finale weekpuzzel door dr. Pluizer WETENSCHAPPEN postzegels WmlM oplossing vorige puzzel NR. 35 CRYPTOGRAM tt LEIDSE COURANT ZATERDAG 4 SEPT De prijswinnaars van puzzel nr. 34 zijn: Zuster Scholastica, St. Jeroensweg 35, 220INT Noordwijk W. v.d. Meer, Zuideinde 91, 2371BS Roelof arendsveen. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. HORIZONTAAL: 1. Als u het kledingstuk uit de stof haalt hebt u voordeel! (7); 4. Mogelijk gebruiken de gezamenlij ke ministers dit meubelstuk als bergplaats (7); 8. Het is niet duidelijk genoeg om 'r antwoord op te geven (5); 9. Dit vak leert men reeds op jonge leeftijd (7); 10. Toch was erkentelijkheid in ons geval gerechtvaardigd! (7); 11. Persoon die het groen eer bewijst (5); 13. 't Leek net van koper dat ding! (5); 14. Bezitster van een privé-godheid? (9); 16. Zitplaats voor personen die graag op anderen neerkijken (9); 18. Als vader dit heeft kunt u hem beter niet meer lastig vallen! (5); 20. Norse Spaanse heer (5); 21. Er zit een luchtje aan als dat var ken water ophaalt! (7); 23. Een beter raadgever is er volgens velen niet (7); 26. Vruchten van notehout (5); 27. Wat wil die kijker met een wapen binnenhalen? (7); 28. Ik zou liever een onbevaren ma troos ontmoeten die fatsoenlijk is! (7). VERTICAAL: 1. Deze versterking vereist hoofdar beid (7); 2. Waarom maalden zij die vrucht helemaal fijn? (7); 3. We zijn er niet voor opnieuw in de verdediging te gaan (9); 4. Je moet het eens wagen dit rund hierachter te plaatsen! (5); 5. Ook niet-jagers schieten dit dier wel eens (3); 6. Zelfs als zij zich draait is er geen onderscheid te bekennen (3); 7. Delfstof die behalve titanium ook een kostbaar bontsoort oplevert (7); 8. Als ik een ploegsnede schets, weet u wat er komen gaat! (9); 11. Niet erg handig zo radicaal te zijn! (5); 12. Bij het onthalen zal de regen vast een spelbreker zijn! (9); 15. Het is bij donker schitterend als men door de steeg rent (9); 16. Verlies bij het wisselen doet op geld aan tafel (7); 17. Alvorens hulde te oogsten moet men eerst daden verrichten (3); 19. Mijn maat rent vlug terug (7); 21. Betrekkingen begaanbaar maken (5); 22. Hebt u wel eens een geestelijke horen praten die te rap van tong is? (5); 24. Verdwenen pad (3); .25. Dit is geheel zonder vis (3). Oplossingen onder vermelding van Puzzel 35 dienen uiterlijk woensdagmiddag in bezit te zijn van: Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden. Gedurende de zomervakantie worden er in Europa diverse jeugdtoernooien georganiseerd. Niet zelden ziet men deelne mers aan deze toernooien en kele jaren terug in de buurt van de wereldtop. Voor deze toppers in spé is zo'n toernooi veelal een eerste internationa le ervaring. Voor ons land is het bedrijf ECI de gulle gever om een dergelijk toernooi te organiseren. Zodoende ziet' men ieder jaar in Sas van Gent een selektie getalenteer de Europese jeugdspelers aan het werk. Belangrijkste deel nemer voor ons land was dit jaar de jonge hoofdklasser Klaas Landsman. Na een goe de start (4 uit 5) kon hij helaas geen vuist meer maken en moest genoegen nemen met een vierde plaats. Winnaar werd de Joegoslaaf Cvetanovs- ki met 7 uit 9, die daarvoor wel in de laatste ronde een verloren stelling tegen de Schot Holmes remise moest houden. Als pleister op de wonde kreeg de Schot voor onderstaande partij een specia le prijs. D. HolmesK. Landsman 2.Pf3d6S3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lc4 l.e4 c5 Een oude bestrijdingswijze van de Najdorfvariant, waarvan vooral de legendarische Bobby Fischer een groot aanhanger K» 7.Lb3 b5! Deze zet moet gespeeld wor den in dit systeem, men ziet: 7..Le7 8.f4 0-0 9.Df3 Dc7 10.f5! met sterke aanval Fischer-Tal '59 8.0-0 Le7 Zwak is 8..b4 9.Pa4 Pxe4 lO.Tel Pf6 ll.Lg5 met een ge vaarlijke witte aanval. door L. Hofland 9.f4 0-0 10.e5 dxe5 ll.fxe5 Pf7 12.Le3! Lc5?! Zwart speelt klakkeloos een aanbeveling van een Engels theoretikus na. Sterker is 12..Pxe5 13.Dh5 Pc4! 14.Lxc4 bxc4 lö.Tadl Dc7 16.Tf3 g6 17.Dh6 f5 met gelijke kansen Defirmian-Ribli '81. 13.Pe4! Lxd4 Hier zal ook Landsman beseft hebben, dat ideëen van erken de theoretici wel eerst onder zocht moeten worden. 14.Dxd4 Pc6 15.Dc3! Zwart wordt nu stuk gespeeld op de zwarte velden, temeer daar nu 15..Dc7 faalt op 16.Lf4! met de vernietigende dreiging Pf6+ gevolgd door Dg3. 15...Pcxe5 16.Ld4 b4 Met de ijdele hoop 17.Dxb4? Pc6 en Pxd4. 17.Dg3 Pg6 18.Pd6 Het oppermachtige witte lo- perpaar en het sterke paard op d6 hebben de zwarte stelling volledig in hun greep. De plus pion is daarvoor onvoldoende kompensatie. 18...Pb6 19.Tadl Pd5 20.Lc5 Dc7 21.Df2 Pgf4 Hoewel deze zet direkt materi aal kost is het niet te zien hoe zwart dat zou moeten verhin deren. Er dreigt bijvoorbeeld 22.Txd5 exd5 23.Lxd5 Tb8 24.Pxf7,21...Tb8 is geen parade vanwege dezelfde kombinatie als in de partij: 22.Pe4 Td8 23.Ld6! 22.Pe4! Td8 23.Ld6! Txd6 24.Pxd6 Lb7 Met als pointe 24..Dxd6 25.Lxd5 Pxd5 26.Dxf7+ enz. ECI-JEUGDTOERNOOI Het is mij een raadsel waarom hier niet wordt opgegeven. X X e w k k k 1 A 1 A A A A A H s 12...Lb4+ 12.Ke2 Dxc2+ 13,Pd2 Lxd2 <13..Le6!) 14.Lxd2 Le6 15.d7+ Kd8? De angel moest direkt uit de» zwarte stelling gehaald wor den, nu gaat het snel mis. 16.Dg5+ f6? 17.Dxg7 Lc4+ 18.Lxc4 Dxc4+ 19.Kdl Tg8 20.Dxf6+ Kxd7 21.Df5+ Kc7 22.DÏ4+ Dxf4 23.Lxf4+ Kb6 24.Tbl+ Ka6 25.g3 en zwart gaf het op na enkele zetten. 29.Pf7 Tf8 30.Pg5 Kh8 Een raar soort gevoel voor hu mor om op een dergelijke ma nier op te geven. 31.Txf8 mat. Om twee redenen een leerza me partij; ten eerste speel niet gedachteloos zetten uit een boekje na en ten tweede wordt in deze partij op fraaie wijze de kracht van het loperpaar gedemonstreerd. Een andere partij, die in aan merking kwam voor een spe ciale prijs was de volgende. Siciliaans I.e4 c5 2.Pf3 Pf6 3.e5 Pd5 4.Pc3 e6 5.Pxd5 exd5 6.d4 Pc6 7.dxc5 Lxc5 8.Dxd5 d6 9.exd6 Db6 10.Le3 Dxb2 ll.Lb5! Tot hier was alles bekend, met de konklusie dat zwart een be vredigende stelling had. De tekstzet blaast het witte sy steem nieuw leven in. De be langrijkste variant is II...Dxal+ 12.Ke2 Dx2 Dxhl 13.Lxc6+ bxc6 (13..Ld7 14.Lxd7+ Kxd7 15.Pe5+ enz.) 14.De4+ met een spoedig mat. 222 i'iiji'i door B. J. Nuys Freek Gordijn In de nacht van vrijdag 20 op zaterdag 21 augustus is in Den Haag Freek Gordijn overle den. Negen jaar geleden speel de hij voor het laatst op het hoogste niveau, daarna hield de Nationaal Grootmeester en Internationaal Meester zich vooral bezig met het verslaan van wedstrijden en toernooien. Bovendien voerde hij de re dactie over een aantal damru- brieken. Meer dan vijftien jaar was hij als medewerker aan het ANP verbonden, waarvoor hij vele nationale en interna tionale toernooien bijwoonde. Zijn laatste activiteit was het werk voor de daminterland Nederland-Sovjet-Unie, die dinsdag in Scheveningen be gint. Freek Gordijn was aan gesteld als perschef. Gordijn was sinds 10 mei 1975 lid van verdienste van de KNDB, de Koninklijke Nederlandse Dambond. De internationale dambond, de FMJD, eerde hem voor zijn publicitaire werk. Gordijn stond als speler bekend om zijn grote defensie ve kwaliteiten. Vooral tussen 1948 en 1951 was hij nauwe lijks te verslaan. In 1949 vero verde hij de nationale titel. Voor. welke strijd hij zich der tien keer heeft kunnen plaat sen. In 1960 eindigde hij in het toernooi om het wereldkampi oenschap op de zesde plaats. Zes keer veroverde hij de Zuidhollandse titel. Een van zijn beste prestaties was de eerste plaats in het Internatio nale Damtoernooi in 1950. Gordijn is vele jaren lid ge weest van de damvereniging Rijswijk. In Den Haag richtte hij in zijn woonwijk de dam vereniging Mariahoeve op. BABA SY Drie jaar geleden stapte hij over naar de vereniging Mon ster, die in de landelijke twee de klasse speelt. Ook in deze bleek Gordijn een moeilijk te kloppen tegenstander. In het WK 1960 verloor Gor dijn zes van de 26 partijen, voor zijn doen ongekend veel. Niettemin eindigde hij met J. M. Bom op een gedeelde zes de plaats. Zij waren de beste Nederlanders, want Baris Du- kel, de Nederlandse kampioen van 1959, werd slechts negen de. Een slecht jaar voor de Ne derlanders die zelden zo wei nig te vertellen hadden in een WK-toernooi. In de stand van het eerste diagram, Gordijn- Baba Sy, is duidelijk dat de Se negalese grootmeester weinig heeft bereikt. Het spelverloop is: 31. 14-20 32. 25x14 9x20 33. 37-31 29-33 34. 38x29 23x34 35. 39x30 19-23 36. 28x19 13x35. Een winstpoging. Maar Gordijn verdedigt zich hard nekkig. 37. 42-38 18-23 38. 43-39 20-24 39. 38-33 23-29 40. 33-28 24-30 41. 29-34 42. 42-38 34x43 43. 38x49 8-13. Gericht tegen GORDIJN 45-40 dat 49-43 43-39 40-34 voorbereidt. Op 45-40 komt 13- 18 met de onweerlegbare ruil 30-34 40x29 18-22 27x18 12x34. 44. 31-26 13-18 45. 4943 30-34 46. 43-38 7-11. Baba moet deze verzwakking wel toestaan wil hij 27-22x21 verhinderen. 47. 44-39 34x43 48. 38x49 11-16 49. 49-43 15-20 50. 43-38 3-8 51. 27- 21 16x27 52. 32x21 20-24 53. 21- 16 24-29 54. 26-21 17x26 55. 16- 11 29-34 56. 11-6 3540 57. 38-32 (6-1? 18-23) 4044 58. 6-1 4449. Dreigt weer 18-23, maar Gor dijn maakt fraai remise: 59. 32- 27 49x16 60. 36-31 26x37 61. 28- 22 18x27 62. 1x2. Bom-Gordijn werd 02, waarmee Gordijn bewees dat een speler moet blijven opletten. In de stand van het tweede diagram speel de Gordijn 45. 19-24 dreigt 24-29 en won na het logische maar foute 46. 39-34 een schijf door 46.24-30. Bom mag niet laten slaan wegens 18-23x33 en niet weglopen (met 34-29) we gens 17-22 28x17 11x31 36x27 18-23 29x18 13x31. Bom koos voor 47. 27-21 17x26 48. 34-29 maar kon de partij niet meer redden. Leemte in geschiedenis mensheid opgevuld De vondst van een acht miljoen jaar oud kaakbeen in Kenia betekent waar schijnlijk dat een belang rijke leemte in de geschie denis van de ontwikke ling van de mens kan worden opgevuld. De vroegste „mensachtigen" verschenen tussen de drie en vier miljoen jaar geleden op de steppen van Oost-Afrika, maar over de ontwikkeling van de miljoenen jaren die daaraan vooraf gingen tast de weten schap totaal in het duister. Het bot moet afkomstig zijn van een 18- tot 20-jarig wezen ter grootte van een vrouwelij ke gorilla. Volgens Richard Leakey, directeur van het Ke- niase nationale museum, valt het been precies in die periode in de ontwikkeling van aap tot mens, waarvan tot dusver geen fossielen waren gevon den. De ontdekking (afgelopen vrij dag) van het bot, dat goed be waard is gebleven en vijf kie zen bevat, betekent een ver sterking van de stelling dat Oost-Afrika „de wieg van de mensheid" is geweest. Leakey, expert in de evolutie-leer, meent dat de vondst meer licht kan werpen op de perio de tussen 12.. en vier miljoen jaar geleden. Het kaakbeen wijkt duidelijk af van andere fossielen van primaten (apen en halfapen) en ook van het beenderstelsel van mensen, gorilla's en chim pansees. Mogelijk roept de vondst meer vragen op dan er antwoorden worden gegeven. Leakey en de Japanse onder zoeker Hidemi Ishida zijn er van overtuigd dat in het be treffende gebied een groot aantal fossielen te vinden is. Vaatvernauwingen met geluidsgolven op sporen Röntgenfoto's maken is de bes te manier om vaatvernauwin gen op te sporen, maar deze methode is onaangenaam, pijn lijk. duur (vanwege opname in een ziekenhuis) en niet zonder risico's. Maar met geluidsgol ven kunnen vaatvernauwin gen wél pijn- en risicoloos op gespoord worden. Dat schrijft de Maastrichtse medicus P.J. Breslau (35) in zijn proefschrift. Breslau zegt vernauwingen in de bloedva ten van zo'n 1000 patiënten opgespoord te hebben. Met zijn methode, die gebaseerd is op metingen van de natuurkundi ge Doppler, hoeft de patiënt ook niet opgenomen te wor den. Bij de Doppler-metingen wordt gebruik gemaakt van ultrageluid dat uitgezonden wordt naar het bloedvat en door het stromende bloed wordt teruggekaatst. Verande ring in het stroomgedrag van het bloed levert verandering op van het teruggekaatste sig naal. Vaatvernauwingen zor gen voor stroomveranderingen en die tonen dan ook aan waar zich vernauwingen in het bloedvat bevinden. Met de door Breslau toegepaste methode kan wellicht een be langrijke voorselectie plaats- vindemi van patiënten die ver moedelijk aan een vaatziekte lijden. Het is dus niet langer nodig alle vermoedelijke lij ders aan een vaatziekte het onaangename onderzoek met röntgenfoto's te laten onder gaan. Zoals de traditie dat wil, wordt het nieuwe bridgeseizoen 1982-1983 in de eerste helft van september ingeluid met het GBC-Viertallen-toernooi (Hilversum, 5 september) en het Internationale Zomertoer- nooi (Den Haag, 12 septem ber). Aansluitend gaan de dis tricts- en nationale competities van start en ook de ongeveer 600 bij de Nederlandse Bridge Bond aangesloten verenigin gen gaan hun ruim 40.000 le den weer hun - meer of min der gevarieerde - bridgemenu voorzetten. Dit houdt aller minst in dat er 's zomers niet gebridged zou worden. Welis waar houden veel clubs een zomerreces, maar daar staat gelukkig tegenover dat de bridgelustigen ergens in hun regio altijd wel terecht kun nen, aangezien een aantal ver enigingen open huis houdt of zelfs speciale zomertoernooien organiseert. Een succesvol voorbeeld van zo'n zomers toernooi is het Boekenroode Viertallentoer- nooi in Bloemendaal, dat dit jaar zijn eerste lustrum vierde met een „volle bak" van 32 viertallen die zes vrijdagavon den een Zwitsers toernooi, speelden. Het voordeel van het Zwitserse systeem is dat brid- gevogels van diverse pluimage kunnen inschrijven, want na een aantal ronden komt ieder viertal per definitie tegen teams van ongeveer gelijke kracht. En dat verhoogt de spelvreugde op alle fronten. In dit toernooi kwam een enorme „swing" voor, die vrij wel uitsluitend op rekening van de bieding kwam. Wat zou u bieden (niemand kwetsbaar) na een pas van uw partner en respectievelijk 1 Ha en 3 Ha bij uw rechtertegen- stander, met: Zomerbridge ard Een nogal tamme actij Oost, die weliswaar Zu£ leidt tot een doublet opr ver, maar toch resulte^1! +450 voor NZ. 16 Z1JI1 jste l coll In de praktijk ging het aan ta fel 1 als volgt: Noord S: H V 8 3 H: V B 9 7 6 4 2 R: 8 6 K: West Oost S: 9 7 6 S: 2 H: 10 H: A 5 R: V B 9 7 5 4 R: A 10 3 K: H V 2 K: A B 10 9 7 5 3 Zuid S: A B 10 5 4 H: H 8 3 R: H 2 K: 8 6 4 Aan tafel 2 ging het, directeur van het bonds van de NBB, Jo Neelis oostplaats, kort maar Zuid: West: Noord: 3 Ha 3 SA Kg pas Zuid: West: Noord: Oost: pas 1 Ha 2 KI dbl; 1* 2 Ru 2 Ha 3 KI pas pas 5 KI 4 Ha dbl. pas 5 Ha pas pas pas 1* negatief doublet Noords drie-hartenol komt zeker niet uit het I aangezien er een virf" schoppen naast zit. Oosfjl. nu een actie die het v< 'mn moeilijk maakt: 3 SA l maar kijken waar het?' strandt. Na een doublet altijd nog 4 (of 5) klave? NlJ' den geboden. Het schip kwam echter i lige haven aan, mede d^- de zuidspeler die niet wist wat hij met deze act moest terwijl 4 harte! deze hand toch voor dP lijkt te liggen. Alleej schoppenstart zou het ct hebben doen sneuvelen/^/ ook dan zouden er nog I winst zijn geweest. Nu OW nog eens +400 erbij) LL door het viertal-NeelL dubbele manche scoorde fj voor 13 imps. V Correspondentie oveiOO rubriek: p/a Leharstrr*^ 2162 AC Lisse. Ta ieei Jubileumzegel Noorse koning Olaf1 De Noorse koning Olaf de Vijfde viert dit jaar zijn 25-ja- rig regeringsjubileum. Vanwe ge dit feit is op 2 september een zegel van Nkr. 3.00 in om loop gekomen, ontworpen door Knut Lokke-Sorensen. Het motief op de zegel brengt de kroningsceremonie, nu 25 jaar geleden, in de Nidaros-ka- thedraal te Trondheim in her innering. De zegel werd in de kleur blauw gedrukt door de drukkerij van de Noorse Na tionale Bank te Oslo. Volgend jaar is het 75 jaar ge leden dat op Jersey een be scheiden begin werd gemaakt met de padvinderij. Eveneens in 1983 bestaat de „Jongens brigade" als soortgelijke instel ling 100 jaar. De padvinderij was een geesteskind van Ro bert Baden-Powell, terwijl de Jongensbrigade uitgedacht werd door William Alexander Smith te Glasgow in 1883. Beide bewegingen hebben hun aanhangers op dit eiland, re den voor de PTT van Jersey in november een herdenkings serie uit te brengen, bestaande uit vijf zegels van resp. 8 p., 11 p., 24 p., 26 p. en 29 p. Op de zegel van 8 p. ziet men het portret van Sir William Smith, de stichter van de Jongensbri gade. De achtergrond wordt gevormd do(?r het Konings plein te Jersey, waar Sir Willi am Smith op 10 mei 1910 aan wezig was bij de proclamatie van de troonbestijging van ko ning George V. Gedurende veertig jaar was koning Geor ge beschermheer van de Bri gade. De zegel van lip. toont het muziekkorps van de Briga de, gevormd door oudere le den. Dit muziekkorps ging voorop in de Bevrijdingsop tocht te St.Heiier op 10 mei 1945. In 1887 werd de eerste afde ling van de Brigade op Jersey opgericht. Op de zegel van 24 p. ziet men de twee oprich ters bij elkaar. Sir William Smith nodigde Baden-Powell uit om de jaarlijkse demonstra tie van de Brigade bij te wo nen in de Royal Albert Hall te Londen in 1903. Het echtpaar Baden-Powell bracht op 7 mei 1924 een bezoek aan Jersey. De zegel van 26 p. toont het echtpaar Baden-Powell voor het stadhuis van St.Heiier. De eerste afdeling van de padvin derij op Jersey kwam in 1908 van de grond. Op 23 augustus heeft de Zwit serse PTT negen nieuwe ze gels in omloop gebracht. Het ging hierbij om vijf gebruiks- zegels en vier bijzondere uit giften. „Tekens van de Die renriem" is de naam van het thema voor de vijfdelige ge- bruiksserie. Op de zegels ziet men een sterrenbeeld boven een afbeelding van Zwitserse steden en dorpen. Achtereen volgens nu de waarden en af beeldingen: 100 Rp.: „Water man" en het oude Bern; 110 Rp.: „Vissen" en Nax bij Sitten; 120 Rp.: „Ram" en Graustock; 150 Rp.: „Stier" en de domkerk van Basel; Gedurende de zomermaanden houden de padvinders op Jer sey hun kamp nabij St.Ouen's Bay. Dit zomerkamp vormt het onderwerp voor de zegel van 29 p. Men ziet een welp zijn vaardigheid op een trom pet vertonen. Deze zegels wer den ontworpen door Anthony Theobald. Het drukken was in handen van Hélio Courvoisier in Zwitserland. Met als thema „Gezicht op de havens, kaden en pieren van het eiland", zal op 7 september een nieuwe serie strafportze gels verschijnen. Deze serie bestaat uit 14 zegels en werd ontworpen door Gordon Drummond. Het drukken was in handen van The House of Questa in Londen. 160 Rp.: „Tweelingen" en Schönegrund. Voor deze zegels werd het ont werp vervaardigd door Eugen en Max Lenz uit Zürich. Het drukken was in handen van de drukkerij van de Zwitserse PTT te Bern. In de uit vier zegels bestaande bijzondere serie komen even zoveel onderwerpen aan de orde. Met een zegel van 20 Rp. wordt in herinnering gebracht dat 100 jaar geleden voor het eerst een tram in Zürich ging rijden. Toen ging het nog om een paardetram. Op dit mo ment heeft men de beschik king over méér dan 600 voer tuigen. die jaarlijks ruim 200 miljoen passagiers vervoeren. Op de door Karl Tanner uit Niederwichtrach ontworpen zegel ziet men een moderne gelede tram. Dit jaar is het 100 jaar g dat het Leger des Heipord werk in Zwitserland Dit feit wordt in herin) gebracht met een zegi 40 Rp. Op deze zegels zif een mannelijke en een) welijke heilssoldaat iij huidige uitmonstering.fr/ie; werp Alfr. Koella. Vanf en met 29 augustus weA .tw+df Lausanne de wereldkam schappen dressuurrijdd houden. Ook in Zwitserf deze sport bijzonder Het ontwerp van He^re-s Schelbert toont een vfcaf, klassieke figuren in dezeMnif de piaffe. Deze zegel hef waarde van 70 Rp. In september zal in Zurige; congres worden getfeo L over de problemen mte mt zuiveren van oppervlakjek u ter. Toenemende verf""" maakt dat het leveren v ver drinkwater een inte) naai probleem dreigt ti°on den. Op een zegel van pwé ziet men een gestyleer^ond reldbol. Daaronder het I*nsie de stromend watersymMim J samen met de tekst „Prcpef t Pura" (voor zuiver watef^ ontwerp voor deze P' O1 kwam van de hand ner Mühlemann uit Bef*H/r zegels werden in mer"er kleuren gedrukt door WJ"* Courvoisier SA te La fl®") de-Fonds in Zwitserlandr*e zegels blijven in de v^af tot en met 30 september"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 20