Ambulance
het snelst op
plaats
van ongeval
IN EN OM HET HUIS
Ook het sterven
van een kind
is een deel
van het leven
Duikploeg onderneemt recordpoging
onderwaterfietsen in Harderwijk
BINNENLAND
(vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Uit het onderzoek van de ANWB naar
een eventuele verbetering van de spoedeisende hulp
verlening kwam naar voren dat de gemiddelde thera
pie-vrije interval in Nederland bij spoedeisende onge
vallen 12,2 minuten bedraagt als er een ambulance
wordt ingezet die gestationeerd is bij een van de ambu
lancediensten. Een noodartsauto/crash-auto, gestatio
neerd bij een ziekenhuis verlengt de tijd tot 15,9 minu
ten. Daarbij moet in aanmerking genomen worden dat
de gemiddelde afstand voor ambulances naar de plaats
van het ongeval 5,2 km bedraagt. Voor de noodartsau-
to's is dit 8,1 km. Een helikopter zou er zelfs 17,2 minu
ten over doen om de plaats van het ongeval te berei
ken. Bovendien hebben ervaringen in Duitsland uitge
wezen dat landen van de heli vlakbij, vaak niet moge
lijk is. Er zijn gevallen bekend waarbij op zo'n vijfhon
derd meter van de plek des onheils vandaan geland
moest worden.
Het rapport noemt wel voordelen van helikoptergebruik: Hét
publiek zal de inzet van heli's zien als hoogwaardige hulpverle
ning en een (psychologische) garantie „dat er alles aan gedaan
wordt". Helikopters kunnen ook ontoegankelijke gebieden als
de Biesbosch en de stranden bereiken en bovendien is transport
van patiënten vanaf de Wadden gewaarborgd. Nadelen zijn: de
therapievrije interval wordt niet verkort, de kosten zijn hoog
f 2 miljoen voor slechts 2 van de gevallen waarbij een heli
kan worden ingezet) en de toestellen kunnen niet landen of op
stijgen bij slecht weer (bij een kwart van de meldingen).
H«t rapport bestrijdt niet dat het inzetten van een crashteam of
helikopter in bepaalde gevallen zinvol kan zijn.
Op 15 december 1967 besloot de ministerraad in principe tot in
voering van het landelijk alarmnummer 0011. In de gebieden
waar men er mee werkt (Tilburg, Breda, Eindhoven, Hengelo en
Leeuwarden) is het nummer een succes. Meer dan tachtig pro
cent van het publiek kent het nummer, en ook hulpverleners en
politie zijn er enthousiast over.
Het invoeren van een landelijk alarmnummer in geheel Neder
land zou 30 a 35 miljoen gulden investeringskosten vergen en
aan exploitatiekosten 15 a 20 miljoen per jaar. De ANWB noemt
dit niet extreem hoog. Ter vergelijking: De kosten van ambulan
cevervoer in Nederland bedragen jaarlijks ca. 200 miljoen gul
den, de ziekenhuiskosten voor verkeersslachtoffers 165 miljoen.
Daar zijn de revalidatiekosten niet bij inbegrepen.
Het rapport zegt dat bij het totstandkomen van een landelijk
0011-net niet alleen de ongevalsslachtoffers en de in acuut le
vensgevaar verkerende zieken gebaat zijn, maar ook degenen
die politieassistentie nodig hebben of een brand willen melden.
Daarnaast hebben de drie hulpverlenende organisaties zelf veel
aan een melding die gecoördineerd optreden in de hand werkt.
Maar, zo zegt het rappport ook, dan zal het publiek bijvoorbeeld
door televisiespots erop gewezen moeten worden hoe een onge
val gemeld dient te worden. (Wie, wat, waar, wanneer en hoe).
In Duitsland maakt ongevalsmelding deel uit van hét rijexa
men.'
Fiets- en
wandelroutes
voor provincie
Utrecht
Voor het deltagebied van de
Rijn, Hollandse IJssel en
Vecht rond Utrecht heeft de
Streek VVV-Utrecht acht
fietsroutes uitgezet, waaraan
diverse wandelingen zijn ver
bonden. De routes leiden door
een gebied met pure natuur
en monumentale panden uit
de rijke historie van deze del
ta. Bovendien passeert men
veel gratis toegankelijke re
creatieterreinen, met vaak
mooie „visstekkies" en pick
nickplaatsen. Voor het Loos-
drechtse en Vinkeveense
plassengebied zijn bovendien
vaartips gegeven. De veertig
pagina's dikke, geïllustreerde
brochure, is gratis verkrijg
baar bij onder meer VVV
Utrecht: 030-314132.
„Amsterdams
Historisch
bruist van
activiteiten
In het Amsterdams Historisch
Museum worden naast de per
manente, grote tentoonstel
ling over de geschiedenis van
de hoofdstad, deze zomer
maanden drie tijdelijke expo
sities gehouden. De unieke
tentoonstelling „Erf en Tuin
in oud-Amsterdam", bestaat
vooral uit prenten, schilderij
en en beelden met als onder
werp de gesloten ruimtes ach
ter de huizen, waarin tuinen,
waterpompen, beeldhouw
werken, tuinhuizen en derge
lijke zijn te vinden. Een ande
re tijdelijke expositie toont
bloemstillevens, terwijl de
laatste „Op weg naar 1795",
aspecten belicht van Amster
dam in de achttiende eeuw.
Verder iedere zondag deze
maand om 14.00 uur, theater-
en filmvoorstellingen.
Tips voor Wales
Al is Wales nog een vrij onbe
kend toeristengebied, jaarlijks
brengen zo'n dertigduizend
Nederlanders er hun vakantie
door. Wales is vooral leuk om
doorheen te trekken, op wel
ke wijze dan ook. De Wales
Tourist Board heeft daarom
vier brochures uitgegeven
met tips voor goedkoop on
derdak. Het gaat om kleine
hotels, adressen van cottages,
boerderijen, appartementen,
vakantiehuisjes en adressen
voor vakantieboerderijen en
pubs met slaapgelegenheid
De brochures zijn te besteller
bij het Brits Toeristen Bureau
020-234667.
21 Dagen vliegen
door
de VS voor 325
dollar
De reisbureaus van Holland
Overseas Travel hebben een
vliegpas in aanbieding, de See
America Airpass, die rechl
geeft op 21 aaneengesloten
dagen vliegen in de Verenig
de Staten voor 325 dollar. Hel
gaat om vluchten van Repu
blic Airlines, een maatschap
pij die op tweehonderd steden
in Amerika vliegt. De pas is
overigens tot op de dag voor
het vertrek naar de States
verkrijgbaar. Handig voor
mensen die liever het koers
verloop van de dollar afwach
ten. Voor meer informatie:
020-238.883.
Oranjevorstinnen
in Gouda
„Honderd jaar Oranjevorstin
nen 1880-1980" is de titel van
de tentoonstelling die tot en
met 20 juli in Gouda wordt
gehouden in de Agnietenka-
pel aan de Nieuwe Markt:
01820-24515. Ma. di. wo. en vr,
van 13-21 uur; do. 10 tot 21,
za. 10-17 en zo. 12-17 uur.
Weersvooruitzichten
voor de
vakantielanden:
Benelux, Denemarken,
Noord-Duitsland: eerst vrij
zonnig, later meer bewolking,
maar waarschijnlijk droog;
van 16 tot 22 graden.
Alpengebied: droog weer en
zonnige perioden; 20 tot 25
graden.
Frankrijk: droog en zonnig, 23
in het noorden, 28 graden in
het zuiden.
'Spanje en Portugal: warm toti
zeer warm, 25 tot 35 graden.
Italië en Balkan: zonnig, ooki
regenbuien; 25 tot 32 graden.
Polen, Tsjechoslowakije: zon
nig, een enkele bui; 18 tot 23
graden.
Britse Eilanden: eerst veel be
wolking met regen, later Halfi
tot zwaar bewolkt, maar vrij-i
,wel overal droog. In Schot-
'land 14, tot 22 graden in hetf
zuiden. I
Scandinavië en Finland: zon-f
nig en droog, later in Zuid-I
Noorwegen enige regen. In
het noorden 14, in het zuiden
22 graden.
MEVROUW VAN DEN DRIES:
Quarzolux: Nieuwe
vloerbedekking van steen
Het assortiment vloerbedekking is uitgebreid met
een totaal nieuw produkt: Quarzolux, een produkt j
dat bestaat uit sediment-korrels ter grootte van en- k
kele millimeters doorsnede en oplosmiddelvrije k
epoxyharsen. Eigenlijk is het een vloerbedekking
van steen die naadloos nagenoeg overal (ook op
hout) kan worden gelegd, zelfs op plinten en trap- j,
pen. Het wordt geleverd in diverse kleuren en daar- j]
door bijzonder decoratief. ,j
Maison Plus in Tilburg die het produkt op de Nederlandse f
markt introduceert is verrukt van het resultaat. „De be- f
denkers van deze vloerbedekking hebben gewoon de natuur
zijn gang laten gaan, omdat het sedimentgesteente een na- i
tuurlijk produkt is. In combinatie met de hoogwaardige
kunststof is een staat van perfektie bereikt".
Quarzolux is volgens Maison Plus (dochteronderneming
Zoontjes-groep) vijf jaar in ontwikkeling geweest. In de ver
schillende stadia is het telkens beproefd in allerlei woningen,
hotels, modehuizen, e.d. om slijtproces en druksterkte te me
ten. Een keuring door NIPO-IMA is bijzonder positief uitge
vallen. Men sprak in de rapportage van het onderzoek over
een exclusief produkt met tal van goede eigenschappen. Het
spreekt vanzelf dat het enthousiast ontvangen is door binnen
huisarchitecten en interieur-specialisten. Quarzolux is onder
houdsvrij; men hoeft het hoogstens een paar keer per jaar te
stofzuigen en hardnekkig vuil is te verwijderen met een neu
traal reinigingsprodukt.
Dit „steengoeie" tapijt kent twee standaardtypen:; 2 tot 4 en 2
tot 7 mm (doorsnede korrels) en wordt gelegd met een dikte
van 7 tot 10 mm. Het gewicht per vierkante meter is respec
tievelijk 12 tot 15 kg en de oppervlaktestructuur is korrelig.
Daarmee wordt een licht poreus effekt bereikt en kan de
vloer blijven ademen. Quarzolux is sowieso bestand tegen
loopverkeer, maar verdraagt ook lichte transporten en kan
bijvoorbeeld ook rond zwembaden gelegd worden. De prijs is
f 135,- per vierkante meter, inclusief BTW en leggen (op elke
vormvaste ondergrond). Inl. 013-43.36.76.
Wegwijzer voor woongroepen
Wonen in gezinsverband gaat voor een steeds groter
wordend deel plaats maken voor wonen in groepsverband.
Woongroepen schieten als paddestoelen uit de grond. Sommi
ge gemeenten houden hier in hun huisvestings- en toewij
zingsbeleid al rekening mee en als het om huurpanden gaat
kan de zaak ook zonder veel risico's worden beklonken. Voor
leefgemeenschappen echter, die een gezamenlijk pand willen
kopen, liggen er nog heel wat voetangels en klemmen, vooral
omdat de bestaande wetgeving niet op dit nieuwe verschijnsel
is toegesneden.
Op basis van bestaande wetgeving moeten nieuwe regeltjes
worden gemaakt waarmee niet alleen de woongroepen uit de
voeten kunnen, maar ook notarissen en - vooral - de banken
die hypotheek moeten nemen op de groepshuizen. Want te
aanzien van financiering en aankoop van een pand door een
woongroep is nog weinig uniform geregeld.
Een juridische werkgroep heeft 3,5 jaar op deze leemte gestu- lE
deerd en heeft verschillende juridische constructies en de mo-
gelijkheden en onmogeljkheden ervan op een rijtje gezet. a;
Mede aan de hand van woonovereenkomsten en statuten van
bestaande woongroepen heeft deze werkgroep het boekje e
„Woongroep-Wijzer" samengesteld. De werkgroep komt voort 'D(
uit De Vereniging voor Leef-, Woon- en Werkgemeenschap- >e
pen.
Woongroep-Wijzer
te verkrijgen bij L.W.W.-Contactblad De Trechter
prijs 12,50 op giro 4184341
druk: De Inktpot, Zutphen
Kinderen gaan naar een zie
kenhuis om beter te worden.
Dat gebeurt ook, maar een
heel enkele keer gebeurt het
niet. Dan sterft het kind. Het
komt heel weinig voor: in de
dertien jaren dat mevrouw
Van den Dries bij het psychi
atrisch team van het Haagse
Juliana Kinderziekenhuis
werkt, werd zij er maar acht
maal bij betrokken. Ze telt
langzaam op de vingers van
de hand. „Acht maal, maar ik
weet nog elk geval". Elk ge
val staat afzonderlijk en is
uniek.
Ik heb erg tegen dit gesprek
opgezien. Mevrouw Van den
Dries heeft me er overheen
geholpen. „Sterven is een deel
van het leven, er mag geen
taboe op rusten, ook niet als
het om kinderen gaat". Maar
is er nu geen twinkeling ach
ter haar brilleglazen. Het is zo
onnatuurlijk, begin ik aarze
lend. Je weet immers dat je
aan een der pijnlijkste erva
ringen in een mensenleven
raakt. Ze knikt. „Iedereen die
ermee te maken krijgt denkt:
het hoort eigenlijk niet dat
een kind doodgaat. Dat is iets
dat is voorbehouden aan de
oude dag. Kindersterfte in
Nederland is ook heel laag;
het vaakst nog komt het voor
rond de geboorte. Maar het
komt uiteraard wel eens voor
dat kinderen op oudere leef
tijd een ziekte krijgen met do
delijke afloop. Dit is dan al
opgenomen in de diagnose, bij
een vorm van kanker bijvoor
beeld. Als het stervensrisico
erg groot is, schakelen ze mij
meteen al in om contact met
het kind en de ouders op te
bouwen". Haar stem is vlak.
in tegenstellingen tot haar ge
wone spreektrant. Ze heeft
geleerd haar gevoelens onder
controle te houden. Emotiona
liteit is goed opgeborgen,
want iemand die zich door
emoties laat meeslepen, die
kan geen steun bieden.
Daarna zegt ze: „Dan kom je
oog in oog te staan met een
kind, waarvoor geen hoop
meer is. „Behandeling sta
ken", dat is de verschrikkelij
ke term die ik te horen krijg.
Al weet ik donders goed dat
ze alles gedaan hebben wat
maar mogelijk is".
„Ik heb eens gelezen dat de
laatste maanden in zo'n geval
de ouders soms zo dicht bij
een kind brengen". „Dat kan
wel zijn", zegt ze zakelijk,
„maar kinderen die doodgaan
zijn vaak apatisch; ze voelen
zich erg ziekn. Het betekent
geen „naar iets toeleven". Het
is per keer natuurlijk anders.
Ik heb een kind meegemaakt
dat heel bewust haar ouders
dankte dat ze zo lief voor
haar waren geweest. Zo'n
kind is bezig met de dood
vanuit het onderbewustzijn.
Het is een diep weten. Het li
chaam weet altijd als de dood
ermee gemoeid is. Grote men
sen weten het toch ook van
elkaar
Signalen
„Weet je wat terminale kinde
ren vaak doen Tekeningen
maken waarin de dood een
rol speelt. Dat is een signaal.
Ik probeer zoveel mogelijk
signalen op te vangen in zo'n
situatie. Je hebt al je voelho
rens uitstaan".
Mevrouw Van den Dries: Alleen al door er te zijn kun je al helpen.
„Wat is in zo'n geval eigenlijk
„stervensbegeleiding", waar
tegenwoordig zoveel over ge
publiceerd wordt", vraag je
dan. „Je kunt toch niet bij een
kind in z'n kamer komen om
een beetje te gaan begelei
den".
„Ik ben dan heel bescheiden",
zegt mevrouw Van den Dries,
„de beste troost is soms alleen
een stoel naast het bed te ne
men en geen geluiden te gaan
zitten maken".
„Het is dus niet zinvol met
een terminaal patiëntje te pra
ten".
„Je praat niet zomaar met een
kind over zijn dood. Het gaat
erom dat je ter beschikking
bent als het nodig is. Dat er
iemand in het ziekenhuis is
waarmee het stervende kind
een goede band heeft. Je moet
ook weten, hoe het zich in
zijn omgeving uit. .Toen opa
doodging werd hij door oma
afgehaald', zei eens een dood
ziek kind tegen me. Dat is een
signaal. Dan wil een kind ge
rustgesteld worden. Ze vragen
meestal niets aan hun ouders.
Ze denken: daar ben jij voor.
Of ze praten helemaal niet
met jou, maar stellen vragen
aan een jonge, onervaren zus
ter. Daarom moet ik ook de
verpleegkundigen in de gaten
houden. Die hebben het er
vaak moeilijk mee".
„Naar gevoel"
Ze praat over een zwaar ziek
jongetje. „Ik kwam vaak bij
hem, maar ik kon hem niet
bereiken. Hij zei niet veel. Ik
ook niet. Maar ik was er, mis
schien toch als een vast punt
in de ruimte. Op een dag
vroeg hij of ik zijn rug wilde
wrijven. Hij had een „naar
gevoel". Hij vond het heerlijk
en het werd vaste prik. Het
duurde nog een paar weken
voor hij stierf, maar iedere
middag tussen vijf en zeven
was ik bij hem. We spraken
nooit over zijn dood, maar ik
wist dat hij het wist en hij
wist, dat ik het wist. Dat gaf
een vreemde rust".
„Je moet heel eerbiedig zijn
bij een stervend kind", zegt ze
langzaam, „ik ben nooit de
eerste om te spreken. Ze staan
zó ver boven je, ze zijn veel
verder. Als de dood nadert,
hebben ze al een ervaring
waar wij geen voorstelling
van hebben. Bij het sterven
treedt er een toestand op, die
zo totaal anders is. Een mens
en ook een kind wordt zo to
taal anders", herhaalt ze pein
zend. „Zo heel anders dan hij
tevoren was. Het is of hij al in
een andere dimensie leeft
En, op een desbetreffende
vraag: „Nee, wat je leest en
soms hoort aan gruwelverha
len over kinderen die aan het
doodgaan zijn, zoiets heb ik
persoonlijk nooit meege
maakt, Kinderen sterven rus
tig, misschien omdat ze nog
dicht bij de natuur staan".
„Moeten de ouders erbij zijn"?
Ze valt stil. „Het is een een
zaam gebeuren, ik geloof dat
dierbaren zover mogelijk mee
moeten gaan".
„Wat kan je als psycholoog
doen om die eenzaamheid te
doorbreken
Het antwoord komt direkt:
„Niets. Niemand kan iets
doen. Je moet alleen de drem
pel over, of je nu oud of jong
bent".
Ze bekijkt foto's in haar geest.
„Een meisje zei eens plomp
verloren tegen me: „Onze
hond is ook afgemaakt met
een prikje, die had kanker".
„Hoe kom je daarop", zei ik.
„Nou", zei ze, „iedere keer als
ik die spuit zie dan denk ik:
daar komt-ie". Na een korte
f»auze. „Ze is later thuis over-
eden en ik voelde me on
trouw. Ik had bij haar willen
blijven. Dat kind had zo'n
waardigheid".
Mary van den Dries „blijft er
ook dikwijls bij" als een kind
bestraald moet worden, ,,'t Is
soms zo beangstigend voor ze,
daar in die bestralingsruimte.
En dan moet zo'n kind maar
iedere dag naar die afdeling.
Als ik meega zit ik een beetje
te praten. Dat leidt af. Het
stelt het kind misschien wat
op zijn gemak". Ook als ze
meerijdt in een ambulance,
sluit ze een bondgenootschap
met een kind tegen iets, dat
gaat overweldigen. „Vaak al
leen maar door aanwezig te
zijn, kun je helpen, maar het
is aangrijpend", geeft ze toe.
TINY FRANCIS
Landbouw '82
was succes
Overvolle tribunes op de rundveedag.
De manifestatie „Landbouw
'82" in de Flevohof in Bid
dinghuizen, die de afgelopen
week is gehouden, heeft
65.000 bezoekers getrokken.
De organisatoren hadden
eerst op 50.000 mensen gere
kend, maar alleen woensdag
al - rundveedag - kwamen er
30.000 bezoekers. De land
bouworganisaties in de IJssel-
meerpolders wilden met deze
manifestatie speciaal de land
bouw in hun gebied voor het
voetlicht brengen; het evene
ment groeide echter uit tot
een landelijke manifestatie
van de landbouw.
Het Dolfinarium Harderwijk
krijgt er morgen om twaalf
uur een paar vreemde vissen
bij. In het zogeheten onder
waterpanorama zal het
„Duikteam Drachten" probe
ren het wereldrecord onder-
waterfietsen te vestigen voor
opname in het Guinness Book
of Records. De 24 duikers wil
len het record dat nu nog op
zestig uur staat, op honderd
uur brengen. Wanneer alles
volgens plan verloopt, wordt
dat punt zondag om vier uur
's middags bereikt. De sportie
ve verrichtingen van het
team zijn voor het publiek
prima te bekijken dank zij de
21 meter lange glaswand van
de waterkuip.
„Nu moet je niet denken dat
wij boven water uitgekeken
zijn, hoor Wij zijn gewoon
mensen die genieten van wat
er onder het wateroppervlak
te zien is. Als het water maar
een beetje helder is, duiken
we er in", zegt de 47-jarige
Aad van Steenis uit het Friese
Gorredijk, secretaris en één
van de drie trainers van het
„Duikteam Drachte'
Nadat hij bij een aantal grote
rijwielfabrikanten bot ving,
wist Aad de fietsenfabriek Ri-
vel in Surhuisterveen (Fries
land) enthousiast te maken
voor het plan. „In twee dagen
tijd had men daar al een pro
totype voor ons geconstrueerd
en niet lang daarna rolde de
onderwaterfiets met zijspan
uit de fabriek.
De fiets is voorzien van 35
kilo lood, terwijl de fietser tij
dens het trappen aan het rij-
/vaar/wiel vastgesnoerd zit
om te voorkomen dat hij tij
dens het krachtzetten op de
trappers, naar de oppervlakte
stijgt. Gedurende de trainin
gen behaalde het duikteam
een gemiddelde snelheid van
twee kilometer per uur.
„Je begint vol enthousiasme
aan zo'n plan", zegt Aad,
„maar naarmate het evene
ment nadert, begin je er toch
wel tegen op te zien. Bij de
training merkten we al dat
het een heel zware klus is.
Fietsen onder water kan je
niet lang volhouden, vandaar
dat we elkaar elk kwartier
gaan aflossen".
Het zal er tijdens de „onder
watermarathon" officieel aan
toegaan. Omdat zulks noodza
kelijk is voor een vermelding
in het World Guinness Book
of Records, zullen een notaris
en twee getuigen de verrich
tingen constant in de gaten
houden. Bovendien wordt een
logboek elk kwartier bijge
houden. Het oude record staat
De helft van de duikploeg staat opgesteld voor de Tour
van Harderwijk onder water.
op naam van een Amerikaan
se duikploeg die met 32 man
in een zwembad in Tucson
(Arizona) zestig uur rondfiet
ste en daarbij 105 kilometer
aflegde.
De duikclub hoopt nog tijd te
vinden voor het geven van
demonstraties. Aad denkt aan
reddend zwemmen en het to
nen van het juist gebruiken
van duikkleding en -appara
tuur. De verrichtingen van
het team zijn dagelijks van 10
tot 18 uur te bekijken. Het pu
bliek kan tegen een inzet van
1 raden hoe lang de record-
poging wordt volgehouden en
hoeveel kilometer zal worden
afgelegd. De opbrengsten van
de recordpoging gaan naar
het Rode Kruis van Harder
wijk, dat genoeg geld hoopt
binnen te krijgen voor de
aanschaf van een autobusje
voor rolstoelgebruikers.
