26 11—16 10. 41—37 18—
22 11. 43—38 6—11 12. 28—23
19x28 13. 32x23 12—18 14.
23x12 7x18. Het gevolg van
deze snelle beslissing is dat
Heusdens' korte vleugel on
handelbaar wordt.
15. 35—30 20—24 16. 30—24
13—19 17. 24x13 8x19. Maakt
het nog erger. 18. 49—43 49
19. 37—32 3—8 20. 36—31 8—
13 21. 4237. Een typische,
maar kennelijk speelbare zet.
21. 19—23 22. 34—29 23x34
23. 40x29 14—20 24. 45—40
10—14 25. 32—28 Want op
21—27 kan 26—21 14—19 26.
37—32 2—8 27. 39—34 20—24
28. 29x20 25x14 29. 47—41 8—
12 30. 41—36 21—27 31. 32x21
16x27 Lijkt bevrijdend, want
32. 3429 17 met het drei
gende 18—23 moet Heusdens
optimistisch hebben gestemd
(zie diagram).
Maar er volgt een bominslag:
33. 26—21 17x37 34. 28x8 13x2
35. 48—42 37x28 36. 30—24
19x30 37. 40—34 30x39 38.
44x4 zorgde voor een snel slot:
3827—32 39. 38x27 7—12
40. 4—22 11—16 41. 22—28
1420 42. 2823 en Heusdens
capituleert.
Van der Wal blunderde in de
stand van het tweede diagram
na de zettenreeks 43. 1722
44. 26—21 22x31 45. 32—28
23x32 46. 38x36 11—17 47.
21x23 19x48 48. 30x10 13—19
49. 10—5 19—24 50. 5—23???
2429 en Baljakin kreeg twee
punten. Volgende week meer
over de interland.
Vier Britse
automerken
Het thema „Auto's op postze
gels" vormt voor veel verza
melaars een geliefd onder
werp. Vooral als ook duidelijk
het betreffende merk te her
kennen valt, wat niet altijd het
geval is. Voor de „specialisten"
op dit gebied brengt de Britse
PTT op 13 oktober een aan
trekkelijke serie. Deze uitgif
tedatum valt samen met de
opening van de „British Motor
Show" te Birmingham.
Achtereenvolgens worden in
de serie de merken Austin,
Ford, Jaguar en Rolls Royce in
het zonnetje gezet. Zo toont
een zegel van 15 1 p, naast de
Austin Metro de Austin Seven
uit 1922. Deze Seven, met zijn
747 cc. 4-cilinder motor van
13 pk., zou Austin wereldbe
roemd maken. Zelfs BMW in
Duitsland, Rosengart in
Frankrijk en Datsun in Japan
hebben deze Seven in licentie
vervaardigd.
Op een zegel van 19 V< p ziet
men naast de Ford Escort de
Ford van het model „T". Ford
startte de produktie van de
„T" in 1909 en tot 1927 zouden
er meer dan vijftien miljoen
van verkocht worden.
Onderwerp voor de zegel van
26 p zijn de SS 1 en de Jaguar
XJ6. Öorspronkelijk hield de
fabriek van William Lyons in
Blackpool zich bezig met de
fabricage van zijspannen voor
motorfietsen. Deze zijspannen
droegen de naam „Swallow".
Toen men in een later stadium
ook speciale carroserieën voor
de al genoemde Austin Seven
ging vervaardigen, kregen
deze de naam Swallow Seven.
In 1931 lanceerde de Swallow
Coachbuilding Company een
eigen ontwerp onder de naam
SS-1. Vanaf dat moment zou
den de letters „SS" het han
delsmerk gaan vormen. Kort
voor het uitbreken van de
Tweede Wereldoorlog ver
scheen de SS „Jaguar", een
schitterende sportwagen die
men op dit moment bijvoor
beeld ook in het Autotron te
Drunen kan bewonderen. Ge-
dm-
eleid'
indei
de afbeelding duidelijk totóaast
ting komt. Het ontwerp
'deze zegels kwam van de 1
van Stanley Paine.
Met deze zegels streeft de I
se PTT er naar, propagandt
maken voor de automobiaieb i
dustrie van dit land, zoals de
dat al eerder heeft geqJ
voor de visserij-industrie, eeft e
is de tweede keer dat autopnget
een Britse postzegel versdzal
nen. De eerste keer was daaakei
1966, toen een Mini en eenbnder
guar op een zegel van 6 (zijn
zien waren. ne Ril
.Ik h,
p he
srech
ten van deze fabriek zijn te
zien op een zegel van 29 p
Hierbij gaat het om de Silver
Spirit van nu en de Silver
Ghost uit 1907. Voor wat het
uiterlijk betreft, mag de Rolls
Royce een „tijdloze" auto ge
noemd worden. In dit geval zit
er echter bijna 75 jaar verschil
tussen deze auto's, hetgeen op
te zien en te koop zijn opljgj^
speciale stand van de B^__
PTT gedurende de „Br^^^
Motor Show", die gehoirije u
wordt van 22 tot en met 31| stee
tober. Ook de vier oldtir 1
die op de zegels voorkor >rneli
zijn tijdens de tentoonste
te bezichtigen, dank zij de
dewerking van het „Nati >P
Motor Museum". Het drul s
van de zegels werd verz e
dor „The House of Questa
Op 24 september bracht
postdienst van de Veren
Naties de derde reeks
durende de Tweede Wei;
oorlog hield men zich bij
voornamelijk bezig met
ratie en produktie van ooi
materieel, hoofdzakelijk
de RAF. Vanzelfsprekend
na deze jaren de letterco
natie „SS" als handelsr
niet gehandhaafd blijven,
is dan ook daarom dat
vanaf dat moment auto's
bouwen onder de naam Je
Cars Ltd.
Het merk Rolls Royce
nog altijd een magische kl
Enkele van de fraaie pro
genzegels" in omloop. Op
zegels, die ieder een wa
van 20 dollarcent hebben,
men de vlaggen van zestie
de Verenigde Naties aang
ten landen.
Het gaat hierbij om bl<
van zestien zegels, die elk
verschillende vlaggen to
Nierdialysepatienl
krijgen meer vrijhl
AMSTERDAM Een
methode om dialyse-patiënten
te behandelen, het Continue
Ambulante Peritoneale Dialy
se-systeem (CAPD), lijkt dé
oplossing te worden voor nier
patiënten, van wie anders het
bloed moet worden gespoeld
door een kunstnier. Nierpa
tiënten krijgen nu meer vrij
heid om te leven.
De CAPD-methode is voor het
eerst toegepast in de VS en
wordt in Nederland nu door
zo'n 100 patiënten gebruikt.
De methode heeft vele voorde
len. In plaats van het twee- tot
driemaal per week spoelen
van het bloed door een kunst
nier thuis of in een dialyse
centrum, zes uur lang! kan
de patiënt zelf 24 uur per dag,
zeven dagen per week, de dia
lyse uitvoeren. En deze vorm
van dialyse levert geen beper
kingen op in bewegingsvrij
heid. De patiënt kan een vrij
wel normaal leven leiden.
Vlak na het spoelen is het
bloed van een nierpatiënt erg
schoon, vlak voor het spoelen
is het bloed nogal vervuild,
doordat er 24 tot 42 uur geen
zuivering heeft plaats gehad.
De balans die in elk gezond li
chaam aanwezig is, wordt zo
danig verstoord. Maar bij de
CAPD-methode ontstaan er
geen uitersten meer tussen
heel vuil en heel schoon bloed.
Dat komt omdat de spoel-
vloeistof vrijwel constant in
het lichaam aanwezig is.
Het systeem houdt in dat ope
ratief een klein slangetje in de
buikholte wordt gebracht, dat
uit de zijde van de patiënt
blijft steken. Daaraan kan een
plastic zak met twee liter dia
lyse-vloeistof worden gekop
peld, die dan in de buikholte
van de patiënt stroomt. De
lege zak blijft opgevouwen on
der de kleding van de patiënt
zitten en na een uur of vijf
laat de patiënt de oude vloei
stof uit de buikholte lopen en
nieuwe dialyse-vloeistof in
stromen. Daarna herhaalt het
proces zich.
Het CAPD-systeem, dat de
grootst mogelijke vrijheid voor
de patiënt geeft, heeft echter
ook nadelen. De patiënten die
van deze methode gebruik ma
ken moeten erg nauwkeurig te
werk kunnen gaan, goed on
derricht krijgen en in staat
zijn de verschillende handelin
gen zorgvuldig uit te voeren.
Patiënten die de handelingen
niet nauwgezet opvolgen ris
keren buikholte-ontsteking.
Het is namelijk mogelijk dat
bij het verwisselen van de zak
ken dialyse-vloeistof bacteriën
in de buikholte komen.
De artsen die in Nederland
met deze methode werken,
menen echter dat deze infec
ties niet ernstig zijn. Boven
dien is het mogelijk om aan de
dialyse-vloeistof anti-biotica
toe te voegen, zodat ze gauw
overwonnen zijn. Het nieuwe
systeem kent nog een vool
voor suikerzieken. AanT
vloeistof kan namelijk insgj
worden toegevoegd,
een veel regelmatiger tol
ning van insuline in ha
chaam mogelijk is dan f
maal gebeurt bij injecties.®
Nieuwe methode 011
hormonen te make
Aan de Technische Hogesi
in Eindhoven is een nil
methode ontwikkeld om
goedkope grondstoffen h>
nen te maken. Hormonei
stoffen die regulerend w
op de functie van andere
nen of het lichaam
De hormonenopbrengst i:
ter dan die van de tot n|
gebruikte methoden. Dat
uit onderzoek van dr
Janssen uit de lichtstad
onlangs op gepromoveerc
Uit bestaande stoffen k;
nu langse chemische wej
monen worden gemaakt
Janssen. De hormonen
verkregen worden
oestrogenen. Een oestri
een vrouwelijk geslachl
moon en een componenl
'de' pil.
Hormonen worden tot
voornamelijk geproduceei
plantaardig materiaal. Zi
loopt de productie vai
hormoon oestron met
sisstof, die verkregen
uit de Mexicaanse yamwi
