weekpuzzel door dr. Plüizer DAMMEN WETENSCHAPPEN postzegels oplossing vorige puzzel NR. 28 CRYPTOGRAM "m~m m m mmm m ijl LE1DSE COURANT ZATERDAG 17 JULI 1982 PAfl De prijswinnaars van puzzel nr. 27 zijn: N.A. van Wijk, Jan van Houtkade 17, 2311 PC Leiden. Ellen Rozestraten. Pr. Marijkestraat 25, 2404 BA Alphen a/d Rijn. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. HORIZONTAAL: 1. Hiermede zal hij beslist niet pochen: (7); 4. Volgens mij rest Eva niets anders om op hem een beroep te doen spoedig te komen (7); 7. Schudt de kunstenaar eerst door elkaar! (5); 9. Plotseling liep men vlug terug met de hond (7); 11. Heeft pa Lien 'r al één gegeven? (7); 12. Vis eens uit waarom de luitenant aan het water staat! (5); 13. Ik snap niet hoe Els daar uitkomt! (7); 15. Elastische brancard? (7); 17. Hij wordt opgewekt om u in de garage van dienst te zijn (7); 19. Zichtbaar gelukkig persoon die niet geslaagd is? (7); 21. Wordt gelakt en geslagen (5); 23. Waarom is het bestuur voor een deling van taken? (7); 25. Zo koud kan het zijn in zulk een seizoen (7); 26. Men verzocht ons niet laat te komen (5); 27. Leidinggevende functie bij een bankbedrijf of in de tuinderij? (7); 28. In deze afgebroken takjes rond de open ruimte in het bos is schoeisel verborgen (7). VERTICAAL: 1. De voorzitter van het Britse Lagerhuis maakte geluid in de box (7); 2. Het is zaak dit anders in te vullen (5); 3. Kruipende variant van een pleiter? (7); 4. Schilder van een afgelegen watervlakte? (7); 5. Zijn antwoord is eer bespottelijk (5); 6. Het opeten van zulk een snijboon zult u wel nalaten! (7); 8. De zangeres vindt het niet leuk vis terug te krijgen (7); 10. Het staat nog niet vast dat de kroezen zijn beschadigd (7); 14. Halma en domino letter voor letter lezen? (7); 16. Alle grote muziekwerken beginnen hiermede enkel in dit geval (7); 17. Daarvan wordt men gemeen onwel (7); 18. Krachtvoer voor 'n sloper? (7); 19. Dat dier wordt scherpzinniger (7); 20. Is het Russische persbureau erg geschokt door dit vluchtige overblijfsel? (7); 22. U was op het land? (5); 24. Vijandelijk idee (5). Oplossingen onder vermelding van Puzzel S woensdagmiddag in bezit te zijn van: Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden. Een goede maar riskante ver dediging paste Helma toe op het volgende spel: Noord S: 7 3 H: B 4 2 R: H 6 2 K: A V B 4 3 West Oost (Helma) S: 10 8 6 5 4 S: V 9 2 H: H 7 H: V 10 8 6 R: V 10 R: B 9 8 5 K: 10 8 7 5 K: H 6 Zuid S: A H B H: A 9 5 3 R: A 7 4 3 K: 9 2 door W. Hengeveld Het biedverloop van Noord- Zuid was vrij eenvoudig: Zuid opende met 1 SA en Noord verhoogde direct tot 3 SA. Ik (West) kwam uit met schoppen 5 (vierde van bo ven). De leider speelde in noord de 3. Helma de vrouw, die de leider nam met het aas.. De leider (Zuid) speelde nu klaver 2, west de vijf, in noord liet de leider de boer bijspelen en Helma speelde zonder enige aarzeling de zes bij. De leider speelde nu de ruiten twee naar het aas en speelde vervolgens klaver negen uit zijn hand. West dekte met de tien, in noord liet de leider de vrouw bijspelen. En Helma nam deze Gedurfd slag met de heer. Helma speel de nu schoppen negen terug. De leider nam de negen met de heer en speelde een kleine ruiten naar de heer met de be doeling nog drie klaver slagen te maken. Dit plannetje ging echter niet op, want nadat hij klaver aas gespeeld had bleek klaver 8 van West hoog te zijn. Hij schakelde over op de rui ten, in de hoop dat deze kleur drie/drie zouden zitten. Toen dit ook niet het geval was ging het contract één down. De lei der zuchtte en zei: „Alles zat verkeerd". Maar is dat nu zo? Ik dacht van niet. Om zijn contract te maken heeft hij maar drie kla ver slagen nodig. De drie kla verslagen maakt hij altijd, als hij in de eerste slag uit beide handen klein speelt (en de tweede keer na aan slag geko men te zijn een kleine klaver naar het aas en klaver terug. Hij maakt dan minstens drie klaverslagen (in dit geval zelfs vier) en ruiten heer blijft als. rentree op tafel liggen. Slechts als de klaver vijf/één of zes/nul verdeeld zitten gaat dit niet op. Maar het percenta ge van een vijf/een of een zes- /nul verdeling is stukken la ger dan dat van een drie/drie of een vier/twee verdeling. De hebberigheid van zuid, werd nu afgestraft. NK voor de jeugd (2) Vier deelnemers aan het Ne derlands kampioenschap voor de jeugd dat donderdag in Westerhaar is begonnen, de den in oktober vorig jaar nog mee aan het Nederlands kam pioenschap voor aspiranten. Van hen veroverde Hendrik van der Zee de titel na twee herkampen met Wieger Wes- selink, eindigde Johan Krajen- brink met vier punten achter stand op de dei de plaats en Eddy Budé op de zesde plaats met vijf punten minder dan het duo Van der Zee/Wesse- link. Het spelpeil van dit viertal is kennelijk zo gestegen dat ze gemakkelijk de sprong naar de juniorenfinale hebben kunnen maken. Het aspirantenniveau mag men echter beslist niet onderschatten. De tien finalis ten waren 14 of 15 jaar, maar zijn uitstekend op de hoogte van moderne openingen en veranderende opvattingen. Het eerste diagram is ontleend aan de partij Erwin Hamers Hendrik van der Zee. De witte schijf op 16 en de zwarte op 25 HENDRIK VAN DER ZEE JOHAN KRAJENBRINK kill m y O 0 8 H i Z S B kl 1 S m «wi m «ss I tl PP e I B B 1 ERWIN HAMERS hebben het beeld van de partij bepaald na de opening 1. 32-28. 18-23 2. 33-29 23x32 3. 37x28 20-25 4. 29-24 19x30 5. 35x24 17-21 6. 41-37 21-26 7. 37-32 26x37 8. 32x41 16-21 9. 24-19 14x32 10. 38x16. Na deze op ruiming is er alle tijd voor een rustige opbouw. In de dia gramstand is al duidelijk dat de zwarte formaties meer vooruitzichten op winst bieden dan de onevenwichtige witte. Het spelverloop na 9-14 is: 34. JOHAN WIERING 40-34 23-28 35. 35x24 20x40 36. 45x34 14-20 37. 33-29? Laat 25- 30 34x14 19x10 28x19 13x44 toe, wat ondanks 43-39 44x33 38x29 geen overlevingskansen biedt. 37. 20-24 38. 29x20 15x24. Wint ook wel, maar duurt wat langer 39. 42-37 7-11 40. 16x7 12x1 41. 31-27 8-12 42. 37-31 6-11 43. 27-21 18-22 44. 21- 16 22x42 45. 16x20 25x14 46. 34-30 42-47 47. 31-27 47-38 en Erwin geeft het op. De tweede diagramstand is uit de partij Johan WieringJo han Krajenbrink en een ge volg van de 33-29 17-22 ope ning, die door wit wat vrij moedig is aangepakt. 32. 34-29. Het is de vraag of 33-29 beter zal bekomen. Na 19-23 kan im mers 29-24 en op 14-20 niet 15- 10 20x40 10-5 wegens 11-16 5x21 16x27, maar 24-19 23x14 15x24 en wit heeft op zijn rechtervleugel wat meer be wegingsvrijheid. 32. 19-23 33. 41-37 23x34 34. 39x30 18-23 35. 43-39 3-8 36. 39-34 8-13 37. 30-25 13-19 38. 34- 30 2-8 39. 33-29 23x34 40. 30x39 19-23 41. 37-32 11-16 42. 32x21 16x27 43. 38-33 23-28 44. 47-41 8-13 45. 42-38 13-19. En niet 28- 32 wegens 33-28 46. 41-37 19-23 47. 37-32 28x37 48. 31x42 23-28 49. 42-37. Het is duidelijk dat zwart gewonnen staat. Hij kiest een snelle en elegante winstgang. 49. 28-32 50. 37x28 27-31 51. 36x18 12x34 52. 33-28 17-22 53. 28x17 34-39 54. 26-21 39-44 55. 21-16. Wiering geeft het op. Ik ben benieuwd of het sterkste aspirantenduo van vorig jaar zich in de junio- rentop kan handhaven. Landschap bedreigd door bacterievuur Al een groot aantal jaren wor den het landschap (inclusief natuurterreinen), het groen, de boomkwekerij en fruitteelt be dreigd door bacterievuur. Net als in 1979 heeft deze aantas ting in 1981 een verontrusten de omvang aangenomen en heeft de ziekte zich nu over het hele land verspreid. Dat schrijft het Landbouwschap in een recente publicatie. De hui- 'dige uitbarsting in Zeeland is er een voorbeeld van. „Voor de bestrijding van bac terievuur zijn geen goeie che mische middelen beschikbaar. Alleen door het wegnemen van aangetaste delen wordt deze ziekte zo veel mogelijk bestreden". Het schap heeft een beleid uitgestippeld dat het bacterievuur zoveel moge lijk binnen de perken moet houden. Helemaal terugdrin gen kan niet, althans niet snel. Opsporing en bestrijding heb ben nog niet het gewenste re sultaat opgeleverd. Daarom worden nu ook nieuwe maat regelen genomen: de eigena ren van de gebieden waar het bacterievuur zou kunnen heersen worden erop gewezen dat zij ook zelf het bacterie vuur moeten bestrijden. Zono dig wordt het afgedwongen. Er worden ook meer controles gehouden. Verder gaat er een aanplantverbod gelden van de voor de ziekte meest gevoelige planten. Minister De Koning (Land bouw en Visserij) vindt dat de overheid de kosten van opspo ring en bestrijding niet meer alleen kan dragen. Het be drijfsleven zou de helft van de kosten bij particulieren moe ten meebetalen. Het Land bouwschap wijst dat idee ech ter af: „Het bestrijden van bac terievuur beschermt niet al leen de fruitteelt en de boom kwekerij, maar vooral ook het landschap. Bovendien worden de fruitteelt en de boomkwe kerij vooral bedreigd door ziektebronnen buiten de be drijven". Fokken op weerstand tegen ziekten kan Er zijn sterke aanwijzingen dat het goed mogelijk is pluimvee te fokken met een verbeterde afweer tegen ziektes. Dat blijkt uit onderzoek van me vrouw ir A.J. van der Zijpp, die onlangs gepromoveerd is op dit onderwerp. Zij heeft kuikens van een bepaald ras ingeënt met rode bloedcellen van schapen. Al in het eerste nakomelingenschap werd een duidelijke versterking gevon den van het vermogen om an tistoffen te maken. Met een gericht fokprogramma kan de weerstand tegen ziektes een blijvend effect hebben. Dit resultaat is van groot be lang voor de intensieve pluim veehouderij waar infectie ziekten een aanzienlijk risico vormen. Door het toedienen van medicijnen, door vaccina tie en hygiënische maatrege len probeert men het ziekte-ri sico zo klein mogelijk te ma ken. Maar met deze bescher mingsmaatregelen zijn hoge kosten en arbeid gemoeid. Bo vendien hebben ze geen blij vend resultaat, ze moeten steeds herhaald worden. Technologie schiet tekort Er is beslist geen tekort aan energiebronnen, maar wel een gebrek aan energietechnolo gie. We zijn alleen onvoldoen de in staat de in de natuur aanwezige overvloed aan energie optimaal te benutten. Dat zegt prof. M. van der Voorde, buitengewoon hoogle raar in de materiaalkunde aan de TH in Delft. Van der Voorde denkt dat de Europese energiesituatie in de toekomst verder zal verslech teren. Hij verwijst naar de ook nu nog onderschatte energie behoefte in de derde wereld. „Door de zeer snelle bevol kingstoename, industrialisatie, en de verstedelijking in de derde wereld zal de behoefte van de wereld aan energie toe nemen". Probleem bij het opwekken van energie, zegt Van der Voorde, is dat de systemen aan vele normen moeten voldoen. Er komen steeds strengere voorschriften ten aanzien van. veiligheid en milieu. Daar naast moeten de investerings- en exploitatie-uitgaven na tuurlijk aanvaardbaar zijn. Dat betekent dat op zichzelf goede materialen ook weer niet te duur mogen zijn. Maar de meest spectaculaire techno logische successen zouden niet mogelijk zijn geweest zonder de ontwikkeling van materia len die bestand zijn tegen de extreme ontwikkelingen waaronder de apparatuur moet werken. Materialen spelen bij de toe passing in geavanceerde ener gie-opwekkingssystemen een belangrijke rol. Voorbeeld: het rendement van krachtcentra les kan met 60 procent ver hoogd worden. Maar daarbij zijn materialen nodig die goe de mechanische en oppervlak te-eigenschappen hebben en die ook kunnen functioneren bij extreem hoge temperatu ren. De realisering van moderne energie-opwekkingsinstallaties is dan ook alleen denkbaar, als de eigenschappen van de tot nu toe toegepaste constructie- materialen worden verbeterd. Er moet dan ook snel een ont wikkeling van materialen met superieure eigenschappen op gang worden gebracht". Ohra-toernooi(l) Vorige week is in Amsterdam het Ohra-grootmeestertoernooi van start gegaan. De opzet van dit toernooi is uniek, er bestaat namelijk een open inschrijving met een maximum van 32 deelnemers. Het doel van de organisatoren is hoofdzakelijk, aan vele kategorieën schakers de gelegenheid bieden om FIDE-(groot)meesterresultaten te behalen. Dit houdt in, dat vanaf ELO-rating 2300 van ie dere kategorie een aantal deel nemers worden toegelaten. Met als grappig gevolg, dat topgrootmeester Gelier op de reservelijst staat en bijvoor beeld hoofdklasser Grooten in het toernooi meespeelt. Door de grote krachtsverschil len is dit toernooi m.i. aan trekkelijker voor het publiek, dan een toptoernooi met louter supergrootmeesters. Zij het al leen al door de onvermijdelij ke sensaties in de konfronta- ties (groot)meester tegen hoofdklasser. Al na enkele ronden kan ik konkluderen, dat dit toernooi voor het grote publiek een enorm succes is. Helaas zetten er voor enkele deelnemers wat nare kanten aan de organisatie, het betreft hier de belachelijke financiële voorwaarden. Het organisatie- komité wenst, wat betreft de hoogte der startgelden, niet met de tijd mee te gaan en ba seert de startgelden op de, veelal waardeloze, titels i.p.v. de ELO-rating. Een illustratie: FIDE-meester Pliester (ELO 2300) ontvangt een startgeld van 750,- en de veel sterker spelende Van der Vliet (ELO Diagram 1 2390!) moet zelfs 125,- in schrijfgeld betalen! Het is moeilijk voor te stellen, dat een zichzelf serieus nemende organisatie zoiets laat passe ren. Een schoonheidsfoutje lijkt het, maar er is meer! Voor de deelnemers is een aantrek kelijk puntengeld van 100,- per half punt, helaas alleen voor meesters en grootmees ters; een walgelijke manier om te bezuinigen. Ook hier eern voorbeeld: De sterke (titelloze) Brit King (ELO 2430) zou aan de verwachtingen voldoen en haalt zeg 5!/2 punt. De zwakke internationale meester Hess (W.Dld.) (ELO 2370) doet het voor zijn doen eveneens rede lijk en behaalt 4'/2 punt. Na af loop verdwijnt laatstgenoemde lachend naar het oosten met 2150,- (startgeld punten geld), terwijl de arme Brit het inschrijfgeld 125,- nog moet betalen. Niet lang na het begin van de eerste ronde, was er al een sensatie te melden. Onze Diagram 2 grootmeester Donner gebeurde het volgende: zie diagram 1. Door argeloos spel (hetgeen Donner de laatste tijd meer en meer overkomt) is de grand maitre met wit, tegen hoofd klasser Van Mil, een pion ach ter geraakt. Niemand geloofde echter dat de jonge zwartspe- ler zijn voordelige stelling in winst om zou zetten, maar Donner helpt hem een handje; 32.Pxe5??. Overziet een wen ding, die veel spelers in een vluggertje nog niet zouden missen, misschien niet ver wonderlijk, omdat Donner soms sneller speelt dan in een snelschaakpartij. 32...Tb7! Sim pel, de dame kan het paard niet blijven dekken. Wit geeft het op. •Huizenhoog favoriet voor de toernooizege is de Tsjech Vlas- timil Hort, hij is dan ook de enige vertegenwoordiger van de wereldtop. In de eerste ron de gaf Hort direkt zijn visite kaartje af, slachtoffer was onze landgenoot Kick Lanè1 V. Hort-K. Langeweg Nimzo-Indisch. l.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3|J (H) 5.Ld3 d5 6.Pf3 Pcfc 8.Tel h6 9.h3 dxc4?! g Komt neer op temje beter is daarom 9..Te8 wit weinig beter h{E 10.a3 dxc4 ll.Lxc4 L> e5 met gelijke kanserf 10.Lxc4 Ld6 ll.c4 cj' b5 U Bekend uit een partij F Bellin '72, maar Hort* deze partij aan, dat d^B teveel zwakten in diz stelling veroorzaakt, t 13.dxb5 Pxe5 14.11 15.Pd4! Gligoric speelde 15.Lij zou na 15..Te8 i.p.v. ie weinig bereikt heb! witte e-pion is onkr- 15..Pxe4? 16.Pxe4 LxP met stukwinst. 15..b4 16..Pd5 Pxd5 l Lxd5 18.exd5. f De gaten op f5 en (j| niet op tegen de zwakte van pion d5. 18...Df6 19.Dc2 Tfe8 Tad8 21.Pf5 Dg6. Lijkt aardig vanwege ging Pf3+ en de pen) Pf5, maar de dame tiJ heel ongelukkig te sta 22.Kfl Pd7 23.Ldf 24.Txel Pf6. Ij zie diagram 2. Ook na 24..Lf8 was d|j de fraaie wending mL 25.Te6! fxe6 26.Pe7' 27.Dxg6 Txd5 28.L 29.f4 29..Ta5 30.g4 Tl' hxg5 32.fxg5 Pd5 33J, Zwart geeft het op. iz De Europa-CEPT-zegels van Zwitserland hebben dit jaar als onderwerp de oorsprong van de Zwitserse statenbond en wel de bevestiging van het Eedgenootschap in 1291. Het overlijden van de Duitse ko ning Rudolf von Habsburg, grondlegger van de Habsburg- se macht, werd aanleiding tot het openlijk naar buiten tre dende verlangen van de Zwit sers naar zelfstandigheid. Tot op dat moment hadden zij steeds onder vreemde over heersing geleefd. Daarom werd besloten een front te vormen om het juk van de Habsburgers te kunnen afwer pen. De grondslag hiertoe werd gelegd door de Kantons Uri, Schwyz en Nidwalden. Hiermee werd de grondslag gelegd voor de Zwitserse Sta tenbond. Op een zegel van 40 rp. ziet men het afleggen van de eed door een drietal personen, naar een fragment van een muurschildering van de hand van de kunstenaar Heinrich Danioth (1896-1953). De zegel van 80 rp. toont een repro- duktie van de verklaring, die de eedgenoten moesten onder tekenen in 1291. Dit document berust in een Zwitsers mu seum. Het ontwerp werd vervaar digd door Celestino Piatti uit Duggingen. De zegels werden gedrukt door Helio Courvoi- sier SA te La Chaux-de-Fonds in Zwitserland. Deze Europa zegels blijven in de verkoop tot en met 28 februari 1983. Ook dit jaar verscheen in Zwitserland weer een serie „Pro Patria": vier zegels met als thema „Uithangborden van hotels en herbergen". Evenals de al eerder afgebeelde borden van de handwerksman en de posthalte, gaat het ook nu weer om fraaie staaltjes van Zwitserse Europa-CEPT-zegels herdenken begin statenbond kunstsmeedwerk. Zelfs op dit moment zijn er in Zwitserland nog vele van dergelijke bor den te vinden. Uit dit rijke aanbod werd gekozen voor vier typische oude schilden. Zo ziet men op een zegel van 20 10 rp. het uithangbord van Hotel Sonne te Willisau. Het bord van Auberge de l'Onde te St.Saphorin is te zien op een zegel van 40 20 rp. Op de zegel van 70 30 rp. ziet men het bord van Hotel Drei Könige te Rheinfelden, en de zegel van 80 40 rp. toont het uithangbord van ho tel Krone te Winterthur. Voor deze zegels tekende André Bo- vey uit Lausanne. Gelijk met deze Pro Patria-ze- gels (27 mei) verscheen in Zwitserland een uit vier zegels bestaande serie „Dienstzegels". Deze zegels staan ten dienst aan de Wereldorganisatie voor het Geestelijk Eigendom (Or ganisation de la Propriété In- tellectuelle), die haar zetel heeft in Genève. Deze organi satie beschermt en komt op voor de belangen van houders van patent- dan wel auteurs rechten. Meer dan 120 landen zijn verenigd in deze organisa tie, die in 1967 te Stockholm werd opgericht. Een zegel van 40 rp. toont het embleem van de OMPI-WIPO. Het gebouw waar de organisa tie gehuisvest is, staat afge beeld op een zeg'el van 80 rp. „Industrieel eigendom" wordt op symbolische wijze in beeld gebracht op de zegel van 100 rp. „Auteursrecht" vormt het onderwerp voor de zegel van 120 rp. Het ontwerp werd verzorgd door Roland Hirter uit Bern en de zegels werden gedrukt door de Postzegeldrukkerij van de Zwitserse PTT. Op 1 juni was het 100 jaar ge leden dat de binnen amper tien jaar gebouwde St. Gott- hardspoorweg geopend werd. Een half jaar daarvoor was de 15 km lange tunnel bedrijfs klaar en voor het verkeer toe gankelijk. In 1920 werd de spoorweg geëlektrificeerd. Ter gelegenheid van dit feit bracht de Zwitserse PTT een souveniervelletje uit, bestaan de uit 10 zegels in de waarde van 40 rp. De zegels zitten in rijen van vijf stuks met daar tussen een zegel zonder fran- keerwaarde. Hierop ziet men arbeiders, die aan de spoorweg werken, een verongelukte col lega afvoeren. De frankeerze gels tonen lokomotieven: een vroegere stoomlokomotief en een huidige elektrische lok met een vermogen van 10.600 pk. Tijdens de Tweede Wi log, en wel in het jaar j sloten de geallieerde^ vasie uit te voeren Noord-Afrika. Dezei kreeg de codenaam „u Torch" en stond on a mando van generaal l wer. Er werd besloteL Afrika op drie vers plaatsen binnen te vl de eerste plaats was dr blanca, waar de actL commando kwam vjj raai Patton. Vervolgt Oran, onder aanvoejj generaal Lloyd R.Fa De landingstroepen b[ stonden onder commi generaal Kenneth de latere gouverneuijj braltar. Gibraltar heeft in dit I» een grote rol gespeelc generaal Eisenhowerlj hoofdkwartier Daarnaast deed het P dienst als aanvoerlijn geallieerde luchtmacf zover de voorraden nf haven binnen kwarrf Spitfires en Hurricaf veerden in onderclj werden op Gibraltar) bleerd. Om dit gebeuren inj ring te brengen bracK tadministratie van j op 11 juni twee Eurojj zegels in de verkoop gel van 14 p. toont van Spitfires die bij dj werden ingezet. Dit de befaamde rots al| grond. Op de zegel f ziet men de generaals wer en Giraud, waj hier weer de rots al grond fungeert. Het ontwerp werd digd door A.G.Ryma) drukken in meerdert was in handen van Ij of Questa in Engelara

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 18