Koningin voelde zich
door VVD 'gechanteerd'
Helmut Kohl W*
roept op tot
geestelijk en
moreel reveil
vip/.
Vervuiling Rijn bedreiging drinkwater
TOCH INFORMATEUR UIT CDA: MR. W. SCHOLTEN
DANSEN
Geen nadere informatie
over gezondheid prins Claus
/w
CeicUe Commit
Zaterdag 2 oktober 1982,73e jaargang no. 22388
DAGBLAD
VOOR
ZUID-HOLLAND
Uitgave Westerpers, behorende to) Sijthoff Pers. Apothèkersdijk 34, 2312 DD Leiden, Postbus 11, 2300 AA, tel. 071-122244, Giro 103003 Bank: Amro-bank N.V., Leiden.
Directeur-hoofdredacteur: IJ. Hallewas, Chef-redacteur: Wim Buijteweg. Advertenties (excl. BTW) 0,56 per mm. Kleintjes /0,34 per mm. Abonnementen: kwartaal 57,35; jaar/ 217,90.
Klachten bezorging: maandag t/m vrijdag van 18.00 tot 19.*00 uur zaterdag van 14.00 tot 15.00 uur, tel. 071-122248. Losse nummers /0,75.
Vanavond op Ned. I om 23.35
uur film „Herfstsonate" met in
de hoofdsrol Ingrid Bergman.
Op Ned. II om 20.28 uur
„Mies" met een nieuw praat
programma. Morgen op Ned. I
om 22.00 uur film „Turks
fruit". Op Ned. II om 20.45 uur
film over het Venlo-incident,
een geval van spionage.
In de ochtend mist. Overdag
zonnig. Middagtemepratuur 20
graden. Windkracht 4.
Zon op: 06.43, onder: 18.14.
Schev. hoog water: 3.00 en
15.23, laag water: 11.13 en
23.30 uur.
Esso verhoogt
jenzineprijs
tOTTERDAM Esso verhoogt
net ingang van morgen de prijzen
roor gewone- en superbenzine met
,6 cent per liter. Ook gasolie, die-
el en LPG worden bij de pompen
ran deze maatschappij respectieve-
ijk 1,86, 2,2 en 2,5 cent duurder.
Ssso heeft zijn prijzen aangepast op
(rond van prijsontwikkelingen die
;ich de afgelopen weken hebben
roorgedaan op de internationale
iliemarkt. Ook de dollarkoers
peelt bij de prijsstijging een rol.
ihell heeft gisteren de prijzen voor
iiesel met 2,6 verhoogd in verband
net de stijging van de gasolieprijs
>p de internationale oliemarkt.
Oele commissaris in Drenthe
DEN HAAG Dr. ir. A. P. Oele is gisteren bij Ko
ninklijk Besluit, op voordracht van het kabinet, be
noemd tot Commissaris van de Koningin in Drenthe.
Dit is door het ministerie van binnenlandse zaken be
kendgemaakt. Oele (58) is lid van de PvdA. Hij is se
dert 1 november 1978 voorzitter van het openbaar li
chaam Rijnmond. Daarvoor was hij onder meer lid
van de Tweede Kamer (1963 tot 1973), lid van het Eu
ropees parlerpent (van 1965 tot 1973) en burgemeester
van Delft (van februari 1973 tot november 1978). Be
halve voorzitter van de Energieraad is Oele sinds
1980 voorzitter van de brede DNA-commissie, die de
maatschappelijke en ethische aspecten verbonden aan
het werken met erfelijkheidsmateriaal bestudeerd.
Oele volgt als Commissaris van 'de Koningin in Dren
the mevrouw mr. A.P. Schilthuis op, die bijna acht
jaar die functie heeft bekleed. Mevrouw Schilthuis is
benoemd tot lid van de Raad van State.
Gromiko: VS bereiden
kernoorlog voor
NEW YORK De Russische ministef van
buitenlandse zaken, Gromiko, heeft giste
ren de Verenigde Staten beschuldigd van
het treffen van voorbereidingen voor een
kernoorlog met de „koudbloedige kalmte
van grafdelvers". In zijn rede tijdens de zit
ting van de algemene vergadering van de
VN zei Gromiko dat Washington geobse
deerd is door „de idee dat het militair num
mer een moet zijn". Hij waarschuwde dat
de Sovjet-Unie „niet het recht van iemand
op militaire superioriteit erkent en ervoor
zal waken dat dit gebeurd". Gelijktijdig met
zijn scherpe aanval op het Amerikaanse de
fensiebeleid stelde Gromiko voor tot een
„volledig en algemeen verbod op kernproe
ven" te komen.
Tarieven
huisarts omhoog
UTRECHT Huisartsen
mogen, met terugwerkende
kracht tot 1 juli, hun tarie
ven voor particulier verze
kerde patiënten verhogen.
Dat heeft het Centraal Or
gaan Tarieven Gezondheids
zorg (COTG) vastgesteld.
Het tarief voor een consult
gaat met een gulden omhoog
en wordt 23 gulden. Een vi
site wordt 1,50 duurder en
gaat nu 34,50 kosten. Huis
artsen die al nota's hebben
ingediend na 1 juli, mogen
daarop geen aanvullende no
ta's laten volgen.
«MW—
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Tot ve
ler verrassing heeft ko
ningin Beatrix gisteren
de CDA'er mr. Willem
Scholten, vice-president
van de Raad van State,
benoemd tot informa
teur. Vrijwel geheel po^
litiek Den Haag ging er
gisteren vanuit dat een
VVD'er de opdracht zou
krijgen. Door een gele-
genheidsverbond van
PvdA en VVD was er
namelijk een meerder
heid in de Tweede Ka
mer voor een liberaal.
Volgens sommige adviseurs
van het staatshoofd is de be
noeming van Scholten voor
al het gevolg van de houding
van VVD-fractieleider Nij-
pels. De koningin zou zich
„gebruskeerd" hebben ge
voeld door diens luide aan
kondiging in de wandelgan
gen van de Tweede Kamer
dat hij zou weigeren met een
CDA-informateur te gaan
praten. Zij zou dit zelfs als
een „vorm van chantage"
hebben ervaren, temeer daar
Nijpels ook al geweigerd had
met de vorige informateur,
de PvdA'er Van Kemenade,
te gaan praten. Ook wordt
erop gewezen dat Scholten
langer dan in dit soort situa
ties bij de koningin is ge
weest. Het zou moeite heb
ben gekost hem over te ha
len de opdracht aan te ne
men, die ingaat tegen de wil
van een Kamermeerderheid.
Dat de koningin een meer
derheidsadvies in de wind
moest slaan, vond zij zélf
geen al te groot probleem,
„omdat het hier een partij
politiek spelletje gespeeld
werd, dat absoluut niet in
het belang van het land
was", aldus één van haar ad
viseurs. Naaf zijn mening
zou de benoeming van eén
VVD'er de kabinetsformatie
onnodig lang hebben doen
duren, omdat zoiets de toch
reeds bestaande irritatie in
het CDA over Nijpels' ge
drag zou hebben verstrekt.
Volgens deze raadsman van
de koningin was dat ook de
enige reden, waarom het ad
vies van PvdA-leider Den
Uyl in de richting van een
VVD-informateur ging.
Een woordvoerder van de
Rijksvoorlichtingsdienst
deelde mee dat Scholten zich
overigens niet als CDA'er
gevraagd acht, maar als be
kleder van zijn functie. In
het communiqué van de ko
ningin staat ook dat „ten pa-
leize Huis ten Bosch de vice-
president van de Raad van
State, mr. W. Scholten is
ontvangen". Maar volgens
anderen is die constructie
gekozen om het Nijpels mo
gelijk te maken zonder zijn
gezicht geheel te verliezen
met Scholten te gaan praten.
Hoewel Scholten een zeer
ruime opdracht heeft gekre
gen („een onderzoek instel
len naar de mogelijkheden
om op korte termijn te ko
mmen tot de vorming van een
kabinet dat zal mogen reke
nen op een vruchtbare sa
menwerking met de Staten-
Generaal") gaat men er alge
meen vanuit dat hij zal pro
beren zo snel mogelijk de
basis te leggen voor een ka
binet van CDA en VVD.
Pagina 7: Den Uyl wilde
sfeer CDA-VVD nog slech
ter maken.
Scholten draagt CDA-
VVD-coalitie warm hart
toe.
(Van onze correspondent
Ami van Vree)
30NN De president
/an de Bondsdag, het
Westduitse parlement,
leeft gisteren om half zes
ie 52-jarige leider van de
DU, Helmut Kohl, beë
digd als zesde bondskan
selier van West-Duitsland.
Dit gebeurde enkele uren
ïadat hij de uitslag be
tend had gemaakt van de
lemming over de con
structieve motie van wan-
;rouwen tegen Helmuth
5chmidt. Een absolute
neerderheid van 256 af
gevaardigden stemde voor
deze motie, terwijl er 235
lee-stemmers waren en 4
zich onthielden van stem-
-ning.
Kohl had 249 stemmen nodig
3m Schmidt ten val te brengen
n zelf tot bondkanselier te
worden gekozen. Het is de
eerste keer in de Westduitse
geschiedenis dat een rege-
ngsleider op deze manier aan
iet bewind komt.
Ma zijn verkiezing veklaarde
Kohl tegenover' journalisten
dat hij het als eerste en be
langrijkste taak ziet, het land
op te roepen tot een geestelijk
en moreel reveil waardoor het
mede mogelijk moet zijn om
de economische problemen de
baas te worden. Hij wil zo snel
mogelijk een programma op
stellen om deze moeilijkheden
te boven te komen en vervol
gens overgaan-tot het uitschrij
ven van nieuwe verkiezingen.
„Daarvoor ben ik niet ban-
g",aldus de nieuwe bondskan
selier, die verder aankondigde
een politiek van het midden te
willen voeren.
De dramatische machtswisse
ling in Bonn was voorafgegaan
door een verhit debat in de
Bondsdag, dat duidelijk maak
te waar de verschillende par
tijen stonden. Als eerste legde
de toen nog zittende bonds
kanselier Helmuth Schmidt in
een rede van bijna een uur een
verklaring af, waarin hij de
principes van de door hem ge
voerde politiek in twaalf pun
ten samenvatte. Tegelijk deed
hij een felle aapval op de nieu
we regeringspartijen, vooral
op de voormalige partner van
de liberale FDP. Volgens
Schmidt ontbreèkt het de
nieuwe coalitie van conserva
tieven en liberalen aan elke
morele rechtvaardiging, omdat
zij tot stand is gekomen zonder
tussentijdse verkiezingen. Ook
de andere SPD-woordvoer-
ders, onder wie Brandt en
Wehner, spraken van kiezers
bedrog, temeer omdat een ver
vroegde gang naar de stembus
in het voorjaar nog geenszins
vaststaat.
Sprekers van de CDU en FDP
wezen deze verwijten van de
hand, omdat naar hun mening
de desolate toestand van de
economie en van de oude coa
litie een ommekeer rechtvaar
digt. Namens de FDP-dissi-
denten, die de motie niet wil
den ondersteunen, voerden
twee voormalige ministers het
woord, Rudolf Baum en Hilde-
gard Hamm-Bruchen. Vooral
de laatste veroorzaakte de no-'
dige deining toen zij in een be
wogen betoog opmerkte vanuit
haar christelijke overtuiging
niet te willen meewerken aan
de val van Schmidt zonder dat
de kiezers hun stem hadden
laten horen.
Maandag zal bondskanselier
Kohl officieel zijn team van
ministers voorstellen, dat uit
acht ministers van de CDU en
elk vier van de CSU en FDP
zal bestaan.
Pagina 5: Sovjet-Unie ver
ontrust.
pagina 7: Commentaar
Helmuth Schmidt feliciteert zijn opvolger Helmut Kohl met zijn nieuwe ambt.
NIEUWEGEIN Een
plotselinge vervuiling van
de Rijn met de kanker
verwekkende stof chloor-
itrobenzeen heeft het
/aterbedrijf Rijn Kenne-
lerland gisteren gedwon
gen de inname van water
uit de rivier bij Vreeswijk
stil te leggen.
Het waterbedrijf voorziet de
waterleidingmaatschappijen
van Amsterdam en Noord-
-Holland van water. Het water
van Noord-Holland en Am
sterdam wordt nu tijdelijk uit
de reservoirs in het duinge
bied betrokken. Er is volgens
het waterbedrijf geen gevaar
voor de gezondheid, omdat het
in de duinen opgeslagen water
niet vervuild is.
De vervuiling van de Rijn
werd woensdagmiddag voor
het eerst geconstateerd bij Lo-
bith. Volgens A. Meijers, hoofd
van het laboratorium van het
waterbedrijf Rijn Kennemer-
land, bestaat het vermoeden
dat het Westduitse chemische
concern Bayer in Leverkussen
schuldig is aan de verontreini
ging. Rijkswaterstaat is in sa
menwerking met de Westduit
se waterdienst een onderzoek
begonnen. De concentraties
chloornitrobenzeen die in de
Rijn zijn aangetroffen bedra
gen 5 tot 10 microgram per li
ter. Normaal wordt de stof niet
of in zeer geringe mate in het
Rijnwater aangetroffen.
Volgens Meijers kan de ver
ontreiniging nog wel een week
aanhouden. In de duinreser
voirs ligt voldoende water
voor acht weken.
Zondag 3 oktober
m.m.v. JANSMA
Aanvang 20.30 uur.
PAROCHIEHUIS LANGERAAR
Dr. Drees:
,Ramp kan afgewend worden'
Dr. Willem Drees, inmiddels 96 jaar geworden, de man die
na 1948 ruim tien jaar minister-president was van rooms-
rode kabinetten, geeft op de voorpagina van onze bijlage
Finale tegenover verslaggevers Ted Eggink en Kees van
Oosten zijn visie op de toestand waarin ons land op het
ogenblik verkeert.
Hij begint daarbij met de constatering, dat na 1973 de zaak
fout is gegaan. „Men is doorgegaan alsof de hoogconjunc
tuur nog bestond, toen deze allang bezig was te eindigen".
Het stelsel van de sociale voorzieningen is volgens hem uit
de hand gelopen. „Een ramp kan alleen worden afgewend
als de overheid nu ingrijpt". Hij is met name bezorgd over
de hoogte van de uitkeringen en het aantal mensen dat een
beroep op een uitkering doet.
Misbruik acht dr. Drees onvermijdelijk. Dat geldt volgens
hem niet alleen voor het ontduiken van belastingen, maar
evenzeer voor de sociale voorzieningen.
Zijn toekomstvisie? „We kunnen er uitkomen, als we maar
willen en de moed hebben om impopulaire maatregelen te
nemen".
VERDER IN FINALE:
Boek en musical over Fien
de la Mar.
Nieuw tijdperk begon 25
jaar geleden met lancering
van Spoetnik-1.
Schiphol was geen hel
voor schepen.
Huisarts bewijst samenhang van pijn en emotie.
Migraine: een op de tien lijdt eraan.
Cor Koster (64) en zijn honderd marathons.
Gerard Becharcq betovert sportlieden.
BASEL Prof. Kielholz bij wie prins Claus onder
behandeling is, wenst onder geen enkele voorwaarde
enige toelichting te geven op de gezondheidssituatie
van de prins.
„De Zwitserse wetgeving staat absoluut niet toe, dat medici uit
latingen doen over patiënten en gevallen. Ook al zal het slechts
algemene, neutrale informatie betreffen, dan nog maakt hij zich
schuldig aan een strafbaar feit en wordt hij juridisch vervolgd.
Ik weet, dat dat in Nederland iets anders ligt, maar in Zwitser
land is men op dit punt onverbiddelijk. Hoe graag ik ook iets zou
willen zeggen over de situatie van uw prins, onze wetten staan
mij dat helaas niet toe", aldus prof. Kielholz.
Naar nu pas bekend is geworden wisten enkele weken geleden
Duitse (boulevard)bladen al te melden dat prins Claus aan een
ernstige ziekte van depressieve aard, leed. Omdat de herkomst
van deze geruchten onduidelijk was, werd er in de Nederlandse
media geen aandacht aan besteed.
Pagina 7: Prof. Kielholz man van internationale reputatie.
Van Agt: volgend jaar beginnen
met plaatsing van kruisraketten
NEW YORK „Zonder enige
twijfel" moet volgend jaar
worden begonnen met de ac
tieve voorbereiding van de
eventuele plaatsing van kruis
raketten in Nederland. Dit
heeft premier Van Agt giste
ren in New York verklaard te
genover Nederlandse journa
listen.
Hij zei het „volstrekt eens" te
zijn met de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
Schultz, dat de Sovjet-Unie
geen „wezenlijke concessies"
op het gebied van de kernwa
pens voor middellange afstand
zal doen, als zij ook maar het
minste vermoeden zou hebben
dat zij het westerse bondge
nootschap zou kunnen bewe
gen tot concessies zonder zelf
concessies te doen.
ADVERTENTIE
l.v.m. de 3 oktoberviering zal ons kantoor
op MAANDAG 4 OKTOBER tot 12.00 uur
geopend zijn.
De sluitingstijd voor advertenties is ook 12.00 uur.
Direktie Leidse Courant
