Vaticaans concilie -twintig jaar geleden
begonnen zette R.K. Kerk op nieuw spoor
Duizenden Polen naar Rome voor
heiligverklaring van pater Kolbe
brieven
j]BOEKEN
KERKEN WERELD
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 8 OKTOBER 1982 PAGINALC
Twintig jaar geleden, op
11 oktober verzamelden
zich op uitnodiging van
paus Joannes XXIII 2.500
bisschoppen uit de hele
wereld in de St.-Pieter in
Rome voor de opening
van het tweede Vaticaan
se concilie, de eenentwin
tigste algemene vergade
ring in de twintig eeuwen
oude geschiedenis van de
katholieke kerk. Type
rend voor de bedoeling
van dit concilie, namelijk
de opening naar de we
reld, was het feit, dat het
de eerste internationale
gebeurtenis was, welke
via de satelliet „Telstar"
over de hele wereld op
de tv te volgen was.
De katholieken van Neder
land hebben dit concilie bij
zonder intensief gevolgd. Ook
de kerken der Reformatie de
den met steeds grotere be
langstelling mee. Meer dan
waar ook ter wereld probeer
de de rooms-katholieke kerk
van Nederland dit concilie
waar te maken in eigen land.
De pastorale concilies van
Noordwijkerhout, waaraan de
andere kerken deelnamen,
spreken in dit opzicht boekde-
Het Vaticaans concilie heeft
objectief gesproken veel be
reikt en nog veel meer op
gang gebracht. Het eerste re
sultaat was het decreet over
de liturgie, dat de volkstaal in
de kerk invoerde na eeuwen
van bidden en zingen in het
latijn. Een tweede belangrijk
resultaat was de gewijzigde
opvatting van wat kerk is.
Vóór het concilie bestond
voor de meeste leken de kerk
nagenoeg alleen uit paus, bis
schoppen, priesters en reli
gieuzen. Zelf waren zij de
zwijgende, gehoorzame kudde
in de kerkbank. Hun aandeel
in het kerk-zijn bestond vol
gens het zeggen van een Brit
se bisschop destijds uit „bid
den, betalen en gehoorza-
Maar op hun harde stoelen tij
dens urenlange zittingen met
soms onverstaanbare latijnse
interventies oftewel spreek
beurten kwamen de bisschop
pen tot het besef, dat niet al
leen de paus verantwoordelijk
is voor de kerk, maar ook zij
zelf en met hen de priesters
en de leken. Het was de colle-
gialiteitsgedachte en het be
grip „Volk Gods onderweg",
waaraan vooral Noordeurope-
se bisschoppen, onder wie
kardinaal Alfrink, een groot
aandeel hadden.
In de praktijk leidde dit tot de
oprichting van landelijke bis
schoppenconferenties met ei
gen bevoegdheden en tot een
eindeloze reeks initiatieven
voor medeverantwoordelijk
heid van priester en leken. Er
kwamen priesterraden, leken-
raden, parochieraden en be
sturen. Dat nu leken niet he
lemaal met de handen in het
haar zitten, wanneer er geen
priester meer beschikbaar is,
danken zij aan het concilie.
Van de andere kant was het
de bedoeling van het concilie
de macht van de Romeinse
Curie te verminderen. Dit
leidde onder meer tot interna
tionalisering van de Curie,
waarin tot dan toe het Ita
liaanse aandeel onevenredig
groot was.
Een derde belangrijk resultaat
betreft de oecumene. Niet lan
ger lag de nadruk op hetgeen
scheidde maar op hetgeen
verbond. De kerken herken
den en erkenden elkaar.
Sinds het Vaticaanse concilie
zijn talrijke officiële dialogen
op gang gekomen met de Or
thodoxie en de kerken van de
Reformatie. Uit het steeds
voortgaande overleg blijkt,
dat de opvattingen over ge
zag, ambt en liturgie steeds
meer naar elkaar toegroeien,
al blijft de overheersende
rooms-katholieke opvatting
over het pauselijk primaat
schap nog steeds het grootste
struikelblok.
Zestien jaar na het concilie
waren alle besluiten van deze
kerkvergadering officieel be
krachtigd en in uitvoering ge
bracht. Binnen enkele maan
den zal ook een nieuwe ker
kelijke wetgeving afgekon
digd worden. Volgens de be
doeling van paus Joannes
XXIII zou deze wetgeving
een onderdeel moeten zijn
van zijn droom van kerkver
nieuwing.
De geschiedenis na het conci
lie heeft echter al overduide
lijk uitgewezen, dat geen en
kele vernieuwing tot stand
komt zonder harde strijd. De
instemming met het concilie
is niet meer zo eensgezind als
in de eerste tijd. De moeilijk
heden, die de kerk op het
ogenblik doormaakt, hebben
velen zich doen afvragen of
het concilie daaraan niet
mede schuld draagt. Vele an
deren zijn daarentegen van
mening, dat de noodzakelijke
hervormingen van het conci
lie in de tijd erna niet conse
quent genoeg zijn doorge
voerd maar halverwege zijn
blijven steken.
Weer anderen vinden, dat
men na het'concilie juist te
ver is gegaan, ofschoon maar
weinigen hebben gereagéerd
als de Franse aartsbisschop
Lefèbvre, die zijn ambt niet
meer mag uitoefenen, maar
wel doorlopend priesters
wijdt. Hij staat aan het hoofd
van een beweging, die het
concilie totaal afwijst. Om nog
maar niet te spreken van een
schrijver als Anthony Bur
gess, die het concilie verant
woordelijk stelt voor de grote
uittocht van katholieken. Hij
noemt in zijn boek „Earthly
Powers" paus Joannes XXIII
de gevaarlijkste man van deze
eeuw, omdat hij van de uni
versele kerk een „voertaal-
kerk" maakte en omdat hij
een veel te optimistisch mens
beeld had.
Waarschijnlijk is het na twin
tig jaar nog te vroeg om de
balans op te maken van een
gebeuren in een kerk, die
haar geschiedenis schrijft in
eeuwen. De Nederlandse ka
tholieken zijn wellicht ook
niet de meest geschikten om
dat te doen. Zij hebben meer
dan welke groep van katho
lieken ook geprobeerd het
concilie in eigen land waar te
maken. De Nederlandse kerk
werd daarmee een schouwto
neel voor de hele wereld.
Maar Rome vond, dat zij op
hol was geslagen en meende
de teugels strak te moeten
aantrekken, toen het door zijn
benoemingenbeleid in de ja
ren zeventig de homogeniteit
der Nederlandse bisschoppen
doorbrak en dezen opnieuw
voor de ogen der wereld in de
bijzondere bisschoppensynode
van januari 1980 op de lijn
van het Romeinse beleid
plaatste.
Toch moet het duidelijk zijn,
dat het tweede Vaticaanse
concilie veèl heeft losgemaakt
en dat het de rooms-katholie
ke kerk op een nieüw spoor
heeft gezet, ook al zal de wer
kelijke betekenis van het con
cilie waarschijnlijk pas over
lange tijd blijken, wanneer de
afstand, een ^rqtere objectivi
teit mogelijk maakt en de pijn
eh de frustraties qvër het „té
ver of niet ver genoeg" verge
ten zijn.
Vijfduizend Polen, even
zoveel Poolse emigranten
en zeven Poolse bisschop
pen zij het niet de pri
maat mgr. Glemp, die in
Polen blijft vanwege de
binnenlandse situatie
zullen er zondagochtend
bij zijn als de Poolse paus
Johannes Paulus II de
Poolse pater Maximiliaan
Kolbe zal heiligverkla-
ren.
De minderbroeder-conven
tueel Kolbe vond in augustus
1941 de dood in het concen
tratiekamp Auschwitz. Een
dodelijke injectie phenolzuur,
die hem werd gegeven toen
hij na een lang verblijf in een
hongerbunker nog levend
werd aangetroffen, maakte
een eind aan zijn leven, dat
op 8 januari 1894 in de Poolse
stad Pabianice begon en een
opmerkelijk verloop had.
Hij behaalde in Rome de doc
torsgraad zowel in de filosofie
als de theologie. Na zijn pries
terwijding in 1918 zette hij
zich in voor een speciaal soort
Maria-verering „Ridderschap
van de Onbevlekte", die hij
onder miljoenen mensen wil
de uitbreiden. Dat gebeurde
via een tijdschrift, dat gaan
deweg meer dan een miljoen
abonnees bereikte. Een com
pleet drukkersbedrijf ontwik
kelde zich daaruit, waarom
heen een nieuwe stad groeide:
Niepokalanov. Behalve het
tijdschrift kwamen er vijf pe
riodieken en een krant.
In 1930 ging hij naar Japan en
presteerde daar hetzelfde (on
der meer stichtte hij twee se
minaries en een noviciaat) tot
hij in 1936 werd teruggeroe
pen naar Polen, waar hij een
radiozender installeerde en
zelfs dacht aan de aanleg van
een vliegveld. Maar de oorlog
kwam, pater Kolbe werd ge
arresteerd en vrijgelaten. Op
17 februari 1941 werd hij op
nieuw gearresteerd en naar
Auschwitz getransporteerd.
Toen uit zijn blok een gevan
gene ontsnapte werden er bij
wijze van represaille tien
mannen aangewezen om op
gesloten te worden in een
bunker en daar van honger
en dorst te sterven. Onder
hen was de Pool Frans Ga-
jownicek, die luid begon te
roepen over zijn vrouw en
kinderen. Pater Kolbe stapte
naar voren en bood aan in
ruil voor hem de hongerbun
ker in te gaan. Dagenlang
hield men de tien opgesloten.
Pater Kolbe leefde het langst
van allen. Van de laatste vier
overlevenden, die op 14 au
gustus met een spuitje phenol
zuur werden gedood, was hij
de enige, die nog bij kennis
was. De volgende dag, het
feest van Maria ten Hemelop
neming, werd zijn lichaam
verbrand. Frans Gajownicek
leeft nog altjd en zal morgen
de heiligverklaring in Rome
bijwonen, evenals een verte
genwoordiging van het Duitse
episcopaat. De Duitse televisie
zal overigens zondagochtend
over het tweede net een di
recte reportage geven van de
plechtigheid, die duurt van
kwart voor tien tot kwart
voor een.
PAUS NAAR OOSTENRIJK
De Oostenrijkse bisschoppen hebben gisteren met het Vaticaan
overeenstemming bereikt over eén bezoek vèn de ppus aah
hun land volgend jaar september. Aanvankelijk was het de be
doeling van de paus, dat hij alleen de Oostenrijkse Katholie
kendagen op 10 en 11 september Zou meertiakeri. Dé Oosten
rijkse bisschoppen hebben evenwel gedaan ^ekregeii, dat de
paus zijri bezoek twee dagen rekt voor ontmoetingen met de
verschillende secties van het katholieke leven.
Nieuwe orthodoxe christelijke
universiteit
Wanneer alles volgens, plan
verloopt gaat over tweë jaar
in ons land een nieuwe chris
telijke universiteit van start.
De nieuwg wetenschappelijke
instelling is van orthodox-
protestantse signatuur en zal
in de beginfase nauwe aan
sluiting zoeken bij de Open
Universiteit, die ook in 1984
haar intrede zal doen.
De universiteit krijgt een in
ternationaal karakter. Voor
de samenstelling van de stu
dieprogramma's zal de mede
werking worden ingeroepen
van buitenlandse christen-we
tenschappers. Men wil stu
denten in de derde wereld in
staat stellen schriftelijk aan
de universiteit te studeren.
De International^ Christelijke
Universiteit (ICU) kan wor
den gezien als een uitbouw
van de al vijf jaar bestaande
Evangelische Hogeschool in
Amersfoort. Deze werd opge
richt om bijbelgetrouwe stu
denten in staat te stellen
voorafgaand aan de universi
taire studie eert soort propa-
deuse te volgen, waarin ze ge
wapend worden tegen de „ge
varen van de moderne uni
versiteit".
brieven graag kort en
duidelijk geschreven. De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten.
Centrumpartij (4)
Het is verfrissend, ondanks
alle hetzerige kreten over fas
cisten, het geweld door anti's
ontketend, ingezonden stuk
ken aan te treffen zoals die
van de heren J. A. Franken en
Victor H. Huitink, die getui
gen van de wil een eigen oor
deel te willen vormen en niet
mee te doen met protestai
en mee te schreeuwen rnetj^]
schreeuwers die nog nooit i
partijprogramma van die „fE-
achte" partij in handen hde
ben gehad, laat staat hebljhet
ingekeken. Trek zelf confid.
sies en lees wat deze kijooi
schrijft over de promotie w
mr. dr. D. J Elzinga en diljdc
proefschrift. Ik citeer 14e pm
gel: „Hij (Elzinga) vindt ij. V
dat we de Centrumpartij, rt de
gen verbieden (hij is trouwpg
toch voor terughoudendffin.
bij het verbieden van politijen
partijen). Hun leider Janni hi
is zo gehaéid dat er eigenpij
geen grond tot een verbod (dn
Einde citaat. Wat schrijft den
ter de Haagsche Courant irt k:
kop over datzelfde pi'oefsch de
van mr. dr. D. J. Elzirloo
„Centrumpartij verbiedt
Zover gaat een bepaalde v<
lichting.
W. J. Scheelings, Den Haa
z<
lei
Sabotage in 2020
In de science-fiction-roraan
„De koele oorlog" van Frede-
rik Pohl valt te lezen hoe de
hoofdpersoon, dominee Horny
Hake, in het jaar 2020 tegen
zijn wil in wordt gerekruteerd
in de geheime dienst van zijn
land, de Verenigde Staten. De
organisatie blijkt zich bezig te
houden met weinig verheffen
de zaken als het verspreiden
van ziekten, het saboteren van
enéréiecentrales en het ver
oorzaken1 van misoogsten.
Hake ondervindt weldra dat
hij slechts te gehoorzamen
heeft; op zijn persoonlijke me
ning worcjt geen prijs gesteld.
Dat het ambt van dominee on
verenigbaar is met dat van
dood en verderf zaaiende
s^ion had de top van de gehei
me dienst kunnen weten.
Hake besluit zich samen met
een, bonjgënote, waérop hij
verliefd wordt, tegen zijn ge
wetenloze werkgevers te ke
ren.
Pohl heeft met zijn Verhaal
een op zich boeiend SF-thema
opgepakt: de activiteiten van
een geheime dienst in het jaar
2020. Helaas stelt zijn uitwer
king toch wat teleur; het ver
haal kabbelt te veel voort, er
wordt niet naar een climax toe
gewerkt. Bovendien heeft hij
zich hier en daar laten verlei
den tot het gebrqik van tame
lijk, goedkope effecten. Vooral
de scènes waarin een vrouwe
lijk parochielid de dominee
probeert te verleiden komen
oppervlakkig over. Overigens
heeft de beeltenis op de om
slag, die het „bekende avon
tuur op een verre planeet"
doet vermoeden, weinig met
de inhoud te maken. Maar dit
is een verschijnsel dat we bij
sf-covers wel vaker tegen
men, hoe vreemd het feitejr
ook moge zijn. Toch kunj*
mensen, diè van een met
vleugje Humor voorzj) I
avonturenroman houden endr
dit gebied niet te veeleisj
Zijn, aan de; De koele ooj n
het nodige leesplezier belev
Frederik Pohl: De koele ote
log door, science fictionfve
pocket-formaat. Uitgevoei
Spectrtim. Prijs 13,50. v£
Jannekee van de ibfe
Zwanenhoeve ,i
Eenverkochte boerderij; jr
boerendochter, die zich d|34
niét bij neerlegt en alles <y0l
.om wat ooit het bezit van hLje
vader was weer terug te k
gen. Ziedaar de ingrediënj F
voof een nieuwe/in de Alb| F
seryvéard spelende boere'ift.
man van J. W. Ooms, een jfrie
duktief schrijver, die in 197bg£
overleden. Hij schreef tal ve
streekromans over dit geb r
En zeker als men' in die strdei
woont of er bekend is enn
taal, die er wordt gebezöl
verstaat, moet het beslist r
dig zijn dit boek te lezen. V in
anderen is die taal well el
weer een handicap om ten to
le van het voor het ovei dr;
toch in een prettige stijl ele
schrevene te kunnen genie n I
Jannekee van de Zwanen! resi
ve laat geen middel ziar
twee huwelijken on de
proefd om haar doel te bé lis
ken. Het lukt niet en ze le
landt in het huis van ils
werkman, waarmee haar a
komst er plotseling heel 1
ders uitziet. Itze
J. W. Ooms: „Jannekee \sa
de Zwanenhoeve". Uitg. dt
mer Keuning boeken Isk
Prijs: 14,90. j>in
Bami goreng met
homkommer
gembervla
vegetarisch
Nodig voor twee personen:
250 g mie, zout, 1 ui, (knof
look), 2 lepels olie, 1 prei,
1 paprika, 50 g taugé, ketoem
bar, djinten, peper, ketjap, 3
of 4 eieren, circa 20 g marga
rine;
Komkommer, azijn, zout, pe
per, peterselie;
0,5 liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, paar bolletjes
gember met iets siroop;
Bami zonder vlees, met alleen
eieren, is misschien niet ge
bruikelijk maar echt wel sma
kelijk. Kook de mie gaar in
ruim water met zout in de tijd
die op het pak staat. Als het de
fijne Chinese mie is met on
leesbare gebruiksaanwijzing
dan is de kooktijd vier minu
ten. Giet de gare mie met wa
ter in een vergiet dat in de
gootsteen staat en houdt dat
dan een tel onder de koude
kraan.
Zet gelijk met het water voor
de mie een ruime braadpan op
en fruit daarin de fijngesneden
ui (en knoflook) in de olie.
Bak vervolgens een paar mi
nuten al omscheppende de
kleingesneden prei en paprika
mee en dan nog heel even de
van groene dopjes ontdane
taugé. Veeg al bakkende ke
toembar, djinten en peper toe.
Warm vervolgens voorzichtig
omscheppende de mie mee en
breng het geheel op smaak
met ketjap en zonodig zout en
de gebruikte kruiden. Bak van
de eieren een omelet of spiege
leieren en garneer er de bami
mee. Wie niet overdadig wil
eten, kan het best een omelet
bakken, omdat per persoon
anderhalf ei voldoende is.
Breng de helft van de melk
aan de kook, meng custard
met suiker en iets koude melk,
schenk hier wat hete melk bij,
doe dit goed roerende in de
pan en laat het aan de kook
komen. Zet de pan af, voeg de
rest koude melk er bij en koel
de vla af. Meng er kleingesne
den gember door en iets si
roop. Garneer met mooie stuk
jes gember.
JEANNE
GEREFORMEERDE
MEENTEN
Beroepen te Borselle: D.Hak-
kenberg te Lisse.
SUSKE EN WISKE - DE BELHAMEL-BENDE
DOOR DIK EN DUN
AN5... IK. HEB AL
ZO LAN O NJIE.T
GEWERKT... IK
HEB PIT ECHT
NOPI&
HET"T IS TROUW
ENS MAAR. EEN
RAAR OCHTENDEN
PETL WEEK..
EN IK. CA VAN
ALLES DOEN
PIN&EN DIE IK
AL- IN GEEN
JAREN HEB
GEPAAN
RUITENHEER
Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de
komende dagen raad
plege men „Uit", de
gratis wekelijkse bij
lage van deze krant.
kunstagenda
Vrijdag 8 oktober
LEIDEN LAK-theater (Levendaal
150 lel. 124890) 20.30 Fase, dans van
Anna Teresa de Keersmaker.
Stadsgehoorzaal (Breestraat 60 tel.
131704)" 20.15 Rotterdams Philhar-
monisch Orkest o.l.v. Eduardo Mata,
sol. Toos Onderdenwijngaard piano.
DEN HAAG Koninklijke .Schouw
burg (Korte Voorhout 3 tel.469450)
20.15 Het dispuut (Voorpremière
Haagse Comedie) HOT (Oranje Bui
tensingel 20 tel. 857800) 20.30 lones-
copade (Haagse Comedie) Appel
theater (Duinstraat 6 tel. 502200)
20.00 Victor, openbare repetitie De
Appel. Theater aan de Haven
(Westduinweg 230 tel 543202) 20.30
Geslacht (Nieuwe Komedie) Con
gresgebouw (Churchillplein 10 tel.
548000) 20.15 City ot Birmingham
Symphony Orchestra o.l.v. Simon
Rattle. Circustheater (Gevers Dey-
nootplein 50 tel. 558800) 20.00 Car
men (Nederlandse Operastichting)
Wilhelminakerk (Juliana van Stolber
glaan) 20.00 Orgelconcert Arie Eikel
boom. Diligentia (Lange Voorhout 5
tel. 464308) 20.15 Cabaret Seth Gaai-
kema. Theater PePijn (Nieuwe
Schoolstraat 23 tel. 460354) 20.30
Xanadu, verloren paradijs (Solotoneel
Wim Serlie) Theater In de Steeg
(Westeinde 165 tel. 897664) 20.30 De
kern van de zaak (Cabaret Dubbel en
dwars) Poppentheater Guido van
Deth (Nassau Dillenburgstraat 6
tel.280208) 20.30 Aarde, water, vuur
en lichL
ZO. 13.45, 16.15, 18.45, 21.15. EU
ROCINEMA IV: Rocky III (12); 13.30,
18.45, 21.00. zo. 13.45, 16.15, 18.45,
21.00.
NACHTVOORSTELLINGEN:
EUROCINEMA I: Het laatste Omen
(16); za. 24.00. EUROCINEMA II:
The red warrior (16); za. 00.15. EU
ROCINEMA III: The soldier (16); za.
24.00. EUROCINEMA IV: Jonge
meisjes intiem (18); za. 24.00.
KINDERVOORSTELLING:
EUROCINEMA I: Uit Disney's rijk
tekenfilmmateriaal (al); za. zo. wo.
13.30.
VOORSCHOTEN GREENWAY
THEATER (Schoolstraat 23-b, tel.
01717-4354): Paradise (12); vr. 19.30.
za. 15.45, 19.30. zo. wo. 15.45. The
dogs of war (16); do. 20.30. vr. za.
21.30. zo. 18.30. Breaker Morant
(16); zo. (besl.) 21.00. dl. 13.30. 20.30.
wo. 20.30.
KINDERVOORSTELLINGEN:
GREENWAY THEATER: Oom Fer
dinand en de toverdrank; za. zo.
14.00. wo. 14.45.
WASSENAAR ASTRA (Langstraat
32. tel. 01751-13269): Rede (al); ma.
t/m wO. 20.00. A day at the circus,
Marx Brothers (al); za. zo. 20.00. On
golden pond (al); ma. vr. 20.00.
KINDERVOORSTELLINGEN:
ASTRA: Pink Panther festival; za.
zo. 14.00
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19,
tel. 071-121239): First mondey in Oc
tober (al); 14.30, 19.00, 21.15. zo.
14.15, 16.30, 19.00, 21.15. LIDO I
(Steenstraat 39, tel. 124130): Van de
koele meren des doods (16); 14.30,
19.00, 21.15. zo. ook 16.45. LIDO
II: Rocky III (16); 14.30. 19.00, 21.15.
zo. ook 16.45. LIDO III: The night-
porter (16); 19.00, 21.15. do. vr. ma.
di. ook 14.30. LIDO IV: Veel liefs
uit Moskou (12); 14.30, 19.00, 21.15.
zo. ook 16.45. STUDIO (Steenstraat
39. tel. 133210): Porky's pikante
pretpark (16); 14.30, 19.00, 21.15. zo.
ook 16.45. TRIANON (Breestraat
31, tel.123875): De schorpioen prikt
raak (16); 14.30, 19.00, 21.15. zo.
14.15, 16.30, 19,00, 21.15. REX
(Haarlemmerstraat 52, tel. 071-
125414); Onverzadigbaar (16); 14.30,
19.00, 21.15.
KINDERVOORSTELLINGEN:
LIDO III: Lekker lui genieten (al);
za. zo. wo. 14.30. zo. ook 16.45.
NACHTVOORSTELLINGEN:
REX: Het wilde bloed (18); za.
23.30.
ALPHEN AAN DE RIJN EUROCI
NEMA I (Van Boetzelaerstraat 6, tel.
01720-20800): Missing (16); 13.30,
18.30, 21.15. za. wo. 18.30, 21.15. zo.
15.45, 18.30, 21.15. EUROCINEMA
II: Porky's pikante pretpark (16);
13.30, 18.45, 21.15. zo. 13.30, 16.00,
18.30, 21.00. EUROCINEMA III:
The soldier (16); 13.30, 18.45, 21.15.
ARTSEN Leiden: Wijk 1: Boerha-
vedlstrict, Binnenstad-Noord, Groe-
noord. Kooi, Merenwijk, za Kooljman,
Noordeindseplein 2a, tel. 122268 zo
de Jong, Hooigracht 61, tel. 123752.
Wijk 2: Binnenstad-zuid, Tuinstad-
wijk, Professorenwijk, de Waard, za
E.K. Fogelberg, de Sltterlaan 18, tel.
132877. zo zie zaterdag. Wijk 3:
Mors. Haagwegkwartier, Zuidwest, za
F. Lahr, Zoeterwoudsesingel 11. tel.
120347, zo dr. Schellekens tel.
764035. Voor de praktijkgebleden
van Groeneveld, Van Leeuwen, Mey
er, Reinders, Tan, Van Tol: za. R. van
Leeuwen. Hooigracht 48a, tel.
133834, spreekuur 11.00 tot 11.30
uur in Gezondheidscentrum Meren
wijk. Oogstgeest: H.A. reterlnk, tel.
173994. Leiderdorp: za dr. M.B.
Landsmeer, tel. 413913, zo F. Kern-
me, tel. 893139. Spreekuur van 12.30
tot 13.00 In het Gezondheidscentrum
aan de Florijn 10. tel. 891000. Voor-
echoten: za dr. Platteel, tel. 5417, zo
dr. Koopmans, tel. 6352. Warmond
Voorhout: Dr. A. de Gijzel, tel.
01711-10834. Noordwijk: Groeps-
praktijk tel. 19300. Noordwijker
hout: Dr. Lammers-Van Grieken, tel.
02523-2910. Katwijk aan Zee: Dr.
Lodder, tel. 14600. Katwijk - Rijna-
burg - Valkenburg: Dr. van der Wa
ter, tel. 21818. Lisse: Antwoordap
paraat eigen huisarts. Sassenheim:
Dr. de Graaft, tel. 12479. Hillegom:
Dr. van der Have, tel. 15417. Alke
made - Rijnsaterwoude - Leimuiden:
Dr. van Dongen, tel. 01713-2511.
Alphen: Voor de praktijken van Ste-
houwer, Van Gemeren, Plag, Visser,
Varkevisser, Van Engelen en Zikel: za
Dr. van Gemeren tel. 30798, zo dr.
Varkevisser tel. 21767. Voor de prak
tijken van Boss, Eradus, Van Der
Steen, Hetzberger, Kleinhaneveld en
Wijnmaalen: za dr. van der Steen tel.
72738, zo dr. Kleinhaneveld tel.
72170. Hazerswoudo Koudekerk:
dr. Bosch, tel. 01728-9281. Lange-
raar - Nieuwveen - Ter Aar - Wou-
brugge: Dr. van Sprang, tel. 01722-
2811. Nieuwkoop Noorden: Dr.
Sanders tel. 01725-1555.
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest: Dr. Labruyère,
Langestraat 14 Leiden, tel. 134244
Leidschendom: Voor spoedgevallen
tel. 238356. Bollenstreek: Dr. Koel-
mans, Heereweg 329 Lisse tel.
02521-13471.
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: Have
napotheek in Leiden en Linnaeus
apotheek in Oegstgeest. Leid-
schendam: Huygens Apotheek. He
renstraat 36, Voorburg tel. 860402.
Alphen: Apotheek Herenhof. Katwijk:
Apotheek Sloothaak Noordwijker
hout: za geopend van 9-13. u. en van
17-18 u. en zo van 12-13 u. en 17-18
u. Spoedrecepten tel. 3511 of dlenst-
bel.
WIJKVERPLEGING BOLLENSTREEK
Sassenheim - Warmond - Lisse -
Beekbrug: mevr. A. Vriend, tel.
02522-12022. Noordwijkerhout -
Voorhout - De Zilk: mevr van Meurs,
dr. tel. 02522-12122. Hillegom: Op
gave via het antwoordapparaat tel.
02520-16217. Leidachendam: Leid-
schendamse Kruisvereniging tel. 070-
455300.
DIERENARTSEN Leiden: Drs. G.
Roest, Leiderdorp, tel. 071-890405 en
dr. Vestjens, tel. 144323. Oegst
geest: Dr. van Duyn tel. 153266.
Voorschoten: Dr. Frencken tel. 070-
271110.
ONGEVALLENDIENST ZIEKEN^
ZEN LEIDEN Ongevallendij11,
elke dag Academisch Ziekenhuisje
halve van dinsdag 13.00 u. tot wcj va
dag 13.00 u. (Diaconessenhuisheri
van vrijdag 13.00 u. tot zateLjj,
13.00 u. (Elisabeth-ziekenhuls). f
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZENpP
Diaconessenhuis: Bezoekuur dfte i
lijks van 16.00 tot 20.00 uur. Kiiiak
afdeling dagelijks van 14.00 tot 2tcje
Niet meer dan twee bezoekersli
patiënt Sint Elizabeth-ziekenr
Volwassenen dagelijks van 1v 11
14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; Ijinj
se-afdelingen ook 11.15-12.00)p
Kraamafdeling: dag. van 11.15- 1| et
u. (alleen voor echtgenoten) i
15.00-16.00 u. en van 18.30-19-1 r
Kinderafdeling dag. 15.00-18.3pe<
CCU (hartbewaking) dag. van 14iit;
14.30 u. en van 19.00-19.30 u. tri,
sieve verpleging: dag. van 14'.
14.30 u. en van 18 30-19.00 u. Sf
Medisch Adviescentrum: Spreefnc
ma. 19.30-20.30 u. In het St. Bar
beth-ziekenhuis. Endegeest: Dion
vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.<let
en 14.00-15.00 u.; eerste klass^
gehele dag. Academisch Zier,
huis: Voor alle patiënten (behalve: n<
deren) zijn de bezoekuren als vjvai
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 1£t I
19.00 u. Avondbezoekuur afdL
verloskunde: 18.00-19.00 u. De f]
maturenafdeling dagelijks v
14.45 u. en 18.30-18.45 i
aan ernstige patiënten: wanneerpk
ernstige patiënten doorlopend|aa
zoek wordt toegestaan kan de hi
verpleegkundige hiervoor spef
kaarten verstrekken. De bezoektFn
van de kinderkliniek zijn daglius
15.00-15.45 u. en 18.30-19.00 u
bezoektijden van de kinderafdl
(alleen voor ouders van kindererf
er een afwijkende tijd afgesprl
worden met de hoofdverpleegku
ge) zijn dagelijks van 14.15-15,0
en van 18.30-19.00. Rijnoorfv
kenhuis: Dagelijks 14.30-15.15 u
18.30-19.30 u. Extra bezoek hal
waking: 11.00-11.30 u. Extra bef
vaders kraamafdeling: 19.30-20Ï
Kinderafdeling 15.00-15.30 u. i
voor ouders 18.00-18.30 u. j
S.O.S.-DIENST Telefonische Ij
dienst, tel. 071-125202. Voor alle] f
in moeilijkheden verkeren of eenJV.
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nachl
reikbaar.
BUREAU VOOR RECHTSHÜLITE
Herengracht 50, tel. 123942; spre|jae
ren ma. en di. 10.00-12.30 u..
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 i( ul
SOCIALE RAADSVROUW V0[n
SCHOTEN Spreekuren: ma. 1»er»
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u. thie
seweg 33, Voorschoten. Tel. 32»n 7
-psr
Figuurpuzzel
Horizontaal: 1. raadgeefster; 4. deel v.e. woonhuis; 6.
haring (fig.); 7. stof voor regenkleding; 11. het geza-
rrtenlijke leidinggevende personeel v.e. zaak; 12. dic
tatorschap.
Verticaal: 1. absentie; 2. dans; 3. vogel met kuif; 4.
vrouwelijk rund; 5. kledingstuk; 8. mannelijk dier; 9.
vreemde titel; 10. Europeaan.
Oplossing
•J3| 'oi :e[pej q :>(oq g :>|oj g :eost
•fr :je6!3j)3j6a :equjes z ipiagS.izaMje j. :ieeo!JjeA
