Alleen de Zwarte Madonna
heeft in Polen nog gezag
iJ
Gemayel nieuwe
Libanese president
Palestijnen laten
legerjeeps achter
Giovanni Spadolini nog steeds
knapste jongetje van deklas
buitenland
!p
VERSCHEPING KERNAFVAL
VIA ZEEBRUGGE GAAT DOOR
Czestochowa symbool van vrijheid en nationale trots
LEIDSE COURANT
DINSDAG 24 AUGUSTUS 1982 PAGINA 1
Voorlopig geen
onderhandelingen
over Falklanden
LONDEN Groot-Brittannië zal
voorlopig geen onderhandelingen be
ginnen met Argentinië over de soe
vereiniteit over de Falkland Eilan
den. Dit heeft de Engelse VN-verte-
genwooordiger. Sir John Thomson,
geschreven in een brief aan de voor
zitter van de Veiligheidsraad. Er is
veel tijd voor nodig voordat het ver
trouwen in de Argentijnse bedoelin
gen is hersteld, aldus de brief. Pre
mier Margaret Thatcher heeft in een
interview met het blad ..Women's
own" gezegd dat zij ten tijde van de
Falkland-crisis soms haar tranen niet
kon bedwingen. „Maar je beheerst je
snel, je moet wel", aldus de premier.
Belgische regering:
deze kwestie al een boze brief geschre
ven aan burgemeester Van Acker. Hij
schreef dat de inwoners van Brugge, als
het erop aankomt, geen tegenstanders
zijn van kernenergie. „Of willen de
Bruggelingen zes cent per kilowatt-uur
meer betalen en aanvaarden dat zo nu
en dan de stroom uitvalt bij gebrek aan
energie". Commentaar van een woord
voerder van de gemeente Brugge:
„Knoops heeft een nogal ongelukkig
voorbeeld gekozen. Vorige maand viel
de stroom uit in bijna heel België. En
dat kwam door een storing in de kern
centrale van Doel".
BRUSSEL De Belgische regering
heeft gisteren het verbod vernietigd dat
burgemeester Van Acker van Brugge
vorige week op alle vervoer van radio-
-actief materiaal door zijn gemeente had
afgekondigd. Het laden van schepen
met kernafval in Zeebrugge kan nu
doorgaan. De burgemeester nam de
maatregel omdat hij tegenstander is van
het dumpen van stralingsstoffen in de
oceaan. Vorige week had staatssecreta
ris voor energie Etienne Knoops over
Japan: Conflict om
geschiedenisboekjes
uit de wereld helpen
TOKIO De Japanse premier
Zenko Suzuki heeft te kennen ge
geven dat hij wil toegeven aan de
kritiek van China en Zuid-Korea
op de herziening van de geschiede
nisboekjes. In de boekjes worden de
gruwelijkheden door Japan tijdens
de Tweede Wereldoorlog begaan
als minder erg weergegeven. Giste
ren dreigde China in nauwelijkse
verhulde bewoordingen met afge
lasting van een bezoek dat Suzuki
in september aan China wil bren
gen. Suzuki zei dat hij de zaak wil
de oplossen „op een manier die
voor China aanvaardbaar is".
(Van onze speciale verslagge
ver Leo van Vlijmen)
WARSCHAU Hon
derdduizenden Poolse
pelgrims zullen morgen
in Czestochowa de zes
honderdste geboortedag
van de koningin van Po
len gedenken. En in het
hele land gaan zeker der
tig miljoen Polen in ker
ken en op straat zingend
en biddend het eeuwfeest
van de Zwarte Madonna
meevieren.
De Poolse paus moet verstek
laten gaan. hij heeft voorlopig
een inreisverbod gekregen
En Polens sterke man. gene
raal Jaruzelski. zal evenmin
aan de feestelijkheden deelne
men. Hij heeft zelfs geen
groet gestuurd naar de tien
duizenden pelgrims die de af
gelopen dagen na een tocht
van soms honderden kilome
ters het laatste stuk vaak
voortkruipend op de knie-
en in Czestochowa zijn
aangekomen om er bij te zijn.
Generaal Jaruzelski heeft
overigens alle reden om zich
afzijdig te houden. De bede
vaart naar Czestochowa is nu
immers, meer nog dan andere
jaren, een demonstratie van
katholiek-nationale trots en
een roep om onafhankelijk
heid.
Vorig jaar kwamen er ruim
vier miljoen pelgrims naar
Czestochowa en wie meent
dat het merendeel van hen uit
kwezels, oma's en vrome
priesterstudenten bestond,
wordt door een sociologisch
onderzoek terechtgewezen.
Zeker 76 procent van de pel
grims was jonger dan 45 jaar.
68 procent was afkomstig uit
de grote steden en 51 procent
had minstens een middelbare
schoolopleiding. Dit jaar is het
aantal jongeren weer aanmer
kelijk groter dan vorig jaar.
Kerk in de lift
Ook de meest verstokte Pool
se communist durft bij een
dergelijke stormloop naar
Czestochowa niet meer ont
kennen. dat de Poolse katho
lieke kerk in feite nog de eni
ge morele kracht in het land
is. De belangrijkste kerk-des-
kundige in het centrale comi-
tée van de Poolse communis
tische partij. Myslew. geeft
zelfs openlijk toe dat het Pool
se communisme de afgelopen
twintig jaar een uitverkoop
van ideologische waarden
heeft gehouden en dat de
kerk het door de partij ver
oorzaakte vacuüm uitstekend
heeft opgevuld. En. aldus
Myslew. sinds anti-clericale
dissidenten als Kuron en
Michnik een boodgenootschap
met de kerk hebben gesloten,
is'de situatie voor de commu
nisten nog beroerder gewor
den. Het uiteindelijke resul
taat is geweest, aldus nog
steeds Myslew, dat de vorig
jaar overleden kardinaal
Wyszynski aan de wieg heeft
gestaan van een nieuwe ar
beidersbeweging, de onafhan
kelijke vakbond Solidariteit.
Myslew geeft in feite toe, dat
het marxisme-leninisme in
Polen een grote nederlaag
heeft geleden. Hij constateert
dat de Poolse katholieke kerk
zich van een devotionele
volkskerk tot een politiek-so-
ciaal machtscentrum heeft
ontwikkeld dat op arbeiders
en intellectuelen, op de jeugd
en de oudere generaties een
gelijke aantrekkingskracht
lijkt te hebben.
Myslew's onverdachte
analyse blijkt in zoverre op de
werkelijkheid te steunen, dat
ook na de afkondiging van de
oorlogstoestand, ruim acht
maanden geleden, alle de
monstraties tegen het regime
nog steeds bij de kerk begin
nen of eindigen. En het dui
delijkste teken van verzet was
tot voor enkele dagen het
voortdurend weer opnieuw
gelegde bloemenkruis ter her
denking aan kardinaal Wys-
zinski, op het Plein van de
Overwinning, pal tegenover
het monument voor de Poolse
gevallenen. Katholiek-natio-
nalistischer kan men het nau
welijks bedenken.
Hart van Polen
Het schilderij van de Zwarte
Madonna dat zich nu zes eeu
wen op de Jasna Cora (Helde
re Berg) in Czestochowa be
vindt, past precies in dit
beeld. Want hoewel rond deze
afbeelding van de Moeder-
Gods historie en legende on
ontwarbaar met elkaar ver
weven zijn, wordt het steeds
duidelijker, dat dit nationale
heiligdom veel meer is dan
louter een object van volkse
vroomheid.
In Czestochowa, waar volgens
de grote nationale schrijver
Henryk Sienkiewicz „het on
sterfelijke hart van Polen
slaat", gaat het niet alleen om
hartstochtelijk bidden en luid
keels zingen of om een portie
kerkelijk triomfalisme. De ei
genlijke inzet van de verering
van de Zwarte Madonna is
Polen zelf, het voortbestaan
van de natie, het overleven
van het volk. Er is dan ook
vrijwel geen Poolse woning
De kerk van de Heilige Maagd van Czestochowa
waar niet een plaatje van de
Zwarte Madonna hangt, van
het schilderij dat in 1337 door
Wladyslaw van Opole als
krijgsbuit uit de Oekraïne
mee naar huis werd gebracht
en dat al in 1383 de omgeving
van Czestochowa tegen inval
len van de „Zweedse barba
ren" beschermde. Koning
Kan Kazimierz riep in elk ge
val bij die gelegenheid de
maagd van Czestochowa tot
„koningin van Polen" uit en
sindsdien heeft zij Poolse ko
ningen, buitenlandse bezet
ters, landverraders en tenslot
te ook een jammerlijke com
munistische partij glansrijk
overleefd.
Driehonderd jaar geleden
schreef de Poolse koning Jan
Sobieski zijn overwinning op
de Turken bij Wenen (waar
mee hij Europa voor overwel
diging' door de Islam behoed
de) aan deze koningin toe:
toen Polen van de landkaart
was weggevaagd vormde zij
het symbool van een volk dat
weer een natie zou vormen;
tijdens de Tweede Wereldoor
log vonden de Polen bij dit
beeld de moed om vol te hou
den en sinds 1945 vormt dit
heiligdom in Czestochowa het
centrum van het geestelijk
verzet tegen partijdictatuur.
Geen wonder dat generaal Ja
ruzelski juist nu liever niet de
paus in Czestochowa ziet. Per
slot van rekening heeft Karol
Wojtyla met zijn Zwarte Ma
donna twee jaar geleden al
voor de nodige onrust in Po
len gezorgd. Sinds de triomf
tocht van de paus door Polen,
die in Czestochowa zijn hoog
tepunt kreeg, heeft de Poolse
kerk immers haar vroegere
machtspositie herwonnen.
Middenpositie
De koningin van Polen moge
op dit ogenblik dan al machti
ger zijn dan ooit tevoren, het
stelt de bisschoppen en met
name primaat Glemp voor
grote problemen. Want de
kerk is zich weliswaar bewust
van haar machtspositie, zij
ziet 2ich tegelijkertijd ook ge
confronteerd met de verant
woordelijkheid voor Polens
toekomst.
Sinds de militairen in Polen
de dienst uitmaken lijkt aarts
bisschop Glemp steeds meer
naar een middenpositie te nei
gen, hetgeen hem noch door
de partij noch door het volk
in dank lijkt te worden afge
nomen.
Generaal Jaruzelski heeft de
Poolse primaat al tweemaal
voor het hoofd gestoten. De
eerste keer gebeurde dit toen
aartsbisschop Glemp begin
april een concreet plan voor
een nationale dialoog lanceer
de; de tweede maal dat Jaru
zelski geen gehoor gaf was
toen de primaat voorstellen
deed voor economische en so
ciale hervormingen.
De bereidheid van aartsbis
schop Glemp om samen met
het regime naar oplossingen
te zoeken om de huidige crisis
te overwinnen, heeft hem
echter ook al veel kritiek op
geleverd van de zijde van zijn
eigen priesters en van de on
dergrondse leiding van Soli
dariteit. Sommigen verwijten
de primaat dat hij een oppor
tunist is of in elk geval een te
zwakke vuist maakt tegen
over het regime. De critici
voelen zich kennelijk gesterkt
door twee hoge instanties: de
Poolse paus. die ook voorstan
der is van een strakke koers
tegenover generaal Jaruzelski
(als voorwaarde voor zijn be
zoek aan Polen stelde hij vol
ledige afschaffing van de oor
logstoestand) en de Zwarte
Madonna. Want van haar ver
wachten de Polen als gewoon
lijk weer alle steun nu op
nieuw vrijheid en onafhanke
lijkheid in het geding zijn.
Verwachting
Die verwachting (hoe onwer
kelijk misschien ook) zal mor
gen luid uitgsproken en uitge
zonden worden, in Czestocho
wa en in heel Polen. Want
wat de komende dagen in Po
len demonstreert is een volks
kerk, die het met de Zwarte
Madonna in haar vaandel
durft op te nemen tegen een
ogenschijnlijke overmacht.
En indien de bisschoppen zich
als scheidsrechter tussen par
tij en volk gaan opstellen, zal
die volkskerk zich waar
schijnlijk ook tegen haar ei
gen bisschoppen gaan keren
De enige autoriteit die in Po
len nog werkelijk gezag heeft
is de Zwarte Madonna; zij
geldt al zes eeuwen als garan
tie voor de vrijheid den
ken de Polen. Het Poolse volk
heeft in zijn geschiedenis als
vaker een iilusie in rook zien
opgaan, maar slaagde er soms
ook in zijn droom te verwe
zenlijken.
LEO VAN VLIJMEN
BEIROET De 34-jarige
Bechir Gemayel, leider
van het christelijke Liba
nese front, is gistermiddag
in het Libanese parlement
tot de nieuwe president
van het land gekozen. De
oud-advocaat en leider
van een coalitie van chris
telijke partijen werd in de
tweede stemmingsronde,
waarin een eenvoudige
meerderheid voldoende
was, gekozen met 57 stem
men. In de eerste ronde
van stemmen behaalde de
omstreden rechtse presi
dentskandidaat 58 stem
men, wat vier stemmen te
weinig was voor verkie
zing ineens, waarvoor een
tweederde meerderheid
noodzakelijk was. Gemay
el is voor zes jaar gekozen.
De linkse en islamitische lei
ders van Libanon hadden hun
afgevaardigden in het parle
ment opgeroepen niet op Ge
mayel te stemmen of weg te
blijven. Dertig moslim-afge
vaardigden boycotten de stem
ming. Walid Joumblatt, leider
van de linkse Druzen-gemeen-
schap, verklaarde dat een pre
sidentschap van Gemayel zou
ontaarden in een „dictatuur
van Gemayel", Afgelopen
donderdag was de presidents
verkiezing uitgesteld omdat de
veiligheid van de parlements
leden in het tijdelijke parle-
Bechir Gemayel
mentsgebouw. Villa Mansour,
niet kon worden gegaran
deerd. Kort nadat Gemayel
was gekozen, werden de hui
zen van twee leden van het
Libanese parlement door anti-
-tankgranaten opgeblazen.
Niemand werd gewond.
Bechir Gemayel heeft gezegd
dat de terugtrekking van de
Israëlische en Syrische solda
ten uit Libanon een zaak is die
zijn grootste aandacht zal krij
gen. Verder noemt hij de aan
wezigheid van de „honderd
duizenden" Palestijnse vluch
telingen in zijn zaak een „tij-
delijke"zaak. In een vragge-
sprek met de Washington Post
liet Gemayel doorschemeren
dat hij er begrip voor had dat
de Israëliërs net zo lang zou-
zijn sioldaten in de
zou houden.
Bechir Gemayel is de j<Lif
zoon van Pierre Ger
stichter en leider van de
tij van de Kaeb", de r jdh
falangistische partij. In
ren zeventig ging hij
steeds meer met de p<
bezig houden. Als fel
stander van de Palestijn:
wezigheid in Libanon
Gemayel verscheidene
aan de gevechten tegen
lestijnen deel. Dat Ge
een doortastende persoo I
heid is bleek in 1980 toe
alle christelijke groepei
met grove machtsmid
onder zijn controle wist
len. Hij heeft een poti
van 40.000 man onder zi
heer, die hij wilde gebi
om „bezet gebied
te bevrijden van Pali
aanwezigheid waarmee
wel de PLO als de 300.0(
lestijnse vluchtelingen b
de Gemayels ambities,
jeugdige overmoed en zi
hele temperament v
verwarring in de hand
een deel van de Libanes
blieke opinie, zowel chri
als islamitisch. Velen
zich af of Gemayel de
man is om president t
over een land met zo
idee'en en meningen
Israël, dat de milities va
mayel van grote hoeveel le
wapens heeft voorzien,
welkomde zijn verkieziiiij
noemde het een succes vi
democratie Ook de VS h
Gemayel gelukgewenst.
ï'p
[el<
DOj
-van
BEIROET Militairen
van het Cypriotische leger
hebben gisteren in de ha
venstad Limassol 21 mili
taire voertuigen van de
veerboot gehaald waar
mee ruim duizend Pales
tijnen zondagavond na
een urenlange vertraging
uit Beiroet waren ver-
trokkken. De voertuigen,
voornamelijk jeeps van
Russische makelij, waren
door geëvacueerde PLO-
strijders tegen de zin van
Israël in de haven van
Beiroet ingescheept. De
Amerikanen hadden ge
garandeerd dat de Pales
tijnen zonder militair ma
terieel zouden vertrekken.
In Limassol hieven de guerril
lastrijders strijdliederen aan,
zwaaiden met Palestijnse vlag
gen, maar er werd ook woede
geuit over de passieve rol van
de Arabische landen. Op een
spandoek werden ze ervan be
schuldigd „nog nooit in de ge
schiedenis iemand zo te heb
ben laten zitten" en op een an
der spandoek werd de Arabie
ren geadviseerd „rustig in je
eigen olie te verzuipen".
Nadat de voertuigen waren
verwijderd vertrok het schip
naar Tunesië, de uiteindelijke
bestemming van de guerrilla
strijders. De PLO-leden zullen
in Tunesië noch de status van
vluchtelingen noch die van
immigrant krijgen, zo is uit
Tunis vernomen. PLO-leider
Arafat zal aan het eind van de
aftocht volgens plan op 3 sep
tember naar Tunis vertrekken
nng
en daar met zijn topfunc
rissen aan de rand
hoofdstad gaan wonen. I 'ini
van de PLO-troepen w Ps
in een kamp op tachtig 13
meter noordelijk 00
gelegerd. Zij zullen het
pement vermoedelijk alk
groepen en met bijzonder *e'
stemming mogen verlate L"
Een derde groep Pale!6"
guerrillastrijders heeft ^er<
middag Beiroet verlaten,
groep is via Cyprus
Noord- en Zuid-Jemen
trokken. De vertrekk
zijn voor het merendeel
van het radicale volksfn
Israëlische functiona
hebben de Palestijnen ge
schuwd het staakt-het-
oostelijk Libanon n
STI
hm?
In de haven van Limasol (Cyprus) worden de jeeps uitgeladen die
de PLO uit West-Beiroet heeft meegenomen.
schenden. Gisteren wereze
nieuw melding gemaak :tw
schermutselingen met se
tijnse verzetsstrijders. Vi'ddi
een Israëlische mi u
woordvoerder hebben
nen de afgelopen naclA
zooka's afgeschoten op e< s'r
raëlische stelling in de E°P
vallei. De Israëliërs schot 3ir
rug. Ook op andere pl<
vonden schermutsel
plaats. ent
Israëlische functionaa
toonden zich gisteren ver;n
over de verklaring va Per
Amerikaanse minister vi na
fensie, Weinberger, dat r 'n
niet het recht heeft de I na;
van Beiroet te blokkerei
gens vermeende schend
van de afspraken doc
PLO. „Wij zijn in staa
oorlog. Wij hebben inge
met een gedetailleerd pf
er is een zeer duidelijke 9
ding geweest", aldus de
Hasj-oma
De 82-jarige
Laura E. Clark
verlaat het ge
rechtsgebouw
van Houston
na een zitting,
tijdens welke
de Jury voor
haar proces is
beëdigd. De
bejaarde oma
moet binnen
kort terecht
staan op be-
schuldiglng
van het in haar
tuintje telen
van hennep,
de plant waar
van hasj wordt
gemaakt. Vol
gens de Ame
rikaanse wet is
dat verboden.
Maar Laura
Clark zegt dat
zij de hennep
nodig heeft bij
het maken van
een medicijn
tegen reuma.
Nieuwe regering,
oude ministers
ROME Sinds gistermiddag
vier uur heeft Italië weer
een nieuwe regering, maar
de samenstelling is een foto-
-copie van de vorige. Spado-
lini-II is gelijk aan Spadoli-
ni-I, met als enig verschil
een uitbreiding van het rege
ringsprogramma. Drie we
ken geleden veroorzaakten
de socialisten de crisis omdat
zij de parlementaire spelre
gels willen veranderen. Dat
moet nu gaan gebeuren,
maar hoe die wijzigingen ge
stalte krijger), staat nog niet
vast. Commentatoren hebben
er weinig vertrouwen in dat
de wijzigingen ook daadwer
kelijk zullen worden doorge
voerd.
De nieuwe regering zal de
volgende week het vertrou
wen vragen aan het parle
ment. Maar voordat de nieu
we ploeg gisteren beëdigd
was, barstte het politiek ge
ruzie tussen socialisten, soci
aal-democraten en christen-
-democraten al weer los.
Men houdt er dan ook se
rieus rekening mee, dat de
tweede regering van Spadoli-
ni geen erg lang leven be
schoren is.
(Van onze correspondent
Cees Manders)
ROME Italiaanse rege
ringsleiders hebben in het
buitenland nooit veel be
kendheid genoten.
Vreemd is dat niet. De he
ren komen en gaan in zo'n
hoog tempo, dat de bui
tenlandse krantelezer
nauwelijks aan een eerste
kennismaking toekomt.
Italië loopt al geruime tijd
ongeveer één op één (elk
jaar een nieuwe regering).
Als je dit in aanmerking
neemt steekt Spadolini,
die gisteren na een be
wind van dertien maan
den aan een tweede re
geerperiode is begonnen,
gunstig bij zijn voorgan
gers af.
Spadolini is leider van de Re
publikeinse Partij, met twee
procent van het electoraat een
splinter in de Italiaanse poli
tiek. maar invloedrijk vanwe
ge het gewicht van haar verte
genwoordigers in de weten
schappelijke en industriële we
reld. Omdat christen-democra
ten en socialisten (de twee
grootste coalitiepartners) el
kaar het premierschap mis
gunnen, is dit aan Spadolini
toegevallen. Hij mag de coali
tie voorzitten tot op het mo
ment waarop de strijd in het
voordeel van een van de twee
groten is beslecht.
De afgelopen maanden is ge
bleken dat Spadolini er wel
wat van kan. Hij heeft er
steeds voor gezorgd dat de
ploeg, die voortdurend ruzie
maakte, ook nog wat werk
heeft verzet. Kort samengevat
heeft Spadolini-I de inflatie te
ruggedrongen, het terrorisme
beteugeld en het land interna
tionaal weer enig aanzien ge
geven. Er blijft nog steeds heel
wat puin te ruimen, maar de
Italianen hebben de indruk
dat er in Rome's fraaie rege
ringsgebouwen weer iets ge
beurt.
Het succes is de 57-jarige pro
fessor in de vaderlandse ge
schiedenis niet komen aan
waaien. Drie keer moest hij
daarvoor rechtstreeks op radio
en tv, om de Italianen op te
roepen achter hem te staan „in
deze uitzonderlijk moeilijke
tijden". Dergelijke optredens
hebben Spadolini grote popu
lariteit gegeven bij het pu
bliek, dat wel van zijn doce
rende manier van spreken en
vooral van zijn klare taal
houdt. Tussentijdse verkiezin
gen hebben de aanhang van
zijn partij verdubbeld en het
Spadolini-effect is nog lang
niet uitgewerkt.
In zijn jeugd was Giovanni al
tijd de knapste van de klas,
het type jongetje dat boeken
las terwijl anderen buiten
speelden. Op zijn negentiende
had hij de Italiaanse klassie
ken al achter de kiezen en be
gon hij artikelen te schrijven,
die in zijn officiële biografie
niet staan vermeld. In Europa
zullen weinig eerste ministers
rondlopen die er toen zulke
fascistische ideeën op nahiel
den en deze via de drukpers
verspreidden als Spadolini.
Anno 1982 heeft een commu
nistische splinterpartij gepro
beerd daar een schandaal van
te maken, maar tevergeefs.
Nu, veertig jaar later, gedraagt
Spadolini zich als een voor
treffelijk vaderlander. Sinds
die oorlog heeft Spadolini in
alles uitgeblonken.
De vrijgezel Spadolini staat be
kend als een keiharde werker,
die zeven dagen per week
veertien, vijftien uur per dag
aan zijn openbare ambt be
steedt en intussen ook nog we
tenschappelijke artikelen voor
tijdschriften dicteert. Hij komt
op de Italianen over als een
eerlijk man, zonder de voor
liefde voor komplotten en in-
Giovanni Spadolini
triges die 2ijn medep'J
kenmerkt. Bij alle schar
die Italië de laatste jare
troffen hebben, is de
van Spadolini alleen
ruchten genoemd, een
zaam feit in de bonte Ita
se politiek. Maar de
rijkste reden van zijn
wel dat president Perti
grote verzetsheld, en de
lairste man van Italië,
voor het ambt van premi
schikt heeft geacht. „II
het volste vertrouwen h
in mijn vriend Spadolin
president Pertini enkel^'
ken geleden na de va
Spadolini's eerste regerii
dit betekent voor de
partijen niets anders
ze Spadonini nog enige
hun eerste-minister
moeten tolereren.
K
ïjn
