Is
auna-
naffia:
:aak van
niljoenen
ma
baby hongert naar dromen
ZATERDAG 9 OKTOBER 1982
Via
Limburg
en Brabant
bloeit
illegale
handel in
bedreigde
dieren
vindn
k ma
SWIJK „In de fauna-
hijbffia gaan meer miljoenen
dan in de narcoticahan-
Die uitspraak komt, zon-
enige reserve, uit de mond
een opsporingsambtenaar
het ministerie van cul-
recreatie en maatschap-
ijk werk (CRM), die samen
fet twee collega's en dertig
■■^h daar vrijwillig voor opge-
gediplomeerde contro-
de politiekorpsen bij-
raan bij het uitroeien van de
manUgaie handel in uitheemse
•m?fren *n Nederland. Vechten
finitten de bierkaai? Misschien,
bsolipar de weinig scrupuleuze
andijndelaren merken heus wel
de overheid flink tegen
aanleunt. De van de
gse gemeentepolitie over
tomen en omgeschoolde in-
iteurs van de „Sector Ge
er \4dsbescherming en Soorten-
Jac<jhoud" van CRM kunnen
ruit, want dagelijks komen
:tiesfike partijen met uitsterven
ampidreigde dieren de Neder-
idse grens over.
nsna
i voorzichtige schatting leert dat
lijks voor minstens enkele tien
en miljoenen guldens in deze
„«ikhandel in papegaaien, apen,
[j laarden, schildpadden en kroko-
achtigen omgaat. Op de lijst
.rp in nu 2000 beschermde diersoor-
et st en er komen er steeds meer bij.
lert 1977, toen hier de „Wet Be-
igde Uitheemse Diersoorten"
d uitgevaardigd, is de strijd te-
de fauna-maffia pas goed op
^jig gekomen. Nederland neemt
onder serieus aan het gevecht
spec 1 omdat het is met enige
aamte gezegd de (internatio-
e) sluikhandel in met uitsterven
Ireigde dieren voor zeventig
cent in Nederlandse handen is.
in wat voor handen! Vuile han-
l^™i, want talrijke grote inkopers
t te >ben een crimineel verleden dat
n o\aalt tot drugs en geweldsmis-
rkel ven toe. De inspecteurs spreken
r van een historische band. Zo-
v met dieren als met narcotica
vani enorme geldbedragen te ver
wonen. Door hun koloniaal verle-
Idig
;1 Hi
den kennen veel Nederlanders de
weg in verre landen en het inter
nationaal handelen zit ons in het
bloed. De strijd tegen het verhan
delen van schaarse dieren is na het
vaststellen van de daarop betrek
king hebbende Conventie van
Washington ook internationaal op
gang gekomen. Zelfs Interpol heeft
zich nu bereid verklaard alle me
dewerking te verlenen.
Alleen, Nederland hoort niet bij de
zestig landen die de conventie heb
ben getekend. De oorzaak daarvan
ligt niet in een weigerachtige hou
ding, maar in de conventie zelf.
Daarin wordt de handel met grens
controles aangepakt.
Dat is voor Nederland, gezien de
verdragen in Benelux-verband
die grensbewaking hebben afge
schaft onmogelijk. Waarbij nog
komt, dat het tegen ons aanliggen
de België geen importverbod voor
uitheemse dieren kent. Maar de
geest van de conventie wordt hier
zeer serieus in het oog gehouden.
Want met de wet uit 1977 in de
hand, kan het de wilde wildhandel
goed lastig worden gemaakt.
Is het houden van een aapje dan zo
schadelijk? De vraag ligt op de
plastic tafel ergens op de twaalfde
verdieping van de CRM-kolos in
mistig Rijswijk. Aan tafel twee van
de drie inspecteurs van de „Sector
Gebiedsbescherming en Soortenbe-
houd" van de Directie Flora en
Fauna van CRM. De derde bevindt
zich ergens in Nederland, waar hij
zojuist weer een sluikzending uit
België op het spoor is gekomen.
Hele zendingen
„Er zitten honderden aapjes in
kooitjes. En vogels, en katachtigen,
en landschildpadden. Het gaat ons
daarbij niet zozeer om individuele
gevallen, maar meer om hele zen
dingen. Een internationaal onder
zoek heeft tot de ontstellende con
clusie geleid, dat met ingang van
het jaar 2035 elke dag een plant- of
In de betonnen spelonken van het ministerie van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk bevindt zich een
kluis met in beslag genomen dode beesten en „delen" van beschermde dieren. Inspecteur F. Reinhardt eta
leert hier een heus tijgervel, een slangeleren damestas en tasjes van moeraskatten. In zijn hand houdt hij een
opgezet witneusmeerkataapje. Op de achtergrond in de kluis nog dozen vol slangeleren ceintuurs, bontjas
sen en ivoren beeldjes. Bij elkaar voor tienduizenden guldens.
diersoort voorgoed van onze aarde
verdwijnt als we de zaak niet
enigszins in de hand kunnen hou
den. Ook al lijkt het maar om één
aap te gaan, in de natuur zorgt hij
gemiddeld voor vier nakomelingen.
Dus met die ene aap heb je er wel
vijf uit hun natuurlijke omgeving
verwijderd", aldus inspecteur J.
van Hulst.
Inspecteur F. Reinhardt: „Er lopen
duidelijke lijnen van de drugshan
del naar de verkopers van be
schermde dieren. Met die beesten
kun je, zonder al te veel risico's te
lopen, zeer veel geld verdienen.
Een zeldzame papegaai brengt dui
zenden op, een gorilla kost zo'n
veertigduizend gulden. Daarbij
komt dat handelen in strijd met de
hier geldende wet niet meer dan
een overtreding is met als maxi
mumstraf drie maanden hechtenis
of tienduizend gulden boete. In
handelaarskringen maken dat soort
straffen geen indruk".
Daarnaast bestaat het zeer sterke
vermoeden, dat met die dieren ook
de nodige narcotica over de gren
zen worden gesmokkeld. Van
Hulst: „Geen douaneambtenaar zal
het wagen zijn hand in een krat
met gifslangen te steken. Hij zal
daaróm ook niet merken dat onder
in die kist een dode slang ligt, die is
volgestopt met heroïne. En wie
heeft in de gaten dat in de bodem
van een in talloze vakjes verdeelde
transportkooi met vogeltjes, ruimte
is vrijgemaakt voor narcotica?"
Tot voor kort was Nederland het
centrum van de internationale
sluikhandel in met uitsterven be
schermde dieren. Rotterdam, Am
sterdam en vooral Schiphol waren
beruchte marktplaatsen waar let
terlijk en figuurlijk van alles te
koop was. Daarbij ging het niet
slechts om levende dieren maar
ook om opgezette en om wat de wet
„delen van dieren" noemt. In wer
kelijkheid zijn die „delen van die
ren" minder bloederig: bontjassen,
krokodilleleren tassen, ivoren
beeldjes.
Sedert de wet van 1977 heeft de
handel zich van lieverlee naar Bel
gië verplaatst, waar, gelijk bekend,
niet alles geregeld is. België kent
geen invoerverbod van schaarse
dieren. Over de handel worden
daar geen lastige vragen gesteld.
Geen wonder dat veel van die die
ren, of delen er van, de Noordbra
bantse en Limburgse grens over
komen. Van daaruit gaan hele
transporten naar West-Duitsland of
nog verder. De meeste tips krijgen
de inspecteurs van CRM dan ook
uit de twee zuidelijke provincies.
Maar ook om andere redenen moet
het gezag zich daar vaker met apen
en vogels bezighouden dan elders.
Inspecteur Reinhardt filosofeert:
„In Limburg en Brabant bestaat
een heel merkwaardige traditie.
Daar denkt men vaak heel anders
over schaarse dieren. Kijk alleen
maar eens naar de beschermde vo
geltjes die men d^ar in volières
heeft zitten. Dat gaat daar over van
vader op zoon".
Apen
Daarmee raken zijn woorden ook
de dierenbescherming. De CRM-in-
specteurs blijven daarvan af. „Wij
zijn er voor de soort, dat is natuur
behoud. De dierenbescherming is
er voor het individuele beest".
Maar Van Hulst wil best even bui
ten zijn boekje gaan. „Van de drie
honderd papegaaiesoorten zijn er
zo'n veertig beschermd. Maar ook
een niet beschermde papegaai in
een kooi is niks. Dat dier behoort
een sociaal gedrag te kunnen ont
plooien. In een kooi is dat onmoge
lijk. Dat beest wordt hartstikke
gek. Het verveelt zich dood. En
dan begint hij, uit pure verveling,
zijn eigen veren uit te trekken. De
papegaai is dan niet mooi meer en
moet dan plotsklaps de deur uit".
„Met apen, wel beschermd, is het
nog erger. Ze worden jong gevan
gen. Onderzoeken hebben uitgewe
zen dat je eerst gemiddeld vier ou
dere apen gedood moet hebben wil
je zo'n jong kunnen vangen. Apen
hebben een veel verder ontwikkeld
sociaal gedrag dan papegaaien.
Daar kunnen apen in eenzame op
sluiting geen kant mee op. De pro
blemen komen op de dag waarop ze
geslachtsrijp worden. Hun instinct
zegt ze dan de strijd met alle mede
dingers aan te gaan om zo hun
plaats in de groep te leren kennen.
De enige mededinger die ze ont
moeten is hun baas. Die krijgt dus
een flinke knauw. Die apebeten
Om één jong
aapje te
vangen moeten
gemiddeld vier
oudere beesten
het loodje
leggen
zijn niet flauw. We hebben hier ge
noeg voorbeelden van doorge
scheurde pezen en slagaderlijke
bloedingen. En dan moet het lieve
aapje de deur uit, waardoor weer
andere problemen zich voordoen.
Zetten we zo'n aap namelijk in een
groep, dan wordt hij onmiddellijk
door de anderen verscheurd omdat
hij niet weet te reageren op hun
manier van communiceren. Hij
verstaat de anderen niet. Onver
wijld wordt dat afgestraft".
Naar asiels
Wat gebeurt er dan met in beslag
genomen dieren? In principe gaan
ze eerst naar een (particulier) asiel
waar ze deskundig worden opge
vangen. Daarna krijgen ze in het
land van herkomst een heel profes
sionele wederaanpassingscursus
waar in de regel vier jaren mee ge
moeid zijn. Gelukkig worden die
cursussen vaak mede betaald door
het Wereldnatuurfonds, anders is
het teruggeven aan de natuur hele
maal niet te betalen. In Nederland
wil de KLM nog wel eens voor gra
tis retourtickets naar het geboorte
land zorgen.
„Het gaat in de handel soms om
enorme aantallen. Enige tijd gele
den hebben we elfhonderd kilo
ivoor in beslag kunnen nemen. We
hebben uitgerekend dat daarvoor
honderd zesentwintig olifanten zijn
doodgeschoten", zegt Reinhardt,
die ook het kleine wil eren. „Kent
U die kleine groene waterschild
padjes? U weet wel die beestjes die
kinderen in de dierenwinkel wel
eens cadeau krijgen in de hoop dat
ze terugkomen voor zo'n geel wa
terbakkie met zo'n plastic palm in
het midden... Nou van die (onbe
schermde) diertjes, in de volks
mond heten ze roodwangschildpad-
den, komen er een miljoen per jaar
de grens over. En van dat miljoen
is gegarandeerd vijfennegentig pro
cent een jaar later dood".
Voorlopig is er meer dan genoeg
werk voor de drie inspecteurs en
dertig controleurs. Is dat aantal
niet wat klein?
Reinhardt: „Het is bij ons niet an
ders dan bij de politie. Als we met
honderd man waren, hadden we
ook werk voor honderd. Maar toch,
alle beetjes helpen".
HANS KOENEN
heb|A
J ellA'
De
hele i-
OEI
JÏSTERDAM Zeifs onge-
en baby's dromen al. Om-
het ernstige gevolgen kan
bben wanneer ze daarin
pden belemmerd, zouden
ïstaande moeders zich ei-
andjilijk dienen te onthouden
gei medicijnen of genotsmid-
ljen, die dromen onderdruk-
Het eerste was sinds de
ïn vijftig bekend. Het
^iede echter werd pas dezer
ntWj;en ontdekt en wel door
het jid Mirmiran, een jonge
gunjs uit Iran die in 1977 kwam
rken bij het Nederlands In-
uut voor Hersenonderzoek
.msterdam. De hoofdstede-
ie universiteit achtte zijn
gpdst belangrijk genoeg om
te belonen met de graad
doctor in de geneeskunde.
leen maar de hamvraag: hoe
stig is ernstig? Het antwoord
dr. Mirmiran laat geen plaats
r twijfel. „Ik durf zeggen dat
eboren baby's bij wie de
omslaap is onderdrukt, ter we-
komen met een IQ dat tien
:ent beneden het gemiddelde
Met een beduidende geestelijke
terstand dus, want tien procent
der mag je gerust veel noemen.
gemiddelde intelligentiequo-
loopt van negentig tot hon-
I tien. Daar zit ruwweg de helft
alle mensen tussen. Krijgt een
j als gevolg van een tekort aan
omslaap tien procent minder,
komt hij al gauw in de catego-
zwak begaafden terecht ne
ig tot tachtig en misschien
op de grens van debiliteit, on-
de tachtig".
ernstig? „Er bestaan manieren
om kinderen die geestelijke achter
stand in te laten lopen", vult Mir
miran aan. „Zeker, maar ze zijn ge
test tot zes jaar en toen bleek de
achterstand nog steeds niet ver
dwenen, ondanks de therapie. Je
moet dus vrezen dat ze het hun
hele leven met zich mee blijven
dragen, dat ze kansarmer zullen
blijven".
„Hoeveel van dergelijke kinderen
er rondlopen? Onmogelijk te zeg
gen. Dan zou je van iedere moeder
precies moeten weten wat ze tij
dens de zwangerschap geslikt heeft.
En je zou alle baby's moeten testen.
Maar ik ken uit Amerika een lijst
van elf medicijnen, die de droom-
slaap onderdrukken en waarvan
iedere zwangere vrouw er wel eens
een of meer gebruikt. Medicijnen
tegen megraine komt veel voor
tegen hoge bloeddruk, tegen
epilepsie. Slaappillen en kalme
ringsmiddeltjes natuurlijk. Maar
ook bepaalde hormonen. Ik noem
het hormoon dat wordt toegediend
aan vrouwen die vatbaar zijn voor
miskramen. Ze doen alles om een
baby te krijgen, maar de ironie wil,
dat ze, juist door zo'n hormoon te
slikken, kans lopen op een kind
met geestelijke achterstand".
Vijftig keer te veel
Gevaarlijk nieuws vindt dr. Mirmi
ran die Amerikaanse lijst. Het zou
nuttig zijn eens na te gaan hoe het
er in Nederland mee staat. „Elf of
ficieel geregistreerde geneesmidde
len die de droomslaap onderdruk
ken. Ze komen via de placenta in
de hersenen van de ongeboren
baby terecht en onderdrukken ook
daar het dromen. In veel ernstiger
mate bovendien. Wat voor de moe
der een kleine dosis is, kan voor
haar baby vijftig keer te veel zijn.
En nu heb ik het niet eens over al
cohol gehad, over pepmiddelen,
over heroïne, cocaïne en dergelijke,
die ook allemaal de eigenschap be
zitten dat ze de droomslaap onder
drukken".
Voor het overgrote deel van leken,
hoe ontwikkeld ook, en zelfs voor
de medische wereld, zal de ontdek
king van dr. Mirmiran als een vol
slagen verrassing komen. Dromen
ongeboren baby's dan op een zo
ingrijpende manier? Alleen de
vraag al. Wat valt er voor een blin
de vrucht in de duistere, afgesloten
omgeving van de moederschoot te
dromen?
„Het misverstand berust hierop",
legt dr. Mirmiran uit, „dat we den
ken in termen van visuele beelden
of andere zintuiglijke waarnemin
gen, van een verhaaltje, van psy
chologische verbanden, wanneer
we over dromen praten. Maar die
vormen hoogstens een klein onder
deel van alles wat zich tijdens de
droomslaap in de hersenen afspeelt.
Daarom gebruik ik als alternatief
het begrip actieve slaap. De droom
zoals we ons die bij het ontwaken
herinneren, is louter een bijver
schijnsel van een algehele toestand
waarin ons brein gedurende de
slaap periodiek komt te verkeren.
Een toestand van opwinding, van
grote activiteit op allerlei gebied.
Een toestand waarin zich het pro
ces van chemische opbouw voltrekt
dat noodzakelijk is om de hersenen
met optimale doelmatigheid in
werking te houden. De subjectieve
ervaring die wij dromen noemen, is
niet meer dan een nevenprodukt
van een wezenlijk fysiologisch pro
ces, een proces dus dat de levens
verrichtingen stuurt".
Het bestaan van genoemde toe
stand werd pas in 1953 bij toeval
ontdekt. Hii kreeg toer» de bena
ming „REM-slaap" mee, een afkor
ting, van het Engelse „Rapid Eye
Movement", dat geweon „snelle
oogbeweging" betekent. Kenmer
kend voor de toestand is namelijk,
dat de oogballen onder de gesloten
oogleden heen en weer schie
ten alsof ze een tafeltennis
wedstrijd volgen. Het verschijnsel
treedt, zodra een droom begint, bij
ieder mens op en eindigt met het
einde van de droom. Dank zij deze
ontdekking kon het droomonder-
zoek na eeuwen van natte vin
gerwerk, vaak nonsensicaal ein
delijk wetenschappelijk worden
aangepakt, met de vondst van dr.
Mirmiran aan de Amsterdamse IJ-
dijk als jongste vrucht.
Twintig procent
Zo wil men aan de hand van de
snelle oogbewegingen vaststellen,
dat een gezond mens gedurende
zijn acht uur durende slaap negen
tig minuten doorbrengt met dro
men, hetgeen neerkomt op 20 pro
cent van de totale slaaptijd.
Om de negentig minuten doet zich
met de regelmaat van de klok een
droom voor. Dit patroon van REM-
slaap ofwel actieve slaap is even
universeel als de slaap zelf en net
zo punctueel als de bewegingen
van de planeten.
Toppen en dalen. Droomslaap en
diepe slaap. Men kan er zijn horlo
ge op gelijk zetten, zelfs bij mensen
die ten stelligste volhouden dat ze
nooit dromen. Behalve bij seniele
mensen. Die vertonen heel weinig
REM-slaap en het is gebleken, dat
hun hersenen letterlijk verschrom
pelen, omdat de normale processen
van vernieuwing bij de hersencel
len achterwege blijven. Ook geeste
lijk gestoorden hebben weinig
REM-slaap, wat erop wijst hoe
enorm belangrijk het is, dat het
hersenweefsel via het mechanisme
van de droomtoestand in goede
staat wordt gehouden zodat de ho
gere functies als denken, leren en
herinneren op peil kunnen blijven.
Ongeboren baby's vormen een.
soortgelijke uitzondering, maar dan'
naar de andere kant. Zij vertonen
juist een overdaad aan actieve
slaap. Dr. Mirmiran: „In de twee
laatste maanden voor de geboorte
besteden ze maar liefst tachtig pro
cent van hun totale slaaptijd aan
droomslaap, zestig procent meer
dan ze in hun latere leven zullen
doen. En het is in die periode van
twee maanden dat hun hersenen
het snelst groeien. De grijze stof
van de hersenschors, zetel van de
hogere functies, wordt dan dubbel
zo dik en plooit zich. naarmate de
geboorte nadert, in dicht op elkaar
liggende kronkels. Je zou kunnen
zeggen dat de ongeboren baby in
dat stadium hongert naar dromen,
zoals hij later, wanneer hij in de
pubertijd lichamelijk uit de kluiten
begint te wassen, zal hongeren naar
voedsel. Ongelooflijk wat een pu
ber kan verslinden. Nou: ongeloof
lijk wat een baby kan dromen".
Prikkels
Het komt erop neer, dat de enorme
hoeveelheid actieve slaap vlak voor
de geboorte de hersenen van de
baby rijp maakt voor de vloedgolf
van prikkels waarmee hij zal wor
den overspoeld als hij uit de gecapi
tonneerde, donkere isoleercel van
de moederschoot de buitenwereld
in wordt geperst. De dromen fun
geren als prikkels om het brein
klaar te stomen voor zijn aanstaan
de taak. Ook na de geboorte overi
gens gaat dat door. Dr. Mirmiran:
„Een kind van twee maanden be
steedt nog steeds vijftig tot vijfen
vijftig procent van zijn slaaptijd
aan dromen, maar dat aandeel
neemt geleidelijk af naarmate de
ontwikkeling van de hersenen de
prikkel van de actieve slaap min
der noodzakelijk maakt. Uiteinde
lijk, zo rond het zestiende jaar,
blijft nog slechts de twintig procent
droomslaap over waaraan de herse
nen behoefte hebben voor, zeg
maar, onderhoud en renovatie".
Een hongerige puber moet kunnen
eten. Op dezelfde manier en om de
zelfde reden moet de ongeboren
baby kunnen dromen. „Droom
slaap, REM-slaap of actieve slaap,
hoe je het noemt, blijkt een belang
rijke rol te spelen bij de ontwikke
ling van de hersenen", vat Majid
Mirmiran zijn met een doctoraat
bekroonde ontdekking samen.
„Wanneer de droomslaap in het
stadium van hersenontwikkeling
voor de geboorte wordt onder
drukt, kunnen blijvende stoornis
sen ontstaan in het functioneren
van het brein en in het gedrag van
het kind. Daarom moeten aan
staande moeders voorzichtig zijn
met genees- en genotsmiddelen.
Maar vooral zouden artsen bij hun
afweging van wat al dan niet goed
is voor de moeder en haar ongebo
ren baby. de vraag dienen te be
trekken of medicijnen die ze voor
schrijven, toevallig niet het onge
stoorde dromen in de weg zouden
kunnen staan.
PIET SNOEREN
Foto: CEES VERKERK
