Tsjechov
niet stuk
te krijgen
SPRAAK
KRO met oude luistt
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
Valt er aan schrijver Anton
Tsjechov nog iets toe te voe
gen of te verbeteren? Deze
grootmeester in de Russische
literatuur rond 1900 gaat nu
al bijna een eeuw door voor
een „volledig" auteur, d.w.z.
bij hem grijpen humor en
tragiek in elkaar in de be
schrijving van de mens van
zijn tijd, die hij in zijn zwak
te bloot legt en tegelijk toch
subtiel met een diep mede
dogen omgeeft. Daarmee een
beeld biedt van de mens en
minder van een tijdgebon
den mens. De van oorsprong
Litauwse regisseur Zalakia-
vicus zag nochtans mogelijk
heden het werk van deze
schrijver nog eens dunnetjes
over te doen. Hij herschreef
diens „Verhaal van een on
bekend mens" en maakte er
een tv.-spel van. Dit krijgen
we vanavond te zien op
VARA-tv op Ned. II om
22.00 uur.
Bij ons sloegen destijds Tsje-
chov's toneelstukken „De
kersentuin" (over verloren
lopende zusjes) en „Oom
Waanja" (een man die in
waan leeft) sterk aan in de
gastregie van de uit het oos
ten naar hier gehaalde Peter
Scharoff. De „Haagse Come-
die" en „De Nederlandse Co-
medie" legden er veel eer
mee in. Die weemoedige tra
giek, die ondertoon van be
rusting in hun lot, die ver
scholen humor ook en die
•tot niets leidende lusteloos
heid bij de Moskouse intelli
gentsia aan het eind van de
vorige eeuw, die geen kans
zag zich uit te werken onder
de greep en onbeperkte
macht van de tsaar, daar
ging een zucht bij door de
zaal. Tsjechov ontvouwde op
de levenssituatie van zijn
personages heel fragiel een
verdergaande kijk, nl. het
lijden aan het leven, het on
vervulde verlangen naar
volmaaktheid, een van de
diepste menselijke roerselen.
Een hang naar religie als le
vensgevoel ook, al brengt
Tsjechov die nergens uit
drukkelijk ter sprake.
TOON EN TEMPO
Die volledigheid in wat Tsje
chov schreef, kan men bij
het omzetten in spel nog
verrijken door toon en tem
po in de vertolking. Maar
met herschrijven doet men
Tsjechof gauw geweld aan.
Links de besluiteloze Vladimir Ivanovich (Alexander Kaidanovsky) als de man die
zijn revolutionaire ideaal inruilt tegen een diepgrijpende liefde.
Zalakiavicus heeft het noch
tans aangedurfd. Deze regis
seur vervaardigde eerder tv-
werk met een linkspolitieke
inslag tot hij op de grote Rus
stuitte en meende hier wel
iets mee te kunnen doen.
Het resultaat is er naar. Hij
maakte de personages mili
tanter en ook tragischer dan
de oorspronkelijke auteur.
Wel is waar dat Tsjechov
niet is stuk te krijgen en dat
ook bij deze aanpak er nog
veel herkenbaars overblijft.
In het „Verhaal van een on
bekend mens" ligt alleen in
de titel al een stuk humor
verscholen. Tsjechov tekent
daarin een man zozeer uit
het leven van toen gegrepen,
dat iedereen hem direct her
kende. Moskou liep er in die
dagen vol mee. Iedereen zag
dan ook zijn buurman in
Vladimir Ivanovich, zeg
maar Willem Jansen, een rol
van Alexander Kaidanov
sky. Deze Iwan voelt zich
sterk betrokken bij het nog
heimelijk revolutionaire
verzet tegen de tsaar. Een
opstandige onderneming in
dat verband is verijdeld door
een tsaar-getrouwe generaal,
Orlov geheten. Onder een
valse naam trekt Iwan in bij
de getrouwde zoon van deze
Orlov, een al even verbeten
tsaar-aanhanger. Die wordt
daar zo sterk door in beslag
genomen, dat hij zijn vrouw
vergeet, een uitgerekend
smachtend type in de visie
van Zalakiavicus. Zij weeft
romantische verdichtsels
rond de ietwat geheimzinni
ge Iwan, schiet vervolgens
vol liefde, waar Iwan ook
niet ongevoelig voor blijft.
Hij vergeet zijn hele revolu
tionaire opdracht en raakt
bovendien in familiale peri
kelen.
We schetsen dit verloop in
deze bewoordingen, omdat
Tsjechov er plezier en een
handje van had om mensen
geestig-alledaags in de weer
te laten zijn, overhoop te la
ten liggen met hun eigen ge
voelens. Maar daarin schuilt
wel het wezenlijke van hun
onmacht om iets te doen aan
een toen broodnodige poli
tieke omwenteling. En aan
die onmacht lijden zij weer.
Die ontluikende liefde dient
Tsjechov als middel om tege
lijk tragiek en humor naar
boven te halen. Want het is
en blijft een verhaal met een
lichte spot, hoe tragiekge-
voelig ook.
ZONDER IDEAAL
Regisseur Zalakiavicus, hier
over aangesproken door bui
tenlandse tv-recensenten,
liet weten in het verhaal
van Tsjechov vooral aange
sproken te zijn door de luste
loosheid van mensen uit de
intelligentsia, zodra zij los
geraakt zijn van hun levens
ideaal. Iedereen heeft in zijn
leven een levenskijk nodig,
aan de verwezenlijking
waarvan men wil werken.
Zonder ideaal, zonder een
uiteindelijk doel voor ogen,
komt niemand een steek
verder, kan niemand zijn le
ven aan een invulling hel
pen. Dit heeft hij ook willen
betogen in al zijn politieke
films voordien. Die opvat
ting vond hij verwoord bij
Tsjechov. Vandaar zijn voor
keur voor juist deze schrij
ver. Iwan verzaakte zijn re
volutionaire opdracht door
toe te geven aan zijn per
soonlijke gevoelens van lief
de voor die vrouw, terwijl
die vrouw in haar hang naar
romantiek haar eigen mili
tante man alleen laat staan.
Met deze uitgesproken in
zichten lijkt hij wel tekort te
doen aan Tsjechov, bij wie
het wezenlijk onvolmaakte
in de mens toch zwaarder
woog dan die uitgesproken
levenssituatie, waarmee die
mensen van toen niet uit de
voeten konden. Zalakiavicus
draait de teneur van Tsje-
chov's verhaal gewoon een
halve slag om. Dan blijft ei
genlijk alleen de directe tra
giek over, waarbij ook de
tranen rijkelijk stromen,
juist op die momenten waar
men bij Tsjechov in de be
rusting op een veel dieper
niveau van mens-zijn stuit.
Wel verschaft een zeker ef
fect van de ook door Tsje
chov veel toegepaste inner
lijke dialoog op momenten
van geestelijke crisis, dat de
hoofdpersoon in dit verhaal
en dit tv-spel optreedt als
verteller van zijn eigen er
varingen. Dit werkt als een
soort zelfbeschouwing van
buiten af, een man die over
zijn eigen levenshouding na
denkt. Dit voert tot een mo
noloog over innerlijke ver
scheurdheid in een man die
moeite heeft met zijn mo
raal.
Als gezegd, gaat er in dit tv-
spel wel een en ander verlo
ren aan typisch Tsjechovi-
aanse subtiliteiten, maar
evenzeer als gezegd is Tsje
chov niet gemakkelijk stuk
te krijgen. Inzoverre hij
overeind blijft, ziet men een
doorvorst spel over mense
lijk falen.
M»-
Geheel rechts met Indianentooi Wim Quint en links Rose
Lippes, die samen de kinderen uren bezig hebben gehoude
Wigwam-avonturen.
In de jaren '30 kraakten de ..KRO-Boys" menige muzikale
met als de baas van dit ritmische spul de sonore bas. die
handen droegen.
Vrijdag deze week van twaalf tot twee in de middag start J JID1
radio op Hilversum 1 een terugblik op het verleden Alli ,uns:
oude luister. De hele of de halve zomer lang volgen daarn ichti
kelijks stukken herhaling van eertijds populaire radioprors R
ma's. zoals Negen heit de klok", „Moeders wil is wet" en
Twee mensen van ..De Zonnebloem". Alex van Wayenburjn
ger (rechts) en Jules de Corte. de man van het even fiiosoi
als melodische lied, dat bij menige zieke de moed er in hi±
Televisie vandaag
NEDERLAND 1
NOS
20.00
20.27
WK Voetbal. In deze uit
zending een recht
streeks verslag van de
wedstrijd van Oostenrijk
tegen Frankrijk. Tijdens
de rust het Journaal.
Het geluk om gelukkig
te zijn. Engelse docu
mentaire, gemaakt door
Lord Snowdon en Derek
Hart. De film bestaat uit
gesprekken met men
sen, die geluk en tevre
denheid hebben gevon
den in hun leven, vaak
na veel lijden en harde
ervaringen.
Journaal.
Tennis Wimbledon.
Verslag van de open
Engelse tenniskampi
oenschappen in Wim
bledon met commen
taar van Herman Kuip
hof. Er wordt een sa
menvatting gegeven van
de gespeelde achste fi
nales in het heren en
kelspel.
WK Voetbal. Recht
streekse reportage van
uit Barcelona van de
wedstrijd Polen-België.
Journaal.
Nieuws voor doven en
slechthorenden.
NEDERLAND 2
NOS
18.35 Sesamstraat.
18.50 Jeugdjournaal.
VARA
18.59 Dieren in beweging.
Natuurserie voor de
jeugd met de tekenaar
Keith Shackleton. Afle
vering van vandaag:
Vliegen.
19.25 Shelley. Engelse komi
sche serie over de bele
venissen van een on
aangepast mens. Met:
Hywel Bennett, Belinda
Sinclair, Josephine Tew-
son, Sylvia Kay e.a. Ne
gende afl.: Schrijven is
de kunst van het
schrappen.
20.00 Journaal.
20.27 Achter het nieuws. Ac
tualiteitenrubriek onder
eindredactie van Joop
van Zijl.
21.10 Poldark. Engelse serie
naar de gelijknamige
boeken van Winston
Graham. Met: Robin El
lis, Angharad Rees, Gil
lian Bailey, Mary Wim-
bush, Paul Curran en
Ralph Bates. Zesde afl.:
De Carnmore Koper
Maatschappij doet aan
vankelijk goede zaken.
Maar de Warleggans zit
ten niet stil. Jinny Carter
roept Ross te hulp, want
haar man is ernstig ziek
geworden in de gevan
genis.
22.00 Theater thuis. In de se
rie tv-spelen, die de
VARA deze zomer uit
zendt, vanavond een
Russische productie van
Vitautas Zalakiavicus,
geschreven door Anton
Tsjechov: Verhaal van
een onbekend mens.
Zie Beeldspraak op
deze pag.
23.35 Journaal.
23.45 Nieuws voor doven en
slechthorenden.
DUITSLAND 1
16.10 Journaal.
16.15 Vertiar op maandag.
16.45 WK Vootbal. Achtergrondin
formatie.
17.05 WK Voetbal. Wedstrijdverslag
uit de tweede ronde.
18.00 Journaal (tijdens de rust).
19.00 WWF.
19.15 Actualiteiten.
19.45 Was Karei de Kale inderdaad
kaal? Over historische bijnamen.
20.00 Journaal.
20.15 Wie driemaal liegt. Spelpro-
gramma met Wolfgang Spier.
20.45 WK Voetbal. Achtergrondin
formatie.
20.50 WK Voetbal. Wedstrijd uit de
tweede ronde.
21.45 Journaal (tijdens de rust).
22.45 WK Dagoverzicht. Nabeschou
wingen en interviews.
23.00 Achtergrondinformatie.
23.30 Het eremaal. Poëtisch liefdes
drama van Shu Shuen (Hongkong
1976). Mevrouw Dong, een geacht
weduwe wordt geprezen om haar
deugdzaamheid en haar blijvende
liefde voor haar overleden echtge
noot. Op een dag brengt de inkwar
tiering van een officier weduwe Dong
aan het wankelen.
01.05 Journaal.
DUITSLAND 2
16.30 Inleiding tot het erfrecht.
17.00 Journaal.
17.08 Tele-illustratie.
18.05 Ruimteechip Enterprise (Star
Trek). Amerikaanse SF-serle met Wil
liam Shatner. Leonard Nlmoy en De-
Forest Kelley. Spock is aan het ver
anderen. hij heeft ruimtekoorts.
18.57 ZDF-Uw programma.
19.00 Journaal.
19.30 Nou, dat is ook wat. Muziek en
gasten bij Thomas Gott6Chalk.
20.15 Uit onderzoek en techniek.
Wetenschappelijk programma over
de technologische toekomst, made In
Japan.
21.00 Actualiteiten.
21.20 Palermo of Wolfsburg. Tv-film
van Werner Schroeter. Met: Nicola
Zarbo, Calogero Aranclo, Padre Pace
en Ula Stockl. Nicola, de oudste zoon
van een Sicillaanse familie vertrekt
naar Duitsland om geld te verdienen
voor zijn familie.
00.15 Journaal.
DUITSLAND 3
WDR
17.00-17.45 Schooltelevisie.
18.00 Sesamstraat.
18.30 Tv-cursus scheikunde.
Spencer Tracy in de film „The mountain", vanavond op België Frans 1 om 20.35 uur. Lord Snowdown maakte een documentaire over geluk
en ongeluk in het leven, vanavond op Ned. I om 19.00
uur.
19.00 Cultuur en wetenschap. Reis
routes naar de kunst. Een film over
Luxor en omgeving.
19.45 Journaal 3.
20.00 Journaal.
20.15 Maandagavond op drie. Thea
ter uit NRW: De groene koe. Blijspel
van Johannes Reben.
22.15 Let there be light. Amerikaan
se documentaire van John Huston uit
1945-46.
23.10 Journaal.
BELGIE BRT 1
18.00 Emilia. Tekenfilmserie voor de
kleuters.
18.05 Sesamstraat.
18.20 Klein, klein kleutertje. Pro
gramma voor de allerkleinsten.
18.35 De Bulgaarse Middeleeuwen.
Documentaire over de plastische
kunsten uit het eerste en tweede kel-
19.00 Telegym.
19.15 Charlie Chaplin. 'Zijn nieuwe
19.35 Morgen. Overzicht program
ma's en mededelingen.
19.45 Journaal en sportberichten.
20.10 De weerman.
20.15 De sterrenmaker. Tweede deel
van een Amerikaanse tv-film van Lou
Antonio. Met: Rock Hudson. Suzanne
Pleshette, Brenda Vaccaro e.a. Angel
wordt de ster In Danny's volgende
film. Na de opnamen besluiten Danny
en Angel te trouwen en de nieuwe
film wordt een enorm succes. Maar
Danny gaat alweer op zoek naar een
nieuw sterretje.
22.10 Cultuur an beschaving. Vierde
aflevering van een documentaire serie
van Sir Kenneth Clark over de Euro
pese beschaving. In deze uitzending
volgen we hem naar Florence, Urblno
en Mantua.
22.30 Journaal.
BELGIE BRT 2
17.00-19.00 WK Vootbal. Recht
streekse reportage van een wedstrijd
uit de tweede ronde.
20.30 WK Voetbal. Samenvattende
reportage van de eerder gespeelde
wedstrijd uit de tweede ronde.
20.50-22.45 WK Voetbal. Recht
streekse reportage uit Barcelona van
een wedstrijd uit de tweede ronde.
BELGIE FRANS 1
17.30 ONEM: Informatie voor werk
zoekenden.
17.45 Animaux. Documentaire serie
van Paulo van de Hove. Eerste deel:
Natuurreservaten (De Hoge Venen en
het Zwin).
18.15 Cine-vacances. Voor de kln-
18.45 Faitas vos joux-vacances.
Spelprogramma.
19.00 Lundi-sports. Sportprogram
ma van Mare Jeuniau.
19.25 Toto special mundial 82.
19.30 Journaal.
19.55 Inedits. Amateurfilm over het
China in de jaren dertig.
20.35 The mountain. Amerikaanse
speelfilm van Edward Dmytryk (1956)
naar de roman van Henry Troyat.
Met: Spencer Tracy, Robert Wagner
en Claire Trevor. Film over een berg
gids, die gezworen heeft nooit meer
te klimmen, sinds hij met een Engels
man neerstortte. Maar hij moet op
zijn belofte terugkomen.
22.50 Journaal.
BELGIE FRANS 2
17.05 WK Voetbal. Rechtstreeks ver
slag van een wedstrijd uit de tweede
19.00 Tannis. Vervolg Tenniskampi
oenschappen Wimbledon.
20.50 WK Voetbal. Rechtstreekse re
portage van een wedstrijd uit de
lyyeede ronde.
ENGELAND BBC 1
16.40 Play school.
17.05 Tennis. Wimbledon.
18.40 Journaal.
19.00 Nationwide.
19.10 Tennis. Wimbledon.
20.05 Triangle. Serie.
20.30 WK Voetbal. Overzicht en flit
sen van de gespeelde wedstrijden.
21.45 Journaal.
21.50 WK Voetbal. Overzicht en flit
sen van de gespeelde wedstrijden.
22.55 Journaal.
23.20 Fire power. Engelse avontu
renfilm van Michael Winnes (1979)
met Sophia Loren en Eli Wallach.
ENGELAND BBC 2
18.05 John Craven's newsround.
18.10 Blue Peter.
18.40 Tennis. Wimbledon.
20.00 Cricket.
20.25 Journaal. En: Nieuws voor do
ven en slechthorenden.
20.30 The boyfriend. Muzikale En
gelse komedie van Ken Russell (1971)
met Twiggy en Christopher Gable.
22.40 Museum of the year.
23.05 Tennis. Wimbledon.
23.50 Newsnight.
00.35-01.10 Cricket.
Televisie morgen
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slecht
horenden.
17.05 WK Voetbal. Rechtstreekse re
portage van de wedstrijd Italië - Ar
gentinië. Commentaar: Rik de Saede-
leer. Tijdens de rust: Journaal.
NEDERLAND 2
NOS
13.00 Nieuws voor doven e
horenden.
DUITSLAND 1
08.30 Schooltelevisie.
09.25 Sesamstraat.
10.00 Journaal en achtergrondinfor-
10.23 WK Voetbal. Overzicht van de
gisteren gespeelde wedstrijden.
12.10 Uit onderzoek en techniek.
12.55 Persoverzicht.
13.00-13.15 Journaal.
16.10 Journaal.
16.15 Leven op de rots. Dierendocu-
mentaire over de steenarend.
17.00 De roestbruine ridder. Kinder-
17.50 Journaal.
18.00 Vriendinnen. Serie.
DUITSLAND 2
10.00-13.15 Zie Duitsland 1.
14.57 ZDF-Uw programma.
15.00 Journaal.
15.03 ZDF-Vakantieprogramma.
Voor de kinderen.
16.05 Mozaiek. Programma voor
65-plussers.
16.35 WK Voetbal. Nieuws en com
mentaar uit Studio Madrid.
17.05 WK Voetbal. Rechtstreekse re
portage van de wedstrijd Italië - Ar
gentinië. Tijdens de rust: Journaal.
DUITSLAND 3
WDR
08.00 Gymnastiek.
08.30-11.40 Schooltelevisie.
09.25 Sesamstraat.
17.00-17.15 Schooltelevisie.
17.30 Electronics in plaats v
pier.
18.00 Sesamstraat.
BELGIE BRT 1
BELGIE BRT 2
17.00-19.00 WK Voetbal. Recht-
streekse reportage van de wedstrijd
Italië - Argentinië. Commentaar: Rik
de Saedeleer.
BELGIE FRANS 1
17.35 ONEM: informatie voor w
zoekenden.
17.45 Animaux. Documentaire
Tweede afl.: Pluimen en haren.
BELGIE FRANS 2
15.00 Tennis. Reportage van de En
gelse open tenniskampioenschappen
te Wimbledon.
17.05 WK Voetbal. Rechtstreeks ver
slag Italië - Argentinië.
ENGELAND BBC 1
07.40 Education.
08.05-08.30 Arts.
14.00 Journaal.
14.30 Financial news.
14.30 The Flumps. Avonturenserle.
14.55 Tennis. Wimbledon.
16.40 Play school.
17.05 Tennis. Wimbledon.
ENGELAND BBC 2
tSt:
Radio vandaag Esv'
HILVERSUM 1 ferhi
- 16.30 (TROS) Cafe chantant ■ins I
Pierewaaien in Scheveningen 4jjgei
Viola van Emmenes - 18.40 Lp
Ikruid (luisterspelserie) - 19.02 F,
try westernshow - 20.02 LlveJ*s
den van Michel Sardou - 20.2»" e:
ziek Made in Holland - 22.02 A
23.05 (NOS) met het oog op m
HILVERSUM 2 fodr
- 16.15 Nederlandse muziek -u.»
Klanken van weleer - 17.00 Pro,
de Orkest - 17.36 Actualitepen
18.10 Theater- orgelbespeling #cn1
Politieke partijen - 18.45 Bonden l
naam - 19.00 Leesoefeningenkorb
bijbel - 19.15 Britse bijdragen a
liedboek der kerken - 19.30 t
en gemeente in Latijns Ame|
20.03 Radio Kerkepad - 20.49nta<
het hoofd bij het nieuws - 21.(buns
deren met vage lichamelijke kUvijdi
-21.30 Teleac - 22.40 Historiscfets
HILVERSUM 3 he
- 16.03 (AVRO) Toppop disco Sta
(NOS) De avondspits - 19.02 (i wa
Proefdraaien - 20.02 Folklive -Lr;,
Meta de Vries - 22.02 CandleT^
23.02 Swingtime.
HILVERSUM 4 c
- 16.00 Collage van alledawrdt
zeldzaam - 17.00 Sluiting -joet
(NOS) Radio Phllharmonlsch c,
en het Groot Omroepkoor. F f
Iddi
Radio morgen
HILVERSUM 1
- 0.02 (AVRO) Jerry van Rooij|
een portret van Cole
Porter - 0.45 Round midnightl
Service station - 6.02 Auto li
aan - 9.03 Steunpunt door e
kant - 9.08 Arbeidsvitaminen I
De zandbakshow - 10.11 Arbef
minen (vervolg) - 11.03 Bieln
(luisterspelserie) - 11.38 SounJ
12.03 Prioriteiten - 13.06 Ra®
naai - 13.20 De Avro Diligence!
Cees van Zijtveld presenteertr
uit het platenrek van Wlm Har
HILVERSUM 2
- 7.20 (KRO) Het levende
7.35 Actualiteiten - 8.45 Vroifl
briek - 9.00 Scheepspraat f
Gymnastiek voor c'
Werkbank - 9.33 Het wel
Nederland - 11.35 Voor, over!
ouderen - 11.00 Documentaire!
detineerden - 11.33 Programnl
radio en tv - 12.36 Actualit|
13.10 Rondom de sport -
ontwikkelingssamenwerking
Kleuters In het basisonderwijs
Open school - 15.03 Omrot
raat - 15.10 Boekenwijsheid I
Babyion 17.36 Actualiteiten I
HILVERSUM 3
- 7.02 (VARA) Fellx Meurders!
Jeroen Soer met pop - 12.03 H
-spel - 13.03 Peter Holland
Popkrant -
HILVERSUM 4
- 7.02 (TROS) Specialiteiten a I
- 9.00 Organist Joost Langer
Shelley Greenberg (viool) -
Laguestra naar verre landen 1
Opus tien tot twaalf: Haydn, r
ven. Debussy. Rachmaninoff. I
Duvernoy en Michael Haydn I
Promenade Orkest o.l.v. Jan a
13.05 De klassieke top 10
L'Arlesienne suit van Bizet
Belcantorlum: liederen van I
Schumann en Purcell - 17.00 f
NIEUWSBERICHTEN
Nieuwsuitzendingen zijn op Hil
1 elk heel uur, 24 uur per dag.l
versum 2 op elk half uur van 7
tot 17.30 uur, voorts om 7.0(1
13.00, 18.00, 20.00, 22,30
uur. Op Hilversum 3 op elk f
van 7.00 tot 24.00 uur en
om 7.00, 8.00 en 13.00 i
