lempeist vrijlating Walesa
aus acht reis naar Polen zijn plicht
fS zetten twee
ranse bedrijven
p zwarte lijst
Israël laat
Palestijnen naar
kamp terugkeren
3n
uit
2C.
Laat eens wat van je
Ware veldslag om
publikatierechten
Jimmy Carters
memoires
1UITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG27 AUGUSTUS 1982 PAGINA IS
komo: laat gijzelaars vrij
ico Sc
we C
ARARE De Zimbabwaanse opposi-
leider Joshua Nkomo heeft de dissi-
ite guerillastrijders, die vijf weken ge-
buitenlandse toeristen in de
eek Nkayi hebben ontvoerd, gevraagd
gijzelaars vrij te laten. Volgens Nko-
i, die de streek woensdag bezocht, zijn
,dat
waaronder een Nederlan-
nog in leven. Wel zijn ze erg zwak,
weigeren het plaatselijke voed
en. 2000 Soldaten en politie-
enten zijn op zoek naar de ontvoer-
1 rs, die vroegere volgelingen van Nko-
zouden zijn. De ontvoerders zijn on-
vreden over het regeringsbeleid van
emier Mugabe. Sinds het ontslag van
uit de regering zijn in het gebied
ker 40 mensen vermoord, talloze bus-
mi! n en vrachtwagens overvallen en vele
:ej gingen geplunderd.
lijm
en ingooi
zich'
Argentinië legaliseert
politieke partijen
BUENOS AIRES De nieuwe Argentijnse president, gene
raal Bignone, heeft de politieke partijen in zijn land, die zes
jaar lang verboden zijn geweest, gelegaliseerd. Bignone, die
twee maanden geleden met hulp van het leger de macht
overnam van generaal Galtieri, ondertekende een statuut,
waarin geen enkele partij ook de communistische niet
verboden wordt. De president, die benadrukte dat gematigd
heid het sleutelwoord van zijn regering zal zijn, wil in 1984
verkiezingen uitschrijven. Hij zei dat „de mensen moeten
erkennen dat iedereen het recht heeft anders te zijn en an
ders te denken". „Het is verkeerd eigen meningen met ge
weld aan anderen op te dringen", aldus Bignone met een
duidelijke verwijzing naar eerdere militaire regimes in Ar
gentinië, die een groot aantal mensen hebben laten ver
moorden en martelen. De regering heeft gisteren ook veer
tien politieke gevangenen vrijgelaten.
„Terreurbendeleider
wil zich overgeven"
PARIJS Jean-Marc Rouillan, de
oprichter en leider van de Action Di
recte, de meest gevreesde terreuror
ganisatie in Frankrijk, heeft de auto
riteiten per brief laten weten dat hij
zich over wil geven. De 31-jarige
Rouillan wordt gezocht in verband
met zijn mogelijke aandeel in een
aantal terroristische acties, waarbij
negen mensen om het leven kwamen
en vijftig mensen gewond raakten.
Hij zou bereid zijn „de verantwoorde
lijkheid voor zijn daden te aanvaar
den". Wel ontkent hij iets te maken
te hebben met de op 9 augustus ge
pleegde aanslag op een Joods restau
rant in Parijs, waarbij zes doden vie
len.
Doden bij aanslagen
in Noord-Ierland
BELFAST In en bij Belfast zijn
gisteren bij. aanslagen een dode en
twee gewonden gevallen. De 45-ja-
rige Francis McCloskey werd op
straat bij zijn huis in een katholie
ke wijk doodgeschoten. Bij een
bomaanslag in Millford, in het zui
den van Noord-Ierland, is gisteren
een man gedood door een auto
bom. Een agent van de Noordierse
veiligheidstroepen raakte bij een
bomontploffing gewond, toen hij
zijn huis verliet. Een andere man
in Belfast werd in zijn benen ge
schoten. Er heeft zich nog nie
mand gemeld om de verantwoor
delijkheid voor de aanslagen op te
Rode Brigades
slaan weer toe
SALERNO De Italiaanse Rode
Brigades hebben gisteren een mi
litair konvooi in de buurt van
een kazerne in Salerno aangeval
len. Bij de schietpartij kwam een
politieman om het leven en raak
ten vier mensen gewond, waar
van twee ernstig. Het is de twee
de terroristische aanval op mili
taire doelen binnen een week.
Vorige week maakten de Rode
Brigades wapens buit bij een
overval op een 'luchtmachtbasis
bij Rome. De Rode Brigades heb
ben aangekondigd op vier televi
siezenders aanslagen te zullen
plegen.
RUSSISCHE TROEPEN
IN DDR VERSTERKT
BONN De Sovjet-Unie is in Oost-Duits-
land al geruime tijd bezig aan de herop
bouw van de Russische divisies. Daarbij
stelt men zich ten doel de vuurkracht van
de troepen met dertig tot veertig procent
te verhogen. Bovendien wordt beoogd de
doeltreffendheid en de uitrusting van de
Russische divisies (385.000 man sterk) te
verbeteren. De Sovjet-Unie acht dit vol
gens de Westduitse militaire kringen no
dig om de „versterking van de NAVO op
het gebied van de anti-tankwapens het
hoofd te bieden". In Bonn meent men
echter dat de Russen niet in de positie zijn
om de NAVO te veroordelen voor het
plan drie Amerikaanse brigades (14.000
man) dichter bij de grens met de DDR en
de Tsjechoslowakije te legeren.
ZESTOCHOWA-WAR-
L (U 'HAU De rust in Po
li zal pas terugkeren, in-
en Leeh Walesa en de
rerige geïnterneerden
orden vrijgelaten. Ook
j oeten onderhandelingen
orden geopend over het
lortbestaan van de onaf-
inkelijke vakbond Soil-
iriteit. Dit heeft de Pool-
primaat, aartsbisschop
zef Glemp, gisteren ge-
igd in een preek, die hij
tor een menigte van
im 300.000 pelgrims in
der ifcestochowa heeft gehou-
/indjj u.
rodi
primaat deed ook een drin-
mPinf nd beroep op de Poolse
-oent( jders om hun „gerechtvaar-
er*'gde toorn en woede" niet de
elK« aat op te brengen. De aarts-
"1* schop verzette zich hiermee
feite tegen de plannen van
illegale leiding van Solida-
01 eit om volgende week
dschi lensdag in heel Polen vreed-
am te demonstreren. De i
n CR ring heeft reeds met
J"' ;d optreden tegen eventuele
lonstranten gedreigd.
Poolse primaat, die giste-
uitdrukkelijk betreurde,
de autoriteiten de paus
^^'en toestemming hebben ge-
balkten om je eerste dag i
>ring van het zesde
est van de Zwarte Madonna
van n Czestochowa
•egew n, liet doorschemeren, dat
te hannes Paulus II bij de slot-
plan fring.
over precies een jaar
I ter aanwezig zou zijn. De
ee» olse bisschoppen, aldus de
'oorjmaat, gaan nu jn eik geval
I de voorbereidingen vooi
pauselijk bezoek beginnen
Aartsbisschop Glemp sprak
voor een gehoor, dat opmerke-
lijk veel jongeren telde. Onder
de bedevaartgangers waren
ook veel mensen, die het
speldje van Solidariteit droe
gen. Zij werden door de talrijk
aanwezige militie en de vele
militairen ongemoeid gelaten.
De Poolse spoorwegen hadden
een groot aantal extra treinen
ingezet om de pelgrims uit alle
delen van het land naar Czes
tochowa te vervoeren en ze
gisteravond weer terug te
brengen, want er is in deze be
devaartplaats een groot gebrek
aan overnachtingsmogelijkhe
den.
Veel bedevaartgangers, ook de
sympathisanten van Solidari
teit, waren zeer ingenomen
met de preek van de Poolse
primaat. Aartsbisschop Glemp,
die de afgelopen maanden veel
kritiek te verduren heeft ge
had vanwege zijn weifelende
houding, werd nu alom gepre
zen en men vergeleek hem
zelfs met de vorig jaar overle
den kardinaal Wyszynski, die
tegenover de autoriteiten nooit
Dreigementen
De dringende oproep van de
Poolse primaat om volgende
week dinsdag, op de tweede
verjaardag van de onderteke
ning van de Akkoorden van
Gdansk, niet massaal de
op te trekken voor vreedzame
demonstraties, kwam een dag,
nadat de minister van Binnen
landse Zaken, generaal Kiszc-
zak, een dreigende toespraak
voor de televisie had gehou
den.
De generaal beschuldigde tij
dens zijn televisie-optreden de
ondergrondse leiding van Soli
dariteit ervan, dat zij op een
confrontatie aahstuurt. Er zou
den opslagplaatsen met explo
sieven zijn gevonden en Soli
dariteit zou zelfs reeds medi
sche centra hebben ingericht
bij straatgevechten eerste
hulp te kunnen bieden aan de
slachtoffers.
Dat Solidariteit over explosie
ven zou beschikken, werd
door de verboden vakbond
zelf inmiddels met klem te
gengesproken. En wat de in
richting van medische centra
betreft, werd spottend gezegd,
dat er momenteel in Polen
zelfs in de ziekenhuizen nau
welijks verband aanwezig is,
zodat men niet eens in staat
zou zijn om illegale verband-
spraak als een aankondiging
van een hardere houding
wordt beschouwd, zei, dat de
militie en de militairen voor
de komende dagen een duide
lijke opdracht hebben. Zij
moeten eerst proberen even
tuele demonstranten te over
tuigen, doch zullen, indien hen
dat niet lukt, onverbiddellijk
en hard toeslaan.
,In Warschau hebben vrome
vrouwen inmiddels hun bloe-
menoorlog tegen de autoritei
ten voortgezet door hun front
te verplaatsen en te verbre
den. Nu het grote bloemen-
kruis ter herinnering aan kar
dinaal Wyszynski en als pro
test tegen de oorlogstoestand
niet meer op het Plein van de
Overwinning gelegd kan wor
den, omdat dit voor zoge
naamd noodzakelijke werk
zaamheden aan de stadsver
warming grotendeels is afge
sloten, heeft men uitwijkplaat
sen gezocht. Op het plein voor
het voormalige Koninklijk Pa
leis (eveneens een geden
kwaardige plaats) heeft het
bloemenkruis het niet lang
uitgehouden, ómdat de militie
het elke nacht weer verwij
derde. Nu ligt er een groot
bloemenkruis naast de Uni-
versiteitskerk, op kerkelijk
terrein, en op een plein voor
een andere kerk in het cen
trum van Warschau. De hele
dag komen vrome vrouwen en
kinderen met (op het ogenblik
zeer dure) bloemen naar de
kruisen toe om ze groter en
groter te maken. Er worden
door de omstanders, waaron
der ook opmerkelijk veel jon
geren, kerkelijke en patriotti
sche liederen gezongen. De
militie, die wel voor beide ker
ken patrouilleert, heeft tot
toe niet ingegrepen.
imkM i~ï u L noiu",oai jrotjriiatv», uic LidansK, niet massaal ae straal sche centra nebben ingencnt ixommeis ie vuuen. vjeneraai ^auuuniccu,
'3 pauselijk bezoek beginnen tegenover de autoriteiten nooit Dp te trekken voor vreedzame om bij straatgevechten eerste Kiszczak, wiens televisietoe- toe niet ingegrepen.
(Van onze correspondent Cees Manders)
jVTICAANSTAD Paus Johannes Paulus II acht het zijn
icht de plechtigheden in Polen ter gelegenheid van de zeshon-
OOi Rte verjaardag van de Madonna van Jasna Gora bij te wonen.
zei dit gisteren tijdens een mis die hij in CastelgandoRo ter
van de Zwarte Madonna van Czestochowa opdroeg.
Dpen
hern
iden itember.
feestelijkheden in Czestochowa duren nog tot volgend jaar
r'e"iber, maar wanneer de paus zijn reis wil ondernemen,
pakte hij niet bekend. Vast staat in elk geval dat hij gaat. „Ik
it het mijn plicht gevolg te geven aan de uitnodiging die mij
[edaan de laatste keer dat ik m Polen was, een plicht ten op-
de Koningin van Polen, en ook een plicht ten opzich-
van mijn land en de Kerk".
Gri
gisteren een zichtbaar moeilijke dag voor paus Johan
nes Paulus II, volgens velen de moeilijkste sinds zijn verkiezing
tot paus en het afscheid van zijn vaderland. Een katholieke Pool
mist de 26e augustus, het feest van de Zwarte Madonna en de
Koningin van Polen, nu eenmaal nooit, laat staan een Poolse
paus. Maar als gevolg van de politieke ontwikkelingen in het
land moest de paus vier weken geleden al zijn reisplannen opge
ven („uitstellen", zoals werd gezegd).
Om zijn lichamelijke afwezigheid enigszins te compenseren zond
Radio Vaticaan gisterochtend rechtstreeks de mis uit die paus
Johannes Paulus II voor deze speciale gelegenheid in zijn privé-
-kapel op het landgoed van Castelgandolfo opdroeg. Omringd
door slechts de vertrouwdste van zijn medewerkers zat de paus
tientallen minuten in gebed verzonken voor het altaar. Dit al
taar wordt opgeluisterd door een waarheidsgetrouwe kopie van
de Madonna van Jasna Gora, aangebracht op last van paus Pius
XI, die de afbeelding cadeau had gekregen van de Poolse bis
schoppen ter gelegenheid van zijn afscheid van Polen als pause
lijk nuntius in 1920.
Naar de preek van de paus was in Rome met spanning uitgeke
ken, maar hij ging slechts zijdelings in op de sociale situatie in
zijn vaderland. Hij riep opnieuw op tot de dialoog om de maat
schappelijke wederopbouw te bewerkstelligen. „Geweld is niet
het juiste middel, maar de welsprekendheid van de rede, die ie
dereen kan overtuigen omdat die uitgaat van het respect voor de
mens". Volgens de paus moeten de „moeilijke problemen" van
zijn land worden opgelost door een voorbeeld te nemen aan de
Poolse pater Kolbe, die in Auschwitz zijn leven gaf om dat van
een -ander te redden. Pater Kolbe, van wie de paus een groot
vereerder is, wordt volgende maand heilig verklaard, „en dit is
hei beste cadeau dat wij allen aan de Madonna van Jasna Gora
voor haar 600e veijaardag kunnen geven".
fni I
WASHINGTON De Amerikaanse regering heeft gis-
disonren twee Franse bedrijven tijdelijk op de zwarte lijst
0nj izet omdat die bedrijven die dag goederen naar de
„at^ ^t-Unie hebben verscheept voor de bouw van de
Mai rdgaspijpleiding van Siberië naar West-Europa. Uit
Franse havenstad Le Havre vertrok gisteren het
•000 achtschip Borodine met aan boord drie compressors
*iag n k0t bedrijf Dresser France en een aantal onderde-
tefl
op de levering van de goederen heeft de regering
agan besloten dat Dresser France voorlopig geen goederen
ag ontvangen van het Amerikaanse moederbedrijf Dresser In-
stries in Dallas. Het andere door de maatregelen getroffen be-
ijf is Creusot-Loire, dat onderdelen voor de pijpleiding fabri-
ert. In een verklaring stelde het ministerie van handel dat
ar beide bedrijven een onderzoek wordt verricht door het
lerie van handel vanwege de levering van drie gascompres-
i de Sovjet-Unie, hetgeen een overtreding is van de Ex-
rt Administration Act. Minister van Handel Malcolm Baldrid-
verklaarde dat de nu genomen maatregelen voldoende zullen
iden n om andere bedrijven de lust tot levering van materiaal voo
t gis' pijpleiding te ontnemen. Volgens woordvoerder Larry Speé
i mi van het witte Huis tast het Frans-Amerikaanse geschil over
g 011 embargo op materiaal voor de gaspijpleiding de betrekkkin-
i> tussen beide landen niet
reg -
ptt telecommunicatie
't Is wel even wennen hoor,
de kinderen weer naar school."
Buiten je regio bel je binnen Nederland na 18.00 ui
De Palestijnën op weg naar Damascus
JERUZALEM Jeruzalem heeft gisteren het groene licht gege
ven voor de terugkeer van ongeveer veertigduizend Palestijnse
vluchtelingen naar een kamp in Zuid-Libanon in de buurt van
Sidon. Volgens de Israëlische minister Jacob Meridor kan. de
VN-organisatie voor hulp aan Palestijnse vluchtelingen UN-
WRA met onmiddellijke ingang beginnen met de wederopbouw
van het kamp en het opzetten van achtduizend tenten, die de
UNWRA uit Pakistan naar Libanon heeft laten komen. Het
vluchtelingenkamp werd tijdens de Israëlische invasie verwoest.
Israël zal ovens en mobiele behandelingscentra leveren. Israël
was tot gisteren tegen de wederopbouw van het kamp omdat het
door de PLO tot „broeiplaats van terrorisme" was gemaakt. Na-
I dat de Libanese regering geweigerd had land beschikbaar te
stellen voor een nieuw kamp in het noorden van het land heeft
x Israël zijn standpunt veranderd. Volgens Meridor betekent het
weer opbouwen van het kamp in de buurt van de Israëlische
grens nog steeds een bedreiging voor de veiligheid van israël,
„maar met de winter voor de deur kunnen we ze niet in de kou
laten staan", aldus minister Meridor.
Vanmorgen is het eerste konvooi Palestijnen dat onder Syrisch
commando staat, over de weg uit Beiroet vertrokken naar Da
mascus. Het vertrek van de 1500 verzetsstrijders werd twee da
gen geleden uitgesteld omdat de Palestijnen weigerden onder
rechts-Libanees en Israëlisch toezicht de aftocht te blazen. Een
groep van vijfhonderd Palestijnen, bestemd voor Syrië ging
daarom eerder per schip naar de Syrische havenstad Tartus.
Vanmorgen had het vertrek plaats onder toezicht van van Fran
se en Italiaanse soldaten, die met pantserauto's meereden. De
stoet bestond uit meer dan vijftig jeeps en vrachtwagens. Som
mige Palestijnen waren in volledige gevechtsuitrusting en som
mige voertuigen waren afgeladen met munitie, beddegoed en
persoonlijke goederen. Alle strijders hadden hun Sovjet-geweren
bij zich, maar er waren geen tekenen dat ook zware wapens
worden meegevoerd.
Er zullen vanuit West-Beiroet ook Syrische soldaten vertrekken
die daar zes jaar geleden werden gelegerd als onderdeel van de
Arabische vredesmacht.
Door de afscheidsschoten die de Palestijnen afvuren zijn tot nu
toe negen mensen om het leven gekomen, terwijl zeventwintig
mensen werden gewond. Vreugdeschoten die leden van de
christelijke militie afvuurden ter viering van de verkiezing van
hun leider Gemayel tot president van Libanon hebben aan vijf
mensen het leven gekost
Jimmy Carter via memoires terug in de politiek
Terug in de politiek
Na negentien maanden als een kluizenaar te hebben doorge
bracht in zijn huis in Plains Georgiamaakt ex-president
Jimmy Carter zich op om terug te keren in het openbare
leven. Begin november verschijnen zijn memoires en hoe
wel zijn presidentschap door lang niet iedereen als een suc
ces werd ervaren en hij na zijn verkiezingsnederlaag snel
vergeten was, wordt een grote publieke belangstelling voor
verwacht.
WASHINGTON Het boek begint met de laatste en meest
dramatische dag van Carters presidentschap. Tot enkele mi
nuten voor de inauguratie van Ronald Reagan zaten presi
dent Carter, vice-president Mondale en enkele hoge rege
ringsfunctionarissen in de Ovale Kamer van het Witte Huis
te wachten op het bericht dat de Amerikaanse gijzelaars van
de luchthaven van Teheran waren vertrokken. Maar de ay
atollah Khomeiny die niets had nagelaten om Carters her-
'verkiezing te verhinderen, bleef tot het einde toe dwars lig
gen. Pas toen president Reagan de eed had afgelegd en met
zijn inaugaratietoespraak was begonnen, kwam voor Ameri
ka een eind aan 444 dagen spanning en angst. Een nationale
golf van emoties en vaderlandslievendheid overspoelde het
land. Maar de man die zich volledig had ingezet om zijn ge
gijzelde landgenoten uit de handen van de ayatolla te krij
gen, was toen door de meesten al vergeten.
Nu staat Carter op het punt opnieuw in het licht der schijn
werpers te treden. De lange, moeilijke uren aan zijn tekst-
verwerkende machine zijn voorbij. De ex-president is vast
van plan zijn come back te maken als schrijver en ervaren
Staatsman.
Op 2 november brengt de Amerikaanse uitgever Bantam
Books Carters memoires op de markt. Het boek heet „Kee
ping faith: memoires of a president" (Woord houden: me
moires van een president) en telt 480 pagina's waarin Carter
persoonlijk verslag doet van zijn dagen in het Witte Huis. In
de boekwinkels zullen Carters memoires een plaatsje krijgen
tussen de persoonlijke herinneringen van zijn naaste mede
werkers. Carters staf-chef, Hamilton Jordan, heeft een boek
geschreven met de titel „Crisis: het laatste jaar van Carters
presidentschap" en ook de adviseur voor nationale veilig
heid, Zbigniew Brezinski, en perssecretaris Jody Powell
hebben een boek in de maak. Allemaal besteden ze veel
aandacht aan de inmiddels al weer bijna vergeten gijzelings
crisis in Iran.
Gezien de snelheid waarmee Carter in Washington werd
vergeten, zou men denken dat de wereld niet bepaald op
deze overvloed aan leesvoer over het Carter-tijdperk zit te
wachten. Toch hebben de Amerikaanse uitgevers een felle
strijd geleverd voor een aandeel in de buit. Bantam Books,
dat naar schatting een miljoen dollar heeft moeten neertel
len voor de publikatierechten, zegt „nog nooit zoveel te heb
ben uitgegeven voor een boek met een harde kaft".
Ware veldslag
Volgens Bantams directeur voor reclame, Stewart Apple-
baum, begint dé investering in de reclamecampagne voor
het boek nu reeds profijt op te leveren, 's Werelds toonaan
gevende kranten en tijdschriften hebben een ware veldslag
geleverd voor de rechten om gedeelten vooraf te publiceren.
Verder wordt het uitgevershuis overspoeld met bestellingen
van de twee luxe-uitgaven van het boek, de in leer gebon
den „presentatie-uitgave" die 300 dollar (ruim 800 gulden)
gaat kosten en de wat bescheidenere, in blauw linnen uitge
voerde „uitgave de luxe" die zestig dollar (ongeveer 165 gul
den) gaat kosten.
Het grootste deel van het boek gaat over het Midden-Oos
ten, o.a. de Camp David-onderhandelingen die uiteindelijk
resulteerden in het historische Israëlisch-Egyptische vredes
verdrag en de redding van de gijzelaars. Al eerder lekte uit
dat president Carter de raad had gekregen om bepaalde pas
sages over de Israëlische premier Begin wat in te tomen.
Men was bang dat Carters ongezouten taal over Begins star
re wijze van onderhandelen de toekomstige betrekkingen
tussen Israël en de Verenigde Staten zouden schaden. Deze
onthulling wekt de indruk dat de memoires niet het tamme
leesvoer zullen zijn dat eerdere presidenten hebben gepro
duceerd.
Veiligheidsmaatregelen
Maar afgezien van enkele fragmenten blijft de inhoud van
het boek een goed bewaard geheim Er zijn uitgebreide vei
ligheidsmaatregelen getroffen om voortijdig uitlekken van
de inhoud te voorkomen. Het boek wordt in verschillende
drukkerijen vervaardigd, zodat niemand een volledig beeld
kan krijgen van de inhoud. Men wil voorkomen dat er ge
deelten zullen uitlekken zoals in 1978 gebeurde bij de me
moires van H.R. Haldeman over het Watergate-schandaal.
Bij Haldeman waren gedeelten van zijn memoires via de
drukkers bij de Washington Post terecht gekomen.
ALEX BRUMMER
Copyright The Guardian
