Heen geweersalvo's doorbreken
jzingwekkende stilte in Beiroet
1
si
YS wijzen onmiddellijke
terugtrekking Israël af
m
M
m
[raëliërs
otesteren
ïgen invasie
NI
Vertrek
Haig
verontrust
Tindemans
riTENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 28IUNI1982 PAGINA 7
en Midden-Oosten
fgljitraal op Eurotop
iSEL De verhouding met de Vere-
Staten. de gevolgen van het ontslag
.linister Haig en de de situatie in het
[en Oosten zijn de voornaamste onder
en van gesprek op de Europese top-
irentie van vandaag en morgen in
iel. De topconferentie van de staats- en
ingsleiders is vanmidddag begonnen
:en lucht bij koning Boudewijn. Van-
|d en morgen wordt achter gesloten
en verder gepraat. Hoofdpunt van ge-
l lijkt de verhouding tot de Verenigde
jn, die als gevolg van Amerikaanse
tegelen tegen de Europese staalexport,
rerzet van Washington tegen het Euro-
IRussische aardgasproject en de kunst-
P j» omhoog gestuwde koers van de dol-
■>in§ hder druk staat.
oensf
udsef"
ijnegl
„GEEN VOORUITGANG
IN EL SALVADOR"
SAN SALVADOR Twee invloedrijke
conservatieve leden van de Amerikaanse
Senaat zijn er na een bezoek aan El Salva
dor niet van overuigd, dat de Salvado
raanse regering probeert landbouwher
vormingen op gang te brengen en het
schenden van de mensenrechten probeert
te stoppen. Het bezoek van het tweetal, de
Republikeinen Jerry Lewis en Mickey
Edwards, komt vlak voordat het Congres
moet beslissen over het voortzetten van
de Amerikaanse hulp aan El Salvador.
Edwards en Lewis waren in het verleden
altijd grote voorstanders van economische
en militaire hulp aan El Salvador. Als het
tweetal nu van mening verandert lijkt de
voorzetting van de Amerikaanse steun op
het huidige niveau zeer twijfelachtig.
Vrijlating Walesa geëist
POZNAN Enige honderden aan
hangers van het Poolse verboden vak
verbond Solidariteit hebben gisteren
de vrijlating van hun leider Lech Wa
lesa geëist. Dit gebeurde na een door
de autoriteiten georganiseerde her
denking van de rellen in Poznan in
1956. Bij die rellen, die gericht waren
tegen de regering, kwamen meer dan
70 mensen om. Gisteren, na de officië
le herdenking, werd om de vrijlating
van Walesa geroepen en zongen de
aanwezigen een lied van Solidariteit.
De politie hield zich afzijdig. Walesa,
die intussen bijna zeven maanden ge
vangen zit, heeft opnieuw bezoek ge
kregen van zijn vrouw en kinderen.
Zij mogen veertien dagen bij hem blij
ven. Het is de tweede maal in een half
jaar dat Walesa zijn kinderen ziet.
VATICAAN ERKENT
LEKEN-VAKBOND
VATICAANSTAD Het Vaticaan heeft
het recht van de leken-werknemers van
Vaticaanstad op een eigen vakbond er
kend. In een brief aan de voorzitter van
de vereniging van de 1.600 leken-employ-
es heeft staatssecretaris kardinaal Casaroli
laten weten, dat de paus persoonlijk zal
antwoorden op een lijst met klachten en
wensen van het Vaticaan-personeel. Die
klachten leidden begin deze maand bijna
tot de eerste staking in de Vaticaanse ge
schiedenis. Maar vanwege de reizen van
de paus naar Groot-Brittannië, Argentinië
en Genève werd die staking afgelast. In
het vervolg zal de vereniging met het Va
ticaan mogen onderhandelen over de ar
beidsovereenkomsten van het wereldlijke
V aticaan-personeel.
rtij
h toej
zich
uwe f speciale verslaggever Rick Kersjes f.
gisteren, onder Israëlische geleide,
\it Noord-Israël een bezoek gebracht
rnietfieiroet. In onderstaand verhaal de
Mien&kken van de reis naar en het be
isten,: aan de zwaar door de oorlog getrof-
iters, Libanese hoofdstad.
Tij
'Josk)ET De tocht
^enl Libanese hoofd-
een dl Beiroet begint
omenprgens vroeg. Terwijl
lit. Ui>n steeds hoger klimt
est hcL.en we het grens-
.JanPfje Naqoera. Aan de
amskee Lant van de weg
;t zich de vriendelijke
Dirkjellandse Zee uit, die
een ufle horizon lijkt op te
maar jn het lichtblauwe
weds
ijl 3
doY1 rLmij zit colleêa Inez Po"
issenfanoc^ten^ was m'b*
jL-.i-iprder die vrouwen ver-
ringelnaar Libanon te gaan
ijournalistes opgeheven.
inninl aar 's ^et vraa2
naari iz'S^e order al is door-
uitslaPgen tot in de laagste re"
Len' 2r van Israëlische le-
i (ij heeft geluk. In Naqoe-
pet zij zich bij dezelfde
s BroF me^en- die ons giste-
ëen enkele medewerking
verlenen om naar het
flandse Unifil-gebied te
Hij wil haar blijkbaar
nieuw teleurstellen en
Beiroet.
'1 de afstand naar Bei-
ihine lechts 125 km bedraagt,
iel kla$de door het oorlogs-
Blacke* b'jna drie uur. Omdat
HuasP01" donker uit Libanon
Jwe. B4moeten zUn> rijden wij in
nt tel. ipk door, zodat we enkele
fin Beiroet kunnen blij-
)6r6D Dnze begeleider, een Is-
Iv.o. /fche officier, heeft een
».a. Jajachinepistool op zijn
11, eikei
jnie, en er nog wel eens Pales-
9 door acties in dit gedeelte van
r biliijkon plaats?, zo vraag ik
ijlingerl
02522- dat niet, maar je weet
Inooit", is zijn antwoord.
Palestijnen,
maar ook
tientallen
Syriërs
gevangen
genomen. Op
deze foto reikt
een Israëlische
militair een
gewonde,
geblinddoekte
Syriër een
veldfles met
water aan.
goestingen
die in de eerste dagen van de
oorlog zijn aangericht. De
meeste huizen, die ik in Tyrus
en Sidon zie, zijn of platge
bombardeerd of zwaar bescha
digd door kanonskogels. De
grote gaten in muren wijzen er
op, dat hier van huis tot huis
gevochten is.
Het kustplaatsje Damur, dat op
een twintigtal kilometers van
Beiroet ligt en tot voor kort in
handen van Palestijnen was, is
geheel vernietigd. Alleen het
kerkje van dit oorspronkelijk
lorpje, waar ooit zo'n 500 christelijke dorpje is gespaard
hebben gewoond, gebleven. Vanaf de kustweg
zie ik de overblijfselen van het
huis, waar ik enkele jaren ge
leden gastvrij door een Pales
tijnse familie ben ontvangen.
De gastvrijheid maakte een
ireSident Sadat in zijn diepe indruk, omdat deze fa-
lent aankondigde dat hij milie met de 25.000 andere Pa
lestijnse vluchtelingen kort te
voren uit hun kamp Tall Zaat-
ar in Beiroet was verdreven
door de rechts-christelijke mi
litia. Twee weken geleden
hebben deze Palestijnen op-
krijgen wij een in- nieuw moeten vluchten. De
van de verwoestingen meeste zijn uitgeweken naar
»kele kilometers te heb-
ireden, verheft zich trots
peren paal in het droge,
mooie berglandschap,
staat: Hinniye, met
Ijl naar rechts. Dit Liba-
lin november 1977 door
ische gevechtsvliegtui-
pet de grond gelijkge-
Dit gebeurde op het-
moment dat de Egypti
an was naar Jeruzalem
Er is geen tijd om een
e nemen in Hinniye.
lid over de kustweg, die
Volg van bominslagen en
verkeer moeilijk be-
West-Beiroet, waar ze nu op
nieuw onder Israëlisch vuur
liggen.
Beiroet
We staan aan de zuidelijke
rand van Beiroet. Voor ons ligt
de internationale luchthaven
Khalde, die in Israëlische han
den is. Wij mogen daar niet
heen, omdat het binnen bereik
ligt van Palestijnse artillerie.
Onze begeleider zet in duide
lijke bewoordingen uiteen hoe
de militaire situatie is rond de
Libanese hoofdstad. Om deze
stad binnen te komen, moeten
wij een omtrekkende bewe
ging maken door de bergen
rond Beiroet. Vanuit het zuid
oosten rijden wij naar Baabda,
een bergplaatsje aan de rand
van Beiroet, waar het Libane
se presidentiële paleis is geves
tigd. We rijden over een sterk
stijgend zandpad. Enorme stof
wolken ontnemen elk uitzicht.
Onze begeleider merkt op, dat
het eigenlijk een schande is op
deze wijze een metropool als
Beiroet binnen te moeten ko-
In Baabda aangekomen, gaan
we meteen naar het Israëli
sche hoofdkwartier, dat geves
tigd is in een school. We rijden
nog even door om onze auto
ergens te parkeren en geheel
onverwachts staan we voor
een afgrond. Zo'n 100 meter
lager ligt West-Beiroet. Ik zie
de vluchtelingenkampen
Boersj Barasjne, Sabra en Cha-
lita. Even verderop ligt het
centrum van West-Beiroet en
daarachter de kustweg, waar
de dure hotels staan. Terwijl
wij over Beiroet uitkijken,
worden wij al gauw gewaar
schuwd niet te lang op dezelf
de plek te blijven staan. „Daar
beneden kunnen zij niet zien
dat jullie journalisten zijn en
elk moment kan er geschoten
worden".
„Prachtig gezicht"
West-Beiroet is gehuld in een
ijzingwekkende stilte. Vrijdag
voerden Israëlische F-16's hier
hun zwaarste bombardement
uit sinds het begin van de oor
log. Mijn begeleider zegt dat
wij twee dagen te laat zijn ge
komen. „Vrijdag", zo vertelde
hij, „stond ik op dezelfde plek
en het was een prachtig ge
zicht om al die bommen te
zien vallen. Het was nog veel
mooier dan in een oorlogs
film", zo voegt hij er lachend
aan toe. Volgens berichten
moeten er tijdens dit bombar
dement enkele honderden do
den zijn gevallen. Nu is het stil
in West-Beiroet. Te stil. Dan
ineens valt er een schot, dat
meteen wordt gevolgd door
een ratelend salvo uit een Ka-
lasjnikov, een automatisch ma
chinepistool van Russisch ma
kelij, dat gebruikt wordt door
Palestijnen. Het vuur wordt
niet beantwoord. Opnieuw die
vreemde, onheilspellende stil
te.
Sinds vrijdagavond is er een
bestand. Zal dit staakt-het-vu-
ren stand houden? Zo nee, wat
zal er dan gaan gebeuren? Zul
len de Israëli's een bloedbad
gaan aanrichten of wordt er
een politieke regeling getrof
fen? Vragen die niemand hier
kan beantwoorden, maar on
ophoudelijk door mijn hoofd
spoken, nu ik heb gezien hoe
zeer de bevolking van West-
Beiroet in de val zit.
Oost-Beiroet
Ik wil naar Oost-Beiroet. Om
met leiders van de Falangis-
ten, de rechts-Libanese bond
genoten van Israël, te verne
men hoe zij de Libanese crisis
denken op te lossen. Vanuit
het Israëlisch hoofdkwartier
in Baabda wordt contact opge
nomen met de Falangisten.
Onder hun begeleiding ga ik
naar het oostelijk stadsdeel,
omdat Israëli's hier niet bin
nen mogen. Keurig op tijd, een
zeer opmerkelijk iets in het
Midden-Oosten, rijdt een grote
jeep voor. Twee Falangisten
stappen uit. Het eerste wat mij
opvalt is dat het uniform van
deze rechts-Libanese militai
ren, die door de Israëli's de Li
banese strijdkrachten worden
genoemd, geheel identiek is
aan het Israëlische uniform.
Slechts een kleine rode streep
op de linker borstzak en een
ceder op de helm maken dui
delijk dat het Falangisten zijn.
De rit naar het perskantoor
van de Falangisten lijkt even
een probleem op te leveren.
Bij de laatste Israëlische con
trolepost krijgen wij te horen
niet verder te mogen. Onze Li
banese begeleiders willen ons
langs de Groene Lijn, de grens
tussen Oost- en West-Beiroet,
voeren. Dit wordt niet toege
staan, omdat wij dan te dicht
bij de Palestijnse stellingen ko
men. Via een omweg arrive
ren wij uiteindelijk in het
perskantoor en hebben een
ontmoeting met Pierre Yaz-
bek, een woordvoerder van de
Falangisten. Tegen de muren
in zijn kamer hangen grote
portretten van de bejaarde lei
der van de Falangisten, Pierre
Gemayel en zijn zoon Baschir,
die straks het leiderschap zal
gaan erven.
Nieuw Libanon
Is, nu de PLO ingesloten is in
West-Beiroet, een einde aan de
Libanese crisis in zicht
Pierre Yazbek zegt: „Wij bou
wen aan een nieuw Libanon.
Er is overleg met de leiders
van de andere gemeenschap
pen en partijen in Libanon en
hebben alle hoop de Libanese
crisis op te lossen. Met Israël
hebben wij een gemeenschap
pelijk belang: het verdrijven
van de Palestijnen".
Maar tot nu toe hebben de Is
raëli's het militaire werk al
leen gedaan. Zal een nieuwe
Libanese regering niet afhan
kelijk worden van Israël
„Wij streven", zo antwoordt
Yazbek, „naar een sterk en
onafhankelijk Libanon".
En de Palestijnen dan
Yazbek: „Die moeten ontwa
pend worden en weg uit Liba
non".
Maar als de Palestijnse guerril
lastrijders ontwapend zijn, dan
zijn er nog altijd zo'n 350.000
Palestijnse burgers in Libanon.
Krijgen zij dezelfde rechten als
de Libanese burgers
Yazbek: „Wat er met de Pales
tijnen gebeurt interesseert mij
geen biet. Zij hebben ons al
last genoeg bezorgd".
Wanneer wij terugrijden naar
het Israëlisch hoofdkwartier
in Baabda, vraag ik mijn bege
leider wat hij van het vraagge
sprek vond. „Ik ben er zeer te
vreden mee. Pierre Yazbek is
een bekwaam iemand, die zich
niet van zijn stuk laat bren
gen".
Tegen vij uur verlaten wij Bei
roet. De ijzingwekkende stilte
ligt achter ons. Maar dezelfde
vraag waarmee ik hierheen
ben gekomen, neem ik weer
mee terug: wat zal er van Li
banon worden
RICK KERSJES
ZALEM Meer dan tienduizend mensen hebben zater-
Tel Aviv betoogd tegen de oorlog in Libanon. Zij eisten
liging van de vijandelijkheden, terugtrekking van het Is-
'ie leger en onderhandelingen met officiële Palestijnse
inwoordigers.
taiden met borden waarop een foto stond afgebeeld van
lister van defensie Sharon, waardoor het woord schande
jschreven. Een resereve-generaal veroordeelde de operatie
loor Israëlische soldaten worden opgeofferd ten gunste
Libanese Falangistische leider Bechir Gemayel".
fohannes Paulus II vreest nog bloediger gevechten tussen
'lëliërs en de Palestijnen in Libanon, wanneer het opnieuw
iepen staakt-het-vuren geen stand houdt. De paus bad in
'onder voor het Palestijnse volk, opdat er een eind komt
lijden en „zijn rechten worden erkend zoals dit volke-
het gehele gebied terecht en billijk is". De paus is de
malen herhaalde malen opgekomen voor de rechten van
ïstijnen.
id van kerken voor het Midden-Oosten heeft bij de We
id van Kerken in Genève geklaagd over de houding van
aëlisch leger in Libanon tegenover de hulpverlening. Zijn
erking is zeer stroef, aldus de raad.
Israël gebruikt
fragmentatiebom
JERUZALEM Hoge
Israëlische militairen
hebben gisteren toegege
ven dat Israël bij de ope
raties in Libanon frag-
mentatiebommen ge
bruikt. Deze bommen,
die bij ontploffing in dui
zenden scherpe deeltjes
uiteen spatten, richten bij
mensen afschuwelijke
verwondingen aan. Vol
gens Israël zijn de frag-
mentatiebommen alleen
gebruikt tegen Syrische
tanks en Palestijnse een
heden, niet tegen de bur
gerbevolking. De bom
men zijn door de Vere
nigde Staten geleverd op
voorwaarde, dat ze uit
sluitend bij de verdedi
ging gebruikt zullen wor
den. In Washington heeft
men zich zeer bezorgd
getoond over het feit, dat
Israël openlijk het ge
bruik van de bommen
heeft toegegeven.
NEW YORK, TUNIS
De Verenigde Staten heb
ben zaterdag hun veto uit
gesproken over een door
Frankrijk bij de Veilig
heidsraad ingediende re
solutie waarin onmiddel
lijke terugtrekking van de
Israëlische troepen uit de
buitenwijken van Beiroet
wordt geëist als eerste
stap naar volledige terug
trekking uit Libanon. De
PLO zou zich in kampen
buiten Beiroet moeten te
rugtrekken.
De overige veertien landen
van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties keurden de
resolutie goed.
De Amerikaanse afgevaardig
de Charles Lichenstein zei in
de raad dat de ontwerp-resolu-
tie een essentieel onderdeel
miste: opheffing in Beiroet en
elders van de aanwezigheid
van gewapende Palestijnse
elementen, die zich nooit aan
de soevereiniteit van de Liba
nese regering hebben onder
worpen en die nog nooit had
den gerespecteerd.
President Moebarak van
Egypte waarschuwde ervoor
dat de voortdurende Israëli
sche aanvallen op Beiroet
rampzalig zouden kunnen zijn
voor de stabiliteit in het Mid
den-oosten en de Amerikaans-
Egyptische betrekkingen zour
den kunnen aantasten. Moeba
rak zei verder niets te zien in
de door de Verenigde Staten
gesteunde eis dat de PLO haar
wapens neerlegt en Libanon
verlaat. Moebarak zei verder
dat zijn aanbod in Kairo een
Palestijnse regering-in-balling-
schap te vestigen, niet wil zeg
gen dat „de hele PLO welkom
is". „Ik deed het aanbod alleen
om de PLO een uitweg te bie
den. Als een dergelijke rege
ring wordt gevormd kunnen
de Palestijnen wellicht met
steun van de VS worden over
gehaald onderhandelingen te
beginnen met Israël over Pa
lestijns zelfbestuur op de wes
telijke Jordaanoever en in
Gaza.
Moebarak deed verder een be
roep op de leiders van de EG-
landen „een beslissende geza
menlijke maatregel te nemen
om de situatie in Beiroet te
redden en te komen tot drin
gende maatregelen om een
eind te maken aan de slacht
partijen en de verliezen in Li
banon".
De spoedzitting van de minis
ters van buitenlandse zaken
van de Arabische Liga giste
ren in Tunis heeft geen geza
menlijk standpunt ten aanzien
van de Israëlische inval in Li
banon opgeleverd. De afge
vaardigde van de PLO, Fa-
roek Kaddoemi, had om eco
nomische strafmaatregelen,
waaronder het weigeren van
olie, tegen de VS gevraagd.
Ook de vertegenwoordiger
van Koeweit had hierop gezin
speeld, maar de vergadering
nam geen enkel besluit.
Ruimteveer
precies
op tijd
vertrokken
CAPE CANAVERAL Het
Amerikaanse ruimteveer Co
lombia is gistermiddag om vijf
uur en exact op tijd be
gonnen aan de laatste proef
vlucht in een reeks van vier.
De astronauten Mattingly en
Hartsfield zullen een week in
een baan rond de aarde blij
ven. Zij zullen proeven nemen
met een aantal hoogst geheime
instrumenten van het Penta
gon. bestemd voor spionagesa-
tellieten.
Zaterdag beschadigde een
zware hagelbui een aantal hit-
teschildjes van de Colombia
De technici slaagden erin ze
tijdig te vervangen, zodat dit
geen invloed had op het ver-
trekschema. De Colombia
moet op 4 juli, Onafhankelijk
heidsdag, in een woestijn in
Californië landen. De astro
nauten zullen daar worden
verwelkomd door president
Reagan.
De twee hulpraketten waar
mee het ruimteveer de lucht is
ingeschoten, zijn zoek. Ze zou
den op de Atlantische Oceaan
door schepen van de NASA
worden geborgen, maar zijn
waarschijnlijk voordien gezon
ken. De raketten kosten
twaalf miljoen dollar per stuk
en kunnen ongeveer twintig
keer gebruikt worden.
De volgende vlucht van de
Colombia zal als deze keer
alles goed gaat plaatshebben
in november.
Amerika's nieuwe minister van
buitenlandse zaken, George
Schulz.
BRUSSEL Leo Tindemans,
Belgisch minister van buiten-
landse zaken en op dit mo
ment voorzitter van de Euro
pese ministerraad, is veront
rust over de gevolgen van het
vertrek van Amerika's minis-,
ter van buitenlandse zaken,
Alexander Haig. Net als de
meeste van zijn Westeuropese
collega's is Tindemans bang
dat Haigs opvolger, George
Schulz, een nog veel minder
op Europa gerichte politiek zal
gaan voeren.
Volgens de Britse „Sunday Ti
mes" is het vertrek van Haig
mede het gevolg van hevige
Saoedische druk op de rege
ring in Washington. Volgens
het blad zou koning Fahd van
Saoedi-Arabië het volle econo
mische gewicht van zijn land
hebben gebruikt om de VS te
dwingen een vredesplan voor
Libanon tot stand te brengen.
Als gevolg van ruzies en een
gebrek aan communicatie in
de Amerikaanse regering zou
den afspraken over een derge
lijk vredesinitiatief door Haig
zijn gedwarsboomd. Toen ko
ning Fahd daarop dreigde met
de terugtrekking van Saoe-
disch geld bij banken in de VS
en een olieboycot tegen de VS,
werd aan Haigs bezwaren
voorbijgegaan. Een uur na
Haigs ontslag werd in Libanon
een staakt het vuren afgekon
digd. Volgens een Amerikaan-
se regeringsfunctionaris haden.
deze twee zaken, zo verklaar
de hij tegenover de Sunday Ti
mes, alles met elkaar te ma
ken.
