Nieuwe kerncentrale
aan Nederlandse grens
EG wil
kapitaal
van IMF
uitbreiden
Oud-medewerker brengt Rode Kruis in opspraak
Solidariteit wijst bemiddeling af
Gematigde
houding van
Syrië tijdens
Arabische top
ÜITENLAND
DOEL WORDT GROOTSTE NUCLEAIRE PARK TER WERELD
Vrijheids-medaille voor Habib
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1982 PAGINA 11
JREZ DE CUELLAR:
S1-leden moeten meer gebruik
aken van Veiligheidsraad
W YORK De secretaris-generaal van de
■enigde Naties, Perez de Cuellar, heeft de
taten opgeroepen van de VN als werktuig
i de vrede meer gebruik te maken en haar
te versterken.
zijn eerste jaarverslag over de werkzaam-
d van de VN. dat gisteren werd gepubli-
rd, roept Perez de Cuellar alle staten op de
dersteunende. beschermende band van de
lectieve veiligheid te versterken". Hij noemt
Veiligheidsraad „de enige plek in de we
ll" waar alle betrokken partijen in het Mid-
i-Oostenconflict aan dezelfde tafel kunnen
en om te werken aan de „absoluut noodza-
ijke" oplossing van de problemen in dat ge-
Deense conservatief
formeert regering
KOPENHAGEN De leider
van de Deense Conservatieve
Partij. Poul Schlueter, heeft
het groene licht gekregen voor
de vorming van een minder
heidscoalitie van vier partijen.
Als de centrumrechtse rege
ring is gevormd, dan wordt
Schlueter de eerste premier
van zijn partij sinds 1901. De
sociaal-democraten blijven
veruit de grootste partij. Vori
ge week besloot de sociaal-de
mocraat Jörgensen het ontslag
van zijn regering in te dienen,
nadat de linkse en rechtse op
positie tegen de bezuinigings
maatregelen hadden gestemd.
Gematigde bonden winnen aan
invloed in Engelse vakbeweging
BRIGHTON De Britse vakcentrale
TUC die momenteel in het Zuidengelse
Brighton congresseert, heeft deze week
met een minieme meerderheid ingrijpen
de wijzigingen goedgekeurd in de samen
stelling van de algemene raad die de
hoofdlijnen van het beleid uitstippelt.
Vanaf volgend jaar zullen vakbonden
met 100.000 leden of meer automatisch
vertegenwoordigd zijn in deze algemene
raad. Vakbonden met minder dan 100.000
leden moeten samen één lijst indienen
waaruit het congres vervolgens elf afge
vaardigden kiest. Met de hervormingen
is een overwinning geboekt door de klei
nere vakbonden, die nu meer kans krij
gen een stempel op het beleid te zetten.
De speciale afgezant voor het Midden-Oosten, Philip habib.
ontvangt van president Reagan de Vrijheids-medaille uit
dank voor diens bemiddelinspogingen in de Libanese crisis.
osten minstens
7,ven miljard
jjdensweg
weekreactor
lalkar neemt
een einde
(Van onze correspondent
Ami van Vree)
)NN Aan de lijdensweg
n de zgn. „snelle kweek-
ictor" in het Duitse plaatsje
ilkar aan de Nederlandse
;ns bij Nijmegen komt geen
ide. Het omstreden, geldver-
ndende atoomproject (waar-
i ook Nederland financieel
?lneemt) blijkt nog eens
nstens anderhalf miljard
irk duurder te worden dan
nu toe was aangenomen,
vendien komt uit een recent
ttenschappelijk onderzoek
ar voren dat bij een ernstig
drijfsongeluk de gevolgen
Ie malen erger kunnen zijn
n bij de gebruikelijke types
meen trales.
voor kort ging men ervan
dat de kweekreactor (oor-
onkelijk geraamd op een
drag van 1,7 miljard) vijf
iljard mark zou gaan kosten,
ingezien de begroting van
ministerie van Onderzoek
Technologie niet meer toe-
jkend was om dit bedrag
lledig te financieren, wist
nister Von Bülow dit jaar de
electriciteitsmaatschap-
en in de Bondsrepubliek er
veel bidden en smeken toe
bewegen om ook een bijdra-
aan het project te leveren.
;ze stelden echter als voor
aarde voor de subsidie van 1
Ijard mark dat de totale fi-
nciering gegarandeerd zou
noeten worden en dat de re-
gebruik zou worden
>nomen. Enkele weken gele-
m doken echter berichten op
t de kosten tot 6 miljard wa
tt gestegen terwijl het minis-
rie nu heeft toegegeven dat
minstens anderhalf miljard
kort is. Het is maar zeer de
aag of het bedrijfsleven op-
ieuw bereid is om dit gat te
Dppen; in elk geval is het uit
sloten dat Von Bülow een
troep kan doen op zijn colle-
Financiën om deze kos-
nstijging op te vangen. Eind
;tober beslist de bondsrege-
of met de bouw van de
weekreactor zal worden
jegaan of niet.
(aast de financiële- misere
irden tot overmaat van
een nieuw weten-
ippelijk rapport van het
ix Planck-instituut de vei-
idsrisico's breed uitgeme-
management dat met de
[anisatie van de kweekreac-
is belast, is zo versplinterd
dat niemand meer een to-
l-overzicht heeft. Storingen
ijn daardoor volgens het rap-
ingebakken. Gedetail-
trd gaat het rapport in op de
olgen van een welis-
'aar uiterst onwaarschijnlijk,
war toch theoretisch mogelijk
ff- ongeluk dat betiteld wordt
Is een „Bethe-Tait" ongeval.
)aarbij komt in het geval van
Ie kweekreactor (die met het
literst giftige plutonium
verkt) duizend keer zoveel ra-
lio-nuclide vrij als bij een ver-
lelijkbaar ongeluk in een con-
entio'nele (veel grotere) druk-
'ater-reactor. In zo'n geval
kunnen 2,7 miljoen mensen
aan kanker sterven, aldus de
apporteurs.
»*ng
US
Heen krant ontvangen? Bel
ussen 18.00 en 19.00 uur, za
terdags tusen 14.00 en 15.00
uur, nummer 071-122248 en
uw krant wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
BRUSSEL De kans dat
in de nabije toekomst
wordt begonnen met de
bouw van een zesde kern
centrale in het Belgische
Doel (aan de Schelde) op 5
km. van de grens met Ne
derland, is sterk gestegen
nu de Belgische en Franse
industrie ter zake een
principe-akkoord hebben
gesloten. Doel wordt daar
mee waarschijnlijk het
grootste kernenergiepark
ter wereld. De Frans-Bel
gische overeenkomst
voorziet tevens in de
bouw van vier nog krach
tiger dan tot dusver voor
ziene kerncentrales in het
Franse Chooz aan de
Maas, vlakbij de grens
met België.
Eind oktober aanstaande kun
nen over een en ander nadere
beslissingen worden verwacht.
Dan immers zal ook de Belgi
sche senaat een energiedebat
hebben gevoerd en weet de re
gering in Brussel hoe ver ze
kan gaan met de uitbreiding
van de kernenergie in België.
Ruim 2 maanden geleden had
de Belgische Kamer van
Volksvertegenwoordigers
reeds groen licht gegeven voor
minstens een (vijfde) kerncen
trale in Doel naast de reeds
bestaande en voor de herope
ning van de omstreden opwer
kingsfabriek voor atoomafval
in Mol. Over eventuele verde
re investeringen sprak de Ka
mer zich niet uit, zodat wat de
volksvertegenwoordigers be
treft de regering-Martens
praktisch de vrije hand heeft.
De beginselovereenkomst die
de Franse en Belgische nucle
aire industrie heeft gesloten
voorziet in een verregaande
samenwerking tussen beide
landen inzake de electriciteits-
-opwekking. Het is de bedoe
ling dat Franse bedrijven voor
50 procent gaan meedoen aan
de bouw en het beheer (ook fi
nancieel) van de twee kern
centrales Doel die beide een
vermogen krijgen van min
stens 1300 MegaWatt.
Naar in Brussel verluidt is het
kabinet Martens de jongste
Frans-Belgische energie-plan
nen gunstig gezind, vanwege
de grote technologische en
commerciële voordelen vooi
België.
Een Zwitserse
politieman in
kogelvrij vest
brengt eten en
drinken naar
de ambassa
de.
(Vervolg van de voorpagina)
BERN De bemiddeling is
gisteren duidelijk op gang
gekomen om de bezetters tot
andere gedachten te bewe
gen. In tegenstelling tot eer
dere berichten verklaarde
Solidariteit in haar hoofd
kwartier in Brussel geen
aanbod tot bemiddelen te
hebben gedaan. Een tachtig
jarige pater dominicaan van
Poolse afkomst ging gister
middag de ambassade binnen
om de bezetters te bewegen
hun actie op te geven. Het
gaat om de vroegere profes
sor in de theologie, Joseph
Bochenski uit Zürich. Hij be
middelt op verzoek van de
Zwitserse minister van justi
tie, die aan het hoofd staat
van het crisisteam van de
Zwitserse regering. De pater
sprak gisteren een uur met
de bezetters.
Solidariteit heeft zich gisteren
opnieuw gedistantieerd van de
bezettingsactie. Wel heeft het
in Brussel gevestigde coördi
natiebureau van Solidariteit in
Brussel hulp aan de Zwitserse
autoriteiten aangeboden ter
beëindiging van de actie. De
actie blijkt voor de Poolse pro
paganda een extra argument
om de leiders van de in Polen
ondergronds werkende vak
bond verdacht te maken als
terroristen. Het officiële pers
bureau PAP begon gisteren
zonder de identificatie van de
bezetters af te wachten zijn be
richt over de gebeurtenissen
met de vaststelling dat de „ex
tremisten" van Solidariteit tot
terreurdaden zijn overgegaan.
In een perscommentaar wer
den niet alleen Solidartiteit
verantwoordelijk gesteld voor
de bezetting, maar ook als ver
antwoordelijken voor de actie
genoemd een aantale leiders
van de dissidentengroep KOR,
Jacek Kuron en Adam Micnik.
Over het aantal bezetters en
hun preciese identiteit tast
men in feite nog steeds in het
duister, zo geeft men in Bern
te verstaan.
De Poolse onderminister van
buitenlandse zaken heeft zich
gisteren gekeerd tegen bepaal
de stellingen dat de Poolse re
gering de bezetting van de am
bassade in Bern zelf op touw
zou hebben gezet. „Dergelijke
dwaze denkbeelden verdienen
niet eens een antwoorden
kunnen alleen maar als een
poging tot provocatie worden
beschouwd, aldus de minister
tegenover Poolse verslagge-
Volgenns politieke waarne
mers in Warschau valt aan te
nemen dat de teugels in Polen
na de bezetting nog strakker
zullen worden aangehaald. Dit
zou ook kunnen leiden tot een
definitief verbod van de van
de vrije vakbond Solidariteit,
die thans officieel is geschorst.
WASHINGTON De Ameri
kaanse president Reagan heeft
de speciale afgezant voor het
midden-Oosten. Philip Habib,
gisteren onderscheiden met de
Vrijheids-medaille. Habib
kreeg deze hoogste burger-on
derscheiding voor zijn inspan
ningen voor een vreedzame
regeling in de Libanese crisis.
Reagan noemde het resultaat
van Habibs pendeldiplomatie
„de belangrijkste eerste stap
die een nieuw begin mogelijk
maakt voor Israël en zijn Ara
bische buren" Habib. die een
zware hartpatiënt is. vertekt
waarschijnlijk eind deze
maand opnieuw naar het Mid
den-Oosten.
FEZ/TEL AVIV/LONDEN De Arabische leiders
zijn gisteren voor de tweede achtereenvolgende dag in
Fez achter gesloten deuren bijeen gekomen. Tot diep
in de nacht is gesproken over de nasleep van de Israë
lische invasie in Libanon.
Bijzonderheden zijn niet bekend gemaakt. Maar uit betrouwbare
bron werd vernomen dat het feit dat de Arabische top niet uit
een is gevallen een goed teken is. De gematigde toon zou tijdens
de besprekingen hebben overheerst. Opmerkelijk is de vriende
lijke opstelling van de Syrische president Assad, die zich tot nu
toe negatief had uitgelaten over het Saoedische vredesplan voor
het Midden-Oosten. Door zijn toedoen werd de Arabische top
conferentie in november vorig jaar al na enkele uren opge
schort. Waarnemers zeiden dat de Arabische leiders proberen
een gemeenschappelijk standpunt te vinden ten aanzien van het
vredesinititatief, dat president Reagan vorige week heeft gelan
ceerd.
PLO-leider Jasser Arafat heeft zijn standpunt ten aanzien van
dit initiatief nog niet bekend gemaakt. De algemene verwach
ting is dat hij een politiek plan zal ontvouwen, dat uiteindelijk
moet leiden tot de vorming van een Palestijnse staat. Sommige
waarnemers menén dat Arafat zich gunstig zal uitspreken over
„positieve aspecten" van de Amerikaanse vredesvoorstellen en
ze zal aanvaarden als basis voor onderhandelingen. Ook ging
vanochtend het gerucht dat de Arabische leiders zullen beslui
ten een delegatie naar Washington te sturen, waarvan Arafat
deel zal uitmaken.
TORONTO - De Deense
minister van financien,
Ivar Norgaard, heeft zich
op de jaarvergadering van
het Internationale Mone
taire Fonds (IMF) en de
Wereldbank namens de
Europese Gemeenschap
uitgesproken voor een
"duidelijke" vergroting
van het kapitaal van het
IMF. Volgens de minister
moeten de bijdragen van
de 146 lidstaten de be
langrijkste financierings
bron van het fonds blij
ven. Daarmee keerde hij
zich tegen Amerikaanse
plannen om in het kader
van het IMF een speciaal
fonds op te richten.
Ook de Nederlandse minister
van financiën, Van der Stee
heeft gisteren tijdens de jaar
vergadering in Toronto gezegd
dat de financiële positie van
het IMF versterkt moet wor
den door een verhoging van
de quota, de bijdragen die
IMF-leden aan het fonds ver-
strekkert. Hij zei dat de liqui-
ditiet van het IMF tot een
alarmerend niveau is gedaald.
De aanzienlijke verhoging van
de quota is volgens Van der
Stee noodzakelijk om het IMF
een belangrijke rol te laten
vervullen bij de oplossing van
de economische problemen in
de komende jaren.
Afgevaardigden van veel .arme
landen hebben op de jaarver
gadering geklaagd, dat de rijke
landen hun hulpprogamma's
inperken om hun eigen econo
mieën te beschermen De ont
wikkelingslanden willen een
verdubbeling van het kapitaal
van het IMF.
Tijdens informele besprekin
gen in Toronto hebben de VS
laten weten dat zij mogelijk
bereid zijn zich wat soepeler
op te stellen ten aanzien van
de aanleg van de Russische
aardgasleiding. Dat is gisteren
door de Britse minister van fi
nanciën, Howe, bekend ge
maakt. Volgens hem is het
duidelijk dat de Amerikaanse
autoriteiten steeds meer begrip
krijgen voor de lastige en
schadelijke gevolgen van hun
pogingen om de aanleg van de
gasleiding te verhinderen.
De centrale banken van de
grote industrielanden hebben
de uitbetaling van het aan
Mexico toegezegde bedrag van
1,85 miljard dollar opgeschort,
zo is gisteren in Toronto be
kend geworden. Volgens zegs
lieden willen de centrale ban
ken hiermee druk uitoefenen
op Mexico, opdat dit land de
economische voorwaarden
aanvaardt die het IMF heeft
verbonden aan een krediet
van 4,5 miljard dollar.
GENEVE In een bui
tengewone poging om zijn
neutraliteit te beschermen
Jeeft het Internationale
Comité van het Rode
Kruis een gerechtelijke
procedure aangespannen
legen een ex-medewerker
die een boek heeft ge
schreven over zijn erva
ringen in El Salvador.
3ok tegen de uitgever in
Zürich is een rechtszaak
jonnen om te voorko
men dat het boek in de
[Winkels komt.
[raar nog voordat de rechters
hebben uitgesproken
dreigt de hele affaire uit te
groeien tot een nationaal
schandaal, dat zeer ongunstig
is voor het Rode Kruis. Het
begon allemaal toen de 33-jari-
ge Dres Balmer, die als afge
vaardigde van het Rode Kruis
heeft gewerkt in zulke uiteen
lopende landen als Zaire en
Thailand, toestemming vroeg
om een feitelijk verslag te
schrijven over de zes maanden
die hij eind 1980 en begin 1981
in El Salvador had gewerkt.
Dit werd geweigerd. Gefrus
treerd besloot Balmer van zijn
verslag een boek te maken
Toen dit boek in delen ver
scheen in een Zwitserse krant
werd Balmer door het Rode
Kruis ontslagen Een woord
voerder van het Rode Kruis
legde uit dat hij de eed van ge
heimhouding had geschonden
die door alle afgevaardigden
wordt afgelegd "als ze bij het
Rode Kruis komen werken.
Druk
Maar zoals het Rode Kruis kon
verwachten, hadden de maat
regelen tegen Balmer een gro
te publiciteit tot gevolg. Som
migen vinden zelfs dat de
campagne van de befaamde
humanitaire organisatie riekt
naar wraak en hypocrisie. Nog
geen half jaar geleden veroor
zaakte de Spaanse voorzitter
van de Bond van Rode Kruis
Gemeenschappen, een zuster
organisatie van het Rode
Kruis, een storm van veront
waardiging toen hij El Salva
dor bezocht en ex-president
Napoleon Duarte prees als
„een oprechte democraat". In
tegenstelling tot Balmer werd
deze Spanjaard niet ontslagen.
Balmers boek gaat over de
enorme druk waaronder me
dewerkers van het Rode Kruis
gebukt gaan als gevolg van het
feit dat ze nooit een standpunt
mogen innemen. „In de oplei
ding leer je van alles en nog
wat over oorlog. De afstande
lijke. exacte beschrijvingen
van rampen hebben een kal
merend effect", schrijft Bal
mer. „Het is niet aan ons om
een oordeel te vellen. Mense
lijkheid wordt iets weten-
fehappelijks"
De titel van het boek luidt
„Koperuur", ontleend aan de
voorkeur die de schrijver
heeft voor de schemering, „de
tijd van de dag dat alles in een
koperen gloed staat. De huid
van de armen straalt een zach
te, gouden gloed uit. De blan
ken die hen helpen steken
vlekkerig en bleek bij hen af.
„De huid van degenen die lij
den, is altijd donkerder dan
van degenen die hen helpen",
merkt hij op.
Balmer heeft ter verdediging
aangevoerd dat het boek geen
geheimen onthult, maar de
dingen gewoon vertelt zoals ze
zijn. De enige naam in het
boek die niet veranderd is, is
die van Reagan. De naam van
hw land wordt nergens in het
boek genoemd en het Rode
Kruis heet in het boek de In
ternationale Humanitaire Or
ganisatie. Maar uit alles blijkt
dat het om het werk van het
Rode Kruis in El Salvador
gaat.
Enkele van de best geschreven
passages gaan over de bezoe
ken aan gevangenissen In een
stadje dat in het boek Santa
Barbara heet, beschrijft Bal
mer hoe hij samen met de ge
vangenisdirecteur een bezoek
brengt aan een werkplaats
waar de politieke gevangenen
open en bloot geweren van
hout staan te maken In de
gangen met aan de muren af
beeldingen van Che Guevara
en Castro wordt geoefend in
dé5 ongewapende confrontatie
„We lachen en doen net alsof
we het niet zien, maar ze blij
ven proberen ons politieke
verklaringen te ontlokken",
schrijft Balmer. Maar wij la
chen en vragen hoeveel ma
trassen ze hebben.
Een ander passage gaat over
de manier waarop afgevaar
digden informatie ontvangen
over ontvoeringen en moord
aanslagen. Het komt vaak
voor. aldus Balmer. dat ie
mand een bepaalde afgevaar
digde opbelt en hem precies
vertelt wie er ontvoerd gaat
worden, hoe laat en waar.
Vaak wordt zelfs de naam van
de verantwoordelijke veilig
heidsofficier genoemd.
De- telefoons worden allemaal
afgeluisterd en de schrijver
vertelt hoe het hem is overko
men dat hij na een telefoontje
van een zekere ..Carlos" naar
de plaatselijke legerkazerne
werd ontboden, alwaar hij een
preek kreeg van de dienst
doende legerkapitein ..Hij (de
kapitein) zegt dat het zijn
christelijke plicht is om deze
bende communisten, die wor
den geleid door ..De Jood", uit
te roeien. Ik wil opstaan en de
deur in zijn gezicht dichtsmij
ten maar in plaats daarvan
blijf ik beleefd zitten lachen
en zeg ik: „maar natuurlijk ka
pitein, hoe zou het anders
kunnen".
